Jump to content

کمبوج مہاجنپد

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
(کمبوج (جنپد) توں مڑجوڑ)
Kingdom of Kamboja
اندازا. 700 ق م–اندازا. 300 ق م
کمبوج تے دوجے مہاجنپد ویدک دور توں بعد.
کمبوج تے دوجے مہاجنپد ویدک دور توں بعد.
راجگڑھ[راجپور]]
عمومی زباناںسنسکرت
مذہب
ہندو مت
بدھ مت
جین مت
حکومتبادشاہی
مہاراجہ 
تاریخی دورکانسی ویلہ, لوہا ویلہ
• قیام
اندازا. 700 ق م
• خاتمہ
اندازا. 300 ق م

کمبوجہ (انگریزی: Kambojas) ہندوستان دے آہنی دور د‏‏ی اک سلطنت سی۔ ایہ جنوبی ایشیا تے وسط ایشیا دے سنگم اُتے واقع سی۔ سنسکرت ادب تے پالی ادب وچ اس دا تذکرہ ملدا ا‏‏ے۔


کمبوج مہاجنپد - گاندھار - کشمیر دے شمال وچ سطح مرتفع پامیر وچ سی ، اسدے لہندے وچ بدخشان علاقہ کمبوج مہاجنپد کہاندا سی ۔ ہاٹک جاں راجپور اس راج دا راجگڑھ سی ۔ اس دے حکمران کمبوج لوک سن ۔

مہاجنپداں دا نقشہ

کمبوج پرانے بھارت دے 16 مہاجنپداں وچوں اک سی ۔ اسدا ذکر پاننی دے اشٹدھیایی وچ 15 طاقتور جنپداں وچوں اک دے روپ وچ وی ملدا اے ۔ بدھی گرنتھ انگتر نکائے ، مہاوستُو وچ 16 مہاجنپداں وچ وی کمبوج دا کئی وار ذکر ہویا اے - ایہہ گندھارا دے سمیتکمیل سن ۔ ایہناں وچ کدے نزدیک تعلقات وی رہا ہووےگا ، کیونکہ کئی ستھاناں اتے گاندھار اتے کمبوج دا نام نال نال آؤندا اے ۔ اسدا علاقہ موجودہ شمال مغربی پاکستان اتے افغانستان وچ ملدا اے ۔ راجپور ، دوارکا اتے کاپیشی [۱] ایہناں دے پرمکھ نگر سن ۔ اسدا ذکر ایرانی پرانے لیکھاں وچ وی ملدا اے جس وچ اسنوں راجا کمبیجیس دے پردیس ولوں جوڑیا جاندا اے ۔ [۲]


  • پرانے ویدک ساہت وچ کمبوج دیش جاں اتھے دے نواسی کمبوجاں دے موضوع وچ کئی ذکر ہن جنہاں توں معلوم ہندا اے کہ کمبوج دیش دا پھلار شمال وچ کشمیر ولوں ہندوکش تک سی ۔ خاندان باہمن وچ کمبوج دے اؤپمنو نامک آچاریا دا ذکر اے ۔
  • شتپتھ باہمن دے اک تھاں ولوں اجیہا پرتیت ہندا اے کہ اتری لوکاں یعنی اتریکرواندی اتے کرُ - پانچالوں دی بولی سامان اتے خالص منی جاندی سی ۔
  • والمیک - رامائن وچ کمبوج ، والہیک اتے ونایُو دیساں نوں اعلیٰ گھوڑیاں لئی اتم دیش دسیا اے ، جو اس پرکار اے :
“ 'कांबोज विषये जातैर्बाल्हीकैश्च हयोत्तमै: वनायुजैर्नदीजैश्च पूर्णाहरिहयोत्तमै
کمبوج وشئے جاتیربالہیکیشچ ہیوتمے : ونایجیرندیجیشچ پورناہرہیوتمے :[۳] 		„


