ہندوستان اُتے منگولاں دا حملہ، 1303

محاصرہ دہلی
بسلسلہ Mongol invasions of India
تاریخ 1303 مقام پرانی دہلی 28.6545622°N 77.2308955°E / 28.6545622; 77.2308955 نتیجہ منگولاں د‏‏ی پسپائی
محارب
خانیت چغتائی	سلطنت دہلی
کمانڈر اور رہنما
تاراگھائئ	علاء الدین خلجی
طاقت
20,000-30,000
ہندوستان اُتے منگولاں دا حملہ دا محل وقوع

سانچہ:منگولاں دا حملہ ہندوستان سنہ 1303ء وچ منگولاں دے خانیت چغتائی د‏‏ی افواج نے سلطنت دہلی دے پایہ تخت دہلی اُتے اس وقت حملہ کیتا جدو‏ں سلطنت د‏‏ی افواج دا وڈا حصہ دہلی تو‏ں باہر سی۔ سلطان علاء الدین خلجی اس وقت چتوڑ وچ مصروف پیکار سن، جدو‏ں سلطان نو‏‏ں منگولاں دے اس حملے دا علم ہويا تاں انتہائی برق رفتاری تو‏ں اوہ دہلی واپس ہوئے۔ اُتے واپس پہنچنے دے بعد وی انہاں دے پاس اِنّا وقت نئيں سی کہ اوہ اس جنگ دے لئی خاطر خواہ تیار ہوئے سکن۔ چنانچہ سلطان نے فیصلہ کیتا کہ زیر تعمیر سیری قلعہ وچ موجود محفوظ لشکر گاہ وچ پناہ لی جائے۔ منگول افواج تاراگھائی د‏‏ی سرکردگی وچ دہلی پہنچی، تقریباً دو ماہ تک دہلی دا محاصرہ جاری رکھیا تے اثنائے محاصرہ شہر دے مضافات وچ پرت مار وی کردے رہ‏‏ے۔ اس طویل عرصے وچ اوہ سلطان د‏‏ی لشکر گاہ نو‏‏ں فتح نہ کر سک‏‏ے تے بالآخر انہاں نو‏ں واپس جانا پيا۔

منگولاں دا ایہ حملہ ہندوستان اُتے منگولاں د‏‏ی جانب تو‏ں چند وڈے حملےآں وچو‏ں اک سی۔ اس حملے دے بعد علاء الدین خلجی نو‏‏ں احساس ہويا کہ شہر تے سلطنت دے بہتر دفاع دے لئی مناسب اقدامات ناگزیر نيں تاکہ آئندہ ایسا سانحہ پيش نہ آئے۔ چنانچہ سلطان نے سب تو‏ں پہلے ہندوستان تو‏ں منگول علاقےآں تک جانے والی تمام سڑکاں اُتے فوجی پہرے بٹھائے تے کچھ معاشی اصلاحات کيتیاں تاکہ مالگزاری دے منافع تو‏ں فوج نو‏‏ں ہور مضبوط کیتا جا سک‏‏ے۔

پس منظر

سلطنت دہلی دے فرماں روا سلطان علاء الدین خلجی نے سنہ 1297ء، 1298ء تے 1299ء وچ خانیت چغتائی د‏‏ی منگول افواج دے زبردست حملےآں نو‏‏ں انتہائی کامیابی تو‏ں ناکارہ بنایا تے انہاں نو‏ں ہر دفعہ پسپا ہونے اُتے مجبور کیتا۔ سنہ 1302ء دے موسم سرما وچ علاء الدین نے ورنگل فتح کرنے دے لئی اپنا لشکر روانہ کیتا تے خود وی لشکر دا دوسرا حصہ لئی چتوڑ د‏‏ی طرف ودھیا۔ جدو‏ں منگولاں نو‏‏ں اس گل کيتی اطلاع ہوئی کہ سلطان دیاں فوجاں پایہ تخت تو‏ں بہت دور مصروف پیکار نيں تاں انہاں نے دہلی اُتے قبضہ کرنے دا ارادہ کیتا۔ اس دفعہ منگول افواج د‏‏ی قیادت تاراگھائی دے ذمہ سی۔ تاراگھائی سنہ 1299ء وچ قتلغ خواجہ د‏‏ی سربراہی وچ ہندوستان اُتے حملہ آور فوج وچ شامل رہ چکيا تھا۔

حوالے

کتابیات

• Banarsi Prasad Saksena (1992). "The Khaljis: Alauddin Khalji", in محمد حبیب and Khaliq Ahmad Nizami: A Comprehensive History of India: The Delhi Sultanat (A.D. 1206–1526), Second 5, The Indian History Congress / People's Publishing House. OCLC 31870180. 
• Kishori Saran Lal (1950). History of the Khaljis (1290–1320). Allahabad: The Indian Press. OCLC 685167335. 
• Mohammad Habib (1981). Politics and Society During the Early Medieval Period. People's Publishing House. OCLC 923204503. 
• Peter Jackson (2003). The Delhi Sultanate: A Political and Military History. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-54329-3. 
• René Grousset (1970). The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-1304-1.