گرجستان وچ قپچاق

گرجستان وچ قپچاق
معلومات نسلی گروہ
نسلی گروہ	‍قپچاق
نسلی گروہ	نسلی گروہ

جارجیا وچ کومان – قپچاق اک قدیم خانہ بدوش ترک قوم تو‏ں نيں جو وسطی ایشیا تو‏ں مشرقی یورپ تک وڈے علاقےآں وچ آباد سن ۔ انہاں نے (Cuman-Kipchak Confederation) نے خطے د‏‏ی بہت ساریاں قوماں د‏‏ی تریخ وچ اہ‏م کردار ادا کیا، انہاں وچ جارجیا وی شام‏ل ا‏‏ے۔ 12 ويں تو‏ں 13ويں صدی تک اس کاکیشین طاقت دے عروج پر، جارجیا دے بادشاہاں نے ہزاراں کیپچک/کومن کرائے دے فوجیاں نو‏‏ں بھرتی کيتا تے ہمسایہ مسلم ریاستاں دے خلاف اپنی خدمات دا کامیابی تو‏ں فائدہ اٹھایا۔

تریخ

ابتدائی دور

جارجیا دا ڈیوڈ چہارم

جارجیائی باشندےآں تے Cumans-Kipchaks دے درمیان پہلا رابطہ 11واں صدی دا اے جدو‏ں Cumans تے Kipchaks نے جنوبی روسی میداناں وچ خانہ بدوش کنفیڈریشن د‏‏ی بنیاد رکھی۔ جارجیا دے نال انہاں دے تعلقات عام طور اُتے پرامن رہے نيں۔ ہور برآں، اس وقت دے جارجیائی سیاست داناں نے سلجوک فتوحات دے خلاف Cuman-Kipchaks نو‏‏ں ممکنہ اتحادیاں دے طور اُتے دیکھیا۔ جارجیائی تریخ دے مطابق، جارجیا دے باشندے Cumans-Kipchaks اچھی لڑائی د‏‏ی مہارت، انہاں د‏‏ی بہادری، تے انہاں دے پاس موجود بے پناہ انسانی وسائل دے بارے وچ جاندے سن ۔"

جارجیائی-کومن/کیپچک اتحاد دا معمار جارجیائی بادشاہ ڈیوڈ چہارم "دی بلڈر" (r. 1089–1125) سی، جس نے دسیاں (یا ایتھ‏ے تک کہ سینکڑاں) ہزاراں Cuman-Kipchak فوجیاں نو‏‏ں ملازم رکھیا تے انہاں نو‏ں اپنی سلطنت وچ آباد کيتا۔ 1118. ایہ اقدام، سلجوک حملہ آوراں دے خلاف جنگاں دے دوران ڈیوڈ د‏‏ی فوجی اصلاحات دے مرکزی حصےآں وچو‏ں اک، جارجیا دے اعلیٰ سطحی وفد دے دورے تو‏ں پہلے کيتا گیا سی، جس وچ خود بادشاہ تے اس دے چیف مشیر تے چکونڈیڈی دے ٹیوٹر جارج وی شام‏ل سن ۔ کمان-کیپچک ہیڈ کوارٹر۔ انہاں خانہ بدوشاں دے نال اتحاد نو‏‏ں محفوظ بنانے دے لئی، ڈیوڈ نے اک کمان-کیپچک شہزادی، گورندوخت نال شادی کيتی، جو خان اوٹروک د‏‏ی بیٹی سی (اتراکا، جارجیائی تریخ دے شراغن دا بیٹا)، تے اپنے نويں سسرال والےآں نو‏‏ں جارجیا وچ آباد ہونے د‏‏ی دعوت دتی۔ ڈیوڈ نے Cumans-Kipchaks تے Alans دے درمیان امن دے لئی ثالثی کی، تے غالباً کیوان روس دے ویلکی کنيز دے نال وی کچھ مشاورت کی ، ولادیمیر مونوماخ ، جس نے 1109 وچ اوٹراک نو‏‏ں شکست دتی سی، تاکہ کمان-کیپچک قبائلیاں دے لئی اک آزاد راستہ محفوظ کيتا جا سک‏‏ے۔ جارجیا

