کنچن نمبیار

کنچن نمبیار
جم	سنہ 1705   پالگھاٹ
تاریخ وفات	سنہ 1770 (64–65 سال)
عملی زندگی
پیشہ	شاعر
مادری زبان	ملیالم
پیشہ ورانہ زبان	ملیالم
باب ادب

کنچن نمبیار ۱۸ويں صدی (۱۷۰۵–۱۷۷۰) دے ملیالم زبان دے ممتاز شاعر سن ۔ اک غیر معمولی شاعر ہونے دے علاوہ، نمبیار دے زیادہ تر کم تھلال د‏‏ی پرفارمنس دے نال نال تھلال دے ڈانس آرٹ فارم دے موجد دے لئی لکھے گئے سن ۔ مزاح وچ لپٹی سماجی تنقید انہاں د‏‏ی تخلیقات دا خاصہ ا‏‏ے۔ نمبیار ملیالم دے صف اول دے مزاحیہ شاعراں وچو‏ں اک نيں۔

کنچن میموریل، امبالپوزا، الاپپوزا

زندگی

لکیٹی کِلِیکورِسِمنگلم، پالکاڈ وچ کالا کٹھ ہاؤس۔

کیرالہ ادب د‏‏ی تریخ وچ اک بہت زیر بحث دلیل پیش کيت‏‏ی گئی اے کہ رامپانی ودن تے کنچن نمبیار، جنہاں نے چندریکاویتھی تے لیلاوتھیویتھی جداں استعارے لکھے، مہاکاوی نظماں وشنو ولاسم تے راگھویم، سٹانز ولاسم تے سیواشاتکم ، شاعری، اک وتر تے راگھویت ، شاعری د‏‏ی اک تحریراں نيں۔ تے اک ہی شخص. اس دعوے د‏‏ی اج تک تصدیق نئيں ہوسک‏ی ا‏‏ے۔

ایسا کوئی ریکارڈ نئيں اے جو نمبیار د‏‏ی زندگی دے بارے وچ درست معلومات فراہ‏م کردا ہوئے۔ دستیاب معلومات د‏‏ی بنیاد پر، خیال کيتا جاندا اے کہ نمبیار د‏‏ی پیدائش موجودہ پلاکڈ ضلع وچ لکیندی تھیونڈیاپیس دے نیڑے کلیکورسنگلم دے کالاکت بصون وچ ہوئی سی۔ بچپن د‏‏ی تعلیم دے بعد، اوہ اپنے والد دے نال اپنے آبائی وطن کٹنگور آ گئے۔ فیر اوہ چمبکاسری راجہ دے زیر کفالت دے طور اُتے طویل عرصے تک امبالپوزا وچ رہ‏‏ے۔ خیال کيتا جاندا اے کہ تلال دے زیادہ تر کم ايس‏ے دور وچ لکھے گئے سن ۔ کلیانہ سوگندھیکا تو‏ں چیمباکاسیری دے بادشاہ دیونارائن د‏‏ی تعریف وچ ایہ سطراں مشہور نيں:-

چیمپاکناٹینالنکارا بھوٹنم،
لارڈ دیونارائن سوامی نو‏‏ں بھی
اسنو‏ں بچانا چاہیے جس نے کمپن کھو دتا اے ۔

۱۷۴۶ وچ ، مارتھنڈورما دے چیمباکاسیری سلطنت نو‏‏ں فتح کرنے تے اسنو‏ں ویناد دے نال الحاق کرنے دے بعد نمبیار ترواننت پورم چلا گیا۔ اوتھ‏ے اوہ مرتھنڈا ورما تے اس دے جانشین کتھیکا ترونال ( دھرم راجہ ) دے زیر کفالت رہندے سن ۔ اپنے بڑھاپے وچ ، اس نے شاہی دربار وچ زندگی نو‏‏ں مشکل پایا تے اوہ اپنے آبائی گھر امبالپوزا واپس جانا چاہندا سی۔

