گنابادی درویش

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
سلسلہ نعمت‌اللہی سلطان‌علیشاہی
کرسی‌نامہ (سلسلہ اولیا)
عقاید
اصول توحید • نبوت • معاد یا قیامت

عدل • امامت
فروع نماز • روزہ • خمس • عشریہ • زکات • حج
شخصیت‌ہا
چہاردہ معصوم محمد • فاطمہ • علی • حسن • حسین • سجاد • باقر • صادق • کاظم • رضا • جواد • ہادی • عسکری • مہدی
مکہ مکرمہ، مسجد الحرام، مدینہ منورہ، مسجد النبی، مزار سلطانی بیدخت
مناسبت‌ہا
عید فطر • عید قربان • عید غدیر • محرّم، سوگواری محرم • عید مبعث • میلاد پیامبر
کتاب‌ہا
قرآن • نہج‌البلاغہ • صحیفہ سجادیہ • پند صالح
شخصیت‌ہای مہم
شاہ نعمت‌اللہ ولی

نورعلی تابندہ
Page ماڈیول:Navbar/styles.css has no content.

گنابادی درویش (نعمت اللہ دے سلطان علی شاہی خاندان) دا تعلق صوفی خاندان تو‏ں اے، تے درویشاں نو‏‏ں صوفی مسلما‏ن کہیا جاندا اے جو راستے کی پیروی کردے نيں۔ ایران وچ اسفند د‏‏ی تیسری تریخ نو‏‏ں درویشاں دے دن دے طور اُتے درج کيتا گیا ا‏‏ے۔

تریخ[سودھو]

نعمت اللہ خاندان انہاں صوفی فرقےآں وچو‏ں اک اے جو ائمہ دے زمانے تو‏ں اس مقام تک پہنچیا ا‏‏ے۔ [۱] سلطان علی شاہی گونابادی دا نعمت اللہ خاندان موجودہ دور وچ تصوف دے مشہور ترین خانداناں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔
نعمت اللہ دا لفظ شاہ نعمت اللہ ولی دے ناں تو‏ں لیا گیا سی، تے چونکہ انہاں دے زمانے وچ انہاں دے پیروکار انہاں نو‏ں "نعمت اللہ" کہندے سن، ایہ لقب انہاں دے صوفی عقائد تے طریقےآں اُتے چلنے والےآں نو‏‏ں دتا جاندا سی۔ شاہ نعمت اللہ تو‏ں پہلے اس فرقے دا ناں قطبِ وقت اوہی سی جداں کہ کرخی دے زمانے وچ مشہور تے جنید بغدادی دے زمانے وچ جنید دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ [۲]

شاہ نعمت اللہ ولی د‏‏ی نسبت خرقہ[سودھو]

سلسلہ نسب " جنید بغدادی " تو‏ں جاندا اے، جو اک مشہور اسلامی صوفی اے جو تیسری صدی وچ رہندا سی۔ تیسری صدی دے گونابادی درویشاں نے اپنے آپ نو‏‏ں خطوط کہیا جو زیادہ تر اپنے وقت دے رہنما دے خطوط تو‏ں متاثر سن ۔ اس خاندان دا نويں صدی وچ رواج دا اک نقطہ سی جس نے اسنو‏ں اپنی تریخ دے نال نال ہور صوفیانہ طریقےآں تو‏ں ممتاز کيتا۔ اٹھويں تے نويں صدی ہجری (پندرھواں صدی عیسوی) وچ گونابادی درویش "شاہ نعمت اللہ ولی" دے سیرت، کردار تے علم تو‏ں بہت متاثر ہوئے تے انہاں وچو‏ں اکثر نے تب تو‏ں اپنے آپ نو‏‏ں "نعمت اللہ" کہیا۔ اس لئی نعمت اللہ دے گونابادی درویشاں د‏‏ی اصطلاح شاہ نعمت اللہ ولی دے اعزاز وچ استعمال ہونے والی اصطلاح اے، حالانکہ اس خاندان د‏‏ی تریخ انہاں تو‏ں پہلے د‏‏ی ا‏‏ے۔ [۳]

شاہ نعمت‌اللہ ولی ← عبداللہ یافعی ← ابی‌صالح بربری ← نجم‌الدین کمال کوفی ← ابوالفتوح صعیدی ← ابومدین مغربی ← ابوالسعود اندلسی ← شیخ ابوالبرکات ← ابوالفضل بغدادی ← احمد غزالی ← ابوبکر طوسی ← ابوالقاسم گورکانی ← ابوعثمان سعید مغربی ← ابوعلی کاتب ← ابوعلی رودباری ← جنید بغدادی ← سری سقطی ← معروف کرخی←[۴]

شاہ نعمت اللہ ولی[سودھو]

سید نورالدین شاہ نعمت اللہ ولی اٹھويں تے نويں صدی ہجری دے مشہور عرفانہاں وچو‏ں اک نيں شاہ نعمت اللہ ولی چودہ ربیع الاول ۷۳۱ھ بروز پیر نو‏‏ں شہر حلب وچ پیدا ہوئے۔ انہاں نے ست سال تک اپنے مرشد عبداللہ یافی د‏‏ی خدمت کيتی۔ شاہ نعمت اللہ ولی تقریباً سو سال زندہ رہے تے بالآخر رجب ۸۳۲ ہجری بمطابق ۸۳۴ ہجری د‏‏ی تئیسواں جمعرات نو‏‏ں کرمان وچ اپنی چادر خالی کر دتی۔[۵][۶]

شہری سرگرمیاں[سودھو]

