پنجابی ثقافت دی گیت ویڈیو وچ جٹ ازم
سبھیاچار اتے پنجابی سبھیاچار[سودھو]
انسانی من نوں متاثر کرن وچ وکھ-وکھ قلعواں دا ودھیرے یوگدان ہندا اے۔ صدیاں توں ہی انسان اپنی سہج ترپتی لئی نویں کلا-روپاں نوں جم وی دندا اے تے پہلاں پرچلت قلعواں نوں بدلدے حالاتاں مطابق ڈھالدا وی رہا اے۔ وکھ-وکھ ویلے وکھ-وکھ کلا روپ فنی دنیا دے مرکز وچ وچدرے ہن۔ ہر کلا روپ انسانی جیون وچوں ہی پیدا ہو کے انسانی جیون نوں متاثر کردا اے۔
پنجابی گیت-ویڈیو وچ جٹواد دی جھلک[سودھو]
گیت منورنجن دا زریعہ اے اتے اج کئیاں پرکار دے گیت پرچلتّ ہن۔ پرانے ویلے دے گیتاں وچ وی جٹاں بارے گیت گائے جاندے ہن۔ جٹواد دی ہورناں جاتاں نالوں وکھرتا پیش کیتی جاندی سی۔ گیتاں وچ پیش ہو رہے موضوعاں راہیں جتھے جٹواد نوں سلاہیا جاندا سی، اتھے ہی اوہناں دا رہن سہن، پہراوا، کھان-پین بارے وی دکھایا جاندا سی۔ گیتاں راہیں ایہہ وی پیش کیتا جاندا سی کہ جٹاں کول کنی زمین، کہڑے-کہڑے سند، تے اوہ کس طرحاں جیون بتیت کردا اے۔ اس توں گیت ویڈیؤ وچ جٹّ دی عامتا نوں وی پیش کیتا جاندا اے۔ جویں کہ انمول گگن مان دا گانا-
سدھے-سادے پینڈو جٹّ نے،
پورے پنڈ وچ مقصد کرواتی۔
پنجابی سبھیاچار وچ پیش ہو رہے گیتاں وچ عامتا دے نال جٹاں دی مجبوری، غریبی، نوں وی پیش کیتا جاندا اے۔ غریبی وسّ انسان اوہناں چیزاں نوں چھڈن لئی تیار ہو جاندا اے، جہڑیاں اوہنے ساری عمر وچ ہڈّ توڑویں محنت کرکے بنائیاں ہندیاں ہن۔ جویں کہ راج براڑ دا گیت،
“پتّ ورگا فورڈ ٹریکٹر، جٹّ نے ویچیا رو رو کے۔”
بین القوامیت دے اثر ماتحت گیتاں وچ جتھے جٹاں دی عامتا نوں پیش کیتا جاندا سی، اج اتھے سچائی دی جگھاں پھکرپنے نوں دکھایا جاندا اے، جو پیش کیتا جاندا اے اصل وچ اوہ جٹاں کول نہیں اے۔ جویں کہ سنندا شرما دا گیت؛
“گھمن گھماؤن نوں تاں تھار رکھیا،
بلٹ تاں رکھیا پٹاکے پاؤن نوں۔
آئی نی پسند اؤڈی لے کے ویچ تی
جٹّ دے نی لوٹ آؤندی کہہ کے ویچ تی۔
اس طرحاں اج دے گیتاں وچ جٹاں دا جو کردار پیش کیتا جاندا اے جو پھکریپن دی تصویر پیش کردا اے کوئی ہی اجیہا جٹّ ہووےگا جس کول ایہہ ساریاں چیزاں ہون۔ ایہناں گیت ویڈیو وچ پیش کیتے گئے جٹّ دے جیون نوں عام انسان دے من وچ وی ایہہ کھواہش اٹھدی اے کہ اس کول وی ایہہ ساریاں چیزاں اکو ٹائم ہون، تے اوہ ایہناں نوں حاصل کرن دا یتن کردا اے۔
اج کلھ دے گیت ویڈیو وچ پنجابی جٹاں دے پہراوے نوں وی پیش کیتا جاندا اے۔ جٹاں دا گیت ویڈیو وچ جو پہراوا پیش کیتا جاندا اے۔ اوہ صرف اکّ چنہ وجوں پیش کیتا جاندا اے۔ جویں کہ کلبیر جھنجر دے گیت وچ دکھایا گیا کہ
‘سرداراں دیاں منڈیاں دے شوق نے،
پاؤنے بلو کڑتے پزامے۔’
