کتاب اخبار صفات
مصنف | ابن جوزی |
---|---|
زبان | عربی |
موضوع | عقیدہ |
صفحات | 108 |
متن | [[s:{{{Wikisource}}}|البز العشاب المنقد الا مخلفی المذھب]] ویکی ماخذ اُتے |
تعارف
[سودھو]کتاب اخبار الصفات (عربی: كتاب أخبار الصفات)، جسنوں دف شبہ التشبیح بِ عکاف التنزیہ دے ناں توں جانیا جاندا اے مخلفی المذہب (عربی: الباز الأشهب المنقض على مخالفي المذهب، lit. 'The Grey Falcon which Attacks the Offenders of the Honbali')، اک مذہبی بحث اے جسنوں حنبلی اسلامی اسکالر ابو الفراج ابن الجوزی نے لکھیا اے۔ ۱۱۸۵ تے 1192 [۱] ایہ بحث بنیادی طور اُتے اس گل اُتے اے کہ ابن الجوزی نے حنبلی مکتب فکر کے اندر بڑھدے ہوئے بشری عقائد نوں کيتا سمجھیا۔ اس وچ حنبلی مکتب دے تن ممتاز استاداں نوں شامل کيتا گیا اے: الحسن ابن حامد (متوفی ۱۰۱۳)، یا ابن حامد، محمد ابن الحسین (متوفی ۱۰۶۶)، یا القادی ابو یعلٰی، تے ابن الجوزی۔ اپنے استاد، علی ابن عبید اللہ، یا ابن الزغونی (متوفی ۱۱۳۲)، ایہ دعویٰ کردے ہوئے کہ اوہ مکتب دے بانی احمد بن حنبل دے عقائد توں ہٹ گئے نيں۔ [۲][۳]
انتھروپمورفزم بمقابلہ۔ روایت پسندی
[سودھو]اوہ شعر وچ اک ہور جگہ لکھدے نيں:امام احمد کہیا کردے سن "صحیفہ دے نصوص نوں جاں دا تاں رہنے دو۔" انہاں دے چند سرکردہ شاگرداں نے اس اصول اُتے عمل کيتا۔ . . پر، تن افراد جنہاں دا ذکر اسيں پہلے کے چکے نيں۔ ابن حامد، قادی [ابو یعلٰی]، تے ابن الزغونی تشریح دے اس طریقہ کار دے حامیاں دے طور اُتے مشہور نيں جو احساس دے تجربے نوں اپنا نقطہ آغاز سمجھدا اے۔ [۴]
میں اپنے ساتھی حنبلیاں توں کہندا ہاں: آپ صحیفہ تے روایت دے حامی نيں۔ . . کیہ تسيں نوں کدی کسی نے ایہ اطلاع دتی اے کہ احمد نے عرش اُتے خدا دا [استواع] سکھایا اے جو اس دی ذات دی صفات وچوں اے یا عمل دی صفت وچوں؟ آپ کن بنیاداں اُتے اس طرح دے معاملات اُتے [گل بات] کرنے دا جواز پیش کردے نيں؟ [۵]
ابن جوزی دی تاویل
[سودھو]جد کہ ابن الجوزی نے کتاب اخبار الصیفات وچ قرآنی تفسیر دے لئی اک روایت پسند تے غیر انسانی نقطہ نظر دی وکالت کی، لیکن اس نے ۱۲ قرآنی آیات تے ۶۰ احادیث دی تشریح کردے ہوئے "احساس تجربے" دے دائرے توں باہر دی تشریح اُتے اعتراض نئيں کيتا۔ اس انداز وچ .[۶] اس وچ قرآنی جملے یادان [۷] تشریح کرنا شامل اے، جس دا لفظی مطلب اے "ہتھ"، جس دا مطلب اے "احسان یا احسان دا عمل " . شاید." [۸]
خدا نہ کائنات دے اندر اے نہ باہر
[سودھو]حرکت، آرام تے ہور حادثات دے نال [اک جگہ اُتے ہونا تے کسی جگہ توں باہر ہونا] دونے ہی جسماں دی تشکیل نيں۔ . . الہی جوہر اس دے اندر کسی تخلیق شدہ ہستی [مثلاً جگہ] نوں تسلیم نئيں کردا اے تے نہ ہی اس وچ وراثت اے۔ [۱۱]
حنبلی مکتب فکر دا تصور
[سودھو]احمد بن حنبل
[سودھو]حنبلی عالم ابن الجوزی نے الصفات وچ کہیا اے کہ احمد بن حنبل قرآنی نصوص جداں القادی ابو یعلٰی، ابن حمید تے ابن الزغنی دی بشری تشریحات دے مخالف ہُندے۔ [۱۲]
ابن الزغونی
[سودھو]ابن الزغونی توں پُچھیا گیا کہ کیہ عرش دی تخلیق اُتے کوئی نويں صفت وجود وچ آئی اے جو پہلے موجود نئيں سی، تاں انہاں نے جواب دتا: "نئيں، دنیا صرف 'تھلے' ہونے دی صفت دے نال پیدا ہوئی اے تے ايسے طرح [عرش] نال تعلق جس اُتے خدا دا قبضہ اے، دنیا نیچی اے۔ . . یہ آدمی جو کچھ کہندا اے اس دے مضمرات نوں نئيں سمجھدا، کیونجے جدوں اوہ خدا دی طرف منسوب کردا اے … خالق تے اس دی مخلوق دے درمیان جدائی، اوہ اس اُتے حداں لگاندا اے تے عملاً اسنوں اک جسم قرار دیندا اے ۔ . . ایہ شیخ اس گل نوں نئيں سمجھدا کہ خدا دے خالق دی حیثیت وچ کیہ ضروری اے یا اس حیثیت توں کيتا مطابقت نئيں رکھدا۔ . .[۱۳]
ہور دیکھو
[سودھو]- عاص التقدیس
- السیف الثقیل فی الرد الا ابن غفیل
حوالے
[سودھو]- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p. 44.
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p. 60.
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p. 135-136
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p.134-137 .
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p.122-123
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p.139-279
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p.143
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p.151
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p.159
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p.159
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p.159
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p.134-137 .
- ↑ Swartz, Merlin. A Medieval Critique of Anthropomorphism. Brill, 2001, p.157-158 .