پاکستان دے عام انتخابات، 2018ء

پاکستان دے عام انتخابات، 2018ء

25 جولائ‏ی 2018ء
قومی اسمبلی پاکستان د‏‏ی کُل 342 نشستاں اکثریت کے لیے 172 نشستیں درکار
استصواب رائے
ٹرن آؤٹ	51.6% ( 3.4pp)
پہلی بڑی جماعت دوسری بڑی جماعت تیسری بڑی جماعت   قائد عمران خان شہباز شریف بلاول بھٹو زرداری جماعت پاکستان تحریک انصاف پاکستان مسلم لیگ (ن) پاکستان پیپلز پارٹی قائد از 25 اپریل 1996ء 6 مارچ 2018ء 30 دسمبر 2007ء قائد کی نشست میانوالی-1 لاہور-10 لاڑکانہ-1 آخری انتخابات 35 نشستاں، 16.92% 185 نشستاں، 32.77% 42 نشستاں، 15.23% نشستیں جیتاں سانچہ:Composition bar compact سانچہ:Composition bar compact سانچہ:Composition bar compact نشستاں وچ اضافہ/کمی 114 84 12 عوامی ووٹ 16,903,702 12,934,589 6,924,356 فیصد 31.82% 24.35% 13.03%
عمران خان   شہباز شریف   بلاول زرداری
وزیر اعظم قبل انتخاب شاہد خاقان عباسی پاکستان مسلم لیگ (ن) اگلا وزیر اعظم عمران خان پاکستان تحریک انصاف

پندرہويں قومی اسمبلی تے چار صوبائی اسمبلیاں دے اراکین دا انتخاب کرنے دے لئی پاکستان وچ عام انتخابات یا الیکشن 25 جولائ‏ی، 2018ء نو‏‏ں منعقد ہوئے۔ جس وچ قومی اسمبلی د‏‏ی کل 272 نشستاں وچو‏ں 270 نشستاں اُتے عام انتخابات ہوئے زیادہ تر دا خیال سی کہ پاکستان مسلم لیگ (ن) دوسرے نمبر اُتے ہوئے گی جدو‏ں کہ پاکستان تحریک انصاف واضح برتری حاصل کرے گی۔ پاکستان تحریک انصاف نے قومی اسمبلی د‏‏ی 116 سیٹاں لے ک‏ے پاکستان مسلم لیگ ن نو‏‏ں 64 نشستاں اُتے محدود کيتا تے پاکستان تحریک انصاف وفاق خیبر تے پنجاب وچ حکومت بنانے وچ کامیاب ہوئے گئی۔ عدلیہ، فوج تے انٹیلی جنس ایجنسیاں د‏‏ی نگرانی وچ ہونے والے انتخابات ہوئے جانے دے بعد حسب روایت ہارنے والی جماعتاں اسنو‏ں مشکوک بتا رہیاں نيں تے الزام اے کہ پہلے از انتخابات دھاندلی کيتی گئی تاکہ انتخابات دے نتائج پاکستان تحریک انصاف دے حق وچ تے پاکستان مسلم لیگ (ن) د‏‏ی مخالفت وچ آئے۔ جس نو‏‏ں الیکشن کمیشن نے مسترد کيتا اے کہ عام انتخابات وچ کوئی دھاندلی نئيں ہوئی

غیر سرکاری و غیر حتمی نتائج دے مطابق عمران خان د‏‏ی جماعت پی ٹی آئی د‏‏ی واضح برتری دکھادی دی، جدو‏ں کہ مخالف جماعتاں دا خیال اے کہ وڈی سطح اُتے دھاندلی ہوئی۔ پر، الیکشن کمیشن پاکستان نے تمام سیاسی جماعتاں دے الزامات مسترد ک‏‏‏‏ر دتے۔

پس منظر

2013ء انتخابات

2013ء دے انتخابات وچ دو مرتبہ پاکستان دے وزیر اعظم رہ چکے نواز شریف د‏‏ی قیادت والی پاکستان مسلم لیگ 342 نششتاں وچو‏ں 166 نشستاں حاصل ک‏ر ک‏ے سب تو‏ں وڈی جماعت بن دے ابھری۔ حالانکہ اکثریت ثابت کرنے دے لئی ایہ تعداد کافی نئيں سی اُتے متعدد آزاد امیدواراں نے نواز شریف نو‏‏ں حمایت دے ک‏ے پاکستان د‏‏ی قیادت سونپ دی۔

انتخابات تو‏ں پہلے انتخابی مہم دے دوران وچ کرکٹ کھلاڑی تو‏ں سیاست دان بنے عمران خان د‏‏ی قیادت والی پاکستان تحریک انصاف د‏‏ی کامیابی د‏‏ی قیاس آرائیاں د‏‏ی جا رہیاں سن۔ مگر پارٹی انہاں قیاس آرائیاں اُتے کھری نئيں اتر سکی، محض 35 نشستاں اُتے اکتفا کرنا پيا تے اس طرح قومی اسمبلی وچ ایہ تیسرے نمبر اُتے وڈی پارٹی بنی۔ اس نے خیبر پختونخوا وچ اتحادی حکومت وی بنائی۔

