قتل عثمان بن عفان
سانچہ:عثمان تیسرے خلیفہ راشد عثمان بن عفان نوں انہاں دے گھر وچ محصور کر کے قتل کیتا گیا۔ ابتدائی طور اُتے اک احتجاج شروع ہويا، جو خوفناک طریقے توں رخ بدل کے، قتل عثمان اُتے منتج ہويا۔ انہاں دا مطالبہ سی کہ، عثمان، خلافت توں دستبردار ہوئے جان تے نواں خلیفہ آئے۔ اس واقعے نوں فتنہ اول وی کہیا جاندا اے۔
پس منظر
[سودھو]تیسرے خلیفہ، عثمان بن عفان دے قتل کی، کئی وجوہات سن، سازش مصر توں شروع ہوئی تے عراق دے علاقے وچ پروان چڑھی۔ سازش دا پہلا مقصد صرف عثمان بن عفان نوں خلافت توں ہٹانا سی ۔ عبد اللہ بن سبا ایہ متنازع شخصیت دا اس وچ ناں لیا جاندا اے، جس نے سازش دی بنیاد رکھی تے جھوٹھے مکتوبات توں خلیفہ اور گورنراں وچ غلط فہمیاں پیدا کيتیاں ۔ خلیفہ دے کچھ رشتہ داراں نوں جو عہدےآں اُتے فائز سن، انہاں دا حوالہ دتا جاندا کہ خلیفہ نے اپنے رشتہ داراں نوں اہم عہدےآں اُتے مسلط کر دتا اے، انہاں نوں ہٹایا جائے، اس دے نال ہی اندر اندر علی ابن ابی طالب نوں مظلوم شخصیت بنا کے پیش کیتا جانے لگیا کہ علی ابن ابی طالب نوں خلافت توں تِناں پہلے خلفاء نے دور رکھیا، جدوں کہ اوہ ہی خلافت دے اصل حق دار سن ۔حوالےدی لوڑ؟
قتل
[سودھو]باغیاں نے خلیفہ دے گھر دا مرکزی دروازہ جلا دتا۔ محمد بن ابو بکر گھر دی عقبی دیوار توں گھر دے اندر اتر گيا تے خلیفہ عثمان بن عفان جو اس وقت قرآن پاک دی تلاوت کر رہے سن، انہاں دے پاس صرف انہاں دی بیوی سی، محمد بن ابو بکر نے خلیفہ دی داڑھی پھڑ لی، تاں خلیفہ نے انہاں نوں انہاں دے والد ابوبکر صدیق دا حوالہ دتا، تاں محمد بن ابو بکر نے داڑھی چھڈ دتی تے گھر توں نکل گئے، لیکن ہور لوکاں نے خلیفہ نوں قتل کر دتا۔ اس دوران وچ خلیفہ دی بیوی دے ہتھ دی انگلیاں کٹ گیئں۔[۱]
بعد قتل
[سودھو]خلافت
[سودھو]18 ذوالحجہ 35ء نوں جمعہ دے دن خلیفہ دا قتل ہويا۔ اگلے پنج دن تک کوئی خلیفہ نئيں سی ۔ باغیاں نے اعلان کروا دتا کہ جے علی بن ابی طالب نے خلافت قبول نہ دی تاں اسيں قتل عام کرن گے، تاں ایويں چوتھے خلیفہ راشد دے طور اُتے علی بن ابی طالب نے، بیعت لئی۔ طلحہ بن عبید اللہ تے عبد اللہ ابن زبیر توں تلوار دی نوک اُتے بیعت لی گئی۔
مطالبہ قصاص
[سودھو]جنگ جمل