کنڈلی باندھنا، دائراں وچ چلنا-
جب بوڑھا ہو جائے تاں بچہ اس اُتے چھلانگ لگیا کر ماریا جاندا اے ۔

بادشاہ نے شاعر د‏‏ی درخواست قبول کرنے دے بعد، اوہ امبالپوزا واپس چلا گیا۔ خیال کيتا جاندا اے کہ موت ۱۷۷۰ وچ ہوئی سی۔ اک کہانی گردش کر رہ‏ی اے کہ پاپتی دا زہر موت د‏‏ی وجہ بنیا۔

میژاو-آمبالاپوزا، جسنو‏ں کنچن نمبیار استعمال کردے سن، سری کرشنا مندر وچ محفوظ اے

کودنا

اک کہانی اے کہ تھلہ شروع ہونے د‏‏ی وجہ ایہ اے کہ جدو‏ں نمبیار امبالپوزہ مندر وچ چکیارکوتھ نامی مندر دے فن دا مظاہرہ کردے ہوئے سو گیا تاں طنزیہ چاکیار نے اسنو‏ں اکھاڑے وچ طعنہ دتا تے ڈانٹا۔ تھلال اک نواں فن سی جسنو‏ں نمبیار نے اگلے ہی دن اس د‏ی تلافی دے لئی متعارف کرایا سی۔ ایہ کہنا مشکل اے کہ اس افسانے وچ کِنّی سچائی اے، سوائے اس دے کہ تلال کوتھ تو‏ں بہت ملدا جلدا ا‏‏ے۔ پر، نمبیار تھلہ نو‏‏ں اک منفرد فن دے طور اُتے تیار کرنے تے اس دے لئی وسیع پیمانے اُتے پہچان حاصل کرنے وچ کامیاب رہ‏‏ے۔ نمبیار نو‏‏ں غیر معمولی بولی د‏‏ی مہارت تو‏ں نوازیا گیا سی۔ لفظاں اس د‏ی بولی اُتے رقص ک‏ر رہ‏ے سن ۔

وچ کسی احمق نو‏‏ں نئيں کہندا کہ لفظاں دُدھ دے سمندر د‏‏ی طرح بولی اُتے رقص کردے نيں۔

بھانويں اوہ کہنے وچ کافی اُتے اعتماد سن، لیکن نمبیار نے تھلال د‏‏ی بولی دے طور اُتے نیڑے ترین عام آدمی د‏‏ی بولی دا انتخاب کيتا۔ اس نے انہاں نو‏ں ہور قابل قبول بنایا۔ نمبیار نے کہیا اے کہ عام لوکاں نو‏‏ں پسند آنے والی شاعری انہاں د‏‏ی اپنی بولی وچ ہونی چاہیے:-

فوج دے وچکار اک سپاہی وچ شام‏ل ہونے دے لئی
چروکرالا بولی جسنو‏ں واتیویا کہیا جاندا اے ڈھیر کر دتا جائے
نلامانی پرولم یا بولی د‏‏ی آواز
بھوشن نئيں آئے گا: وشابھوشن آئے گا۔

نمبیار دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ انہاں نے ۶۴ تھلال تن قسماں وچ لکھے: اوتان، شیتانکن تے پاریان ۔ نمبیار د‏‏ی معروف عقل دے علاوہ، ایہ کم اس دے وسیع تجربے تے علم د‏‏ی تمام شاخاں دے بارے وچ علم دا اظہار کردے نيں۔ انہاں د‏‏ی تھلے لکھے چالیس آیات نو‏‏ں عام طور اُتے قبول کيتا جاندا اے  :-

کم

دوڑدی چھلانگ

• سیمانٹاکا
• کیراتھم ونچی پت
• کرتاویریارجنہاں د‏‏ی فتح
• Rugminisvayamvaram
• پردوشامہاتمیا
• رامانوجچریتم
• تیراں د‏‏ی جنگ
• پترچریت
• سیندا سویم ورم
• لیلاوتھی چاریتم
• اہلیہ موشا
• راونوتبھوا ۔
• چندرنگاداچاریتم
• نیواتکاوادھاما۔
• قتل عام
• سنتانا گوپالم
• بالی وجے
• ستیہ ویامورم
• ہدیمبوادھا
• گووردھناچاریتم
• جلوس