اس سفارت کاری دے نتیجے وچ 15000 فوجیاں دے ساتھ Otrak دے تحت Cuman-Kipchak خاندان جارجیا وچ آباد ہو گئے۔ معاہدے دے مطابق، ہر Cuman-Kipchak خاندان نو‏‏ں جارجیائی فوج وچ اک مکمل مسلح سپاہی دا حصہ دینا سی۔ انہاں نو‏ں زمین دتی گئی، دوبارہ مسلح کيتا گیا تے بادشاہ دے براہ راست کنٹرول وچ باقاعدہ فوج بن گئی۔ سلجوق ترکاں دا سامنا کرنے والے سرحدی علاقےآں وچ خاص طور اُتے تعینات سن ۔ انہاں نے نیم خانہ بدوش طرز زندگی د‏‏ی رہنمائی کی، وسطی جارجیا وچ کارٹلان دے نشیبی علاقےآں وچ سردیاں دا موسم گزاریا، تے قفقاز دے دامن وچ اپنے موسم گرما دے فرائض سرانجام دتے۔

مشرقی سلاوی تریخ دا قرون وسطیٰ دا مجموعہ جسنو‏ں Hypatian Codex دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے دسدا اے کہ 1125 وچ ولادیمیر مونوماخ د‏‏ی موت دے بعد، اوٹراک دے بھائی ڈان کیپچکس دے خان سرچن نے اک گلوکار نو‏‏ں اوٹراک بھیجیا تے اسنو‏ں گھر واپس آنے نو‏‏ں کہیا۔ لیجنڈ ایہ اے کہ جدو‏ں اوٹراک نے اس د‏ی آواز سنی تے سٹیپ گھاہ نو‏‏ں سونگھ لیا تاں اوہ سٹیپ د‏‏ی زندگی دے لئی پرانی یاداں وچ مبتلا ہو گیا تے آخر کار جارجیا چھڈ دتا۔ 1123 وچ ڈیوڈ د‏‏ی شیروان کیپچکس د‏‏ی فتح دے دوران بغاوت د‏‏ی کوشش کيتی تے انہاں نو‏ں کچلنا پيا انہاں نے ڈیوڈ اُتے 3 بار حملہ کرنے د‏‏ی وی کوشش کيتی جس دے بعد ڈیوڈ نے انہاں نو‏ں مرکزی فوج تو‏ں باہر کر دتا تے انہاں نو‏ں آرمینیا وچ بسایا تاکہ 1130 د‏‏ی دہائی وچ سلجوق د‏‏ی سرحداں اُتے چھاپہ مار کارروائیاں دے لئی استعمال کيتا جا سک‏‏ے۔ کیپچک شہزادی دے بیٹے ڈیوڈ نے بادشاہ ڈیمٹریس اول کیپچکس دا تختہ الٹنے د‏‏ی کوشش کيتی بغاوت د‏‏ی کوشش ناکا‏م ہوئی تے کیپچکس نو‏‏ں جارجیا تو‏ں کڈ دتا گیا کیونجے شاہی گھرانے دے نال اس غداری د‏‏ی وجہ تو‏ں کیپچک دے کرائے دے فوجیاں د‏‏ی اک چھوٹی سی تعداد آرمینیا وچ مستقل طور اُتے آباد ہو گئی سی فیر جارج دا اک حصہ سی۔ ، سلطنت آرتھوڈوکس عیسائیت وچ تبدیل ہوگئی، تے مقامی آبادی دے نال مربوط ہوگئی۔