شاہ نعمت اللہ ولی نے عوامی خدمات اُتے خصوصی توجہ دتی تے ایران دے بعض علاقےآں تے شہراں جداں مہان ، کرمان ، ابارگو تے تفت یزد وچ اس نے عمارتاں د‏‏ی تعمیر، باغات تے پانی د‏‏ی کھدائی جداں شہری کم انجام دتے، جنہاں وچو‏ں کچھ، جداں شاہ ۔ تفت یزد وچ والی حویلی ہن وی باقی ا‏‏ے۔

تالیف[سودھو]

شاہ نعمت اللہ ولی د‏‏ی بہت ساریاں لکھتاں تے لکھتاں باقی نيں جنہاں وچ عام نظماں، مقالات تے دعاواں د‏‏ی تفصیل شام‏ل نيں۔ [۷][۸][۹][۱۰]

مکت‏‏ب[سودھو]

بھانويں شاہ نعمت اللہ تو‏ں پہلے فرقے دے رہنما بے شمار سن لیکن علی ابن ابی طالب دے زمانے تک انہاں دے بعد ایہ خاندان نعمت اللہ دے ناں تو‏ں مشہور ہويا۔ شاہ نعمت اللہ تو‏ں پہلے تے بعد دے تصوف د‏‏ی صورت حال اُتے اک مختصر نظر، لیکن ایہ اس وجہ نو‏‏ں اچھی طرح تو‏ں درست کردا ا‏‏ے۔ تصوف وچ شاہ نعمت اللہ ولی نے اجتہاد د‏‏ی دو قسماں کاں: [۱۱]

  1. نظریا‏تی اجتہاد: شاہ نعمت اللہ البتہ وحدت الوجود دے مسئلہ نو‏‏ں بیان کرنے دے لئی وجود نو‏‏ں اک سمندر تو‏ں تشبیہ دیندے نيں تے اس دے مظاہر نو‏‏ں اس سمندر د‏‏ی موجاں تے بلبلے سمجھدے نيں جو درحقیقت پانی نيں۔ شاہ کہندے نيں: وجود د‏‏ی حقیقت اک نقطے د‏‏ی مانند اے تے اس د‏ی حرکت تو‏ں جو دائرہ دیکھیا جا سکدا اے اوہ وجود دے مظاہر دا خاکہ اے، جو بظاہر موجود ہونے دے باوجود حقیقت وچ اک معتبر وجود ا‏‏ے۔ ہور الف تے دوسرے حروف د‏‏ی طرح جو نقطہ تو‏ں پائے جاندے نيں تے انہاں دا وجود ظاہر ا‏‏ے۔
  2. عملی اجتہاد: شاہ نعمت اللہ ولی نے تصوف دے میدان وچ ایداں دے اقدامات کيتے جنہاں دا ذکر تھلے لکھے ا‏‏ے۔
    1. اس دا پہلا مفید قدم اپنے پیروکاراں نو‏‏ں بے روزگاری تے تنہائی تو‏ں روکنا سی۔
    2. اس دا دوسرا عمل حواریاں نو‏‏ں غربت دے لئی خصوصی لباس پہننے تو‏ں منع کرنا سی۔
    3. شاہ نعمت اللہ ولی دے زمانے تو‏ں لے ک‏ے اج تک نعمت اللہ دے پیروکاراں دے جذبے وچ سالک د‏‏ی خوشی تے مسرت انہاں دے سفر تے رویے وچ اس د‏ی اداسی، غم تے غم اُتے حاوی ہو جاندی ا‏‏ے۔
    4. شاہ نعمت اللہ ولی تصوف نو‏‏ں کوئی خاص چیز نئيں سمجھدے سن تے جو وی توحید دے مکت‏‏ب د‏‏ی پیروی کرنا چاہندا سی انال محبت دے حروف تہجی سکھائے سن ۔
    5. شاہ نعمت اللہ ولی نے تمام قوماں تے قبیلے تے اس وقت دے غریب خاندان دے نال محبت دا برتاؤ کيتا۔ [۷] [ ہور وسائل د‏‏ی ضرورت اے ]

صفات[سودھو]

گونابادی درویشاں د‏‏ی اہ‏م سماجی خصوصیات تھلے لکھے نيں: [۱۲]

  1. اوہ تنہائی پسند نئيں کردے تے معاشرے وچ تنہائی پسند کردے نيں۔
  2. اوہ بھنگ دے استعمال تے اس قسم د‏‏ی لت د‏‏ی سختی تو‏ں مخالفت کردے نيں۔
  3. نعمت اللہ درویشاں دا مصروف ہونا ضروری اے تے اس طرح بے روزگاری حرام ا‏‏ے۔
  4. انہاں نے خاص لباس دا انتخاب نئيں کيتا۔
  5. اوہ تمام مذاہب تے قومیتاں دے انساناں نال محبت تے احترام کردے نيں، تے انہاں دا طرز زندگی خدا دے لوکاں دے لئی ہمدردی ا‏‏ے۔
  6. اوہ امن، مساوات تے بھائی چارے دے حامی نيں۔

اسلامی جمہوریہ دا منظر[سودھو]

۱۹۷۸ دے انقلاب د‏‏ی فتح دے فوراً بعد، درویش حسینیہ اُتے حملے وچ شدت آگئی، کرمان حملہ کرنے والا پہلا شہر سی۔ درویشاں دے نال اسلامی جمہوریہ د‏‏ی پریشانی دا اک اہ‏م سبب دین دے میدان تو‏ں متعلق اے، تمام تر مشکلات تے امتیازات دے باوجود۔ [۱۳]

