پروشوتم لکشمن دیش پانڈے
پروشوتم لکشمن دیش پانڈے | |
---|---|
(مراٹھی وچ: पुरुषोत्तम लक्ष्मण देशपांडे) | |
جم | 8 نومبر 1919 |
وفات | 12 جون 2000 (81 سال) |
رہائش | ممبئی |
شہریت | برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷) |
زوجہ | سنیتا دیش پانڈے (۱۹۴۶–۲۰۰۰) |
عملی زندگی | |
مادر علمی | ساوتری بائی پھلے پونہ یونیورسٹی اسماعیل یوسف کالج گورنمنٹ لا کالج، ممبئی |
تعلیمی اسناد | Bachelor of Laws |
پیشہ | لکھاری ، اداکار ، نغمہ ساز ، شاعر ، منظر نویس ، فلم ہدایت کار |
پیشہ ورانہ زبان | مرہٹی |
ملازمت | دور درشن |
اعزازات | |
مہاراشٹر بھوشن اعزاز (۱۹۹۶) |
|
ویب سائٹ | |
ویب سائٹ | باضابطہ ویب سائٹ |
IMDB اُتے صفحات[۳] | |
ترمیم |
پروشوتّم لکشمن دیش پانڈے (پیدائش: 8 نومبر 1919ء - وفات: 12 جون 2000ء) اک مقبول مراٹهی مصنف، ڈراما نگار، اداکار، اِسکرپٹ نویس تے سنگیت ہدایت کار سن ۔ انہاں نوں مہاراشٹر دی محبوب تے ہر دلعزیز شخصیت کہیا جاندا سی ۔ مشہور مصنف تے شاعر وامن منگیش دربھاشی عرف ترویدی دیش پانڈے دے دادا سن ايسے طرح ستیش دربھاشی ماماں زاد بھائی نيں۔
"گُڑ دی گنپتی" یا "سب کچھ" جداں مشہور فلماں تے ڈرامےآں وچ دیش پانڈے دی اداکاری وچ زندگی دے مختلف پہلوآں نوں دیکھیا جاسکدا اے۔ دیش پانڈے معلم، مصنف، اداکار، گلوکار، ڈراما نگار، شاعر، ہارمونیم آرٹسٹ، سنگیت ہدایت کار، مقرر تے بہت ساریاں صلاحیتاں دے حامل سن ۔ انہاں نے اپنی صلاحیتاں دا لوہا منواندے ہوئے ڈرامےآں تے ٹیلی ویژن دے ہور شعبےآں دے کئی محاذاں اُتے کامیابی حاصل کيتی۔
حالات زندگی
[سودھو]ممبئی دے پنڈ دیوی وچ پیدا ہونے والے پروشوتم لکشمن عرف بھائی نے پونے دے فرگیوسن کالج تے سانگلی دی ولنگڈن یونیورسٹی وچ تعلیم حاصل کيتی۔ عملی زندگی وچ قدم رکھنے توں پہلے سنہ 40ء دی دہائی وچ اُنہاں نے اسکول وچ معلم دی حیثیت توں دا رہائے نمایاں انجام دیے۔ وہ سنہ 1946ء وچ سنیندا بائی توں رشتۂ ازدواج وچ منسلک ہوئے۔
مراٹھی ادب تے موسیقی وچ پروشتم لکشمن نے عظیم کارنامے انجام دیے۔ آکاش وانی تے دور درشن انہاں دے معترف رہے، اوہ اک امن پسند شخص سن، ايسے طرح اُنہاں نے کئی موسیقار دے نغمےآں نوں عام وی کیتا۔ 12 جون، 2000ء نوں 81 سال دی عمر وچ پونے وچ انہاں دی وفات ہوئی۔
بچپن تے تعلیمی زندگی
[سودھو]پروشوتم لکشمن دیش پانڈے دے والد اڈوانی کاغذ کمپنی وچ دیڑھ سو روپیے دی تنخواہ اُتے پھیری (پنڈ دیہات جا کے سامان فروخت کرنا) کردے سن، پھیری کرنے والےآں نوں کھانے دا بھتّا دتا جاندا سی ۔ اک دفعہ جدوں کہ اوہ پھیری اُتے کولہاپور وچ سن انہاں نے اپنی بہن دے ہاں کھانا کھایا تاں اس دن دا بھتّا نئيں لیا، ایداں دے بَھلے تے نیک گھرانے وچ پروشوتم لکشمن پیدا ہوئے۔