ایہہ جٹّ اصل زندگی دے جٹّ نالوں کتے بھنّ ہندا اے۔ گیت ویڈیو وچ جٹّ کڑتے پزامے پا کے تے پگّ بنھ کے اپنے آپ نوں کسے بادشاہ نالوں گھٹ محسوس نہیں کردا۔ پگّ نوں وی گیت ویڈیو وچ اکّ برینڈ وجوں پیش کیتا جاندا اے۔ جویں
منڈا جہڑا لبھے مائی، پگّ والا ہووے۔
اج دے گیتاں وچ پیش ہو اکّ اوہ جٹّ اے، جس کول، تھار، کاراں، جیپاں، بلٹ، اؤڈی، آدی ہن تے اکّ اوہ جٹّ اے، جو عام پروار وچوں اے جس کول صرف فورڈ ٹریکٹر اے اتے اوہ اپنی پریمکا نوں اسے فورڈ ٹریکٹر تے گھماؤن دی اچھا رکھدا اے۔ جتھے اس ویڈیو وچ جٹّ نوں دیسی دکھایا گیا اے جویں مس پوجا دا گیت،
‘فورڈ اتے جانا کہندا ڈیٹ تے،
میرے والا جٹّ والا دیسی آ۔
پنجابی گیت ویڈیو وچ پنجابی جٹواد نال نشے دی پیشکاری[سودھو]
اج کلھ دی گیت ویڈیو وچ کافی ہتھیاراں، نشیاں تے جٹواد دی پردھانتا نوں پیش کیتا جا رہا اے۔ اس دے نال گیت ویڈیو وچ پباں وچ نچدے-ادھننگے منڈے کڑیاں، سراب تے ہتھیاراں دی ورتوں لگجری، کاراں، غیرملکی اثر پاؤن والیاں بلڈنگاں گیگ، مستی تے لڑائیاں پنجابی سبھیاچار نال جڑے نظارہ آدی زیادہ پھلسائے جاندے ہن۔ گیت ویڈیو وچ جٹّ نوں ہتھیاراں دا شوقین دکھایا جاندا اے۔ ویڈیو وچ بندوقاں، تلواراں، پستول، آدی دا ذکر کیتا جاندا اے۔ اس توں علاوہ دارو تے کڑی نوں اکّ برابر کر دتا جاندا اے۔ جویں کہ ایسی ورک دا گیت،
“جے تینوں دارو نی پسند جٹّ دی جٹّ نوں پسند نہیوں توں۔
جاں
محفلاں وچ بہہ کے آؤندا
پین دا نظارہ۔ (ویر دوندر)
گیت-ویڈیو وچ جٹّ نوں ہور وی بہت سارے نشے کردا دکھایا جاندا اے۔ گیت ویڈیو وچ جٹّ نوں افیم جہدی اوہ ودھیرے روپ وچ ورتوں کردا اے۔ اسنوں نشیاں دا عادی وی دکھایا جاندا اے۔ جویں
جنی تیری کالج دی فیس بلیئے
اوہنیں ناگنی نی گھار تیرا کھادا تڑکے۔
اس طرحاں اج کلھ دی گیت ویڈیو وچ کافی نگھرتا آ رہی اے۔ اج دی گائکی بین القوامیت دے اثر ماتحت وپاریکرن دے راہ پے کے لچرتا دا شکار ہو چکی اے۔ اس وچ اشلیلتا تشدد نشیاں نوں ہی نہیں وڈیائیا جاندا سگوں عورت دی ہیٹھی وی کیتی جاندی اے۔ گیت ویڈیو اکّ مشرت کلا بن جان کرکے آواز تے نظارہ وچلے انتر تعلق نوں سمجھنا ضروری بن گیا اے۔ کیونکہ گیت-ویڈیو نے ہزاراں سروتیاں دی تھاں لکھاں ناظرین نوں باقی کلا روپاں توں کتے ودھ متاثر کرنا شروع کر دتا اے۔ گیت نوں دیکھ کے ناظرین دے من اندر بہت سارے چہن اکو ویلے کم شیل ہون لگ پیندے ہن۔ گیت ویڈیو دے بہت سارے پیٹرن ساہمنے آؤندے ہن۔ جس طرحاں گیت دا موضوع جشناوی بول نال متعلق ہندا اے۔