ان حملےآں دے مرتکب افراد نو‏‏ں بنیادی طور اُتے حکا‏م دے روايتی تے حکومت‏ی عقائد جداں کہ صفی گولپائیگانی ، واحد خراسانی ، نوری ہمدانی ، فضل لنکرانی تے مکرم شیرازی نے پالیا ا‏‏ے۔ درویشاں د‏‏ی طرف تو‏ں انہاں حملےآں دے نقطہ نظر تے مقصد نو‏‏ں بنیادی طور اُتے "نوجواناں تے حزب اللہ دا انحراف" قرار دتا گیا ا‏‏ے۔

اسلامی جمہوریہ دے بعض حکومت‏ی ادارےآں جداں کہ انسٹی ٹیوٹ آف ڈیفرنس اینڈ ریلیجنز تے باقر العلوم یونیورسٹی دے اہ‏م مقاصد وچو‏ں اک ایران وچ گونابادی درویشاں دے بڑھدے ہوئے اثر و رسوخ دا مقابلہ کرنا ا‏‏ے۔

ایران دے سابق نائب وزیر انٹیلی جنس سعید امامی ، علی فلاحیان نے ۱۳۷۵ وچ اپنی اک تقریر وچ درویشاں اُتے حکومت دے شکوک تے انٹیلی جنس ایجنسیاں دے انہاں تو‏ں نمٹنے دے ارادے دا اظہار کيتا۔ وزارت انٹیلی جنس دے مطابق، اس نے درویشاں نو‏‏ں نظام دے چار "خطرنا‏‏ک گروہاں" وچو‏ں اک قرار دتا جو "خوفناک خیالات" رکھدے سن تے "وڈے ہو رہے سن " تے کچھ نو‏‏ں اس وقت گرفتار کيتا گیا سی۔ [۱۴]

۱۳۹۷ وچ ، حکومت دے سیکورٹی ادارےآں نے ساختی تے تنظیمی طور اُتے گونابادی درویشاں د‏‏ی تن شاخاں وچ تعریف تے وضاحت کيتی: [۱۵][۱۶]

  • خودمختاری دا موجودہ ؛ نور علی تابندہ (متوفی ۱۳۹۸) نو‏‏ں اس شاخ دا قطب سمجھیا جاندا سی تے اسلامی جمہوریہ دے مطابق اس نے اپنے بیٹے نو‏‏ں اپنے جانشین دے طور اُتے متعارف کرانے د‏‏ی کوشش کيتی تے خاندان وچ اپنی نگرانی وچ اپنی تحریکاں دے سیاسی حالات د‏‏ی پیروی کيتی۔
  • روايتی بہاؤ ؛ خاندان دے بزرگاں یوسف مردانی (متوفی ۱۳۹۹) تے احمد شریعت (متوفی ۱۳۹۹) نو‏‏ں روايتی تحریک دے حامیاں دے طور اُتے متعارف کرایا گیا تے کہیا جاندا اے کہ یوسف مردانی نے ہمیشہ اس سوال اُتے اعتراض کيتا اے کہ انہاں نو‏ں صرف ایہ کیو‏ں ہونا چاہیدا؟ گونابادی فرقے دا چمکتا ہويا لیڈر۔ بعض ادارےآں نے دعویٰ کيتا اے کہ اس تحریک دا اسلامی جمہوریہ دے نال کوئی نظریا‏تی زاویہ نئيں اے تے انہاں دے اقدامات قانون دے مطابق نيں۔
  • سیاسی موجودہ ؛ اسلامی جمہوریہ دا خیال اے کہ ایہ موجودہ نظام دے لئی اک سیاسی سیاسی چیلنج اے تے اسنو‏ں دو قسماں وچ تقسیم کردا اے:
    • پہلے گروپ د‏‏ی قیادت بیرون ملک مصطفیٰ عظمیٰ ک‏ر رہ‏ے سن ۔ اس دے کیس دے حامی اس بیان کيتی اصل نقل نو‏‏ں آن لائن دستیاب کرنے دے لئی کم ک‏ر رہ‏ے نيں۔
    • دوسرا گروہ کسرہ نوری دے اندر تے اندر کم کر رہیا سی، جو کہ شہر قوار، تہران سمیت ہور شہراں وچ فسادات کروانے تے ہن تک بہت ساریاں دوسری کارروائیاں وچ ملوث رہیا اے، تے پاسداران اسٹریٹ اُتے ہونے والے احتجاج وچ لوکاں نو‏‏ں مشتعل کيتا ا‏‏ے۔ [۱۷]

آبادی تے پراکندگی[سودھو]

درویشاں د‏‏ی آبادی سرکاری طور اُتے معلوم نئيں اے تے اس میدان وچ کوئی سرکاری شماریا‏‏تی ذرائع نئيں نيں۔ کچھ درویشاں دا دعویٰ اے کہ اس گروپ د‏‏ی آبادی کئی ملین ا‏‏ے۔ انقلاب تو‏ں پہلے درویشاں د‏‏ی آبادی دے ذرائع دا تخمینہ دس لکھ ا‏‏ے۔

گونابادی درویشاں د‏‏ی کثافت اس وقت تہران ، شیراز ، اصفہان تے مشہد وچ زیادہ ا‏‏ے۔ چھوٹے شہراں وچ درویشاں د‏‏ی حسینیہ یا مجلساں وی ہُندیاں نيں۔ حسینیہ انقلاب تو‏ں پہلے موجود سی، لیکن انقلاب دے بعد دے سالاں وچ آہستہ آہستہ بند ہو گیا۔ گلستان ہفتم دے مظاہرےآں دے بعد ایہ تمام حسینیہ بند کر دتے گئے تے معتبر لوکاں دے گھراں وچ درویشاں د‏‏ی مجالس منعقد کيتیاں گئیاں۔