پروشوتم لکشمن دیش پانڈے نوعمری توں ہی تندرست سن، عمر دے دوسرے برس ہی اوہ پنج سال دے بچےآں دی طرح لگدے سن، ہور انتہائی ذہین و فطین سن، ہر وقت کچھ نہ کچھ کردے رہندے سن ۔ انہاں نوں صحتمند رہنے دے لئی گھر والے پیسے دیندے سن لیکن ایہ پیسے اُنہاں دے نصیب وچ نئيں سن، دادا کيتی تحریرہ کردہ تے اپنی تیار کيتی ہوئی دس پندرہ سطراں انہاں نے اپنی عمر دے پنجويں برس ہی وچ اسکول وچ گرجدار آواز وچ سنائی، ایسی تقریراں ست برس چلدی رہیاں، عمر دے بارہويں سال توں پروشوتم لکشمن نے خود لکھنا شروع کیتا تے ادارےآں نوں تحریراں لکھ لکھ کے دینے لگے۔
اپنے گھر وچ پروشوتم لکشمن نوں مطالعہ تے ریڈیو سننے دا خوب موقع ملا، انہاں دے گھر موسیقی دی نشست ہويا کردی سی۔ انہاں نے اپنے گھر ہی وچ پیانو بجانا سیکھ لیا سی ۔ اک دفعہ تلک مندر وچ بال گندھرو آئے، اس موقع اُتے پروشوتم لکشمن نے انہاں نوں پیانو بجا کے سُنایا، بال گندھرو نے حوصلہ افزائی دی تے بہترین موسیقی اُتے شاباشی تے نیک تمنائاں ظاہر کيتیاں ۔ لوکاں دی گفتگو دے انداز تے مذاکرات دے اہم نکات چُن دے پروشوتم لکشمن انہاں چنندہ اجزا دی نقل کردے سن، ايسے لئی جدوں گھر وچ کوئی مہمان آندا تاں انہاں دی والدہ ایہ چاہندی کہ پروشوتم آس پاس نہ ہوئے تاں بہتر اے۔ پروشوتم لکشمن دیش پانڈے دی والدہ دا تعلق کاروار توں، والد دا کولہاپور توں تے انہاں دی بہن دا تعلق کوکن توں سی، ايسے بنا اُتے انہاں دے گھر وچ نوع نوع دے پکوان پکتے سن، ايسے باعث پروشوتم لکشمن کھاناں دے شوقین ہوئے۔
والد دی وفات دے بعد پروشوتم لکشمن موسیقی تے ہور فنون دی تعلیم و تدریس وچ لگ گئے، اوہ اسکول وچ رہندے ہوئے نغمہ سرائی کردے تے نغمےآں نوں سُر وچ ڈھالدے۔ کالج ہی دے زمانے وچ انہاں نے راجا ودھے دی نظم " میرے محبوب جا" نوں سُر تے تال عطا کيتی، اج ایہ نغمہ مراٹھی نغمےآں وچ امتیازی مقام رکھدا اے۔ گ د مڈگُلکر تے بھیم سین جوشی دی لکھی تے گائی ہوئی "اندرائینی کاٹھی لا" نظم نوں پروشوتم لکشمن نے لہجہ و اسلوب عطا کیتا تے ایہ نغمے اج تک زندہ نيں۔ کالج وچ رہندے ہوئے پروشوتم لکشمن گویّاں دے نال رہندے سن، پروشوتم پیانو بجاندے انہاں دے بھائی رما کانت طبلچی سن ہور انہاں دے اک ہور بھائی مدھوکر گولوالکر سارنگ بجاندے سن، ملے ہوئے 15 روپیے تِناں آپس وچ تقسیم کر ليا کردے سن ۔ پارلے تلک کالج توں تعلیم مکمل کے دے اوہ ممبئی دے اسمٰعیل یوسف کالج توں انٹر پاس ہوئے تے سرکاری لا کالج توں انہاں نے ایل ایل بی کی، کلکٹر کچہری تے انکم ٹیکس شعبے وچ لمبے عرصہ تک خدمات انجام دتی تے فیر پونے پرت آئے۔ اس توں پہلے اوہ پٹرول تے راشننگ آفس وچ کلرک دی حیثیت توں رہے تے اورئینٹیل ہائی اسکول وچ معلم رہے، پونے آنے دے بعد انہاں نے فرگیوسن کالج توں بی اے فیر ایم اے دی تعلیم مکمل کيتی۔
مصنف اداکار تے ڈراما نگار دی حیثیت توں
[سودھو]سنہ 1937ء توں پروشوتم لکشمن چھوٹے موٹے ڈرامےآں وچ حصہ لینے لگے، ايسے سال انہاں نے اننت کانوکر کے "پے جار" دے نال کم کیتا۔ سنہ 1944ء وچ پروشوتم لکشمن نے اپنی بنائی ہوئی پہلی تصویر "بھٹیا ناگپور کر" دی نمائش کی، ايسے اثنا وچ پروشوتم لکشمن دی لکھی ہوئی "ستیہ کتھا" توں "جن تے گنگا کماری" دی دلچسپ کہانی ناظرین دی توجّہ دا مرکز بنی تے پروشوتم لکشمن مصنف بن گئے۔
