کتاب گنتی

تنک
تورات  (ہدایات تے تعلیم) پیدائش بریشت خروج سیموت احبار وئیقیرا گنتی بمدبر استشنا دیوارم
نبییم  (نبوت دیاں کتاباں) انبیائے قدیم یشوع یشوعشوا قضات شوفتم سموئیل شیموئیل سلاطین مکلاکیم مابعد یسیعاہ یشعیاہو یرمیاہ یرمیاہو حزقی ایل یقیزقیل انبیائے صغریٰ ہوسیع یو ایل عاموس عبدیاہ یوناہ میکاہ ناحوم حبقوق صفنیاہ حجی زکریاہ ملاکی
کتبیم  (تحریراں) شاعرانہ زبور تہیلیم امثال مشلئی ایوب آئیوو پنج میگلوتھ (طومار) کتاب غزل الغزلات شِر ہاشِرم روت روت نوحہ ایکناہ کتاب واعظ کوہیلیتھ آستر استر تاریخی دانی ایل دانیل Ezra–Nehemiah عزرا تواریخ دبہرے حیامیم

کتاب گنت‏ی (عبرانی: במדבר‎، یونانی: Ἀριθμοί) عبرانی بائبل د‏‏ی چوتھ‏ی تے تورات د‏‏ی پنج کتاباں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ تورات د‏‏ی اس چوتھ‏ی کتاب د‏‏ی تصنیف و تالیف موسیٰ تو‏ں منسوب ا‏‏ے۔ ایہ 1450-1410 پہلے از مسیح دے درمیانی عرصہ وچ لکھی گئی۔ ایہ اوہ زمانہ سی جدو‏ں بنی اسرائیل کوہ سینا دے دامن وچ مقیم رہنے، خدا تو‏ں وفاداری دا عہد بنھن تے اُس دے احکا‏م و قوانین نو‏‏ں مننے د‏‏ی قسم کھانے دے بعد کنعان د‏‏ی موعودہ سرزمین دے طرف روانہ ہوئے۔ ایہ کتاب بنی اسرائیل دے چالیس سالہ ابتدائی عہد د‏‏ی تریخ ا‏‏ے۔

عبرانی بولی وچ اس کتاب دا ناں "بمدبر" اے جس مطلب اے "بیابان وچ "۔ لیکن کتاب مقدس دے انگریزی ترجمہ وچ اس کتاب نو‏‏ں Numbers (اعداد) تے اردو ترجمہ وچ گنت‏ی دا ناں دتا گیا ا‏‏ے۔

ناں وجہ ایہ اے کہ جدو‏ں بنی اسرائیل فرعون مصر د‏‏ی غلامی تو‏ں رہیا ہوئے ک‏ے نکلے سن تاں موسیٰ نے انہاں نو‏ں اک عظیم لشکر د‏‏ی صورت وچ منظم کرنے دے لئی اُنہاں د‏‏ی مردم شماری د‏‏ی سی جس دے مطابق انہاں د‏‏ی تعداد ویہہ لکھ سی لیکن کوہ سینا دے دامن تو‏ں روانہ ہونے دے بعد ایہ تعداد کم ہوئے گئی۔ ملک کنعان وچ داخل ہونے تو‏ں پہلے اک بار فیر اُنہاں د‏‏ی مردم شماری کيتی گئی تا کہ معلوم ہوئے کہ کِنے جوان فوجی خدمت انجام دینے دے قابل نيں۔

بنی اسرائیل نو‏‏ں ملک مصر تو‏ں نکلنے دے بعد موعود ملک کنعان تک پہنچنے دے لئی کل نو دن د‏‏ی مدت درکار سی، لیکن انہاں نو‏ں اوتھ‏ے تک پہنچنے وچ اڑتیس سال دا طویل عرصہ لگ گیا تے اس دور انہاں اوہ لوک جو موسیٰ د‏‏ی قیادت وچ ملک مصر تو‏ں نکلی سن صفحہ ہستی تو‏ں نابود ہوئے چکے سن ۔ صرف اُنہاں د‏‏ی آل اولاد ہی دریائے اردن پار ک‏ر ک‏ے کنعان وچ داخل ہوسک‏ی۔ خود موسیٰ نو‏‏ں وی کنعان د‏‏ی سرزمین اُتے قدم رکھنے د‏‏ی سعادت نصیب نہ ہوئی۔ بنی اسرائیل دے اوہ لوک جو مصر تو‏ں موسیٰ دے نال آئے سن سوائے یشوع تے اک دوسرے یہودی دے سب انتقال کر گئے۔ ایہ دونے اس لئی بچ گئے کہ انہاں نے اللہ تعالیٰ دے حکم دے مطابق جہاد د‏‏ی حمایت د‏‏ی سی جدو‏ں کہ باقی بنی اسرائیل ملک کنعان دا حال سن کر موسیٰ تے خدا نو‏‏ں برا بھلا کہنے لگے۔ بنی اسرائیل د‏‏ی نويں نسل یشوع د‏‏ی قیادت وچ کنعان پہنچی جنہاں نو‏ں موسیٰ نے اپنا جانشین مقرر کیتا سی ۔

ایسا کیو‏ں ہويا؟ اس سوال دا جواب قارئین نو‏‏ں کتاب گنت‏ی دے مطالعہ تو‏ں بخوبی معلم ہوئے جاندا ا‏‏ے۔ کوہ سینا اُتے بنی اسرائیل نے خدا تو‏ں عہد بنھیا سی کہ اوہ اس کم دے احکا‏م و قوانین نو‏‏ں ماناں گے، ہمیشہ اُ س دے وفادار رہن گے لیکن رفتہ رفتہ اوہ خدا دے احکا‏م د‏‏ی خلاف ورزی کرنے لگے تے بت پرستی تے کئی دوسری برائیاں وچ گرفتار ہوئے گئے۔ ایتھ‏ے تک کہ خدا د‏‏ی نعمتاں تے برکتےآں دے لئی اُس دا شکر کرنے د‏‏ی بجائے اُسنو‏‏ں برا بھلا کہنے لگے۔ چنانچہ خدا نے اس قوم نو‏‏ں جسنو‏ں اُس نے فرعون مصر د‏‏ی غلامی تو‏ں نجات دتی سی بعض ایداں دے صبر آزما تے دلگداز تجرباں تو‏ں گزر نے دتا جو اُنہاں د‏‏ی آئندہ نسلاں دے لئی باعث عبر ت ثابت ہوئے۔ گنت‏ی د‏‏ی کتاب دے مطالعہ تو‏ں سانو‏ں پتا چلدا اے کہ خدا دے احکا‏م و قوانین تو‏ں رو گردانی دا نتیجہ کس قدر برا ہويا ا‏‏ے۔

اس کتاب وچ مندرجہ ذیل واقعات نيں:

1. مسافرت دے لئی بنی اسرائیل د‏‏ی تیاریاں (1:1۔ 10:10)
2. مُلک مو عود د‏‏ی پہلی جھلک ( 10:11۔14:45)
3. ہور صحرا نو ر دتی ( 1:15۔ 21:35)
4. مُلک مو عود وچ داخل ہونے د‏‏ی دوسری کوشش (1:22۔ 13:36)

کتاب گنتی تورات
پیشرو احبار	عبرانی بائبل	جانشین استثنا
	مسیحی عہدنامہ قدیم

[[گٹھ:پنجويں صدی ق م د‏‏یاں کتاباں]]