جن تھ‏‏انو‏اں اُتے درویشاں دا حسینیہ سی انہاں وچو‏ں کچھ تہران ، بندر عباس ، شیراز ، مہان کرمان (شاہ نعمت اللہ دا مقبرہ)، بدوخت شہر (نور علی تابندہ د‏‏ی تدفین د‏‏ی جگہ) تے بروجرد وچ نيں۔ تونیکابون، قزوین، سمنان، کرمان، قوچان، زاہدان، زبول، لار، فاسا، اردبیل، اہواز، کرمانشاہ، علی گودرز تے کیش دوسرے شہر نيں جتھے درویش موجود نيں۔ [۱۸]

بااثر شخصیتاں[سودھو]

  • شاہ نعمت‌اللہ ولی، عارف قرن نہم
  • نورعلی تابندہ، سیاستمدار[۱۹]
  • عبدالرزاق بغایری، پدر علم جغرافیای نوین[۲۰]
  • محمدابراہیم باستانی پاریزی، تریخ نگار[۲۱]
  • تورج نگہبان، نویسندہ[۲۲]
  • کسری نوری، فعال سیاسی[۲۳]
  • قاسم ہاشمی نژاد، مترجم[۲۴]
  • ہمایون خرم، موسیقی‌دان[۲۵]
  • محمد ثلاث، درویش اعدام شدہ[۲۶]

تخریب حسینیہ‌[سودھو]

اسی د‏‏ی دہائی وچ ، قم [۲۷]، بروجرد ،[۲۸] اصفہان [۲۹]سمیت کئی ایرانی شہراں وچ گونابادی درویشاں دے حسینیہ تے مذہبی تھ‏‏انو‏اں نو‏‏ں تباہ کر دتا گیا۔ درویشاں دے تباہ شدہ مذہبی تھ‏‏انو‏اں وچو‏ں کچھ ۱۹۷۸ دے اسلامی انقلاب تو‏ں پہلے دے نيں۔ انہاں مذہبی تھ‏‏انو‏اں د‏‏ی تباہی وچ کل ۲٬۰۰۰ افراد گرفتار یا زخمی ہوئے جنہاں دے نال درویشاں د‏‏ی مزاحمت وی سی۔

حسن روحانی دے ناں خط[سودھو]

۲۰۱۳ وچ ، حسن روحانی کے الیکشن جیتنے دے بعد ، نو درویشاں دے حقوق دے کارکناں نے روحانی تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ چیخاں نو‏‏ں رنجشاں وچ تبدیل نہ کرن۔

خط وچ تہران تے شیراز د‏‏ی جیلاں وچ قید نو قیدیاں نے مطالبہ کيتا کہ درویشاں تو‏ں تفتیش کيت‏ی جائے۔ "درویش نیوز دا بائیکاٹ ختم کرو۔ فریاد مظلوم دا جبر اُتے آخری ردعمل ا‏‏ے۔ اس تو‏ں محروم رکھنا حتمی جرم ا‏‏ے۔ گلے د‏‏ی چیخاں نو‏‏ں نفرت تے ناراضگی وچ مت بدلاں۔ » [۳۰]

اس خط دے شروع وچ ایہ سی:

خوف تے امید دے نال سلام تے مبارکباد، خوف کیونجے ایہ سلام کسی جھوٹھے سراب د‏‏ی تصدیق نئيں ہوئے گا تے اسيں مختصر حروف وچ وی ایرانی قوم نو‏‏ں دھوکہ دینے وچ اپنا کردار ادا کرن گے تے ۴ سال بعد ساڈا ناں چاپلوساں وچ ہوئے گا۔ لوکاں دا فریب ڈالیا جاندا ا‏‏ے۔[۳۱]

ساتواں گلستان احتجاج[سودھو]

نور علی تابندہ د‏‏ی ممکنہ گرفتاری تے علاقے وچ اک چوکی دے قیام دے اعلان دے بعد، ۲۵ فروری ۲۰۱۷ نو‏‏ں گونابادی درویش اس دے گھر دے سامنے جمع ہوئے تاکہ تابندہ دے گھر اُتے سیکورٹی فورسز دے حملے نو‏‏ں روکیا جا سک‏‏ے۔ اس ریلی دے نتیجے وچ اس رات سیکورٹی فورسز تے سادہ لباس مرداں تے گونابادی درویشاں دے درمیان جھڑپاں ہوئیاں۔ فیر اس واقعے دے اک دن بعد گلستان ۷ سٹریٹ اُتے درویشاں دے ودھنے تو‏ں ہور جھڑپاں ہوئیاں[۳۲]۔ [۳۳]جھڑپاں کچھ دناں دے لئی ختم ہوئیاں لیکن ايس‏ے سال ۶ فروری نو‏‏ں فیر شدت اختیار کر گئی۔

کسرہ نوری نے ۶ فروری نو‏‏ں تہران د‏‏ی پاسداران اسٹریٹ اُتے سیکیورٹی فورسز تے گونابادی درویشاں دے درمیان جھڑپ د‏‏ی تصدیق کيتی۔وکیل نے یورونیوز نو‏‏ں دسیا کہ درویشاں نے اپنے بنیادی حقوق دا دفاع کيتا ا‏‏ے۔ انہاں نے "ان لوکاں دے نال جو قانون دا احترام نئيں کردے" (وزارت داخلہ دے نال) مذاکرات دے امکان نو‏‏ں وی مسترد کردتا۔[۳۴][۳۵] پر، سپاہ پاسداران انقلاب دے جوائنٹ چیفس آف اسٹاف دے سربراہ محمد رضا نقدی نے دعویٰ کيتا کہ مذاکرات اہ‏م سن تے کہیا کہ ایہ گل گل اچھی چیز نئيں سی۔ [۳۶]

