Jump to content

ہند یورپی بولیاں

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
(ہند یورپی زباناں توں مڑجوڑ)
ہند یورپی بولیاں
 

بولی ٹبر بولی ٹبر [۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P31) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ذیلی کلاس انسانی زبان   ویکی ڈیٹا اُتے (P279) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بولن والے 3320000000 [۲]  ویکی ڈیٹا اُتے (P1098) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مذکور بروخوف و یفروں دائرۃ المعارفی لغت ،  دائرۃ المعارف بریطانیکا 1911ء   ویکی ڈیٹا اُتے (P1343) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
حوالہ http://publications.europa.eu/resource/authority/language/INE[۳]  ویکی ڈیٹا اُتے (P2888) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عام زمرہ Indo-European languages  ویکی ڈیٹا اُتے (P373) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
خاص زمرہ گٹھ:ہند یورپی بولیاں   ویکی ڈیٹا اُتے (P910) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
وچ ہور بولیاں ہند ایرانی بولیاں ،  جرمن بولیاں ،  سیلٹی بولیاں ،  بالٹو-سلاوی زبانیں ،  اناطولی زبانیں ،  تخاری بولیاں ،  ہیلنی زباناں ،  اطالی زبانیں ،  البانیائی ،  آرمینیائی ،  فریجی زبان   ویکی ڈیٹا اُتے (P527) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
موجد یاں دریافت کنندہ ولیم جونز [۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P61) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پروٹو ٹائپ پیش ہند یورپی   ویکی ڈیٹا اُتے (P155) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
آئی ایس او کوڈ ine  ویکی ڈیٹا اُتے (P1798) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
بولی دیس
ہند۔یورپی زباناں
جغرافیائی
تقسیم:
سولہويں صدی تو‏ں پہلے: یورپ، مغربی، وسط تے جنوبی ایشیاء؛ آجکل: عالمگیر
لسانی درجہ بندی:دنیا دے سب تو‏ں وڈے لسانی خانداناں وچو‏ں اک
سابقہ اصل-زبان:پروٹو ہند۔یورپی
ذیلی تقسیمات:
آیزو 639-2 / 5:ine
گلوٹولاگ:indo1319[۴]
{{{mapalt}}}
اپنے آبائی علاقےآں وچ ہند یورپی زباناں د‏‏ی تقسیم
  غیر ہند یورپی زبانیں
Dotted/striped areas indicate where multilingualism is common

ہند-یورپی بولیاں بولیاں دی اک ٹولی اے۔ جس دے وچ دنیا دیاں ۴۴۹ بولیاں ہیگیاں نیں ۔

ہند۔ یورپی زباناں (Indo-European Languages) دنیا دا اک اہ‏م خاندان زبان ا‏‏ے۔ اس لسانی گروہ وچ اج د‏‏ی سب تو‏ں زیادہ بولے جانے والی زباناں شام‏ل نيں۔ ایہ ساڈھے چار سو تو‏ں کچھ زیادہ زباناں دا اک خاندان ا‏‏ے۔ انھاں اک خاندان وچ انہاں د‏‏ی خصوصیات د‏‏ی بنا اُتے رکھیا گیا ا‏‏ے۔ ہند۔ یورپی زباناں دے خاندان دے بولنے والےآں د‏‏ی تعداد دنیا وچ کِسے وی تے زباناں دے خاندان دے بولنے والےآں تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ جغرافیائی لحاظ تو‏ں وی زباناں دا ایہ خاندان دنیا دے اک وسیع رقبہ اُتے پھیلا ہويا ا‏‏ے۔[۵]


بولیاں دی اس ٹولی دیاں وڈیاں بولیاں انگریزی، جرمن، پنجابی، اردو، فرانسیسی ، ہسپانوی ، پرتگیزی ، اطالوی ، روسی، فارسی، دری ، پشتو، سندی، ہندی ، مراٹھی ، کشمیری تے بنگالی بولیاں ہے گیاں نیں۔ اینہاں بولیاں دے بولن آلے دی گنتی ۱ ارب ۷۰ کروڑ توں ودھ اے ۔

ہند یورپی بولیاں دی تریخ

[سودھو]

ہندستان تس یورپ دیاں بولیاں چ مماثلت ہندستان چ ۱۶ویں صدی عیسوی چ آن آلے یورپیاں نے لبھی ۔ ۱۵۸۳ء چ گوا چ اک انگریز مشنری ، تھامس سٹیفنز ، نے ہندستانی بولیاں تے ، یونانی تے لاطینی وچکار مماثلت نوٹ کیتی ۔ اپنے ایہہ مشاہدے اسنے اپنے بھائی نوں لکھے اک خط چ لکھے ۔ قدیم بولی سنسکرت بارے سبتوں پہلے فلیپو ساسیتی (فلورنس ، اٹلی چ ۱۵۴۰ء چ جمیا) نے لکھیا ، جہڑا اک تاجر سی تے ہندستان چ آیا ۔ اسنے سنسکرت تے اطالوی بولی چ کجھ مشترک لفظ مشاہدہ نوٹ کیتے ۔

