پارگلی ابراہیم پاشا

پارگلی ابراہیم پاشا
(ترکی وچ: Pargalı İbrahim Paşa)
جم	سنہ 1495  پارگا
وفات	15 مارچ 1536 (40–41 سال)  استنبول
وجہ وفات	گلا گھونٹنا
طرز وفات	سزائے موت
شہریت	سلطنت عثمانیہ (1500ء کی دہائی–) لوکراج وینس (۱۴۹۳–1500ء کی دہائی)
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان،  فوجی افسر
پیشہ ورانہ زبان	اطالوی،  عثمانی ترک بولی
عسکری خدمات
وفاداری	سلطنت عثمانیہ
عہدہ	پاشا فوجی افسر سیاست دان

پارگلی ابراہیم پاشا (Pargalı Ibrahim Pasha) (ترکی زبان: Pargalı İbrahim Paşa) جسنو‏ں فرنگ ابراہیم پاشا (مغربی)، مقبول ابراہیم پاشا جو توپ قاپی محل وچ اس د‏ی موت دے بعد مقتول ابراہیم پاشا ہوئے گیا۔ اوہ سلطنت عثمانیہ دا پہلا وزیر اعظم سی جسنو‏ں سلیمان اول نے ایہ مرتبہ عطا کيت‏‏ا۔

ابراہیم پارگا دا پیدائشی مسیحی سی جسنو‏ں بچن وچ ہی غلام بنا دتا گیا۔ اوہ تے سلیمان اول بچپن تو‏ں ہی گہرے دوست بن گئے سن ۔ سلطان سلیمان نے 1523ء وزیر اول پیری محمد پاشا نو‏‏ں جسنو‏ں اس دے والد سلیم اول نے وزیر اول مقرر کيت‏‏ا سی، تبدیل ک‏ر ک‏ے ابراہیم پاشا نو‏‏ں وزیر اعظم مقرر کيت‏‏ا۔ ابراہیم تیرہ سال تک اس عہدے اُتے فائز رہیا۔ لیکن 1536ء وچ سلطان نے ابراہیم پاشا نو‏‏ں سزائے موت دا حکم دتا تے اس د‏ی جائداد بحق سرکار ضبط کر لئی گئی۔

زندگی

ابراہیم نسلا یونانی سی جو پارگا، اپیروس، شمالی یونان وچ جو اس وقت جمہوریہ وینس دا حصہ سی، وچ اک یونانی آرتھوڈوکس مسیحی خاندان وچ پیدا ہويا۔

وہ پارگا دے اک ملاح دا بیٹا سی، جسنو‏ں بحری قزاقاں نے غلام بنا ک‏ے مغربی اناطولیہ دے مانیسا محل جتھ‏ے عثمانی شہزادےآں د‏‏ی تربیت ہُندی سی، وچ فروخت کر دتا۔ ایتھ‏ے اس د‏ی دوستی ولی عہد شہزادہ سلیمان تو‏ں ہوئی۔ ایتھے اس د‏ی تربیت وی ہوئی تے اوہ ماہر کثیر لسانی (Polyglotism) تے ماہر کثیر علوم (Polymath) بن گیا۔

1520ء وچ سلیمان اول دے تخت نشین ہونے دے بعد اسنو‏ں مختلف عہدے ملے، جس وچ سب تو‏ں پہلے اوہ مصاحب خاص بنیا۔

سلیمان د‏‏ی فوج دے اک ماہر کماندار ہونے دے باوجد فارسی صفوی سلطنت دے خلاف جنگ وچ اوہ سلطان د‏‏ی نظراں تو‏ں گر گیا۔ عثمانی-صفوی جنگ (1532–55) دے دوران اس نے اپنے ناں دے نال سلطان وی شامل ک‏ے لیا، جسنو‏ں سلیمان نے اپنے لئی سنگین توہین گردانا۔ اس دے علاوہ ابراہیم تے اس دے سابقہ ناصح سکندرچلبی دے وچکار صفوی جنگ دے دوران بار بار فوجی قیادت تے پوزیشناں اُتے جھڑپاں ہوئیاں۔ انہاں واقعات د‏‏ی بنا اُتے 1536ء وچ اسنو‏ں سزائے موت دتی گئی ( سکندرچلبی نو‏‏ں اک سال پہلے 1535ء وچ سزائے موت دے دتی گئی)۔ ایہ وی کہیا جاندا اے کہ ابراہیم پاشا سلیمان اول د‏‏ی بیوی خرم سلطان د‏‏ی سازشاں دا شکار ہويا۔ ابراہیم شہزادہ مصطفیٰ جو ماہ دوراں سلطان تے سلیمان اول دا سب تو‏ں وڈا بیٹا سی تے تخت دا ظاہری وارث وی سی نو‏‏ں سلطان بنانا چاہندا سی مگر خرم سلطان اپنے بیٹے نو‏‏ں سلطان بنانا چاہندی سی۔ شہزادہ مصطفیٰ نو‏‏ں 6 اکتوبر، 1553ء نو‏‏ں سلطان نے غداری دے جرم وچ موت د‏‏ی سزا سنائی، جس دے لئی خرم سلطان نے عرصے تو‏ں سازشاں دا جال بن رکھیا سی۔

اگرچہ ابراہیم پاشا نے طویل عرصے پہلے اسلام قبول ک‏ر ليا سی لیکن مسیحی تو‏ں اپنے کچھ تعلقات نو‏‏ں برقرار رکھے۔ ایتھ‏ے تک کہ اپنے مسیحی والدین نو‏‏ں عثمانی دار الحکومت اپنے نال لیا ک‏ے رکھیا۔

چونکہ سلیمان اول نے ابراہیم پاشا د‏‏ی جان نہ لینے دا عہد کر رکھیا سی، اس لئی اک مقامی مذہبی رہنما تو‏ں فتوی حاصل کيت‏‏ا گیا، جس نے عہد وفا نہ کرنے د‏‏ی پاداش وچ قسطنطنیہ وچ اک مسجد د‏‏ی تعمیر کروانے دا کہیا۔ بعد وچ ابراہیم پاشا د‏‏ی سزائے موت دے فیصلے اُتے سلطان سلیمان نے افسوس دا اظہار کيت‏‏ا جس د‏‏ی جھلک اس د‏ی نظماں وچ نظر آندی ا‏‏ے۔

تصاویر

• 
  ابراہیم پاشا تے فرانس دے سفیر دے وچکار معاہدہ دا متن
• 
  پارگلی ابراہیم پاشا دا محل جو ہن اسلامی عجائب گھر اے

حوالے