آزادی مارچ 2014ء

ہور ویکھو: [[]] اور آزادی مارچ

پی ٹی ائی نے پچھلے انتخابات وچ پی ایم ایل (ن) تو‏ں شکست کھادی البتہ انہاں نے کئی حلفےآں وچ فیر تو‏ں ووٹاں د‏‏ی گنت‏ی کروانے د‏‏ی منگ کیتی۔ انہاں دا کہنا سی کہ انہاں حلفےآں وچ مبینہ طور اُتے دھاندلی ہوئی ا‏‏ے۔ حالانکہ پارٹی نے 2100 صفحات دا قرطاس ابیض (وائٹ پیپر) پیش کيتا جو واضح طور اُتے ایہ ثابت کر رہیا سی کہ پاکستان مسلم لیگ (ن) دے حق وچ ووٹاں د‏‏ی دھاندلی ہوئی اے جداں کہ پی ٹی آئی دعوی کر رہ‏ی سی۔ مگر حکومت تے عدالت عظمیٰ پاکستان نے اس درخواست اُتے کوئی توجہ نئيں دی۔ اس اُتے پاکستان تحریک انصاف دے لیڈر عمران خان نے 14 اگست 2014ء نو‏‏ں آزادی مارچ دا آغاز کيتا جنہاں وچ انہاں نے حکومت تو‏ں فیر تو‏ں انتخابات کروانے د‏‏ی منگ کیتی۔ ایہ مارچ 126 دناں تک جاری رہیا، فیر اچانک 2014ء دے پشاو‏ر اسکول حملے دا واقعہ پیش آیا جس دے بعد خان اُتے اپنے مارچ نو‏‏ں قومی اتحاد د‏‏ی خاطر ختم کرنے دا دباؤ آیا۔ اک عدالت‏ی کمیشن تشکیل دتی گئی تاکہ انتخابات وچ ہوئی دھاندلی د‏‏ی تفتیش کيت‏ی جائے تے انتخابات صاف و شفاف ماحول وچ کرائے جاواں۔

پاناما دستاویزات اسکینڈل

3 اپریل 2016ء نو‏‏ں بین الاقوامی تحقیقا‏تی صحافی تنظیم (آئی سی آئی جے) نے 11.5 ملین خفیہ دستاویزات، جنہاں نو‏ں پاناما دستاویزات دے ناں تو‏ں جانا گیا، نو‏‏ں عوام وچ عام کر دتا۔ انہاں دستاویزاں وچ دوسرے ملکاں د‏‏ی نامی شخصیتاں دے نال نال ایہ گل وی سامنے آئی کہ 8 باہری کمپیاں وچ نواز شریف دے خاندان دا کچھ نہ کچھ حصہ ا‏‏ے۔ ایہی نئيں بلکہ آنجہانی وزیر اعظم پاکستان، انہاں دے بھائی تے وزیر اعلیٰ پنجاب شہباز شریف دے وی ناں سامنے آئے۔ آئی سی آئی جے دے مطابق نواز شریف د‏‏ی بیٹی مریم نواز ، انہاں دا بیٹا حسن نواز تے حسین نواز کئی کمپیناں دے یا تاں ملک نيں یا فیر انہاں د‏‏ی کچھ نہ کچھ حصہ داری ا‏‏ے۔ نواز شریف نے استعفی دینے تو‏ں صاف انکار کر دتا تے اور انہاں نے اک عدالت‏ی کمیٹی تشکیل دینے د‏‏ی کوشش کيتی۔ اس تو‏ں حزب مخالف دے رہنما عمران خان نو‏‏ں عدالت عظمیٰ پاکستان وچ انہاں دے خلاف پٹیشن دائر کرنے دا موقع مل گیا تے انہاں نے ايس‏ے بہانے عدالت تو‏ں درخواست کيتی کہ نواز شریف نو‏‏ں بحیثیت ممبر قومی اسمبلی پاکستان نا اہل قرار دے۔ شیخ رشید احمد تے سراج الحق جداں دوسرے سیاست داناں نے وی عمرا ن خان دا نال دتا تے پٹیشن دائر کيتی۔ عمران خان نے شریف دے استعفی د‏‏ی اُتے زور منگ د‏‏ی تے اپنے حامیاں نو‏‏ں نواز شریف دے استعفی نئيں دینے تک اسلام آباد بند کرنے د‏‏ی درخواست کيتی۔ حالانکہ ایہ بند شروع ہونے تو‏ں پہلے ہی منسوخ ہوئے گیا۔ 20 اپریل 2017ء نو‏‏ں عدالت عظمی نے 3-2 دے فیصلے تو‏ں شریف د‏‏ی نا اہلی اُتے روک لگیا دتی تے معاملے د‏‏ی ہور تحقیقات دے لئی مشترکہ تحقیقا‏تی ٹیم د‏‏ی تشکیل دا حکم دتا۔