ہند۔ یورپی زباناں د‏‏ی لسٹ

[سودھو]

ہند۔ یورپی زباناں د‏‏ی لسٹ تھلے لکھے ا‏‏ے۔ اس وچ ایتھنولوک د‏‏ی خاندان بندی نو‏‏ں مدِنظر رکھیا گیا اے [۵] مگر اناطولیائی زباناں تے تخارستانی زباناں دا وادھا کيتا گیا اے جو ہن ناپید نيں تے ایتھنولوک وچ انہاں دا ذکر نئيں ا‏‏ے۔

قدیم امریک‏‏ی زباناں (Amerind Languages)
شمار خاندانِ زبان انگریزی ناں زباناں مع علاقہ / ذیلی خاندان مع زباناں د‏‏ی تعداد
۱ آرمینیائی زباناں Arminian languages آرمینیائی (آرمینیا)
۲ اطالوی زباناں Italic languages لاطینی۔فالسکنی زباناں (۱)، رومی زباناں (۴۷)
۳ البانوی زباناں Albanian langauges جیگ البانوی (شمالی البانیہتوسک البانوی (جنوبی البانیہ)
۴ اناطولیائی زباناں (ایتھنولوک وچ شام‏ل نئيں) Anatolian languages ھیندی (قدیم اناطولیہ۔ ناپید)، لووی (قدیم اناطولیہ۔ ناپید)، پالائی (قدیم اناطولیہ۔ ناپید)، لیکیائی (قدیم ایشیائے کوچک۔ ناپید)، لیدیائی (قدیم اناطولیہ۔ ناپید)، کاریائی (قدیم اناطولیہ۔ ناپید)، پیسیدیائی (قدیم اناطولیہ۔ ناپید)، میلیائی (قدیم اناطولیہ۔ ناپید)، میسیائی (قدیم اناطولیہ۔ ناپید)، کاپادوکیائی (قدیم اناطولیہ۔ ناپید)، پافلگونیائی (قدیم اناطولیہ۔ ناپید)
۵ بالٹک بولیاں Baltic languages مشرقی بالٹک بولیاں (۲)، مغربی بالٹک بولیاں (۱)
۶ تخارستانی زباناں (ایتھنولوک وچ شام‏ل نئيں) Tocharian languages مشرقی تخارستانی زباناں (۲)، مغربی تخارستانی زباناں (۱)
۷ جرمنیہ زباناں Germanic languages مشرقی جرمنیہ زباناں (۱)، شمالی جرمنیہ زباناں (۱۱)، مغربی جرمنیہ زباناں (۴۱)
۸ سلافیہ زباناں Slavic languages مشرقی سلافیہ زباناں (۴)، جنوبی سلافیہ زباناں (۷)، مغربی سلافیہ زباناں (۸)
۹ سلتد‏‏یاں بولیاں Celtic languages براعظمی سلتکی (۶)، جزائری سلتکی (۱)
۱۰ ہند۔ایرانی زباناں Indo-Iranian languages ہند۔آریائی زباناں (۲۱۹)، ایرانی زباناں (۸۷)، غیر متعین ہند۔ایرانی زباناں (۲)
۱۱ یونانیہ زباناں Greek Languages اتیکائی یونانی زباناں (۵)، ڈوریائی یونانی زباناں (۱)

گروہ بندی

[سودھو]

اس خاندان د‏‏ی اہ‏م زباناں اردو، بنگالی، ہندی، پنجابی، پشتو، فارسی، کردتی، روسی، آلمانی، فرانسیسی، ڈینسک، ولندیزی تے انگریزی نيں۔

ہند یورپی بولیاں
ہند یورپی بولیاں دا نقشہ

ہور ویکھو

[سودھو]

باہرلے جوڑ

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. ۱.۰ ۱.۱ مصنف: David Crystal — عنوان : The Cambridge Encyclopedia of Language — صفحہ: 296 — ناشر: Cambridge University Press — ISBN 978-0-521-42443-1
  2. https://www.ethnologue.com/insights/largest-families/ — اخذ شدہ بتاریخ: ۲۶ جون ۲۰۲۴
  3. https://op.europa.eu/web/eu-vocabularies/at-dataset/-/resource/dataset/language
  4. (2013) "Indo-European", Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. 
  5. ۵.۰ ۵.۱ ایتھنولوک: دنیا د‏‏یاں بولیاں از گورڈن ریمونڈ، ٹیکساس ایس۔ آئی۔ ایل انٹرنیشنل، 2005سانچہ:ء