اج کلھ دے گیت ویڈیو وچ جٹّ دا مین کردار لیا جاندا اے۔ ہر گیت دا ٹائیٹل ویڈیو وی جاندا اے۔ ہر گیت دا ٹائیٹل ویڈیو وی جٹاں اپر بنائی جاندی اے۔ جس طرحاں بہت سارے گلوکار گپی گریوال، امرت مان، دلجیت دسانجھ، رنجیت باوا، گرداس مان، ہربھجن مان، ایسی ورک، جیجی بی، ببو مان، راج براڑ آدی گائکاں ولوں جٹاں اپر گیت گائے جاندے ہن۔ جنھاں نوں اج کلھ بہت ہی پسند کیتے جاندے ہن۔
ہر جٹاں دے اپر بنے گیتاں وچ جٹاں نوں کسے دی این نہ منن والا، سورما، بہادر، شوقین آدی نام دتے گئے ہن۔ جس طرحاں امرت مان دے گیت وچ جٹّ دی تعریف کیتی گئی اے۔ جویں:
‘چھ-چھ فٹے جٹّ نی
بولدے آں گھٹ نی’
اس توں علاوہ کجھ گیت ویڈیو وچ اندروں اٹھدیاں قدرتی کامک بھاوناواں نوں ادات کرکے تخلیقی طریقے نال سانبھ کرن دی تھاں بھٹکایا، چمکایا تے لشکایا جاندا اے۔ جویں ‘دلجیت دسانجھ’ دا گیت،
‘جتھے ہندی آ پبندی ہتھیار دی
نی اتھے جٹّ پھیر کردا۔
اس وچ جٹّ نوں کھاڑکو لباس وچ پیش کیتا اے تے ہتھیاراں نوں پیش کیتا گیا اے۔ اس دے نال ہی اسنوں کسے وپار دی وپاری وسط نال جوڑیا جاندا اے۔ انجھ کام واشناواں دا وپار کیتا جاندا اے تے اس راہیں پیسہ کمایا جاندا اے۔ جویں اجوکے گیتاں وچ عینکاں، موبائلاں، سینڈلاں، جیپاں، کاراں، موٹرسائیکلاں ہتھیاراں دے برانڈاں دیاں سدھیاں تے اسدھیاں مشہوریاں ہندیاں ہن۔
تیری جمی چو-چو لے، لوں چالی لکھ دے
جٹّ نوں گیتاں وچ بینڈ وجوں ہی پیش کیتا جاندا اے گیتا ویڈیو وچ عورت نوں بھنڈیا جاندا اے، اسنوں دھوکھے باز، بے وفا دے بمب وجوں سرجدے ہن جویں سیری مان دا گیت،
سوہن مکھڑے دا کی کریئے،
تیرا دل ہی جے چجّ دا نہ۔
نت عاشق بدلے توں،
نی ایہہ تاں پھیر وی رجدا نہ۔
ویڈیو وچ نظر آؤندی کڑی نوں اوہ کجھ کرکے دکھایا اے جو کم اکّ نوجوان منڈا اپنا مرداپنا دکھاؤن لئی کردا اے۔ اس وچ منڈے نوں زیادہ ویلی، دکھایا گیا اے۔
جٹّ دھرکے سوندا اے،
منجے دے پانے نال دنالی۔
بہت ساریاں فلماں وی جٹاں اپر بنائیاں جاندیاں ہن۔ اس طرحاں گیت ویڈیو وچ جٹاں نوں وہلا، ایس کرن والا، خرچیلا، شوقی آدی دکھایا گیا اے۔ جٹّ نوں جگاڑی کیہا گیا اے۔ اس طرحاں جٹّ نوں اکّ پاسے گڈیاں وچ گھمدا ہویا دکھایا جاندا اے تے دوسرے پاسے پرانے گیتاں وچ جٹّ نوں مجبور، کمزور تے غریب دکھایا گیا اے۔[۱]
سٹہ[سودھو]
اس طرحاں پنجابی سبھیاچار دے گیت ویڈیو وچ جتھے جٹواد نوں بھرواں ہنگارا ملدا اے، اتھے ہی پنجابی گیت ویڈیو وچ لچرتا نوں پیش کیتا گیا اے۔ اج کلھ گیت ویڈیو وپاریکرن دے راہ پے رہی اے۔ جس وچ جٹاں نوں ودھا چڑھا کے پیش کیتا جاندا اے۔ پنجابی سبھیاچار اے دے گیت ویڈیو وچ جٹاں دا جو مہاندرا پیش کیتا جاندا سی وہ بالکل بدل چکا۔ اج دے گیتاں وچ جٹّ صرف پھکرے، نشیڑی، ہتھیاراں دا دکھاوا، کرن عورت نوں وستو وجوں پیش کرنا آدی پیش کیتا جاندا اے۔ جٹاں دی معاشی حالت نوں پھکریپن دی پرت نے اپنے ہیٹھ لکو لیا اے۔[۲][۳]