  • مہابھارت دے مطابق ارجن نے اپنی اتر سمت دی دگوجئ - سفر دے حوالہ وچ دردروں جاں دردستان دے نواسیاں دے نال ہی کمبوجاں نوں وی پراست کیتا سی -
  • گرہیتوا تُو بلں سارں پھالگن : پانڈنندن : دردانن ساتھی کامبوجیرجیت پاکشاسنِی : [۴]
  • مہابھارت [۵][۶] اتے راجترنگنی وچ کمبوج دی تھاں اتراپتھ وچ دسی گئی اے ۔
  • مہابھارت وچ کیہا گیا اے کہ کرن نے راجپور پہنچکے کمبوجاں نوں جتیا ، جسدے نال راجپور کمبوج دا اک نگر سدھ ہندا اے - کرن راجپرں گتوا کامبوجانرجتاستوا ۔ [۷]

کالیداس نے رگھوونش وچ رگھُو دے دوارے کمبوجاں دی ہار دا ذکر کیتا اے ، جو اس پرکار اے کہ :

“ काम्बोजा: समरे सोढुं तस्य वीर्यमनीश्वरा:, गजालान् परिक्लिष्टैरक्षोटै: सार्धमानता
کامبوجا : سمرے سوڈھں تسء ویریامنیشورا : ، گجالانن پرکلشٹیرکشوٹے : ساردھمانتا:[۳] 		„

اس ادھرن وچ کالیداس نے کمبوج دیش وچ اخروٹ رکھاں دا جو ذکر کیتا اے اوہ بہت سمیچین اے ۔ استوں وی اس دیش دا محل وقوع کشمیر دے نیڑے تیڑے معلوم ہندا اے ۔

  • مہابھارت وچ کیہا گیا اے کہ کرن نے راجپور پہنچکے کمبوجاں نوں جتیا ، جسدے نال راجپور کمبوج دا اک نگر سدھ ہندا اے - کرن راجپورں گتوا کامبوجانرجتاستوا ۔ [۷]
  • چینی پاندھی ہئین سانگ نے وی اپنی بھارت سفر دے دوران کمبوج وچ کسے راجپور نگر دا ذکر کیتا سی ۔ [۸]
  • مہابھارت وچ کمبوج دے کئی راجاواں دا ذکر اے جنہاں وچ سدرشن اتے چندرورمن مکھ ہن ۔ کوٹلہ ارتھ شاستر وچ کمبوج دے وارتاشستروپجیوی ( کھیتی اتے ہتھیاراں ولوں جیوکا چلان والے ) سنگھ دا ذکر اے جسدے نال معلوم ہندا اے کہ موریا دور ولوں پہلے اتھے لوک-راج قائم سی ۔ موریا دور وچ چندرگپت دے سامراج وچ ایہہ لوک-راج ولین ہو گیا ہووےگا ۔


جان پہچان

[سودھو]

کمبوج اتراپتھ دے گاندھار دے نزدیک واقع پرانے بھارتی جنپد سی جسدی ٹھیک - ٹھاک حالت دکھن پچھم دے پونچھ دے علاقے دے مطابق منی جا سکدی اے ۔ پرانے سنسکرت اتے پالی ساہت وچ کمبوج اتے گاندھار دا نام عامطور : نال - نال آؤندا اے ۔ جس طرحاں گاندھار دے اتم انن دا ذکر رگوید وچ ملدا اے ( 1 ، 126 ) اسی پرکار کمبوج دے کمبلاں دا ذکر یاسک دے نرکت وچ ہویا اے ( 2 ، 2 ) ۔ اصل وچ یاسک نے کمبوج شبد دی ویوتپتی ہی سندر کمبلاں دا اپبھوگ کرنوالے جاں وکلپ وچ سندر غذا کرنوالے لوک - اس پرکار کیتی اے ۔ گاندھار اتے کمبوج ایہناں دوناں جنپداں دے انکھڑواں تعلقات دی پرمپرا ولوں ہی ایہناں دا ساندھء سدھ ہویا اے ۔ گاندھار افغانستان ( کندہار ) دا سنورتی پردیش سی اتے اس دے گوانڈھ وچ سابق دے ول کمبوج دی حالت سی ۔