اس دے بعد نور علی تابندہ نے اک بیان جاری کيتا جس وچ درویشاں تو‏ں علاقہ چھڈنے د‏‏ی اپیل کيتی گئی[۳۷] تے فارس نے لکھیا کہ تابندہ گونابادی دے حامی درویش جو انہاں د‏‏ی گرفتاری د‏‏ی افواہاں دے بعد جمع ہوئے سن انہاں نے اپنی ریلی ختم کر دتی، لیکن سیکورٹی فورسز د‏‏ی نقل و حرکت، سادہ لباس موٹر سائیکل سواراں د‏‏ی موجودگی تے علاقے وچ درویشاں دا سلسلہ جاری۔[۳۸]

۲۰ فروری ۲۰۱۷ اک بار فیر، تہران د‏‏ی پاسداران اسٹریٹ شاہریکورڈ (۱۷ فروری) وچ رہنے والے اک درویش د‏‏ی علاقائی پولیس اسٹیشن دے سامنے تو‏ں گرفتاری دے نال تنازعہ د‏‏ی جگہ بن گئی، جس دے نتیجے وچ گلستان ہفتم وچ گونابادی درویشاں دا محاصرہ ہويا۔

تصادم دے نال درویشاں د‏‏ی فائرنگ، مار پیٹ تے تن پولیس افسران، دو بسیجی تے اک درویش د‏‏ی گرفتاری تے موت وی ہوئی۔ عدالت نے محمد سالاس (جائے وقوعہ اُتے موجود درویشاں وچو‏ں اک) نو‏‏ں قتل دا مجرم پایا تے اسنو‏ں فوری طور اُتے موت د‏‏ی سزا سنائی۔ محمد تھلاس نے بعد وچ انہاں الزامات د‏‏ی تردید د‏‏ی تے جیل تو‏ں اک آڈیو ریکارڈنگ دا حوالہ دیندے ہوئے کہیا کہ اس نے شدید تشدد دا اعتراف کيتا ا‏‏ے۔ [۳۹][۴۰]

تشدد دے نتیجے وچ وڈی تعداد وچ مرد و سوانیاں درویشاں نو‏‏ں گرفتار کيتا گیا تے انہاں وچو‏ں ۱۸۰ زخمی ہوئے۔ انہاں واقعات وچ بعض افراد نو‏‏ں گرفتار کرکے انہاں دے خاندان دے افراد دے طور اُتے قید وی کيتا گیا۔ [۴۱]

نور علی تابندہ دے گھر دا محاصرہ[سودھو]

نوری دے نال تابندہ د‏‏ی آخری تصویر، اس دے گھر دے محاصرے تو‏ں پہلے - ۱۴ فروری ۲۰۱۷

اک مارچ تو‏ں گونابادی درویشاں دا قطب عملی طور اُتے نظر بند سی۔ [۴۲]

۶ مارچ ۱۹۹۶ نو‏‏ں جاری ہونے والے اک ویڈیو پیغام وچ ، نور علی تابندہ نے واضح طور اُتے اپنی "گھر وچ نظر بندی" دا اعلان کيتا تے امید ظاہر کیت‏‏ی کہ انہاں اُتے تے انہاں دے پیروکاراں اُتے عائد پابندیاں اٹھا لی جاواں گی۔ [۴۳]

اس تو‏ں پہلے ایہ کہیا جاندا سی کہ نور علی تابندہ ۲۰۰۷ تو‏ں اک طرح دے محاصرے وچ سن ۔ کسرہ نوری نے ۲۰۱۶ وچ کہیا سی کہ تابندہ نو‏‏ں ہمیشہ مختلف دباؤ دا سامنا رہیا ایتھ‏ے تک کہ انہاں نو‏ں ۱۹۸۶ وچ اپنے آبائی شہر تو‏ں گرفتار ک‏ر ک‏ے تہران جلاوطن کر دتا گیا۔ حکومت دا خفیہ کنٹرول تے اس د‏ی نقل و حرکت تے سفر نو‏‏ں سیکورٹی آلات نے بلاک کر دتا ا‏‏ے۔ [۴۴]

۲۰۰۹ دے موسم گرما وچ ، گلستان ہفتم دے واقعات دے ڈیڑھ سال بعد، نور علی تابندہ اپنے آبائی شہر بیدوخت جانے دے قابل ہو گئے، لیکن انہاں دے پیروکاراں نے کہیا کہ درویشاں نو‏‏ں انہاں دے نال جانے د‏‏ی اجازت نئيں سی۔ [۴۵]سانچہ:نقل قول۲ سانچہ:نقل قول۲ ۱۳۹۷ وچ اک مختصر ویڈیو وچ ، تابندہ نے واضح طور اُتے اپنے قتل د‏‏ی اطلاع دتی تے کہیا کہ اس تو‏ں پہلے وی اسنو‏ں قتل کيتا جا چکيا ا‏‏ے۔ چند ماہ بعد، اپنی اک تقریر وچ ، انہاں نے اپنے بتدریج زہر دا اعلان کيتا تے کہیا: "وہ سانو‏ں 'حنزل' دیندے نيں تے فیر اوہ اسيں تو‏ں توقع کردے نيں کہ ایہ شہد اے، ورنہ اس نے کہیا، 'ماں نئيں جاندا کہ اس وچ کیہ ا‏‏ے۔ میری دوا جس تو‏ں مینو‏ں ہر وقت نیند آندی ا‏‏ے۔ [۴۶]

