ہور پسماندہ طبقات
ہور پسماندہ طبقات (یا او بی سی جو انگریزی دے Other Backward Castes دا اختصار اے ) اجتماعی اصطلاح اے جسنوں حکومت ہند انہاں ذاتاں دے لئی مخصوص کرچکی اے جو سماجی تے تعلیمی اعتبار توں پِچھے نيں۔ ایہ کئی سرکاری درجہ بندیاں وچوں اک اے، جنہاں وچ درج لسٹ طبقات و درج لسٹ قبیلے وی اک نيں۔ منڈل کمیشن دے مطابق ملک دی 52% آبادی ہور پسماندہ طبقات اُتے مشتمل اے۔ ایہ رپورٹ 1980ء وچ پیش کيتی گئی سی۔ نیشنل سیمپل آرگنائزیشن نے 2006ء وچ ایہ تناسب 41% بیان کیتا۔ [۱][۲][۳]
دستور ہند وچ او بی سی نوں "سماجی تے تعلیمی اعتبار توں پسماندہ طبقات" قرار دتا گیا اے تے حکومت ہند انہاں دی ترقی دی کوشاں اے — مثلاً او بی سی کواو بی سی نوں عوامی شعبہ وچ ملازمتاں تے اعلٰی تعلیم وچ 27% تحفظات حاصل نيں۔ او بی سی دی لسٹ بھارت دی سماجی انصاف تے تفویض اختیارات وزارت دیکھدی اے جو حرکیاندی اے کیونجے اس وچ ذاتاں تے برادریاں ودھائی تے گھٹائی جاندیاں نيں جس وچ سماجی، تعلیمی تے معاشی عموامل دا دخل ہُندا اے۔ حق معلومات قانون توں پتہ چلا اے انہاں تحفظات دے باوجود صرف 12% او بی سی ہی ملازمتاں پاسکے نيں جدوں کہ کچھ محکمےآں ایہ تناسب 6.67% ہی اے [۴] 2015ء تک تعلیمی ادارےآں وچ او بی سی دے لئی مختص مالی تعاون دا صحیح استعمال نئيں کیتا گیا سی یا کم استعمال ہويا سی۔ اس وچ بنیادی ڈھانچاں وچ بہتری لیانا تے استاداں دے تقرر وچ 27% تحفظات اُتے عدم عمل آوری جداں امور شامل سن ۔[۵]
1985ء تک پسماندہ طبقات دے معاملات وزارت داخلہ دی پسماندہ طبقات دی اِکائی دیکھدی سی۔ اک علاحدہ فلاح و بہبودگی دی وزارت 1985ء وچ بنی سی (جسنوں 1998ء وچ سماجی انصاف تے تفویض اختیارات دے طور اس دا بازتسمیہ ہويا)۔ اس دا مقصد درج لسٹ طبقات، درج لسٹ قبیلے تے او بی سی دی بہبودگی اُتے نظر رکھے۔ وزارت دا پسماندہ طبقات ڈیویژن او بی سی دی پالیسی، منصوبہ بندی تے پروگراماں دی سماجی تے معاشی تفویض اختیارات اُتے عمل آوری اوراو بی سی دی بھلائی دے لئی دو ادارہ جات دے قیام توں جڑے معاملے دیکھدا اے۔ ایہ ادارہ جات قومی پسماندہ طبقات مالیہ و ترقی کارپوریشن تے قومی کمیشن برائے پسماندہ طبقات نيں۔
حکومت کیتی ذمے داریاں
[سودھو]دستور ہند دی دفعہ 340 دی رو توں ایہ حکومت کیتی ذمے داری اے کہ اوہ او بی سی دی بھلائی نوں فروغ دے۔
صدر جمہوریہ اک کمیشن دا قیام کر سکدے نيں جس وچ اوہ لوک شامل ہوئے سکدے نيں جنہاں نوں اوہ مناسب سمجھاں تاکہ تحقیق ہوئے کہ سماجی تے تعلیمی پسماندہ طبقات دے حالات بھارت دے علاقے وچ کِداں نيں تے اوہ مشکل حالات جنہاں وچ اوہ مزدوری کردے نيں تے اس لئی کہ اوہ مرکز یا کِسے ریاستی حکومت انہاں اقدامات دی سفارش کرے جنہاں توں انہاں دے حالات سدھراں، مشکلات دور ہون، امداد حاصل ہون، تے اک حکم تاکہ ایسا کمیشن قائم ہوئے جو اس طور طریقےآں اُتے عمل پیرا ہوئے جو اپنا عملی ضابطہ طے کرے۔...اس طرح قائم ہونے والا کمیشن اس دے حوالے کردہ معاملات دی تحقیقات کريں گا تے صدر جمہوریہ نوں اک رپورٹ پیش کريں گا جس وچ انہاں حقائق اُتے روشنی پائی جائے گی جو تحقیق توں پتہ چلے نيں تے ايسے توں صوابدید دے مطابق مناسب سفارشات کرے۔
—دستورہند دی دفعہ 340
1992ء دے اک سپریم کورٹ دے فیصلے توں ایہ ضروری ہوئے گیا سی کہ سیول سروسیز وچ 27% عہدے او بی سی دے حوالے کیتے جان۔[۶] اگست 2010ء وچ ٹائمز آف انڈیا نے خبر دتی کہ 27% تحفظات دے باوجود صرف 7% اہل امیدوار ہی نشستاں بھر پائے نيں۔[۷] ایہ فرق ابتدائی اسکولاں وچ کم بھرتیاں دے سبب توں اے۔ سیاسی پارٹیاں نے انہاں برادریاں نوں ووٹ بینک دے طور استعمال کیتا اے۔ [حوالہ درکار]