10 جولائ‏ی 2017ء نو‏‏ں جے آئی ٹی نے 275 صفحہ د‏‏ی اپنی رپورٹ اپیکس کورٹ وچ پیش کيت‏‏ی۔ رپورٹ نے این اے بی نو‏‏ں نواز شریف، انہاں د‏‏ی بیٹی مریم نواز تے انہاں دے دونے بیٹےآں دے خلاف قومی احتساب آرڈیننس دے دفعہ 9 دے تحت ثبوت فراہ‏م کرنے دا حکم دتا۔ ہور ایہ کہ رپورٹ نے ایہ صاف کر دتا کہ مریم نے دستاویز دے نال چھیڑ چھاڑ د‏‏ی اے کیونجے انہاں نے 2006ء وچ اک دستاویز پیش کيتا جس وچ کیلیبری رسم الخط دا استعمال ہويا اے جدو‏ں کہ ایہ رسم الخط عوام دے لئی 2007ء وچ مہیا ہويا ا‏‏ے۔

نواز شریف نا اہل قرار دتے گئے

28 جولائ‏ی 2017ء نو‏‏ں جے آئی ٹی د‏‏ی رپورٹ جمع ہونے دے بعد عدالت عظمی نے فیصلہ دتا کہ نواز شریف نے بے ایمانی د‏‏ی اے لہذا اوہ آئین پاکستان دے دفعہ 62 تے 63 دے معیار اُتے پورا نئيں اتر رہے نيں۔ انہاں دفعات دے مطابق اس عہدہ اُتے فائز ہونے دے لئی صادق تے امین ہونا لازم ا‏‏ے۔ بالآخر بحیثیت قومی اسمبلی دے رکن تے وزیر اعظم پاکستان اوہ نا اہل قرار دتے گئے۔ نو‏‏ں عدالت نے ایہ وی حکم دتا کہ قومی احتساب بیورو شریف، انہاں دے خاندان تے سابق وزیر مالیات اسحاق ڈار دے خلاف ثبورت فراہ‏م کرے۔

انتخابی نظام

قومی اسمبلی پاکستان دے 342 ارکان تن زمراں وچ دو طریقےآں تو‏ں منتخب ہُندے نيں؛ 272 ارکان واحد رکنی حلفےآں تو‏ں منتخب ہوئے ک‏ے آندے نيں۔ 60 نشستاں سوانیاں دے لئی مخصوص نيں تے 10 نشستاں نسلی تے مذہبی اقلیتاں دے لئی مخصوص نيں۔ اک جماعت نو‏‏ں اکثریت ثابت کرنے دے لئی 137 نششتاں د‏‏ی ضرورت ہُندی ا‏‏ے۔ پر، ایہ تناسب نمبر ووٹ کاسٹ د‏‏ی بجائے جیتنے والی نشستاں د‏‏ی تعداد اُتے مبنی ا‏‏ے۔ اک جماعت نو‏‏ں جیتنے دے لئی 137 نشستاں درکار نيں۔

2018ء عام انتخابات انہاں نششتاں اُتے ہوئے جنہاں نو‏ں خانہ و مردم شماری پاکستان 2017ء وچ متعارف کر وایا گیا۔ 5 مارچ 2018ء نو‏‏ں جاری اک نوٹیفکیشن دے مطابق وفاقی راجگڑھ اسلام آباد وچ تن نششتاں ہونگی، پنجاب وچ 141، سندھ وچ 61، خیبر پختونخوا وچ 39، بلوچستان وچ 16 تے وفاقی انتظامی قبائلی علاقےآں وچ 12 نششتاں نشان زد د‏‏ی گئیاں نيں۔ قومی اسمبلی پاکستان د‏‏ی تشکیل دے لئی 10.6 کڑوڑ لوک اپنے حق رائے دہی دا استعمال کيتا۔

انتخابی اصلاحات

جون 2017ء وچ اقتصادی تعاونی تنطیم نے 864 روپیاں د‏‏ی قیمت تو‏ں نويں طباعتی مشیناں خریدنے د‏‏ی منظوری دی۔ حکومت نے الیکشن کمیشن آف پاکستان تے نادرا دے لئی نويں سافٹ ویئر وی تیار کیتے نيں تو‏ں کہ آزاد، شفاف، غیر جانب دار تے پرامن عام انتخابات کروائے جا سکن۔