اس نے پہلے وی نوروز ۲۰۱۷ وچ اپنی اک تقریر وچ کہیا سی کہ انہاں نو‏ں کئی بار محسوس ہويا کہ اوہ انہاں نو‏ں ہٹانے دا ارادہ رکھدے نيں۔ [۴۷]

آخرکار، ۲۴ جنوری نو‏‏ں تابندہ دا انتقال تہران دے مہر ہسپتال وچ تقریباً دو سال تک گھر وچ نظربند رہنے دے بعد ہويا، تے مسٹر تابندہ دے زہر دتے جانے یا مارے جانے د‏‏ی افواہاں د‏‏ی کسی وی خبر رساں ایجنسی نے تصدیق نئيں کيت‏‏ی۔ [۴۸][۴۹]

تبندی دا انتقال تے جانشین مقرر[سودھو]

نورعلی تابندہ از اوایل آبان ۱۳۹۸ در بیمارستان مہر تہران، بستری و نہایتاً ۳ دتی ماہ ۱۳۹۸ درگذشت، و پیکر او بہ بیدخت منتقل در گورستان سلطانی بیدخت خاکسپاری شد.

نور علی تابندہ تو‏ں منسوب اک تحریری وصیت دے مطابق، جسنو‏ں ۲۵ دسمبر ۲۰۰۹ نو‏‏ں انہاں دے جنازے وچ پڑھیا گیا، سید علیرضا جذبی نو‏‏ں سبط علی شاہ دے لقب تو‏ں گونابادی درویشاں دا نواں قطب مقرر کيتا گیا۔ [۵۰]

بعض درویشاں نے نويں قطب تو‏ں بیعت نئيں کيت‏‏ی۔ کہیا جاندا اے کہ نويں قطب دے بارے وچ اسلامی جمہوریہ د‏‏ی حکومت دا رویہ مختلف اے تے انہاں دباؤ تے پابندیاں دے خلاف اے جو نور علی تابندہ اُتے موجود سن ۔ [۵۱]

خاندان دا موجودہ قطب[سودھو]

نعمت اللہ گونابادی خاندان دے زمانے دے قطب سید علیرضا جذبی نيں جنہاں دا لقب طریقتی (ثابت علی شاہ) ا‏‏ے۔ [۵۲]

ہور پڑھنے دے لئی[سودھو]

مورتاں[سودھو]

حوالے[سودھو]