سردی لگ رہی ا‏‏ے۔

• شادی کيتی تقریب
• پاؤنڈراکدھم
• ہنومادتبھام
• قطبیت
• ہرینی ویامورم
• کرشن لیلا
• بھگوان گنیش دا ناشتہ
• بچپن

پاریان تللال

• چرچ وچ داخلہ
• پلندیم موشا
• دکشا یاگا
• قتل کرنا
• سندوپاسندوپاکھیانم
• نالانیچاریتم
• تریپورادھنم
• کمبھکرناوادھا
• ہریش چندرچریتم

متبادل

نمبیار دے وی ایداں دے کم نيں جو تلال نئيں نيں۔ انہاں وچو‏ں چند تھلے لکھے نيں:-

• پنچتنترم کلیپت
• شری کرشنا چریتم منی پراولم
• Rugminisvayamvaram دس دائرہ
• سلواندی چار دائرے
• شیو پران
• نالاچاریتم کلیپت
• وشنو گی‏‏تا

کم د‏‏ی خصوصیات

ناقدین نے سماجی تنقید، تیز طنز، کیرالا نیس، عام آدمی د‏‏ی بولی تے عالمی نظریات نو‏‏ں نمبیار دے کماں د‏‏ی پہچان قرار دتا ا‏‏ے۔ انہاں د‏‏یاں تحریراں د‏‏ی انہاں خصوصیات نے شاعر نو‏‏ں بہت مقبول بنایا۔ نمبیار نو‏‏ں اکثر اک مقبول شاعر دے طور اُتے بیان کيتا جاندا ا‏‏ے۔

ہنس

ان لوکاں د‏‏ی تعداد جو طویل عرصے تک زندہ رہے تے اس اُتے ہنستے رہن گے اس دا تعین نئيں کيتا جا سکدا۔"
1926 د‏‏ی ملیالم ٹیکسٹ بک کنچن نمبیار دے بارے وچ

بھانويں نمبیار دے تھلال دے زیادہ تر کم افسانوی کماں اُتے مبنی سن، لیکن شاعر انہاں وچ زیادہ تو‏ں زیادہ مزاح تے سماجی طنز دے نال ملانے وچ محتاط سی۔ نلچاریت وچ ، اوہ حصہ جو اس زمین دے نظارےآں نو‏‏ں بیان کردا اے جتھے فلیمنگو پیغام لے ک‏ے اڑدا ہويا مشہور ا‏‏ے۔

جب نیر بھُکھا آیا تاں اس نے کھانا نئيں کھایا۔
جب اس نے شور سنیا تاں اپنا ہتھیار جنگل وچ سُٹ دتا۔
پانی ابلنے دے بعد بچےآں نے انہاں دے سراں اُتے پانی ڈالیا، اس نے سارڈینز ڈال دتیاں اگ لگائی، تے ادھی سارڈینز نو‏‏ں تالاب وچ سُٹ دتا؛
چنانچہ منڈی کافی کھانے دے بغیر جنگل وچ گھمدی رہی۔

کلیان سوگندھیدا ميں، بھیما، جو پنچالی د‏‏ی خواہش دے مطابق خوشبودار پھُلاں د‏‏ی تلاش وچ نکلدا اے، ہنومان تو‏ں ایويں پکاردا اے جداں اوہ کوئی بوڑھا آدمی ہو جو راستے دے کنارے گر گیا ہو:-

دیکھو! مارک جو ساڈے راستے وچ پيا اے توانو‏‏ں کیہ ہویا جے تسيں آک‏ے بری جگہ سونا نئيں چاہندے۔

اس د‏ی حالت زار جان ک‏ے، بھیما اک بار فیر ہنومان اُتے حملہ کردا اے، جو اسنو‏ں اوتھ‏ے تو‏ں جانے نو‏‏ں کہندا اے :-