فرگیوسن وچ رہندے ہوئے پروشوتم لکشمن دیش پانڈے نے چنتامنی کولہٹکر دی "للت کلا کُنج" تے "ناٹیا نکیتن" ڈراما کمپنیاں توں اپنی اداکاری دی شروعات دی تے پروشوتم لکشمن اداکار بن گئے۔ سنہ 1947ء وچ پروشوتم لکشمن نے "تُکا مہنو آندا" تے "بے چارے سوبھدر" ایہ دو ڈرامے لکھے تے اس طرح پروشوتم لکشمن ڈراما نگار بن گئے۔
فلمی زندگی
[سودھو]سنہ 1947ء توں سنہ 1954ء تک اوہ اداکاری کردے رہے۔ "وندے ماترم" "دُدھ بھات" تے "گڑ دی گنپتی" وچ انہاں نے مختلف الجہات اداکاری دی تے کامیاب ہوئے، یعنی فلماں دی کہانیاں، نغمے، اداکاری تے ہور تمام کردار پروشوتم لکشمن تنہا کردے سن ۔ سنہ 1947ء وچ مو۔ گ. رگنوکر دی فلم کبیر دے لئی نغمہ لکھیا تے نغمہ نگار بن گئے، فلم دے نغمے انہاں نے ہی گائے سن تے ہن اوہ بہترین گلوکار ہوچکے سن ۔ وندے ماترم وچ پروشوتم لکشمن تے انہاں دی بیوی سنیندا بائی دا مرکزی کردار سی ۔ پروشوتم لکشمن گلوکار دے نال نال ہیرو وی سن، اس اداکاری دی بدولت پروشوتم لکشمن فلمی دنیا وچ ہیرو بن گئے۔ پروشوتم لکشمن دیش پانڈے دا ڈراما "دیو باپّا" ڈرامےآں دی دنیا وچ ممتاز قرار پایا، ايسے طرح "ناچ رے مورا" جداں دلکش نغمے اج تک بچےآں دے پسندیدہ نغمےآں وچوں اک اے۔ "پُڑھچَں پاؤل" ڈرامے وچ انہاں نے "کرشنا مہارا" دا کردار ادا کیتا تے بہترین اداکار قرار پائے۔
حوالے
[سودھو]- ↑ Pu La--the Aftermath — اخذ شدہ بتاریخ: ۶ اپریل ۲۰۲۱
- ↑ http://sahitya-akademi.gov.in/awards/akademi%20samman_suchi.jsp#MARATHI — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۲ فروری ۲۰۱۹
- ↑ میزک برینز آئی ڈی: https://musicbrainz.org/artist/f764b4e1-9a9a-4d53-98fc-752a0e8b57a5 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۶ ستمبر ۲۰۲۱ — ناشر: MetaBrainz Foundation
- مضامین جنہاں وچ انگریزی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ مراٹھی بولی دا متن شامل اے
- 1919 دے جم
- 8 نومبر دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 2000 دیاں موتاں
- 12 جون دیاں موتاں
- صفحات مع خاصیت P856
- ادب تے تعلیم دے شعبے وچ پدم شری وصول کنندگان
- ویہويں صدی دے بھارتی مرد اداکار
- ویہويں صدی دے بھارتی مرد مصنفاں
- ویہويں صدی دے مرد مصنفاں
- ویہويں صدی دے ہندوستانی گلوکار
- بھارتی مرد اسٹیج اداکار
- بھارتی مرد منظر نویس
- پونے دے مرد اداکار
- ساہتیہ اکیڈمی اعزاز یافتگان برائے مراٹھی ادب
- سنگیت ناٹک اکیڈمی ایوارڈ وصول کردہ شخصیتاں
- علوم و فنون وچ پدما بھوشن اعزاز وصول کردہ شخصیتاں
- مراٹھی پس پردہ گلوکار
- مراٹھی بولی دے گلوکار
- مراٹھی بولی دے مصنفاں
- مراٹھی سنیما دے مرد اداکار
- مراٹھی شخصیتاں
- مہاراشٹر دے فلم ہدایت کار