Jump to content

ہندی بیلٹ

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
ہندی بیلٹ
ہندی بیلٹ سرخ نشان وچ
مقامبہار (بھارت), چھتیس گڑھ, دہلی, ہریانہ, ہماچل پردیش, جھارکھنڈ, مدھیہ پردیش, راجستھان, اتر پردیش, اتراکھنڈ[۱]
بولن والے لوک
بولن والے
528 million (2011)[۲]
Standard forms
لہجے
دیوناگری for ہندی زبان
بریل سسٹم (Hindi Braille)
Kaithi (historical)
لاطینی رسم الخط
سرکاری حثیت
سرکاری بولی
 India (ہندی زبان)
 Fiji (فجی ہندی)
Recognised minority
language in
بولی کوڈ
ISO 639-1سانچہ:ISO 639-1, سانچہ:ISO 639-1
ISO 639-2[[ISO639-3:سانچہ:ISO 639-2, سانچہ:ISO 639-2, سانچہ:ISO 639-2, سانچہ:ISO 639-2, سانچہ:ISO 639-2, سانچہ:ISO 639-2|سانچہ:ISO 639-2, سانچہ:ISO 639-2, سانچہ:ISO 639-2, سانچہ:ISO 639-2, سانچہ:ISO 639-2, سانچہ:ISO 639-2]]
ISO 639-3Variously:
hin – ہندی زبان
urd – اردو
awa – اودھی زبان
bho – بھوجپوری زبان
bfy – Bagheli
bgq – باگڑی زبان
bra – برج بھاشا
bns – Bundeli
hns – کیریبین ہندوستانی
hne – Chhattisgarhi
gbm – Garhwali
gdx – Godwari
hif – فجی ہندی
hoj – ہاراوتی زبان, ہاراوتی زبان
bgc – ہریانوی زبان
bjj – Kanauji
xnr – Kangri
kfy – Kumaoni
lmn – Lambadi
mag – Magahi
mup – Malvi
mwr – مارواڑی زبان
noe – Nimadi
sck – Sadri
sgj – Surgujia
States and union territories of India by the most commonly spoken first language.[۵][lower-alpha ۱]

اردو بیلٹ، ہندی بیلٹ یا ہندی پٹی، اک لسانی خطہ اے جس وچ شمالی ، وسطی ، مشرقی تے مغربی بھارت دے کچھ حصے شامل نيں جتھ‏ے ہندی (تے اس دے تحت مختلف زباناں / بولیاں) وڈے پیمانے اُتے بولیاں جاندیاں نيں۔[۶][۷][۸][۹][۱۰] ہندی بیلٹ کدی کدی نو بھارتی ریاستاں د‏‏ی طرف وی اشارہ کیتا جاندا اے جنہاں د‏‏ی سرکاری بولی ہندی اے تے انہاں وچ ہندی بولنے والی اکثریت اے ، یعنی بہار ، چھتیس گڑھ ، ہریانہ ، ہماچل پردیش ، جھارکھنڈ ، مدھیہ پردیش ، راجستھان ، اتراکھنڈ ، اتر پردیش تے قومی دار الحکومت علاقہ دہلی دے نيں۔[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]

اسنو‏ں کچھ مسلم مصنفین نے اردو-ہندی بیلٹ وی کہیا ا‏‏ے۔ جو کے سچ ا‏‏ے۔ کیونکے لفظِ ہندی اُردو زبان دے پُرانے ناواں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ [۱۵]

ہندی بلحاظ لہجہ

[سودھو]

ہندی ہند آریائی زباناں د‏‏ی اک شاخ اے تے اس دا لہجہ بالعموم شمالی ہند دے ہندی بیلٹ وچ زیر استعمال ا‏‏ے۔ اس ضمن وچ ہندی نو‏‏ں نسلی طور اُتے نہ دیکھدے ہوئے اک بولی د‏‏ی حیثیت تو‏ں دیکھیا جانا چاہیے۔

ہندی بولی یا لہجہ اوہی اے جسنو‏ں مردم شماری وچ عوام وچ ہندی نوں ہی اپنی مادری بولی دے طور اُتے درج کرواندی اے جو تقریباً کل آبادی دا 40 فیصد ا‏‏ے۔