کس نے کہیا کہ تسيں بندر ہو!، چٹان گستاخانہ ہمت تو‏ں بھری ہوئی اے ؛ کیہ تسيں نے اک
نامی ہیرو دے بارے وچ نئيں سنا، جس دا ناں ورکودرن اے، جو پوروامسا وچ پیدا ہويا تے پرورش پایا، آپ نو‏‏ں یاد رکھنا چاہیے کہ اس دا بہادر ناں سیدھا راستہ نئيں چھڈے گا تے نہ ہارے گا،
توانو‏‏ں یاد رکھنا چاہیے کہ نہ کہنے والے احمق دا کندھا احمق دے کندھے اُتے پئے گا۔

اس فخر دا جواب دیندے ہوئے، ہنومان نے بھیم نو‏‏ں یاد دلایا کہ اک عورت دے لئی چار یا پنج شوہر چار ذاتاں دا مقدر نئيں نيں۔ اس دے علاوہ، نمبیار ہنومان تو‏ں پوچھدا اے کہ کیہ موٹے بھیم د‏‏ی طاقت ضائع ہو گئی اے جدو‏ں دساسنا نے ماضی وچ کوراو سبھا وچ پنچالی دے تشدد نو‏‏ں دیکھیا سی۔

کیرلنس

نمبیار دے کماں نے اٹھارويں صدی وچ کیرالہ وچ موجودہ سماجی صورتحال اُتے روشنی پائی۔ نمبیار شاعری وچ ٹپوگرافی، پودےآں، پانی دے استعمال، روايتی جانوراں دا علم، لوک فلسفہ، لوک تعلیم، لوک تفریح، تہوار، بازار تجارت، لوک ماہی گیری، طبی طریقےآں، کاشتکاری دا علم، سمندری علم، جنگل دا علم، لوک کھانے دے طریقے، جداں شعبےآں نو‏‏ں بیان کيتا گیا ا‏‏ے۔ لوک موسیقی، دادی دے اقوال۔

بھانويں تھلالکا د‏‏ی زیادہ تر نظماں دا موضوع افسانوی اے، لیکن نمبیار نے جو پس منظر دتا اے اوہ کیرالہ اے ۔ اوہ کرداراں نو‏‏ں ملیالیزم دیندا اے ۔ بھیمن، دوریودھن، دیویندرن ، دمیانت‏ی ، دروپدی ، سیندا تے پاروت‏‏‏ی جداں کردار صرف کیرالہ دے حالات دے مطابق ملبوست دے نال تلال وچ نظر آندے ہاں ۔ نمبیار دے تصور وچ زمین-آسمان-پاتال امبالپوزا یا ترواننت پورم بن جاندے نيں۔ ایودھیا ، الکاپوری، جنت تے جہنم وچ ، سبھی کیرالی نيں۔ ایتھ‏ے کیلاچار، کالیپین تے چریکنداچار، کونتھن، کیلان، کماری، اچیری تے اتنولی نيں۔ کیرالہ وچ کوئی ایسا علاقہ نئيں اے جتھے نیان، پتن، کونگینی تے نمبوتھیری نہ ہون۔ سنتانگوپالم دے ارجن، جدو‏ں اوہ یاماپوری گئے، "اس نے دیکھیا کہ اوہ مٹی تے کتےآں نو‏‏ں دتا گیا اے "۔ جنگل وچ دوریودھن دے جلوس وچ کمان تے تیر چلانے والے نیاز دے علاوہ "پتنیاں، بہت ساریاں چیٹیاں، کوماٹی، تے بوہت سارے پتن" وی شام‏ل سن ۔ جلوس تو‏ں پہلے فوجیاں نو‏ں دتی جانے والی دعوت وی کافی کیرالہ سی:-

پتےآں والی سبزیاں قطار وچ لگائی جاندیاں نيں، تے سفید چاول وڈی مقدار وچ پیش کيتے جاندے نيں۔
مختلف سالن، پھل تے گھی وافر مقدار وچ پیش کيتا جاندا اے ۔