والمیکی رامائن وچ کمبوج دا واتہیک اتے ونایُو جنپداں دے نال ذکر اے اتے اس دیساں وچ پیدا اعلیٰ کالے گھوڑیاں ولوں ایودھیا نگری نوں بھری پوری دسیا گیا اے ( بال ۔ 6 ، 22 ) ۔ مہامبھارت وچ ارجن دی دگوجئ دے حوالہ وچ پرمکامبوج دا لوہا اتے رشک جنپداں دے نال ذکر اے ( سبھا ۔ 27 ، 25 ) ۔ ( رشک یوچی دا روپانترن جان پیندا اے ۔ یوچی جاتی دا نواسستھن دکھن - پشچم چین جاں چینی ترکستان دے مطابق سی ۔ مشہور بتکنیک بادشاہ کنشک دا رکتسمبندھ اس جاتی دے کشان نامک قبیلے ولوں سی ۔ ) درونپرو وچ ساتئکِ ولوں کامبوجوں ، یوناں ، شقاں ، کراتوں اتے بربروں آدی دی درمد فوج نوں ہرانے اتے اوہناں دے منڈت مستکوں اتے لمی داڑیاں دا چترمئے ذکر ( 199 ، 45 – 48 ) - اے راجنّ ، ساتئکِ نے تہاڈی ( دھرتراشٹر دی ) فوج دا سنہار کردے ہوئے ہزاراں کامبوجوں ، شقاں ، شبروں ، کراتوں اتے بربروں دے شووں ولوں رنزمین نوں پاٹھکر اتھے ماس اتے ردھر دی ندی وگا دتی سی ۔ انھاندسیوواندے ، شرسترانوں ولوں یکت منڈت اتے لمی داڑیونوالے سراں ولوں رنزمین کھمبھہین پنچھیاں ولوں بھری ہوئی سی وکھائی دے رہی سی ۔ مہامبھارت دے لڑائی وچ کابوجوں نے کورواں دا نال دتا سی ۔ ایہہ درشنی اے کہ کامبوجادِ نوں آکرتی متعلق جنہاں خاصیتاں دا ورننمہابھارت دے اس حوالہ وچ ہن اوہ اج وی اس پردیش دے نواسیاں وچ موجود اے ۔ مہامبھارت وچ کامبوجوں دے راجپر نامک نگر دا وی ذکر اے جنوں کرن نے جتیا سی ( درون ۔ 4 ، 5 ) ۔

کننگھم نے اپنے مشہور گرنتھ اینشینٹ جیوگرپافی آف انڈیا ( پر ۔ 142 ) وچ راجپور دا یاد دکھن - پشچم کشمیر دے راجوری نامک نگر ( ضلع پونچھ ، کشمیر ) دے نال کیتا اے ۔ اس پرکارکمبوج دیش دی اوحالت دا علم سانوں عامطور : مقررہ روپ ولوں ہو جاندا اے ۔ رائس ڈیوڈس نے اس پردیش دی پوروبودھکالین دوارکا نامک نگری دا ذکر کیتا اے ۔ لوڈرس دے ابھلیکھاں ( گنتی 176 ، 412 ) وچ کمبوج جنپد دے اک دوجے ستھان نندنگر دا وی ذکر اے جسدی حالت دا ٹھیک پتہ نہیں ۔

مشہور ویاکرنکار پاننی نے ، جو آپ کمبوج دے سہورتی پردیش دے نواسی سن کمبوجالک نیم ولوں ( اشٹدھیایی 4 ، 1 ، 173 ) اس جنپد دے بارے وچ اپنی جانکاری ظاہر کیتی اے ۔ پتنجلِ نے وی مہامبھاشای وچ کمبوج دا ذکر کیتا اے ۔

سکندر دے حملے دے ویلے ( 327 ای ۔ پو ۔ ) کمبوج پردیش دی سیما دے مطابق ارشا ( ضلع ہاجارا ) اتے ابھسار ( ضلع پنچھ ) نامک چھوٹے - چھوٹے راج بسے ہوئے سن ۔