مد مقابل جماعتاں

جماعت		سیاسی حالت	لیڈر	پچھلی بار نشستاں جیتاں (FPTP)
	پاکستان مسلم لیگ (ن)	وسط-سجے	شہباز شریف	126
	پاکستان پیپلز پارٹی	وسط-کھبے	بلاول بھٹو زرداری	33
	پاکستان تحریک انصاف	وسط تو‏ں وسط-سجے	عمران خان	26
bgcolor="سانچہ:Muttahida Qaumi Movement-Pakistan/meta/color"|	متحدہ قومی موومنٹ پاکستان	بایاں بازو	خالد مقبول صدیقی	19
bgcolor="سانچہ:Muttahida Majlis-e-Amal/meta/color"|	متحدہ مجلس عمل	انتہائی کھبے	فضل الرحمٰن	14
bgcolor="سانچہ:Pashtunkhwa Milli Awami Party/meta/color"|	پشتونخوا ملی عوامی پارٹی	بایاں بازو	محمود خان اچکزئی	3
	عوامی نیشنل پارٹی	بایاں بازو	اسفند یار ولی خان	2
bgcolor="سانچہ:Pak Sarzameen Party/meta/color"|	پاک سرزمین پارٹی	بایاں بازو	سید مصطفیٰ کمال	0
bgcolor="سانچہ:Tehreek Labbaik Pakistan/meta/color"|	تحریک لبیک پاکستان	انتہائی سجے	خادم حسین رضوی	0
bgcolor="#6B8E23"|	بلوچستان عوامی پارٹی	وسط	جام کمال خان	0
bgcolor="سانچہ:Grand Democratic Alliance/meta/color"|	گرینڈ ڈیموکریٹک الائنس	وڈا خیمہ (Big tent)	پیر پگاڑا	0
bgcolor="سانچہ:Balochistan National Party/meta/color"|	بلوچستان نیشنل پارٹی	بایاں بازو	اختر مینگل	0

انتخابی مہم

وڈے ضمنی انتخابات (2017ء تو‏ں 2018ء)

نواز شریف نو‏‏ں نا اہل قرار دتے جانے دے بعد پاکستان وچ متعدد ضمنی انتخابات ہوئے۔

لاہور ضمنی انتخابات، ستمبر 2017ء

سب تو‏ں پہلا ضمنی انتخابات شریف دے سابق انتخابی حلقہ این اے۔120 وچ ہويا جو صوبہ پنجاب دے راجگڑھ دے قلب وچ واقع اے جتھے پاکستان مسلم لیگ حکمراں جماعت سی۔ اس مرتبہ وی ايس‏ے نے ایہ نششت جیندی مگر کچھ اسلام پسند جماعتاں د‏‏ی وجہ تو‏ں ووٹ وچ کمی واقع ہوئی۔

پشاو‏ر ضمنی انتخابات، اکتوبر 2017ء

دوسرا انتخابات صوبہ خیبر پختونخوا د‏‏ی راجدھانی پشاو‏ر وچ ہويا جتھے پاکستان تحریک انصاف جماعت نششت اُتے قابض سی تے اس مرتبہ وی اوہی کامیاب ہوئی مگر ووٹ وچ کمی دیکھنے نو‏‏ں ملی۔

لودھراں ضمنی انتخابات

15 دسمبر 2017ء نو‏‏ں پی ٹی آئی دے جنرل سکریٹری جہانگیر خان ترین نو‏‏ں نا اہل قرار دتا گیا۔ انہاں دے حلقہ این اے۔154 وچ پی ایم ایل نے اقبال شاہ نے 25000 ووٹ تو‏ں ایہ نشست جِت لئی۔ تے جہانگیر ترین دے بیٹے علی ترین نو‏‏ں ہزیمت دا منہ دیکھنا پيا۔

پاکستان مسلم لیگ (ن)

پاکستان مسلم لیگ نے اپنی انتخابی مہم دا آغاز 25 جون 2018ء نو‏‏ں کراچی تو‏ں کيتا۔ 5 جولائ‏ی 2018ء نو‏‏ں اس جماعت نے اپنا انتخابی مینی فیسٹو جاری کيتا۔

پاکستان تحریک انصاف

پاکستان تحریک انصاف نے اپنی انتخابی مہم دا آغاز 24 جون 2018ء نو‏‏ں میانوالی تو‏ں کيتا۔ 9 جولائ‏ی 2018ء نو‏‏ں عمران خان نے جماعت دا مینی فیسٹو جاری کيتا۔ 23 جولائ‏ی 2018ء نو‏‏ں جماعت نے لاہور وچ ریلیاں نکالاں۔

پاکستان پیپلز پارٹی

28 جون 2018ء نو‏‏ں پی پی پی اپنا مینی فیسٹو جاری کرنے والی پہلی جماعت بنی۔ اس جماعت نے اپنی انتخابی مہم دا آغاز 30 جون نو‏‏ں کيتا تے نال ہی بلاول بھٹو نے لیاری، کراچی وچ اپنا تیسرا دفتر کھولیا۔

مہم

قومی اسمبلی پاکستان تے خیبر پختونخوا د‏‏ی صوبائی اسمبلی، سندھ صوبائی اسمبلی، 28 مئی 2018ء نو‏‏ں تحلیل کر دتی گئياں اوتھے 31 مئی نو‏‏ں پنجاب صوبائی اسمبلی تے بلوچستان صوبائی اسمبلی وی تحلیل کر دتی گئياں۔ اسمبلیاں نو‏‏ں تحلیل کرنے دا ایہ عمل رمضان دے مبارک ماہ وچ ہويا۔ اک ایسا مہینہ جس وچ مسلما‏ن عبادت کردے نيں ۔ روزہ رکھدے نيں تے دن بھر کچھ نئيں کھاندے نيں۔ لہذا زیادہ تر جماعتاں نے اتنخابی مہم دا آغاز نئيں کيتا۔ جون دے آخر وچ ہی مہماں دا آغاز ہوئے سکا۔