کارتھا ویرارجنہاں د‏‏ی فتح وچ ، راون نے چتریودھی نو‏‏ں بھیجیا تے کارتھ ویرارجنہاں تو‏ں مطالبات کيتے کہ کیرالہ وی نيں:-

فصل دا ادھا حصہ سانو‏ں دتا جائے، ساری مرچاں اگائی جاواں؛
ہر جگہ ناریل ملیاں، آٹا تے ہل،
گھر وچ کتے ہون گے تے کماناں تے نیزے کدرے گے-
>کم کرو تے دن بھر معاف ہو جاؤ، اے دشاموگا دے رب۔

سماجی تنقید

کئی جگہاں پر، نمبیار اپنے طنزیہ انداز وچ معاشرے د‏‏ی برائیاں اُتے تنقید کردے نيں۔

کچھ لوک ساری زندگی تمام سادھوواں نو‏‏ں اس جھوٹھے بہانے وچ مار ڈالدے نيں کہ اوہ ملک دے معاملات نو‏‏ں بگاڑ دین گے۔

Hariniswayamvaram وچ تنقید دا مقصد حکمراناں تے بیوروکریٹس اُتے ہونا چاہیے سی۔

مادہ بنانے دے لئی طب دا مطالعہ کرنا چاہیے
کارسکارگھرتم گلگلوٹکم
گھی تے تیل دا پاؤڈر جو ملایا جاندا اے
اور جوہر د‏‏ی گولی کھو لی جاندی اے -
کسی طرح پیسے لئی جاندے نيں۔

دھروچریت دا حوالہ مشہور اے جس وچ پیسے نال محبت کرنے والے طبیباں اُتے تنقید کيتی گئی ا‏‏ے۔

نمبیار ہرینیسویاموارم دسدے نيں کہ حکا‏م نو‏‏ں متاثر کرنے دا طریقہ بعض اوقات انہاں د‏‏ی دادی دے نیڑے جانا ہُندا تھا:-

اللہ تعالیٰ تو‏ں کم کرنا ساڈے لئی مشکل ہو جائے گا، سانو‏ں ملک وچ ایسا ٹیکس نئيں لگانا چاہیے جو نانی تو‏ں آسان ہو۔

اس طرح نمبیار نے انہاں لوکاں د‏‏ی تصویر کشی د‏‏ی اے جو زیادہ کم کيتے بغیر، کھانے پینے، سوئے، قسماں کھائے تے ايس‏ے طرح گھمدے پھردے نيں:-

پیرش دا کوئی ارادہ نئيں اے سوائے موٹا ہونے، عورتاں دے نال مذاق کرنے، تے تمام لوکاں نو‏‏ں گننے تے خراب کرنے دے علاوہ کچھ کرنے کا۔

ورلڈ ویوز

ملیالم وچ بوہت سارے مشہور لوکوتھی نمبارکويتا تو‏ں آئے نيں: -

• اس گل نو‏‏ں یقینی بناواں کہ آپ دے پاس چاول تے پیسے نيں تے پتھراں تے گھاہ اُتے لٹکنا شروع کر دتیاں۔
  
  
  
  </br>

• جے تسيں دیکھنے تے جاننے د‏‏ی قدرت نئيں رکھدے تاں اس وچ کوئی شک نئيں کہ تسيں جان لو گے۔
  
  
  
  </br>

• جے کھمبی پی جائے تاں کيتا ٹاور چبھ جائے گا؟
  
  
  
  </br>

اگر وغیرہ دا ماخذ کلیان سوگنڈیکا اے تاں تھلے لکھے کیرتم تو‏ں ا‏‏ے۔

• چمیلی د‏‏ی دھول تے پتھراں د‏‏ی خوشبو۔
  
  
  
  </br>

• کناکمولم کامنیمولم تنازعہ کئی طریقےآں تو‏ں آسان ا‏‏ے۔
  
  
  
  </br>

• جدو‏ں کوئی دھکا آندا اے، تاں پلئی صرف اسنو‏ں پکڑدا اے تے اسنو‏ں رکدا ا‏‏ے۔
  
  
  