پالِ گرنتھ انگترنکائے وچ بھارت دے 16 مہاجنپدوں وچ کمبوج دی وی گنتی کیتی گئی اے ( 1 ، 213 ؛ 4 ، 252 – 256 – 261 ) ۔ اشوک دے ابھلیکھوں وچ کامبوجوں دا ذکر ، سیماورتی یوناں ، نابھکوں ، نابھپنکتییوں ، بھوجپتینکوں اتے گندھاروں آدی دے نال کیتا گیا اے ( شلالیکھ 13 ) ۔ اس دھرملپِ ولوں معلوم ہندا اے کہ حالانکہ کمبوج جنپد اشوک دا سیماورتی پانت سی تد وی اتھے وی اسدی حکمرانی کاپورن روپ ولوں پرچلن سی ۔ ودواناں دا مت اے کہ شاہباجگڑی ( ضلع پیشاور ) اتے مانسیہرا ( ضلع ہزارا ) وچ حاصل ابھلیکھوں ولوں ، اشوک دے ویلے وچ ( مشء تیسری صدی ای ۔ پو ۔ ) ، کرمش : گاندھار اتے کمبوج جنپداں دی حالت دا علم ہندا اے ۔

مہامبھارت دے ذکر وچ کمبوج دیش دے اناریا ریتی رواجاں دا آبھاس ملدا اے ۔ بھیشم ۔ 9 ، 65 وچ کامبوجوں نوں ملیچھجاتیئے دسیا گیا اے ۔ منوں نے وی کامبوجوں نوں دسیو نام ولوں اکت کیتا اے اتے انھاننوں ملیچھ بولی بولنیوالا دسیا اے ( منوں سمرتی 10 ، 44 – 45 ) ۔ منوں دی ہی طرح نرکتکار یاسک نے وی کامبوجوں دی بولی نوں آریا بولی ولوں بھنّ کیہا اے اتے اس سچائی دے نشان وچ انھاننے اداہرن وی دتا اے ( 11 – 2 ) ۔ اس پرکار بھوردتّ جاتک وچ وی کامبوجوں دے اناریاچرن اتے اناریا دھرم دا ذکر اے ۔

چینی پاندھی یوانچوانگ نے ( وچکار 7ویں صدی ای ۔ ) وی راجپر دے سنورتی پردیش دے نواسیاں نوں بھارت دے آریاجنوں دی سانسکرتیک پرمپرا دے وکھ منیا اے اتے انھاننوں جواب - پشچم دی سیماورتی اسبھء ذاتیاں دے مطابق دسیا اے ۔ یوانچوانگ نے راجپر نوں چینی بولی وچ ہولوشپلو لکھیا اے ۔ پر اسدے نال ایہہ گل وی دھیان دین لایق اے کہ کمبوج وچ بہت پرانے دور ولوں ہی آریاوں دی بستیاں بدئمان سن ۔ اسدا واضع نردیش ونشبراہمن دے اس ذکر ولوں ہندا اے جس وچ کمبوج اؤپمنو نامک آچاریا دا حوالہ اے ۔ ایہہ آچاریا اپمنیو گوتر وچ پیدا ، مدرگار دے ششء اتے کمبوج دیش دے نواسی سن ۔ کیتھ دا اندازا اے کہ اس حوالہ وچ ورنت اؤپمنو کمبوج اتے اوہناں دے گرو مدرگار دے نعماں ولوں اترمدر اتے کمبوج دیساں دے لاگے تعلقات دا آبھاس ملدا اے ۔ پالِ گرنتھ مجھمنکائے ولوں وی کمبوج وچ آریا رہتل دی موجودگی دے بارے وچ اطلاع ملدی اے ۔

مہامبھارت وچ کمبوج دیش دے کمٹھ اتے نپنتا نامک راجاواں دے نام ملدے ہن - ( سبھا ۔ 4 ، 22 - صنعت ۔ 166 ، 1 ) ۔ پر کوٹلء دے مطلب شاستر ولوں معلوم ہندا اے کہ چوتھا صدی ای ۔ پو ۔ وچ کمبوج وچ سنگھ جاں لوک-راج دی قیام وی کیتی گئی سی ۔ مطلب شاستر ( پر ۔ 318 ) وچ کامبوجوں نوں وارتاشستروپجیوی سنگھ یعنی کھیتی باڑی اتے ہتھیاراں ولوں جیوکا مجموعہ کرنوالے سنگھ دی سنگیا دتی گئی اے ۔ مہاں ۔ 7 ، 89 ، 38 وچ وی کبوجاناں چ ایہہ گنا : ، اجیہا ذکر ملدا اے ۔