[سودھو]عام لوکاں نوں توقع سی کہ علی خلافت دا آغاز ہی قاتلینِ عثمان دی گرفتاری توں کرن گے مگر دن تے ہفتے گزرنے لگے تے ایسا کچھ وی نہ ہويا۔ مدینہ دا اختیار عملی طور اُتے باغیاں دے ہتھ وچ سی تے علی باغیاں دی مرضی دے بغیر کچھ وی کرنے دے قابل نہ سن ۔ ہن مدینہ توں اک ہور خط پورے عالمِ اسلام وچ پھیلایا گیا جس وچ کہیا گیا کہ علی نے خلیفہ بننے دے لئی عثمان نوں قتل کرایا اے تے ایہی وجہ اے کہ قاتلینِ عثمان توں کوئی تعرض نئيں کیتا گیا۔ آہستہ آہستہ لوکاں نوں اس الزام اُتے یقین آنے لگیا۔ ایہ فطری گل سی کہ عثمان دی اہلیہ تے بچےآں نوں ہر شخص توں زیادہ دلچسپی سی کہ قاتلینِ عثمان دے خلاف نظامِ انصاف نوں حرکت وچ لیایا جائے۔ اس لئی، شاید مدینہ توں مایوس ہوکے، آپ دی اہلیہ نے اپنی کٹی ہوئی انگلیاں تے عثمان دا خون آلود کردا جو بوقتِ شہادت زیبِ تن کیتے ہوئے سن معاویہ نوں شام بھجوا دتا جو عثمان دے قریبی رشتہ دار سن تے انہاں اُتے زور دتا کہ قتلِ عثمان دا انتقام لیا جائے۔ اس موقع اُتے علی نے معاویہ سمیت صوبائی گورنراں نوں شہادتِ عثمان دے سانحہ دی اطلاع دیندے ہوئے دسیا کہ اوہ خلافت دا منصب سنبھال چکے نيں ہن اوہ نہ صرف خود نويں خلیفہ دی بیعت کرن بلکہ اپنے اپنے صوبےآں وچ وی خلیفہ دے لئی بیعت لاں۔ انہاں نے معاویہ دے ناں خط وچ انہاں نوں گورنر دے منصب توں معزول کردے ہوئے ہدایت دی کہ اوہ چارج نويں گورنر دے حوالے کے دتیاں۔ سبائیاں نے اس صورت حال دا فائدہ اٹھاندے ہوئے معاویہ نوں علی دے خلاف بھڑکانے دی کوشش کيتی لیکن اوہ آسانی توں انہاں دے چکر وچ آنے والے نہ سن ۔ انہاں نے علی دے خط دا جواب نہایت نرمی توں دتا تے کہیا کہ جدوں قاتلینِ عثمان نوں گرفتار کرکے سزا دے دتی جائے گی اوہ بیعت کر لین گے۔ ایسی صورت حال وچ مسلماناں وچ پہلی خانہ جنگی ہوئی، جس وچ صحابہ دی اک تعداد شہید ہوئی۔ علی دی سپاہ نوں فتح ہوئی تے انہاں دے زور و قوت وچ اصافہ ہوئے گیا۔
جنگ صفین
[سودھو]جنگ نہروان
[سودھو]قتل معاویہ و علی
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ ڈاکٹر، محمد حمید اللہ. جنگ جمل تے صفین دا یہودی پس منظر. پاکستان: پیام قرآن, 18.
- علی ابن ابی طالب (1984). نہج البلاغۃ (Peak of Eloquence)،تکمیل شدہ از ash-Sharif ar-Radi. الہدی یوکے. SBN 0940368439.
- الطبری, محمد ابن جریر (1990). تریخ الرسل والملوک ، translation and commentary issued by R. Stephen Humphreys. SUNY Press. ISBN 0-7914-0154-5. (جلد 15۔)
- ہولٹ, پی. ایم. (1977). کیمبرج اسلام دی تریخ، Vol. 1. کیمبرج یونیورسٹی پریس. ISBN 0-521-29136-4.
- ماڈلنگ, ولفرڈ (1997). محمد دی جانشینی: ابتدائی خلافت دا مطالعہ. کیمبرج یونیورسٹی پریس. ISBN 0-521-64696-0.