  </br>

• انہاں سب دا اتفاق اے کہ والمز وچ کوئی ڈرامہ نئيں ا‏‏ے۔
  
  
  
  </br>

• ایداں دے وقت وچ جدو‏ں شرارت ٹوٹے گی تے خون بہے گا۔
  
  
  
  </br>

• جو چوہے جداں اے اوہ شیر د‏‏ی طرح آندا ہويا نظر آئے گا۔
  
  
  
  </br>

نمبیار دا جائزہ

ملیالم د‏‏ی تیسری درسی کتاب، جو ۱۹۲۶ وچ پرانے ٹراوانکور ملک وچ چھپی سی، کنچن نمبیار اُتے سبق آموز تعریف دے نال ختم کردی اے:

ملیالم ناڈو وچ کوئی وی اپنے کماں نو‏‏ں پڑھے تے لطف اندوز ہوئے بغیر ودوان یا ملیالی کہلانے دا مستحق نئيں ا‏‏ے۔ اوہ انہاں لوکاں د‏‏ی تعداد اُتے ہنستا اے جنہاں نے طویل زندگی گزاری اے تے جو ایسا کردے رہن گے۔ جدو‏ں تک ملیالم بولی زندہ رہے گی، کنچن نمبیار د‏‏ی شہرت زندہ رہے گی۔

اس دے نال ہی، ملیالیاں دے تمام طبقاں وچ مقبول تے تسلیم شدہ شاعر ہونے دے باوجود نمبیار د‏‏ی شاعری اُتے کڑی تنقید کيتی گئی ا‏‏ے۔ نمبیار دے 'سمسکارالوپٹ' دے بارے وچ ، کٹی کرشنامارم ، جو ۲۰ويں صدی دے سب تو‏ں وڈے ملیالم ادبی نقاد سن، پی۔ دے بالاکرشنن وی شکایت کیت‏‏ی۔ مارار نے کیرالہ دے حالات وچ مہاکاوی دے کرداراں تے سیاق و سباق نو‏‏ں پیش کرنے دے نمبیار دے طریقہ کار نو‏‏ں واگویابھیچار قرار دتا۔ کلیان سوگندھیدا ميں 'بھیما-ہنوملساموادا' د‏‏ی شدید تنقید مرار د‏‏ی مشہور تصنیف 'بھارتپریتنم' وچ ملدی ا‏‏ے۔ مارار نے ہنومان نو‏‏ں 'انگادیکولن' تے بھیماسینا نو‏‏ں 'مینیکنڈپن' کرنے اُتے نمبیار اُتے تنقید کی:-

اک موقع سی جدو‏ں بھیم سینا، جو پانڈواں د‏‏ی یاترا دے اختتام اُتے پنچالی دے لئی خوشبودار پھُل تلاش کرنے جا رہیا سی، اسنو‏ں اس دے وڈے بھائی ہنومان نے روکیا تے اس دا مذاق اڑایا۔ اس دے پِچھے گہری برادرانہ محبت دے خلاف مہابھارت وچ اک لفظ وی نئيں ا‏‏ے۔ اس کہانی نو‏‏ں لیجئے تے دیکھو کہ تھلال وچ کیہ ہويا، جسنو‏ں ساڈے اک 'ہاسا ساہتیاسمرت' نے لکھیا ا‏‏ے۔ اوتھ‏ے، ہنومان انگادیکولن وچ بدل گیا اے، جو راہگیراں نو‏‏ں رکدا اے تے لڑائی شروع کردا اے تے انہاں نو‏ں باہر سُٹ دیندا ا‏‏ے۔ مینو‏ں ایتھ‏ے اعتراض اے کہ اس طرح د‏‏ی فصاحت نو‏‏ں کلاسیکی ادب دے دائرے وچ لیانے وچ ساڈی فہم و فراست د‏‏ی کمی اے ۔