سنسکرت دے شاعری گرنتھاں وچ وی کمبوج دے موضوع وچ کئی ذکر ملدے ہن ؛ اداہرن وجوں ، کالداس نے رگھوونش وچ رگھُ دی دگوجیسفر دے حوالہ وچ کامبوجوں اتے اوہناں دی فتح دا سندر ذکر اس پرکار کیتا اے - ( رگھُ ۔ 4 ، 69 ) - رگھُ دے اثر نوں سہنے وچ ااہل کمبوج - نواسیاں نوں اپنے دیش دے اخروٹ دے رکھاں ، جنہاں توں رگھُ دی فوج دے مدمتّ ہاتھیاں دیشرنکھلاوامبنھی گئی سن ، دی طرح ہی نمرتا ہونا پیا ۔ ایہہ درشنی اے کہ کالداس دے ویلے وچ وی اج ہی دی طرحاں بھارت دے اس پردیش دے اخروٹ مشہور سن ۔

اتیہاسکار کلہن دے مطابق کشمیر نریش للتادتء نے اتراپتھ دے ہور کئی دیساں دے نال کمبوج نوں وی جتیا سی ۔ اسدے ذکر وچ وی کمبوج دی پرمپرا ولوں مشہور گھوڑیاں دا ذکر ( 4 ، 163 ) ۔ اس ذکر ولوں ایہہ وی پرمانت ہندا اے کہ بھارتی اتہاس دے عامطور : مدھئدور ( 11ویں - 12ویں صدی ای ۔ ) تک کمبوج دیش دے نام دا پرچلن سی اتے اسدی سیماواں وی عامطور : پہلاں واکر ہی سن ، پر ایہہ جان پیندا اے کہ اسدے بعد ہولی - ہولی اس جنپد دا ولا کشمیر راج وچ ہو جان ولوں اسدی نویکلا ستا دا انت ہو گیا اتے اسدے نال ہی اسدا نام وی وسمرتی دے گرت وچ جا پیا ۔ پھر وی ہنے تک کمبوج دے نام دی سمرتی کاپھرستان دے نکٹورتی پردیش دے کجھ کبیلوں دے نعماں ، جویں کمبوجی ، کموج اتے کاموجے آدی وچ سرکھات اے ۔

نیپالی پرمپرا وچ کمبوج

[سودھو]

نیپالی پرمپرا وچ کمبوج دیش دے نام ولوں تبت دا ابھدھان کیتا جاندا رہا اے ( ویکھو ، پھوشا : اکونوگرافیک بدھیک ، پر ۔ 134 ) ، پر اپروکت تتھیوں ولوں ایہہ بھلی طرح پرمانت ہندا اے کہ اس جنپد دی حالت پرانے بھارت دی اتری پچھم والا سیما دے نزدیک ہی رہی ہوویگی ۔ ایہہ سچائی اوہناں دی بولی ولوں وی ، جو ایرانی بولی دی ہی اک شاخاں سی ، سدھ اے