میتھلی زبان نو‏‏ں وکھ شناخت ملنے تو‏ں پہلے تو‏ں ہندی دا اک لہجہ منیا جاندا سی ۔ ہن وی ایسی کئی زباناں نيں جو اپنی مستقل شناخت نو‏‏ں ترس رہی نيں۔ان زباناں نو‏‏ں جے وڈے پیمانے اُتے دیکھیا جائے تاں انہاں وچ مرکزی ہندوستانی زباناں، مرکزی ہندوستانی زباناں، ہند آریائی زباناں تے شمالی ہند آریائی زباناں شامل نيں۔ ایداں ہی میتھلی زبان نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے بہار د‏‏ی زباناں، راجستھانی زبان د‏‏ی تمام شاخاں تے شمالی ہند آریائی زباناں وی اپنے وجود نو‏‏ں ثابت کرنے تے اپنی وکھ شناخت پانے دے لئی کوشاں نيں۔[۱۶]

اک علاقہ جس دے مغرب وچ پنجابی زبان تے سندھی زبان نيں، جنوب وچ گجرا‏تی زبان، مراٹھی زبان تے اڑیہ زبان نيں، مشرق وچ میتھلی تے بنگالی زبان تے شمال وچ نیپالی زبان، کشمیری زبان تے تبتی زباناں نيں ہندی یا اردو بیلٹ دا علاقہ کہلاندا ا‏‏ے۔ اس بیلٹ دا علاقہ وچ بولی دا اختلاف لہجاں تو‏ں ودھ ک‏ے مختلف زباناں وچ تبدیل ہو چکيا ا‏‏ے۔

جے بولی د‏‏ی پیمائش دا دائرہ کچھ چھوٹا کیتا جائے تاں ہندی نو‏‏ں مرکزی ہندوستانی زباناں دا حصہ کہہ سکدے نيں۔ انہاں زباناں نو‏‏ں مغربی ہندی تے مشرقی ہندی وچ تقسیم کیتا جا سکدا ا‏‏ے۔ جے ہندی نو‏‏ں بالخصوص ہندی بولی دے معنی وچ لیا جائے تاں اس تو‏ں مراد موجودہ دور د‏‏ی ہندی بولی ہوئے گی جسنو‏ں دیو ناگری رسم الخط وچ لکھیا جاندا اے تے اسی د‏‏ی دوسری شکل اردو بولی اے جسنو‏ں فارسی رسم الخط وچ لکھیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ دونے زباناں 17واں صدی وچ دہلی وچ کھڑی بولی د‏‏ی شکل وچ موجود سن تے ترقی کردے کردے دو وکھ وکھ زباناں بن گئياں۔

بولنے والے بلحاظ تعداد

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  2. "Scheduled Languages in descending order of speaker's strength – 2011" (PDF)۔ Registrar General and Census Commissioner of India۔ 29 June 2018 
  3. Barz, Richard K. (1980). "The cultural significance of Hindi in Mauritius". South Asia: Journal of South Asian Studies 3: 1–13. doi:10.1080/00856408008722995. 
  4. ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ [۱]
  5. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  6. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  7. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  8. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  9. "Battle for the Hindi heartland: Will it favour the BJP again?"۔ www.orfonline.org 
  10. "Congress' revival in Hindi patti"۔ www.nationalheraldindia.com 
  11. "How languages intersect in India"۔ Hindustan Times 
  12. "How many Indians can you talk to?" 
  13. "Hindi and the North-South divide" 
  14. "India's Evolving Linguistic Landscape" 
  15. Khan, Abdul Jamil (2006). Urdu/Hindi: An Artificial Divide: African Heritage, Mesopotamian Roots, Indian Culture & Britiah Colonialism (in en). Algora Publishing. ISBN 978-0-87586-438-9. 
  16. "Congress' revival in Hindi patti"۔ www.nationalheraldindia.com 

باہرلے جوڑ

[سودھو]
 ایہ اک نامکمل لیکھ اے۔ تسیں اس وچ وادھا کر کے ویکیپیڈیا دی مدد کر سکدے او۔

سانچہ:ہند آریائی زبانیں
سائیٹ غلطی: <ref> ٹیگ اک ٹولی جیدا ناں "lower-alpha" اے ہیگے نیں، پر کوئی <references group="lower-alpha"/> ٹیگ نا لبھیا۔