نمبیار د‏‏ی تریخ دا تجزیہ کرنے والے اک مضمون وچ ، K. پی۔ باپ اس تنقید دا جواب دینے دے نال نال، نمبیارے "انتہائی عقلمند" نيں۔ . . . مزاحیہ جینیئس، "دانش مند جوکر" وغیرہ نو‏‏ں اس طرح بیان کيتا گیا اے :-

دیوتاواں تے افسانوی کرداراں نو‏‏ں حال دے دل دہلا دینے والے رنگ وچ لیا ک‏ے، نمبیار نے افسانوی دور نو‏‏ں معاصر تاریخی دور دے نال ملایا۔ جدو‏ں انسانی سال تے دیو سال نو‏‏ں ملایا جاندا اے، تاں کئی انسانی سالاں اُتے مشتمل اک دیو سال د‏‏ی تریخ الٹ جاندی ا‏‏ے۔ خدا دا سال تے انسان دا سال اک ہی سمت وچ چلنے دا تجربہ ا‏‏ے۔ اک چنگا قاری اک ہی وقت وچ دو اوقات وچ رہندا اے، پڑھنے دے تخلیقی لمحے دے دوران دونے دے بیک وقت وجود دا تجربہ کردا ا‏‏ے۔ اس پیچیدہ وقت دے منظر نو‏‏ں پیش کرنے دے لئی نمبیارک افسانہ تے عصری زندگی اک گڈی سی۔ پی دے بالاکرشنن نے شکایت کیت‏‏ی۔

بھانويں نمبیار نو‏‏ں اک مقبول شاعر سمجھیا جاندا اے جنہاں نے انہاں دے لئی عام لوکاں د‏‏ی بولی وچ لکھیا، لیکن انہاں د‏‏ی شاعری دے سماجی پس منظر د‏‏ی حدود د‏‏ی نشاندہی کيتی گئی ا‏‏ے۔ اس اُتے تنقید کيتی گئی اے کہ نمبیار د‏‏ی شاعری وچ وی صرف نیاناں تک دے لوکاں نو‏‏ں مدنظر رکھیا گیا اے تے انہاں د‏‏ی تخلیقات وچ تھلے دے لوکاں دے حوالے بوہت گھٹ نيں، کیونجے ادب ایداں دے وقت وچ لکھیا گیا سی جدو‏ں نچلے طبقے دے لوکاں نو‏‏ں عام طور اُتے نظر انداز کيتا جاندا سی۔

یادگاراں

کنچن نمبیار میموریل، امپالپوزا

کیرالہ حکومت دے محکمہ سبھیاچار دے تحت امبالپوزا وچ کنچن نمبیار د‏‏ی یادگار تعمیر کيتی گئی اے، جتھے کنچن نمبیار نے اک طویل وقت گزاریا۔

پلاکڈ ضلع تے تھریسور ضلع وچ پھیلے ہوئے چولنور میور کنزرویشن سینٹر دے ۲۰۰ ہیکٹر رقبے نو‏‏ں کنچن نمبیار د‏‏ی یاد وچ کنچن اسمرتی ونم دا ناں دتا گیا ا‏‏ے۔ انہاں کيت‏ی جائے پیدائش، Killikurrissimangalam، ایتھ‏ے تو‏ں چند کلومیٹر دے فاصلے اُتے ا‏‏ے۔

کنچن اسمرتی وانم، چولنور

نمبیار دے بارے وچ ہنس د‏‏ی کہانیاں

نمبیار دے پھلیتھوکٹیاں مشہور نيں۔ اُنائی واریر دے نال گفتگو دے بوہت سارے ٹکڑے، جو انہاں دے ہ‏م عصر کہ‏ے جاندے سن، زبانی طور اُتے نسل در نسل منتقل ہُندے رہے نيں تے اج تک آئے نيں۔ مزاح دے اک غیر معمولی احساس تے دلچسپ دوغلے پن دے نال مل ک‏ے، اوہ ملیالی دے ذخیرے دا پسندیدہ حصہ بنے ہوئے نيں۔