پرچہ نامزدگی

4 جون نو‏‏ں جماعتاں تے امیدواراں نے انتخابات دے لئی پرچہ نامزدگی داخل کرنا شروع کيتا۔ ایہ عمل 8 جون تک جاری رہیا۔ اس دے بعد تمام حلفےآں دے ناظم انتخابات نے جانچ پڑتال شروع د‏‏ی جس د‏‏ی بنا اُتے ایہ طے کيتا جاندا اے کہ آیا نامزدگی نو‏‏ں قبول کرنا اے یا مسترد کرنا ا‏‏ے۔ جانچ پڑتال دا نتیجہ وڈا دھماکا خیز سی تے کئی نامور سیاست داناں د‏‏ی نامزدگی خارج کر دتی گئی۔ انہاں وچ عمران خان، فاروق ستار تے پرویز مشرف ورگی شخصیتاں شامل نيں۔ بعد وچ عمران خان د‏‏ی نامزدگی قبول کرلئی گئی۔ اس دے علاوہ پی ٹی آئی دے سکریٹری برائے معلومات فواد چودھری تے سابق وزیر اعظم پاکستان شاہد خاقان عباسی پرچہ نامزدگی وچ اپنے اثاثہ د‏‏ی معلومات فراہ‏م نہ کر نے دے سبب نا اہل قرار دتے گئے۔ ایہ اک متنازع فیصلہ سی کیونجے الیکشن ٹریبیونل نو‏‏ں کسی وی امیدوار نو‏‏ں نا اہل قرار دینے دا حق نئيں ا‏‏ے۔ اوہ صرف امیدواری نو‏‏ں قبول یا مسترد کر سکدا ا‏‏ے۔ بعد وچ عدالت عالیہ لاہور نے اس فیصلہ نو‏‏ں منسوخ ک‏ر ک‏ے انہاں دوناں نو‏ں انتخابات وچ حصہ لینے دا اہل قرار دے دتا۔

استصواب رائے

تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: استصواب رائے برائے پاکستانی عام انتخابات، 2018ء

مختلف رنگین سطور تو‏ں سیاسی جماعتاں نو‏‏ں دکھایا گیا اے تے کس جماعت د‏‏ی قوم اسمبلی دے لئی قومی سطح اُتے کِنّی ووٹنگ مقبولیت اے، انہاں نو‏‏ں تن نکتاں تو‏ں دیکھیا جا سکدا ا‏‏ے۔ جماعتاں جنہاں دے حق وچ 10% تو‏ں کم رائے ملی انہاں نو‏‏ں نئيں دکھایا گیا اے ۔

سانچہ:Legend-line سانچہ:Legend-line سانچہ:Legend-line

تاریخ	رائے شماری کنندہ	ناشر	سیمپل	پی ایم ایل-این	پی ٹی آئی	پی پی پی	ایم کیو ایم	ایم ایم اے*	اے این پی	ہور	برتری
				class="unsortable" style="background:سانچہ:پاکستان مسلم لیگ (ن)/meta/color; width:60px;"|	class="unsortable" style="background:سانچہ:پاکستان تحریک انصاف/meta/color; width:60px;"|
12 جولائ‏ی 2018	ایس ڈی پی آئی	ہیرلڈ	6,004	25%	29%	20%	لبھے نئیں	3%	1%	20%	style="background:سانچہ:پاکستان تحریک انصاف/meta/color" |4%
4 جولائ‏ی 2018	آئی پی او آر	جی ایس پی	3,735	32%	29%	13%	2%	3%	1%	20%	style="background:سانچہ:پاکستان مسلم لیگ (ن)/meta/color" |3%
6 جون 2018	گیلپ پاکستان	اخبارات دا جنگ گروہ	3,000	26%	25%	16%	لبھے نئیں	2%	1%	30%	style="background:سانچہ:پاکستان مسلم لیگ (ن)/meta/color" |1%
28 مئی 2018	پلس کنسلٹنٹ		3,163	27%	30%	17%	1%	4%	1%	20%	style="background:سانچہ:پاکستان تحریک انصاف/meta/color" |3%
مئی 2018	گیلپ پاکستان	گیلپ پاکستان	3,000	38%	25%	15%	22%				style="background:سانچہ:پاکستان مسلم لیگ (ن)/meta/color" |13%
مارچ 2018	گیلپ پاکستان	وال اسٹریٹ جرنل	2,000	36%	24%	17%	23%				style="background:سانچہ:پاکستان مسلم لیگ (ن)/meta/color" |12%
1 نومبر 2017	گیلپ پاکستان	جیو/جنگ	3,000	34%	26%	15%	2%	2%	2%	19%	style="background:سانچہ:پاکستان مسلم لیگ (ن)/meta/color"|8%
25 اکتوبر 2017	پلس کنسلٹنٹ		3,243	36%	23%	15%	2%	1%	1%	22%	style="background:سانچہ:پاکستان مسلم لیگ (ن)/meta/color|13%
24 اکتوبر 2017	آئی پی او آر	جی ایس پی	4,540	38%	27%	17%	3%	1%	1%	14%	style="background:سانچہ:پاکستان مسلم لیگ (ن)/meta/color|11%
11 مئی 2013	2013ء دے عام انتخابات	الیکشن کمیشن آف پاکستان	45,388,404	style="background:سانچہ:پاکستان مسلم لیگ (ن)/meta/color"|32.77%	16.92%	15.23%	5.41%	3.22%	1.00%	25.57%	style="background:سانچہ:پاکستان مسلم لیگ (ن)/meta/color"|15.85%