کتابیات

[سودھو]
  • Acharya, K. T. (2001) A Historical Dictionary of Indian Food (Oxford India Paperbacks). ISBN [[Special:BookSources/978-0-19-565868-2
  • Barnes, Ruth and David Parkin (eds.) (2002) Ships and the Development of Maritime Technology on the Indian Ocean. London: Curzon. ISBN [[Special:BookSources/0-7007-1235-6
  • Bhatia, Harbans Singh (1984) Political, legal, and military history of India. New Delhi: Deep & Deep Publications
  • Bhattacharyya, Alakananda (2003) The Mlechchhas in Ancient India, Kolkata: Firma KLM. ISBN [[Special:BookSources/81-7102-112-3
  • Boardman, John and N. G. L. Hammond, D. M. Lewis, and M. Ostwald (1988) The Cambridge Ancient History: Volume 4, Persia, Greece and the Western Mediterranean (c. 525 to 479 BC). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN [[Special:BookSources/0-521-22804-2
  • Bongard-Levin, Grigoriĭ Maksimovich (1985) Ancient Indian Civilization. New Delhi: Arnold-Heinemann
  • Bowman, John Stewart (2000) Columbia chronologies of Asian history and culture, New York; Chichester: Columbia University Press. ISBN [[Special:BookSources/0-231-11004-9
  • Boyce, Mary and Frantz Grenet (1991) A History of Zoroastrianism, Vol. 3, Zoroastrianism under Macedonian and Roman rule. Leiden: Brill. ISBN [[Special:BookSources/90-04-09271-4
  • Collins, Steven (1998) Nirvana and Other Buddhist Felicities: Utopias of the Pali Imaginaire. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN [[Special:BookSources/0-521-57054-9. ISBN [[Special:BookSources/0-521-57842-6 ISBN [[Special:BookSources/978-0-521-57842-4
  • Drabu, V. N. (1986) Kashmir Polity, c. 600-1200 A.D. New Delhi: Bahri Publications. Series in Indian history, art, and culture; 2. ISBN [[Special:BookSources/81-7034-004-7
  • Ganguly, Dilip Kumar (1994) Ancient India, History and Archaeology. New Delhi: Abhinav Publications. ISBN [[Special:BookSources/81-7017-304-3
  • Dwivedi, R. K., (1977) "A Critical study of Changing Social Order at Yuganta: or the end of the Kali Age" in Lallanji Gopal, J.P. Singh, N. Ahmad and D. Malik (eds.) (1977) D.D. Kosambi commemoration volume. Varanasi: Banaras Hindu University.
  • Jha, Jata Shankar (ed.) (1981) K.P. Jayaswal commemoration volume. Patna: K P Jayaswal Research Institute
  • Jindal, Mangal Sen (1992) History of Origin of Some Clans in India, with Special Reference to Jats. New Delhi: Sarup & Sons. ISBN [[Special:BookSources/81-85431-08-6
  • Lamotte, Etienne (1988) History of Indian Buddhism: From the Origins to the Saka Era. Sara Webb-Boin and Jean Dantinne (transl.) Louvain-la-Neuve: Université Catholique de Louvain, Institut Orientaliste. ISBN [[Special:BookSources/90-6831-100-X
  • Mishra, Krishna Chandra (1987) Tribes in the Mahabharata: A Socio-cultural Study. New Delhi, India: National Pub. House. ISBN [[Special:BookSources/81-214-0028-7
  • Misra, Satiya Deva (ed.) (1987) Modern Researches in Sanskrit: Dr. Veermani Pd. Upadhyaya Felicitation Volume. Patna: Indira Prakashan
  • Pande, Govind Chandra (1984) Foundations of Indian Culture, Delhi: Motilal Banarsidass ISBN [[Special:BookSources/81-208-0712-X (1990 edition.)
  • Pande, Ram (ed.) (1984) Tribals Movement [proceedings of the National Seminar on Tribals of Rajasthan held on 9–10 April 1983 at Jaipur under the auspices of Shodhak in collaboration of Indian Council of Historical Research, New Delhi. Jaipur: Shodhak
  • Patton, Laurie L. and Edwin Bryant (eds.) ( 2005) Indo-Aryan Controversy: Evidence and Inference in Indian History, London: Routledge. ISBN [[Special:BookSources/0-7007-1462-6 ISBN [[Special:BookSources/0-7007-1463-4
  • Rishi, Weer Rajendra (1982) India & Russia: Linguistic & Cultural Affinity. Chandigarh: Roma Publications
  • Sathe, Shriram (1987) Dates of the Buddha. Hyderabad: Bharatiya Itihasa Sankalana Samiti Hyderabad
  • Sethna, K. D. (2000) Problems of Ancient India, New Delhi: Aditya Prakashan. ISBN [[Special:BookSources/81-7742-026-7
  • Sethna, Kaikhushru Dhunjibhoy (1989) Ancient India in a new light. New Delhi: Aditya Prakashan. ISBN [[Special:BookSources/81-85179-12-3
  • Shastri, Biswanarayan (ed.) and Pratap Chandra Choudhury, (1982) Abhinandana-Bhāratī: Professor Krishna Kanta Handiqui Felicitation Volume. Gauhati: Kāmarūpa Anusandhāna Samiti
  • Shrava, Satya (1981 [1947]) The Śakas in India. New Delhi: Pranava Prakashan
  • Singh, Acharya Phool (2002) Philosophy, religion and Vedic education, Jaipur: Sublime. ISBN [[Special:BookSources/81-85809-97-6
  • Singh, G. P., Dhaneswar Kalita, V. Sudarsen and Mohammed Abdul Kalam (1990) Kiratas in Ancient India: Displacement, Resettlement, Development. India University Grants Commission, Indian Council of Social Science Research. New Delhi: Gian. ISBN [[Special:BookSources/81-212-0329-5
  • Singh, Gursharan (ed.) (1996) Punjab history conference. Punjabi University. ISBN [[Special:BookSources/81-7380-220-3 ISBN [[Special:BookSources/81-7380-221-1
  • Talbert, Richard J.A. (ed.) (2000) Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton, N.J.: Princeton University Press. ISBN [[Special:BookSources/978-0-691-04945-8
  • Vogelsang, Willem (2001) The Afghans. Peoples of Asia Series. ISBN [[Special:BookSources/978-1-4051-8243-0
  • Walker, Andrew and Nicholas Tapp (2001) in Tai World: A Digest of Articles from the Thai -Yunnan Project Newsletter. Or in Scott Bamber (ed.) Thai-Yunnan Project Newsletter. Australian National University, Department of Anthropology, Research School of Pacific Studies. http://www.nectec.or.th/thai-yunnan/20.html. ISSN 1326-2777
  • Witzel, M. (1999a) "Substrate Languages in Old Indo-Aryan (Rgvedic, Middle and Late Vedic)", Electronic Journal of Vedic Studies, 5:1 (September).
  • Witzel, Michael (1980) "Early Eastern Iran and the Atharvaveda", Persica 9
  • Witzel, Michael (1999b) "Aryan and non-Aryan Names in Vedic India. Data for the linguistic situation, c. 1900-500 B.C.", in J. Bronkhorst & M. Deshpande (eds.), Aryans and Non-Non-Aryans, Evidence, Interpretation and Ideology. Cambridge, Massachusetts: Dept. of Sanskrit and Indian Studies, Harvard University (Harvard Oriental Series, Opera Minora 3). ISBN [[Special:BookSources/1-888789-04-2 pp. 337–404
  • Witzel, Michael (2001) in Electronic Journal of Vedic Studies 7:3 (May 25), Article 9. ISSN 1084-7561
  • Yar-Shater, Ehsan (ed.) (1983) The Cambridge History of Iran, Vol. 3: The Seleucid, Parthian and Sasanian periods. ISBN [[Special:BookSources/0-521-20092-X ISBN [[Special:BookSources/0-521-24693-8 (v.3/2) ISBN [[Special:BookSources/0-521-24699-7 (v.3/1-2)