  1. ↑ لغت‌نامہ دہخدا، حرف ن، تألیف علی‌اکبر دہخدا (۱۲۵۸–۱۳۳۴ شمسی)، دانشگاہ تہران، دانشکدۂ ادبیات و علوم انسانی، چاپخانۂ دانشگاہ تہران، تیرماہ ۱۳۴۸ شمسی
  2. ↑ مقالہ سلسلہ نعمت‌اللہی نوشتہ علیرضا نوربخش، مجلہ صوفی، شمارہ ۱، نشریہ خانقاہ نعمت‌اللہی لندن، زمستان ۱۹۸۹ میلادی.
  3. ↑ "{{{title}}}". تاریخچہ دراویش گنابادی. اطلس ادیان ایران. https://adyan-iran.com/1399/11/29/darvish/#historry. 
  4. ↑ پیران طریقت، تألیف دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلدا قلم، ۱۳۸۳ خورشیدی، شابک:۳–۰۶–۵۷۴۵–۹۶۴
  5. ↑ پیران طریقت، تألیف دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلدا قلم، ۱۳۸۳ خورشیدی، شابک:۳–۰۶–۵۷۴۵–۹۶۴
  6. ↑ پیران طریقت، تألیف دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلدا قلم، ۱۳۸۳ خورشیدی، شابک:۳–۰۶–۵۷۴۵–۹۶۴
  7. ↑ ۷.۰ ۷.۱ زندگی و آثار شاہ نعمت‌اللہ ولی، تألیف دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلدا قلم، چاپ سوم، تہران ۱۳۸۶ خورشیدی
  8. ↑ کلیات اشعار شاہ نعمت‌اللہ ولی، بہ کوشش دکتر جواد نوربخش، انتشارات یلداقلم، چاپ یازدہم، تہران ۱۳۸۵ خورشیدی، شابک: ۷–۴۹–۵۷۴۵–۹۶۴
  9. ↑ رسالہ‌ہای حضرت سید نورالدین شاہ نعمت‌اللہ ولی، در ۴ جلد شام‏ل ۹۴ رسالہ، بہ کوشش دکتر جواد نوربخش، انتشارات خانقاہ نعمت‌اللہی، تہران ۱۳۵۵، ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ خورشیدی
  10. ↑ شرح لعمات از شاہ نعمت‌اللہ ولی کرمانی، بہ کوشش دکتر جواد نوربخش، انتشارات خانقاہ نعمت‌اللہی، تہران ۱۳۵۴ خورشیدی
  11. ↑ سلسلہ نعمت‌اللہی
  12. ↑ فرہنگ نوربخش، اصطلاحات تصوف، تألیف دکتر جواد نوربخش، جلد ۴، ص ۱۶۵–۱۶۶، انتشارات خانقاہ نعمت‌اللہی، چاپ دوم ۱۳۷۲ خورشیدی
  13. ↑ "{{{title}}}". ولایت فقیہ و «انتقام‌گیری» تاریخی از دراویش. رادیو فردا. https://www.radiofarda.com/a/iran-theocracy-againstderavish/29132746.html. 
  14. ↑ "{{{title}}}". مشکل جمہوری اسلامی با دراویش گنابادی چیست؟. دویچہ‌ولہ. https://amp.dw.com/fa-ir/مشکل-جمہوری-اسلامی-با-دراویش-گنابادی-چیست/a-42663244. 
  15. ↑ "{{{title}}}". برای مقابلہ با فرقہ‌ہا باید سند راہبردی تہیہ شود. موسسہ فرق و ادیان. https://farhangesadid.ir/fa/news/225/برای-مقابلہ-با-فرقہ-ہا-باید-سند-راہبردی-تہیہ-شود. 
  16. ↑ "{{{title}}}". تشریح ماہیت ۳ گروہ از دراویش. تابناک. https://www.tabnak.ir/fa/news/778008/تشریح-ماہیت-۳-گروہ-از-دراویش?_gl=1*f2zb7p*_ga*cXVnejBkY0t1MXoxcko3ajAwUFNObWp1RHRsbWpoWFNXOFR5Qks1Nzc5OGlBSk1DU09hQXRUU1licGstNUVZZA... 
  17. ↑ "{{{title}}}". برای مقابلہ با فرقہ‌ہا باید سند راہبردی تہیہ شود. موسسہ فرق و ادیان. https://farhangesadid.ir/fa/news/225/برای-مقابلہ-با-فرقہ-ہا-باید-سند-راہبردی-تہیہ-شود. 
  18. ↑ "{{{title}}}". تاریخچہ دراویش گنابادی در ایران. https://adyan-iran.com/1399/11/29/darvish/. 
  19. ↑ "{{{title}}}". نورعلی تابندہ. شخصیت اقلیت‌ہای دینی ایران. https://adyan-iran.com/2021/02/20/%d9%86%d9%88%d8%b1%d8%b9%d9%84%db%8c-%d8%aa%d8%a7%d8%a8%d9%86%d8%af%d9%87/. 
  20. ↑ "{{{title}}}". عبدالرزاق بغایری. شخصیت اقلیت‌ہای دینی ایران. https://adyan-iran.com/2021/02/20/%d8%b9%d8%a8%d8%af%d8%a7%d9%84%d8%b1%d8%b2%d8%a7%d9%82-%d8%a8%d8%ba%d8%a7%db%8c%d8%b1%db%8c/. 
  21. ↑ "{{{title}}}". محمدابراہیم باستانی پاریزی. شخصیت اقلیت‌ہای دینی ایران. https://adyan-iran.com/2021/02/20/%d8%a7%d8%a8%d8%b1%d8%a7%d9%87%db%8c%d9%85-%d8%a8%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%be%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%b2%db%8c//. 
  22. ↑ "{{{title}}}". تورج نگہبان. شخصیت اقلیت‌ہای دینی ایران. https://adyan-iran.com/2021/02/20/%d8%aa%d9%88%d8%b1%d8%ac-%d9%86%da%af%d9%87%d8%a8%d8%a7%d9%86/. 
  23. ↑ "{{{title}}}". کسری نوری. شخصیت اقلیت‌ہای دینی ایران. https://adyan-iran.com/2021/03/27/%da%a9%d8%b3%d8%b1%db%8c-%d9%86%d9%88%d8%b1%db%8c/. 
  24. ↑ "{{{title}}}". قاسم ہاشمی‌نژاد. شخصیت اقلیت‌ہای دینی ایران. https://adyan-iran.com/2021/02/20/%d9%82%d8%a7%d8%b3%d9%85-%d9%87%d8%a7%d8%b4%d9%85%db%8c-%d9%86%da%98%d8%a7%d8%af/. 
  25. ↑ "{{{title}}}". ہمایون خرم. شخصیت اقلیت‌ہای دینی ایران. https://adyan-iran.com/2021/02/20/%d9%87%d9%85%d8%a7%db%8c%d9%88%d9%86-%d8%ae%d8%b1%d9%85/. 
  26. ↑ "{{{title}}}". محمد ثلاث. شخصیت اقلیت‌ہای دینی ایران. https://adyan-iran.com/1399/12/02/%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af-%d8%ab%d9%84%d8%a7%d8%ab/. 
  27. ↑ "{{{title}}}". 'حملہ' بہ دراویش گنابادی قم و تخریب حسینیہ آنان. بی‌بی‌سی. https://www.bbc.com/persian/iran/story/2006/02/060214_mf_qom. 
  28. ↑ "{{{title}}}". لودرہیا محل برگزاری جلست دراویش در شہرکرد را جہت تخریب محاصرہ کردہ‌اند. العرییہ. https://www.alarabiya.net/articles/2013%2F01%2F15%2F260607.html. 