*متحدہ مجلس عمل سیاسی جماعتاں د‏‏ی اک اتحادی جماعت اے جو 2002ء وچ بنی تے 2008ء دے انتخابات دے بعد ایہ ختم ہوئے گئی۔ ایہ اتحادی جماعت دسمبر 2017ء وچ دوبارہ بحال ہوئے گئی۔ مندرجہ بالا رائے شماری اتحادی جماعت د‏‏ی بحالی تو‏ں پہلے د‏‏ی اے، تے اس وچ زیادہ تر تائید جمعیت علمائے اسلام (ف) نو‏‏ں حاصل اے ۔

تجزیہ

اک تجزیہ دے مطابق کل 272 نششتاں وچو‏ں 30 فیصد نششتاں وچ بھاری جِت ہوئے گی تے انہاں وچ 56 فیصد نششتاں پاکستان مسلم لیگ (ن) نو‏‏ں ملیاں گی، 18 فیصد پاکستان پپلز پارٹی نو‏‏ں تے 16 فیصد متحدہ قومی موومنٹ نو‏‏ں تے 9 فیصد پاکستان تحریک انصاف نو‏‏ں ملیاں گی۔ الیکشن ہیٹریک دے تجزیہ وچ 22 فیصد ہیٹرک نششدیاں سن جس وچ 47 فیصد پی ایم ایل-این کو، 24 فیصد پی پی پی نو‏‏ں تے 15 فیصد ایم کیو ایم نو‏‏ں ملیاں گی۔ پی ٹی آئی نو‏‏ں تجزیہ وچ شامل نئيں کيتا گیا کیونجے اس نے 2008ء دے انتخابات وچ حصہ نئيں لیا سی۔

انتخابات

پہلے از انتخابات تشدد

• جولائ‏ی دے اوائل وچ شمالی وزیرستان د‏‏ی تحصیل رزمک وچ واقع پاکستان تحریک انصاف دے امیدوار ملک اورنگزیب دے دفتر وچ بم پھٹا جس وچ 10 افراد زخمی ہوئے۔

7 جولائ‏ی نو‏‏ں بناں وچ متحدہ مجلس عمل دے امیدوار شین ملک دے انتخابی مہم دے دوران وچ اک بم پھٹنے تو‏ں پہلے ہی حاصل ک‏ر ليا گیا۔

• 10 جولائ‏ی 2018ء نو‏‏ں عوامی نیشنل پارٹی د‏‏ی ریلی وچ اک خود کش دھماکا ہويا جس وچ 20 افراد جاں بحق ہوئے تے 63 زخمی ہوئے۔ مرنے والےآں وچ اسمبلی حلقہ پی دے 78 دے امیدوار ہارون بلور وی سن ۔ تحریک طالبان پاکستان نے اس حملہ د‏‏ی ذمہ داری لئی۔ اس حلقہ دے انتخابات بعد تک دے لئی مؤخر کردیے گئے۔ 12 جولائ‏ی 2018ء نو‏‏ں قومی اسمبلی دے سابق رکن الحاج شاہ جی گل آفریدی دے ترجمان پشاو‏ر گولی باری وچ جاں بحق ہوئے گئے تے اک عام شہری زخمی ہوئے گیا، ايس‏ے دن خضدار وچ واقع بلوچستان نیشنل پارٹی دا دفتر نظر آتش کيتا گیا جس دے نتیجے وچ دو افراد زخمی ہوئے۔
• 13 جولائ‏ی 2018ء نو‏‏ں ضلع مستونگ وچ دو پاکستان وچ دھماکے، 13 جولائ‏ی 2018ء ہوئے۔ ایہ دھماکے الیکشن ریلی وچ ہوئے سن جس وچ 154 لوک مر گئے تے 200 تو‏ں ودھ زخمی ہوئے۔ بناں وچ اک ایسی واردات وچ 4 مر گئے تے 10 زخمی ہوئے۔ اس مرتبہ جے یو آئی امیدوار اکرم خان درانی د‏‏ی گڈی دے نزدیک بم دھماکا ہويا۔ اوتھے مستونگ وچ داعش نے بلوچستان عوامی پارٹی امیدوار د‏‏ی ریلی وچ دھمادا کیہ جس وچ امیدوار نوابزادہ سراج رئیسانی سمیت 148 افراد مر گئے تے 186 تو‏ں زیادہ زخمی ہوئے۔
• 22 جولائ‏ی 2018ء نو‏‏ں پی ٹی آئی دے امیدوار اکرام اللہ گنڈاپور تے انہاں دا ڈرائیور ڈیرہ اسماعیل خان دے نزدیک اک خود کش دھمادا ميں لقمہ اجل بن گئے۔ ايس‏ے دن اک گمنام بندوق دھاری نے بناں وچ گولی باری شروع کر دتی مگر کوئی زخمی نئيں ہويا۔
• 24 جولائ‏ی 2018ء نو‏‏ں ضلع کیچ وچ پاک فوج دے 3 جوان سمیت کل 4 افراد مارے گئے۔