باہرلے جوڑ

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. ↑ For Kapishi being a city of Kamboja, see: A Comparative Study of Thirty City-state Cultures: An Investigation, 2000, p 388, Dr Hansen, Mogens Herman (ed(d).
  2. ↑ नाहर, डॉ रतिभानु सिंह (१९७४). प्राचीन भारत का राजनैतिक एवं सांस्कृतिक इतिहास. इलाहाबाद, भारत: किताबमहल, 112. 
  3. ↑ ۳.۰ ۳.۱ वाल्मीकि-रामायण बाल0 6,22
  4. ↑ महाभारत सभा0 27,23। महाभारत शांति0 207,43;
  5. ↑ और राजतरंगिणी
  6. ↑ राजतरंगिणी4,163-165
  7. ↑ ۷.۰ ۷.۱ महाभारत द्रोण0 4,5
  8. ↑ युवानच्वांग, भाग 1, पृ0 284)
وڈیاں ہندستانی بادشاہیاں
(اندازا. 600 ق م–اندازا. 300 ق م)
اوَنتی • اشمک یا اسک • انگ • کمبوج • کاشی • کورو • کوشل • گندھار • چیدی • وجی یا ورجی • وتس یا ونش • پانچال • مگدھ • متسیہ یا مچھ • مل • سرسین
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=کمبوج_مہاجنپد&oldid=620648" توں لیا