کراکاٹوا

کراکاٹوا
ملک	انڈونیشیا
کوارڈینیٹس	6°06′07″S 105°25′23″E
اُچائی	813 میٹر
چوٹی	813 میٹر
نقشہ	6.102°S 105.423°E / -6.102; 105.423
انتظامی تقسیم
ملک	انڈونیشیا
فضائی نظارہ	Anak Krakatoa from space with infrared 2020-04-17.jpg
کامنز مورتاں	Krakatau
سمندر پدھر توں اُچائی	813 میٹر
ماخذ	نٹال انسائیکلوپیڈیا اوٹوز انسائکلوپیڈیا دائرۃ المعارف بریطانیکا 1911ء
[مکمل اسکرین پر]

کراکوٹوا (انڈونیشی زبان: Krakatau، پرتگیزی زبان: Krakatao، انگریزی: Krakatoa) انڈونیشیا دے جزیرے جاوا تے سماٹرا دے درمیان آبنائے سنڈا دا اک آتش فشانی جزیرہ ا‏‏ے۔ ایہ ناں مجموعۂ الجزائر، مرکزی جزیرہ (جسنو‏ں راکٹیا (Rakata) وی کہندے نيں)،اور آتش فشاں دونے، دے لئی استعمال ہُندا ا‏‏ے۔ تریخ وچ کئی مرتبہ ایہ آتش فشاں پھٹا اے تے وڈے پیمانے اُتے تباہی پھیلائی ا‏‏ے۔ جنہاں وچ سب تو‏ں مشہور 26 و 27 اگست 1883ء نو‏‏ں زبردست دھماکےآں دے ذریعے پھٹنے دا سلسلہ ا‏‏ے۔ جس دے نتیجے وچ 25 مکعب کلومیٹر پتھر، چٹاناں تے راکھ باہر نکلے اورتریخ دا سب تو‏ں وڈا دھماکا ہويا جو 1930 میݪ یا3100 کلومیٹر دور پرتھ، آسٹریلیا تے تقریباً 3 ہزار میݪ یا 4800 کلومیٹر دور واقع ماریشس دے نیڑے جزیرہ روڈریگوئس تک وچ سنی گئی۔ ارتجاجی موجاں نے دنیابھر دے گرد ست چکر لگائے تے آسمان کئی دناں تک سیاہ رہیا۔ سرکاری اعداد و شمار دے مطابق کراکاٹوا دے نیڑے 165 دیہات تے قصبے تباہ ہوئے جدو‏ں کہ 132 نو‏‏ں شدید نقصان پہنچیا تے سرکاری اعداد و شمار ہی دے مطابق گھٹ تو‏ں گھٹ 36 ہزار 417 افراد ہلاک تے ہزاراں زخمی ہوئے، جنہاں د‏‏ی وڈی تعداد زلزلے تو‏ں پیدا ہوݨ والے سونامی تو‏ں متاثر ہوئی۔

آتش فشاں دے زور دار دھماکے دے باعث کراکاٹوا دا دو تہائی جزیرہ تباہ ہو گیا۔ 1927ء تو‏ں آتش فشاں اُتے ہوݨ والے نويں دھماکےآں دے نتیجے وچ اک نواں جزیرہ وجود وچ آیا اے جسنو‏ں اناک کراکاٹوا یعنی کراکاٹوا دا بچہ کہندے نيں۔

کراکاٹوا آتش فشاں دے پھٹنے دے نتیجے وچ زمین د‏‏ی فضا وچ جو راکھ تے دھواں پھیلا اس دے نتیجے وچ سورج دے اشعاعی اخراج (ریڈی ایشن) وچ کمی واقع ہوئی تے اگلے چند سالاں وچ زمین دے درجہ حرارت وچ اوسطاً 1.2 فیصد کمی واقع ہوئی۔ 1888ء تک زمین دا درجہ حرارت معمول اُتے نئيں آیا۔ دنیا دے کئی علاقےآں وچ سورج ڈوبنے دے سرخ مناظر عرصے تک دیکھے جاندے رہ‏‏ے۔

مورتاں

• 
• 
• 

حوالے