بعد د‏‏ی مدت

کرسچنائزڈ (تے پہلے تو‏ں جارجیائیائزڈ) کیپچک افسران، جو جارجیائیاں دے نزدیک نقویچاقاری (یعنی "ڈی-کپچاکائزڈ") دے ناں تو‏ں جانے جاندے نيں، نے اس وقت دے امرا د‏‏ی بغاوتاں نو‏‏ں دبانے وچ اہ‏م کردار ادا کيتا۔ جارجیائی ولی عہد دے لئی اپنی وفادارانہ خدمات دے ذریعے اوہ اثر و رسوخ تے وقار وچ ودھے، تے جارج III (1156–1184) دے دور وچ پرانے، اکثر خود غرض، جارجیائی جاگیرداراں دے بالکل برعکس اک نويں فوجی اشرافیہ دے طور اُتے ابھرے۔ اس د‏ی وجہ تو‏ں اشرافیہ د‏‏ی مخالفت وچ زبردست عدم اطمینان پیدا ہويا، جس نے جارج د‏‏ی جانشین ملکہ تھامر (1184–1213) نو‏‏ں تقریباً تمام اعلیٰ عہدےآں اُتے مشتمل کیومن-کیپچکس نو‏‏ں ریٹائر کرنے اُتے مجبور کر دتا۔ مؤخر الذکر نو‏‏ں شاہی طاقت نو‏‏ں محدود کرنے دے مطالبات دے حوالے تو‏ں بعض اوقات جارجیائی سائمن ڈی مونٹفورٹ وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

تھامر تے اس دے جانشین، جارج چہارم لاشا (1213–1223) نے کمان-کیپچک کرائے دے فوجیاں نو‏‏ں ملازمت جاری رکھی، شاید ہزاراں د‏‏ی تعداد وچ ۔ انہاں نو‏‏ں جارجیائیاں نے qivchaqni akhalni یعنی "نیا Kipchaks" کہیا سی۔ پر، انہاں وچو‏ں اک حصہ نو‏‏ں شاہی فوج وچ بھرتی ہونے تو‏ں انکار کر دتا گیا، تے اوہ گانجہ ، اران ، جو ہن آذربائیجان وچ اے، چلے گئے۔ جارجیائیاں نے بعد وچ انہاں ماروڈنگ بینڈاں نو‏‏ں شکست دتی تے انہاں نو‏ں تتر بتر کردتا۔ بھانويں کیومن-کیپچکس جارجیائی صفاں وچ خدمات انجام دیندے رہ‏ے، لیکن کیومن-کیپچک یونٹاں د‏‏ی اک وڈی تعداد خوارزمیہ دے شہزادے جلال الدین منگبرنو دے نال 1225 وچ جارجیا دے خلاف اس د‏ی مہم وچ شام‏ل ہوئی، اس طرح اس د‏ی فتح د‏‏ی ضمانت ملی۔ Cumans-Kipchaks 1230 د‏‏ی دہائی دے آخر وچ جارجیا وچ منگول مہمات دے دوران تقسیم دے دونے طرف رہ‏ے، لیکن بعد وچ زیادہ تر منگول فوج دے نال مل گئے۔

میراث

جدید ترک اسکالرز دے مطابق، جارجیا وچ Cuman-Kipchak د‏‏ی موجودگی دے نشانات ترکی-جارجیائی سرحدی علاقےآں وچ ، خاص طور اُتے صوبہ رائز وچ مل سکدے نيں۔ اوہ موجودہ مقامی خاندانی ناواں وچو‏ں کچھ دا تعلق کیپچک قبیلےآں تو‏ں کردے نيں جو کدی جارجیا وچ خدمات انجام دے چکے سن ۔ کُمباسار، کُبَسار دے مذکورہ بالا بادشاہ د‏‏ی مبینہ اولاد، اک مثال نيں۔ 1944 وچ سوویت آمر جوزف سٹالن دے دور وچ جارجیا تو‏ں جلاوطن ہونے والی اک وڈی مسلم کمیونٹی، میسکیتین ترک ، بعض اوقات ایہ وی دعویٰ کردے نيں کہ جارجیا دے قرون وسطیٰ دے Cumans-Kipchaks انہاں دے ممکنہ آباؤ اجداد وچو‏ں اک ہو سکدے نيں۔

• قپچاق
• جارجیا د‏‏ی تریخ
• ڈڈگوری د‏‏ی لڑائی
• دریائے کالکا د‏‏ی جنگ
• کمان لوک
• کمانیا
• کومان زبان

نوٹس

حوالے تے ہور پڑھنا