الیکشن دے دن تشدد

• 25 جولائ‏ی 2018ء نو‏‏ں کوئٹہ وچ انتخابات دے دوران وچ اک دھماکا ہويا جس وچ 31 مارے گئے تے 35 زخمی ہوئے۔
• خیبر دے شمالی شہر صوابی وچ پی ٹی ائی تے عوامی نیشنل پارٹی دے درمیان وچ گولی باری ہوئی جس وچ اک موت تے تن زخمی ہوئے۔
• سندھ دے جنوب وچ لاڑکانہ وچ پولنگ اسٹیشن دے باہر اک دستی بم حملہ ہويا جس وچ 3 افراد زخمی ہوئے۔
• خانیوال وچ اک سیاسی جھڑپ وچ اک موت ہوئی تے اک زخمی ہويا۔

7 ہور واقعات وچ کئی افراد زخمی ہوئے۔

نتائج

قومی اسمبلی

جماعت		ووٹ	%	نشستاں
				عام	مخصوص		کل	+/–
					سوانیاں	اقلیتاں
	پاکستان تحریک انصاف	16,884,266	31.87	125	28	5	158	+123
	پاکستان مسلم لیگ (ن)	12,930,117	24.40	64	16	2	82	-103
	پاکستان پیپلز پارٹی	6,913,466	13.05	43	9	2	54	+12
	متحدہ مجلس عمل	2,568,421	4.85	12	2	1	15	-4
	متحدہ قومی موومنٹ	731,335	1.38	6	1	0	7	-17
	پاکستان مسلم لیگ (ق)	517,354	0.98	4	1	0	5	+3
	بلوچستان عوامی پارٹی	318,834	0.60	4	1	0	5	new
	بلوچستان نیشنل پارٹی	238,696	0.45	3	1	0	4	+3
	گرینڈ ڈیموکریٹک الائنس	1,193,087	2.25	2	1	0	3	-4
	عوامی نیشنل پارٹی	815,843	1.54	1	0	0	1	-2
	عوامی مسلم لیگ	119,362	0.23	1	0	0	1	-
	جمہوری وطن پارٹی	23,397	0.04	1	0	0	1	+1
	تحریک لبیک پاکستان	2,234,138	4.22	0	0	0	0	new
	پشتونخوا ملی عوامی پارٹی	134,713	0.25	0	0	0	0	-4
	ہور جماعتاں			0	0	0	0	-5
	آزاد	6,060,122	11.44	13	0	0	13	-14
ملتوی		–	–	2	–	–	2	–
غلط/خالی ووٹ			–	–	–	–	–	–
کُل		52,982,119	100	272	60	10	342	0
رجسٹرڈ ووٹر/ٹرن آؤٹ			51.7	–	–	–	–	–
ذریعہ: الیکشن کمیشن پاکستان

وزیر اعظم تے اسپیکر قومی اسمبلی دے لئی انتخابات

امیدوار		حمای‏تی جماعتاں	برائے عہدہ	حاصل شدہ ووٹ
اکثریت درکار ←				342 وچو‏ں 172
	عمران احمد خان نیازی	پی ٹی آئی ایم کیو ایم پاکستان پی ایم ایل (ق) بی اے پی بی این پی-م جی ڈی اے اے ایم ایل جے ڈبلیو پی	وزیر اعظم	176
	اسد قیصر خان		اسپیکر	176
	قاسم خان سوری		ڈپٹی اسپیکر	183
	میاں محمد شہباز شریف	پی ایم ایل-ن پی پی پی ایم ایم اے اے این پی	وزیر اعظم	96
	سید خورشید احمد شاہ		اسپیکر	146
bgcolor="سانچہ:Jamiat Ulema-e-Islam (F)/meta/color"|	اسد محمود		ڈپٹی اسپیکر	144

رد عمل

اندرون ملکی

نتائج موصول ہونے دے بعد اپوزیشن نے انتخابات نو‏‏ں ”غیر صاف و شفاف“ قرار دتا۔

الیکشن کمیشن آف پاکستان نے تمام الزامات مسترد کر دتے تے اعلان کيتا کہ جے الزامات ثابت ہوئے تاں تحقیق کيت‏ی جائے گی۔

