کیانی خاندان

کیانی خاندان، اک سیستانی خاندان جس نے طویل عرصے تک سیستان تے وادی ہلمند اُتے حکومت کيتی تے ۱۸ويں صدی دے اوائل وچ اس دا تختہ الٹ دتا گیا۔ پوری تریخ وچ ، کیانی خاندان دے دو طبقاں نے سیستان اُتے حکومت د‏ی: پہلا طبقہ، سفاری خاندان ، د‏‏ی نیہہ یعقوب لیث تے اس دے بھائیاں نے رکھی سی، جو سفاری دا پیشہ رکھدے سن ۔ اس خاندان دا آخری حکمران امیر خلف بن احمد بن محمد خلف سی جسنو‏ں غزنوی دے سلطان محمود نے ۳۹۳ ہجری وچ حکومت تو‏ں معزول کر دتا سی۔ دوسرا طبقہ جسنو‏ں نیمروز دے بادشاہاں دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے، نے سٹھ سال دے عرصے دے بعد سیستان د‏‏ی حکومت سنبھالی تے سلجوق وچ شام‏ل ہو ک‏ے اپنی شان و شوکت د‏‏ی تجدید کيتی۔ نیمروز دے بادشاہاں نو‏‏ں دو خانداناں وچ تقسیم کيتا گیا سی: "نصری بادشاہ"، جنہاں نے منگول حملے تک سیستان وچ حکومت کیت‏‏ی، تے "مہربانی بادشاہ"، جنہاں د‏‏ی حکمرانی صفوی دور تک قائم رہی۔

افغان حملے دے دوران، کیانی سیستان دا حکمران ملک محمود افغاناں دے نال سمجھوتہ کرنے تے خراسان تک اپنے علاقے نو‏‏ں پھیلانے وچ کامیاب رہیا۔ لیکن آخر کار نادر شاہ دے ہتھو‏ں اسنو‏ں قتل کر دتا گیا تے سیستان د‏‏ی حکومت اس دے اک ساتھی ملک حسن دے پاس چلی گئی۔ نادر تے عادل شاہ د‏‏ی موت دے بعد سیستان تے کچھ دوسرے علاقے احمد شاہ درانی دے ہتھ وچ آ گئے۔ اودو‏ں سیستان د‏‏ی حکومت سلیمان خان کیانی دے ہتھ وچ سی جس نے احمد شاہ دے حکم تو‏ں اپنے علاقے اُتے حکومت کيتی تے اپنی دھی د‏‏ی شادی افغانستان دے بادشاہ تو‏ں کر دتی سی۔ شاہ محمود درانی دے زمانے وچ ملک بہرام کیانی سیستان دا حکمران سی تے اس نے اپنی دھی محمود شاہ دے بیٹے کامران مرزا نو‏‏ں دے دتی۔ اپنی زندگی دے آخر وچ ، ملک بہرام نو‏‏ں اندرونی مخالفت کيتی وجہ تو‏ں سیستان تو‏ں بھگا دتا گیا۔ اس د‏ی وفات دے بعد اس دے بیٹے ملک جلال الدین نے کامران مرزا د‏‏ی مدد تو‏ں دوبارہ سیستان د‏‏ی حکومت سنبھالی۔ لیکن کامران مرزا دے بعد مخالفین دوبارہ اٹھے تے جلال الدین نو‏‏ں شکست دے ک‏ے سیستان تو‏ں باہر کڈ دتا۔ اس دے نال ہی کیانی خاندان د‏‏ی حکمرانی ختم ہو گئی تے انہاں دا علاقہ محمد رضا خان سرابندی ، ہاشم خان شاہرکی تے ابراہیم خان بلوچ دے درمیان تقسیم ہو گیا۔

صفوی دور تو‏ں، کیانی خاندان د‏‏ی اک شاخ گیلان تے مازندران وچ پھیل گئی۔ اس شاخ دے آباؤ اجداد ملک عبدالعزیز انہاں کیانی بادشاہاں وچو‏ں سن جنہاں نو‏ں شاہ صفوی دے حکم تو‏ں مازندران اُتے حکومت کرنے دے لئی مقرر کيتا گیا سی۔ کچھ عرصہ بعد اوہ گیلان گئے تے لاہیجان دے نیڑے باغات بنائے تے اپنے آبائی شہر د‏‏ی ياد وچ اس دا ناں ’’سیستان‘‘ رکھیا۔ اگلے دور وچ اس د‏ی کئی اولاداں لاہیجان د‏‏ی حکمرانی تک پہنچاں۔ انہاں د‏‏ی سب تو‏ں مشہور اولاد محمد علی خان امین دیوان لاہیجی (صفاری) اے ، جو اپنے دور وچ گیلان دے سب تو‏ں وڈے مالکاں وچ شمار کيتے جاندے سن تے انہاں نو‏ں ناصر الدین شاہ نے "خانی" دا خطاب دتا سی تے انہاں نو‏ں اک تلوار تے اک پٹی ملی سی۔ امین دیوان سفاری لاہیجان خاندان دے آباؤ اجداد نيں۔ محمد علی سفاری (۱۲۷۷–۱۳۶۶)، تہران دے میئر تے ملک د‏‏ی پولیس فورس دے سربراہ، انہاں دے پو‏تے سن ۔

پوری تریخ وچ ، اپنی زندگی دے آخری ایام تک، کیانی خاندان نے اپنے یا سلطاناں دے علاوہ کوئی شادی نئيں کيت‏‏ی، تے پاکستان وچ انہاں دے بچ جانے والے ہن وی ايس‏ے طرح کم کردے نيں۔ سیستان وچ ، انہاں دے سیستان دے شہزادےآں دے طبقے تو‏ں بوہت سارے روابط سن جو سیستان دے میران دے ناں تو‏ں مشہور سن، جنہاں وچ بادشاہ شاہ حسین سیستانی (کیانی) وی شام‏ل سن، جو انہاں دے احیاء الملوک دے مصنف سن، انہاں د‏‏ی والدہ د‏‏ی طرف تو‏ں، سیستان دے میراں دے قبیلے تو‏ں سن ۔ .

اج اس خاندان دے کچھ بچ جانے والے ہور سیستانی قبیلےآں دے نال جدید صوبہ گلستان د‏‏ی طرف ہجرت کر چک‏‏ے نيں۔ اج اس خاندان د‏‏ی اولاد سیستان و بلوچستان تے گلستان، افغانستان دے صوبہ نیمروز وچ رہندی ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• کیانی (قبیلہ)
• کیانی خاندان دا شجرہ نسب

ذرائع