  29. ↑ "{{{title}}}". حسینیہ دراویش گنابادی در اصفہان تخریب شد. رادیو فردا. https://www.radiofarda.com/amp/o2_daravish_isfahan_demolished/1495488.html. 
  30. ↑ "{{{title}}}". نامہ دراویش گنابادی بہ روحانی: فریاد‌ہا را در گلو، بہ کینہ بدل نکنید. بی‌بی‌سی. https://www.bbc.com/persian/iran/2014/02/140223_nm_rouhani_daravish_gonabadim. سانچہ:پیوند مردہ
  31. ↑ "{{{title}}}". نامہ وکلای زندانی دراویش بہ حسن روحانی: ما ہیچ درخواستی از جنابعالی نداریم. https://bciran.org/%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%88%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%8A-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%88%D9%8A%D8%B4-%D8%A8%D9%87-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%8A/. 
  32. ↑ "{{{title}}}". درگیری دراویش گنابادی و نیروہای امنیندی در تہران. http://www.bbc.com/persian/42936169. 
  33. ↑ "{{{title}}}". درگیری دراویش گنابادی با نیروہای امنیندی و لباس شخصی در تہران. https://ir.voanews.com/a/iran-human-rights/4238392.html. 
  34. ↑ "{{{title}}}". کسری نوری: دراویش از حقوق بنیادی‌شان دفاع می‌کنند. http://fa.euronews.com/2018/02/05/kasra-nouri-said-to-euronews-that-iran-dervishs-defend-their-fondamental-rights. 
  35. ↑ "{{{title}}}". درگیری درویشان گنابادی با مأموران امنیندی در تہران. بی‌بی‌سی فارسی. http://www.bbc.com/persian/iran-42940124. 
  36. ↑ "{{{title}}}". نقدی: اصلاً مذاکرہ با دراویش کار خوبی نبود وزارت کشور نباید مماشات می‌کرد. http://www.jahannews.com/news/599978/سردار-نقدی-نورعلی-تابندہ-آمر-قتل. 
  37. ↑ "{{{title}}}". رہبر دراویش گنابادی از دراویش خواست بہ تجمع خود پایان دہند. بی‌بی‌سی. https://www.bbc.com/persian/live/42936168?ns_mchannel=social&ns_source=twitter&ns_campaign=bbc_live&ns_linkname=5a772eeb655519064b8e61fe&رہبر%20دروایش%20گنابادی%20از%20دراویش%20خواست%20بہ%20تجمع%20خود%20پایان%20دہندߢ-02-04T16:03:55.765Z&ns_fee=0&pinned_post_locator=urn:asset:cd2a93d1-8b6e-4415-8276-4ac93dde8c34&pinned_post_asset_id=5a772eeb655519064b8e61fe&pinned_post_type=share. 
  38. ↑ "{{{title}}}". تجمع دراویش گنابادی پایان یافت. خبرگزاری فارس. https://www.farsnews.ir/news/13961115001993/تجمع-دراویش-گنابادی-پایان-یافت. 
  39. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). زمرہ:MTH
  40. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). زمرہ:MTH
  41. ↑ "{{{title}}}". دراویش گنابادی مجموعاً بہ بیش از ہزار سال زندان محکوم شدند. صدای آمریکا. https://ir.voanews.com/a/iran-prison-darvish/4640388.html. 
  42. ↑ "{{{title}}}". رہبر دراویش گنابادی نمی‌توانم بیرون بیایم اما در منزل آزادم. بی‌بی‌سی. https://www.bbc.com/persian/iran-43314388. 
  43. ↑ "{{{title}}}". قطب دراویش گنابادی «حصر خانگی» خود را تأیید کرد. رادیو فردا. https://www.radiofarda.com/a/gonabadi-darvish-tabendeh-house-arrest/29085359.html. 
  44. ↑ "{{{title}}}". تبعیض‌ہای تحصیلی و شغلی دروایش گنابادی تو‏ں حصر پنہان نورعلی تابندہ. کمپین حقوق بشر در ایران. https://persian.iranhumanrights.org/1396/04/darvish-website-blocked/. 
  45. ↑ "{{{title}}}". نورعلی تابندہ، رہبر دراویش گنابادی، پس از یک سال‌ونیم بازداشت خانگی بہ زادگاہش رفت. رادیو فردا. https://www.radiofarda.com/a/30129305.html. 
  46. ↑ "{{{title}}}". خوراندن داروہای مشکوک بہ نورعلی تابندہ. ایران‌اینترنشنال. https://iranintl.com/دیدگاہ/خوراندن«داروہای-مشکوک»،-از-دلایل-اعتصاب-غذای-قطب-دراویش. 
  47. ↑ "{{{title}}}". تبعیض‌ہای تحصیلی و شغلی دروایش گنابادی تو‏ں حصر پنہان نورعلی تابندہ. کمپین حقوق بشر در ایران. https://persian.iranhumanrights.org/1396/04/darvish-website-blocked/. 
  48. ↑ "{{{title}}}". نورعلی تابندہ درگذشت. صدای امریکا. https://ir.voanews.com/a/iran-human-rights/5218046.html. 
  49. ↑ "{{{title}}}". نورعلی تابندہ در بیمارستان درگذشت. ایسنا. https://www.isna.ir/news/98100302026/نورعلی-تابندہ-درگذشت. 
  50. ↑ "{{{title}}}". خبرہیا از تعیین ثابتعلیشاہ بہ عنوان جانشین دکتر نورعلی تابندہ + تصویر | خبرگزاری بین‌المللی شفقنا. https://fa.shafaqna.com/news/858721/. 
  51. ↑ "{{{title}}}". فوت دکتر نورعلی تابندہ و تعیین قطب جدید؛ پایان اعتراضات دراویش؟. یورونیوز. https://per.euronews.com/amp/2020/05/14/exclusive-report-on-thirty-four-gonabadi-dervishes-that-have-been-exiled. 
  52. ↑ "{{{title}}}". جذبی طباطبایی قطب جدید دراویش گنابادی. انصاف‌نیوز. http://www.ensafnews.com/204885/جذبی-طباطبایی-قطب-جدید-دراویش-گنابادی/. 
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=گنابادی_درویش&oldid=605835" توں لیا