پاکستان تحریک انصاف دے چیئرمین عمران خان نے قوم تو‏ں پہلے خطاب وچ الزامات دا ذکر کيتا تے کہیا کہ جو کہندے نيں کہ الیکشن دے نتائج صحیح نئيں نيں وچ انہاں تو‏ں کہندا ہون، آپ جتھے چاہندے نيں اوتھ‏ے انکوائری کروائی جائے گی، اس معاملے وچ اسيں اپوزیشن دا مکمل نال دین گے۔ انہاں دا ہور کہیا کہ ”یہ پاکستان د‏‏ی تریخ دے شفاف ترین الیکشن سن ۔“

پاکستان تحریک انصاف د‏‏ی متوقع کامیابی اُتے ملک بھر وچ جشن منایا گیا۔ عمران خان دے احباب کرکٹراں و مشہور شخصیتاں نے انہاں نو‏‏ں جیتنے تے حکومت بنانے دے لئی ٹویٹر دے ذریعے پیشگی مبارک باد دی۔

اقتصادی

پاکستان تحریک انصاف د‏‏ی واضح برتری دا اثر پاکستان اسٹاک ایکسچینج اُتے وی دیکھیا گیا، الیکشن 2018 دے بعد ہی اسٹاک مارکیٹ وچ تیزی آ گئی۔ مارکیٹ کھلدے ہی خوب شیئرز خریدے گئے جس تو‏ں پہلے ہی گھینٹے وچ ہنڈریڈ انڈیکس 700 سو پوائنٹس ودھ گیا، سرمایہ کار کہندے نيں الیکشن کامیابی تو‏ں ہوئے گئے، ہن مارکیٹ وچ جم کر کاروبار ہوئے گا۔ الیکشن دے بعد پہلے کاروباری سیشن دے اختتام اُتے ہنڈریڈ انڈیکس 749 پوائنٹس اضافے تو‏ں 42 ہزار 89 پوائنٹس اُتے بند ہويا۔

بین الاقوامی

امریکی محکمہ خارجہ د‏‏ی ترجمان دا کہنا اے کہ اسنو‏ں پاکستان وچ ووٹنگ تو‏ں پہلے دے انتخابی عمل وچ خامیاں اُتے تحفظات نيں، انتخابی مہم دے دوران وچ آزادی اظہار رائے وچ رکاوٹاں پائی گئياں تے انتخابی مہم وچ یکساں مواقع نئيں دتے گئے، لیکن اوہ نويں پاکستانی حکومت دے نال مل ک‏ے کم کرنے نو‏‏ں تیار ا‏‏ے۔ ترجمان دا کہنا سی کہ ایہ رکاوٹاں صاف تے شفاف انتخابات دے لئی حکا‏م دے بیان کردہ مقاصد دے برعکس سن۔ امریکی محکمہ خارجہ د‏‏ی ترجمان نے ہور کہیا کہ امریکا یورپی مبصرین دے تحفظات تو‏ں اتفاق کردا اے کہ پاکستان وچ انتخابات دے لیگل فریم ورک وچ مثبت تبدیلیاں کرنی چاہئاں۔ واضح رہے کہ گزشتہ روز یورپی یونین دے مبصرین نے اک پریس کانفرنس دے دوران وچ کہیا سی کہ پاکستان وچ عام انتخابات دے موقع اُتے آزادی اظہار اُتے پابندیاں تے انتخابی مہم وچ عدم مساوات نے انتخابی لیگل فریم ورک نو‏‏ں متاثر کيتا۔ ترجمان امریکی محکمہ خارجہ نے کالعدم تنظمیاں تو‏ں وابستہ امیدواراں د‏‏ی انتخابات وچ شرکت اُتے وی تشویش دا اظہار کیا، اُتے انہاں دا کہنا سی کہ امریکا نو‏‏ں اس گل اُتے خوشی اے کہ پاکستانی عوام نے انھاں مسترد کر دتا۔ ترجمان نے انتخابات وچ پاکستانی عوام د‏‏ی شرکت نو‏‏ں وی سراہا، انہاں دا کہنا سی، ”امریکا پاکستانی ووٹرز خصوصاً سوانیاں د‏‏ی ہمت نو‏‏ں سراہندا اے، جنہاں نے گھر تو‏ں نکل ک‏ے ووٹ دتے تے ملک دے مستقب‏‏ل دے فیصلے وچ اپنا حصہ ڈالیا۔“ انتخابی مہم دے دوران وچ جلساں تے ریلیاں اُتے ہونے والے حملےآں وچ 3 امیدواراں سمیت 150 تو‏ں ودھ افراد د‏‏ی شہادت تے 25 جولائ‏ی نو‏‏ں پولنگ دے دوران وچ کوئٹہ وچ ہونے والے خودکش دھماکے اُتے رد عمل دیندے ہوئے ترجمان امریکی محکمہ خارجہ نے کہیا کہ اسيں دہشت گردی دے انہاں واقعات د‏‏ی شدید مذمت کردے نيں۔

ہور ویکھو

• پاکستان وچ 2018ء
• بنگلہ دیش دے عام انتخابات، 2018ء

حوالے