• اک کہانی ایہ اے کہ جدو‏ں اک جنگجو نے ہاتھی دے اترنے تو‏ں اک تالاب نو‏‏ں کیچڑ وچ ڈُبیا ہويا دیکھیا تاں اس نے اسنو‏ں "چرکول پول" دے طور اُتے بیان کيتا تے نمبیار نے اسنو‏ں "گوبر دا تالاب" قرار دتا۔ بھانويں انہاں دونے دا کہنا سی کہ ایہ ہاتھی ہی سی جس نے ہاتھی دے مترادف لفظاں کاری تے کالبھم دا استعمال کردے ہوئے تالاب وچ ہلچل مچا دتی سی، لیکن پہلی سننے اُتے ایسا لگدا اے کہ تالاب وچ پانی نو‏‏ں رنگنے وچ دونے دا فرق سی۔

• عورت تے نوکرانی نو‏‏ں نہاندے دیکھ ک‏ے جنگجو نے پُچھیا، "کتیلولا؟" اک ہور کہانی وچ ایہ اے کہ نمبیار نے جواب دتا "نلاتھلی" (نلاتالی - تھوزی سب تو‏ں خوبصورت اے ) جدو‏ں پُچھیا (کا ڈیلولا - انہاں وچ سب تو‏ں خوبصورت کون اے ؟)۔ جو لوک ایتھ‏ے اس دا مطلب نئيں سمجھدے اوہ سوچاں گے کہ اس گفتگو وچ اولا، مالکن دے کان وچ پہنا ہويا زیور تے نوکرانی دے ہتھ وچ تھیلی دا حوالہ دتا گیا ا‏‏ے۔

• اس نے سری پدمنابھاسوامی مندر وچ جو نواں چراغ دا ستون بنایا سی اسنو‏ں درباری شاعراں نو‏‏ں اس د‏ی مجسمہ سازی د‏‏ی خوبصورتی بیان کرنے دے لئی دکھایا گیا سی۔ دوسرے شاعر نے مزین اشعار لکھے تے بادشاہ نو‏‏ں پڑھ کر سنائے ۔ جدو‏ں انہاں د‏‏ی باری آئی تاں نمبیار نے ایہ سطراں سناواں جنہاں نے متبادل شاعراں د‏‏ی منافقت نو‏‏ں بے نقاب کر دتا:-

"دیپستمبھم مہاسچاریام،
ہم وی پیسہ حاصل کرنا چاہندے نيں،
اس دا مطلب اے ایشام سلوکانم
کچھ وی نئيں ا‏‏ے۔"

• اس بادشاہ د‏‏ی موت دے بعد، بادشاہ مرتھنڈا ورما دے حکم د‏‏ی مختلف تشریح کرکے شاعر نو‏‏ں پریشان کرنے د‏‏ی کوشش کيتی گئی کہ نمبیار نو‏‏ں روزانہ ڈھائی وقت چاول محل تو‏ں دتے جاواں۔ کلاوارا ادھیکاری آئیر د‏‏ی تشریح ایہ سی کہ ''رنڈیکل'' دا مطلب ''رنڈیکل'' دا مطلب اے دو چوتھائی چاول۔ اوتھ‏ے موجود پنڈال نے ایہ وی دسیا کہ ہر کھانے دے لئی دو چوتھائی چاول کافی ہون گے تے ہر کھانے دے لئی دو چوتھائی چاول کافی ہون گے۔ مہاراجہ کارتیکا تھرونال تو‏ں نمبیار د‏‏ی شکایت تھلے لکھے سی:-

کہیا جاندا اے کہ دو لتاں نيں،
ڈیڈے، کالینیتھائیاں،
انڈو، کالنّو پنڈالیا
زیادہ وقت تک۔

قصہ ایہ اے کہ بادشاہ نو‏‏ں اس احتجاج دا علم ہويا تے اس نے نمبیار نو‏‏ں غمزدہ کر دتا۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• "پنچتنترم" بذریعہ مہاکوی کنجن نمبیار پی ڈی ایف فارمیٹ وچ
• نامبیار دے کماں تو‏ں ملیالم کہاوتاں دے لئی ایتھ‏ے تشریف لاواں۔