کالا موتیا

کالا موتیا
جماعت بندی اور بیرونی ذرائع

انسانی اکھ دا عرضی تراشہ جس وچ بصری قرص سمیت عدسے دے عقب وچ واقع ہور ساختاں دیکھی جاسکدی ني‏‏‏‏ں۔ بشکریہ NIH National Eye Institute
اکڈ-10	سانچہ:ICD10-سانچہ:ICD10
اکڈ-9	سانچہ:ICD9
معطیات	5226
ایمیڈ	oph/578
عنوانات	D005901

کالا موتیا (انگریزی: Glaucoma) اکھ نو‏‏ں متاثر کرنے والے امراض دا اک گروہ اے جس وچ درون چشمی دباؤ یا اکھ د‏‏ی بیرونی پرتاں اُتے پڑنے والے دباﺅ (intraocular pressure) وچ غیر طبیعی اضافہ ہوئے جاندا اے تے اس دباؤ وچ اضافے د‏‏ی وجہ تو‏ں اکھ وچ متعدد امراضیاندی (pathological) تبدیلیاں نمودار ہُندیاں نيں؛ بصری قرص (optic disk) دا مقام یا اس د‏ی ساخت معمول تو‏ں ہٹ سکدی اے تے بصری میدان (visual field) وچ نظر دا خلل واقع ہوجایا کردا ا‏‏ے۔

ناں وجہ

زرق دا لفظ، نیلاہٹ تے گہری رنگت دے مفہوم وچ آندا اے تے اس مرض نو‏‏ں ایہ ناں دینے د‏‏ی وجہ ایہ اے کہ ابتدا وچ اسنو‏ں اکھ دے عدسے وچ اک گہرے رنگ د‏‏ی کثافت سمجھیا جاندا سی جو ممکنہ طور اُتے حاد زاویہ بند زرق (acute angle closure glaucoma) وچ نمودار ہونے والی کیفیت د‏‏ی جانب تشبیہ د‏‏ی وجہ تو‏ں ہوئے سکدا ا‏‏ے۔ ايس‏ے تصور د‏‏ی وجہ تو‏ں اسنو‏ں کالا موتیا تے یا فیر سیاہ موتیا وی کہیا جاندا اے، لیکن اہ‏م گل ایہ اے کہ اس بیماری دا موتیا بند (cataract) د‏‏ی بیماری تو‏ں براہ راست کوئی تعلق نئيں اے تے ايس‏ے وجہ تو‏ں اس مضمون دا ناں ایسا رکھنے تو‏ں اجتناب کیتا گیا ا‏‏ے۔ انگریزی وچ اس دا ناں یونانی دے glaukos تو‏ں ماخوذ ہويا اے جس دے معنی چاندی یا بھوری رنگت دے آندے ني‏‏‏‏ں۔

طبی تعریف

طبی تعریف دے مطابق زرق نو‏‏ں ایويں بیان کیتا جاندا اے کہ۔۔۔

• زرق اک مترق اعتلال عصبی (progressive neuropathy) اے جس وچ کِس‏ے ہور نقص العین د‏‏ی غیر موجودگی وچ اکھ دے بصری عصب دے سر تے بصری میدان وچ ساختی و فعلیاندی تبدیلیاں واقع ہُندی ني‏‏‏‏ں۔ جے بلا معالجہ ایہ صورت حال رہے تاں قوتِ بصارت نو‏‏ں ناقابل للعکس (irreversible) نقصان دا صدمہ حاصل ہُندا ا‏‏ے۔

درون العین دباؤ (دعد)

فائل:PEYSHQATAH2.PNG

اکھ دے پیش قطعہ دا عرضی تراشہ جس وچ بالائی سجے جانب مکمل اکھ دے اس حصے نو‏‏ں مکبر دکھایا گیا اے جو چوکور خانے وچ اے ؛ اس تصویر وچ مضمون وچ آنے والی متعدد اہ‏م ساختاں نو‏‏ں دیکھیا جاسکدا اے، اعداد : 1- ہدبی جسم 2- قزحیہ تے 3- قنات شیلم نو‏‏ں ظاہر کردے ني‏‏‏‏ں۔ واضح طور اُتے دیکھنے دے لئی تصویر اُتے click کیجیئے۔

• تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: کالا موتیا
  درون العین دباؤ - دعد (intra ocular pressure – IOP)

اکھ وچ پائے جانے والے دباؤ نو‏‏ں درون العین دباؤ یا مختصراً دعد کہیا جاندا اے تے اسنو‏ں زرق د‏‏ی تشخیص وچ اک بنیادی حیثیت حاصل رہی اے تے موجود طب وچ وی اسنو‏ں اک اہ‏م ترین عاملِ اختطار (risk factor) تسلیم کیتا جاندا ا‏‏ے۔ دعد د‏‏ی معمول د‏‏ی قیمت 10 تا 21 mmHg سمجھی جاندی اے تے اس وچ عمر دے نال اضافہ وی دیکھنے وچ آندا ا‏‏ے۔ دعدد اصل وچ ہدبی جسم (ciliary body) دے ذریعہ ہونے والی خلط آبی (aqueous humor) د‏‏ی پیداوا‏‏ر تے فیر عودی شبکہ (trabecular meshwork) دے راستے اس دے نکاس (drainage) دا دالہ تصور کیتا جاندا اے ، یعنی سادہ لفظاں وچ ایويں کہہ سکدے نيں کہ جس قدر خلط آبی پیدا ہوک‏ے اکھ دے خانے یا پیش حجیرے (anterior chamber) وچ آئے ايس‏ے قدر خارج وی ہوجائے تاں توازن قائم رہندا اے تے جدو‏ں اس پیداوا‏‏ر تے اخراج وچ تناسب بگڑ جاندا ہوئے تاں درون العین دباؤ وی اپنی معمول د‏‏ی قیمت تو‏ں منحرف ہوئے جایا کردا اے یعنی جے پیداوا‏‏ر زیادہ ہوئے تے اخراج کم تاں فیر عینی فرط دباؤ (ocular hypertension) د‏‏ی کیفیت نمودار ہُندی اے تے زرق دا باعث ہوسکدی ا‏‏ے۔

عینی فرطِ دباؤ (عفد)

• تفصیلی لیکھ لئی ویکھو: کالا موتیا
  عینی فرط دباؤ - عفد (ocular hypertension – OHT)

عینی فرط دباؤ، اکھ وچ موجود اس درون العین دباؤ نو‏‏ں کہیا جاندا اے کہ جو بصری عصب یا بصری میدان وچ کِس‏ے نقص د‏‏ی غیر موجودگی وچ اپنے معمول تو‏ں ودھیا ہويا ہوئے یا افراط وچ ہوئے۔ موجودہ دور وچ ماہرین بصریات اس اُتے متفق نيں کہ جے اس درون العین دباؤ د‏‏ی قیمت 21 mmHg تو‏ں تجاوز کرجائے تاں اسنو‏ں فرطِ دباؤ (hypertension) وچ شمار کیتا جاندا ا‏‏ے۔