شماریاتِ آبادی
[سودھو]پہلا پسماندہ طبقات کمیشن
[سودھو] تفصیلی لی لئی ویکھو: کیلکر کمیشن
تھلے مختلف مذاہب وچ موجود ذاتاں دے زمرے موجود نيں جو 1999ء-2000ء تے 2004ء–05ء دے اخذ کردہ نيں:[۸]
مذہب/ذات | دلت | درج لسٹ طبقات | اوبی سی | پیش رفتہ ذاتاں/ہور |
---|---|---|---|---|
ہندو مت | 32.2% | 5% | 42.8% | 26% |
اسلام | 0.8% | 0.5% | 39.2% | 59.5% |
مسیحیت | 3.0% | 30.8% | 28.6% | 39.3% |
سکھ مت | 19.1%[۹] | 0.9% | 2.4% | 77.5% |
جین مت | 0.0% | 2.6% | 3.0% | 94.3% |
بدھ مت | 89.5% | 7.4% | 0.4% | 2.7% |
زرتشتیت | 0.0% | 15.9% | 13.7% | 70.4% |
ہور | 2.6% | 82.5% | 6.25 | 8.7% |
کل | 19.7% | 8.5% | 41.1% | 30.8% |
پہلا پسماندہ طبقات کمیشن 29 جنوری 1953ء نوں صدارتی حکمنامے دے تحت کاکا کیلکر دی قیادت وچ قائم ہويا سی۔ اس کمیسن نے 30 مارچ 1955ء نوں اپنی رپورٹ پیش کيتی۔ اس وچ 2,399 پسماندہ طبقات یا برادریاں اُتے اک مکمل رپورٹ پیش کيتی سی جنہاں وچ 837 نوں "سب توں پسماندہ" قرار دتا گیا سی۔ کیلکر کمیشن دے سب توں قابل ذکر سفارشات اس طرح نيں:
- 1961ء دی رائے شماری وچ ذات واری اعداد شمار جمع کرنا؛
- سماجی پسماندگی نوں روايتی بھارتی سماج دی کم تر موقف فراہمی توں جوڑنا؛
- سبھی عورتاں نوں بطور طبقہ پسماندہ سمجھنا؛
- تکنیکی تے پیشہ ورانہ ادارےآں وچ 70 فی صد نشستاں دی پسماندہ طبقات نوں فراہمی؛
- سبھی خالی سرکاری تے مقامی ادارےآں دی جائداداں نوں پسماندہ طبقات دے لئی محفوظ کرنا۔
کمیشن نے ذات نوں پسماندگی دا معیار قرار دتا۔ اُتے حکومت نے انہاں سفارشات نوں منظور نئيں کیتا۔ [حوالہ درکار]
منڈل کمیشن
[سودھو] تفصیلی لی لئی ویکھو: منڈل کمیشن
دوسرا پسماندہ کمیشن سرکاری طور 1 جنوری 1979ء نوں صدر جمہوریہ دی جانب توں قائم کیتا گیا۔ اس کمیشن کو، جسنوں عرف عام وچ منڈل کمیشن دے ناں توں جانیا جاندا اے، بی پی منڈل دی قیادت وچ قائم ہويا سی۔ اس کمیشن نے دسمبر 1980ء نوں اپنی رپورٹ پیش کی، جس دے مطابق او بی سی آبادی جو ہندوواں تے مسلماناں دونے اُتے مشتمل اے، آبادی دا 52 فیصد حصے اُتے مشتمل نيں۔1979ء-80ء وچ منڈل کمیشن دی ابتدائی لسٹ دے مطابق پسماندہ طبقات تے برادریاں دی تعداد 3,743 سی۔[۱۰][۱۱]
مرکزی لسٹ وچ او بی سی دی لسٹ ہن ودھ کے 2006ء وچ قومی کمیشن برائے پسماندہ طبقات دے مطابق 5,013 ہوئے گئی (جس وچ زیادہ تر مرکزی زیر انتظام علاقےآں دے اعداد و شمار شامل نئيں نيں)۔[۱۲][۱۳][۱۴] منڈل کمیشن 11 اشاریے تیار کیتا جنہاں توں او بی سی دی شناخت دی جا سکدی اے۔ انہاں وچوں چار معاشی اشاریے نيں۔[۱۵]
پر ایہ پیش کردہ معلومات اُتے تنقید ہوئی سانچہ:By whom کہ "فرضی حقائق" اُتے مبنی اے۔ نیشنل سیمپل سروے ایہ عدد نوں 32% دسدی اے۔[۱۶] اس گل اُتے خاطر خواہ بحث ہوئی کہ او بی سی دی تعداد کِنّی اے۔ ایہ عام طور توں تسلیم کیتا گیا اے کہ ایہ لوک قابل لحاظ نيں، مگر منڈل کمیشن تے نیشنل سیمپل سروے دونے دے اعداد و شمار توں کم نيں۔[۱۷] 27 فی صد تحفظات دی وکالت کيتی گئی سی کیونجے ایہ اک قانونی رکاوٹ سی کہ کل تحفظات 50 فی صد توں ودھ نئيں ہونے چاہیے۔ اوہ ریاستاں جتھے او بی سی دے تحفظات پہلے ہی توں 27 فی صد توں اگے نيں، اوہ اس سفارش اے غیر متاثر نيں۔ اس دے نال ہی کمیشن نے او بی سی دے تحفظات دے لئی حسب ذیل سفارشات رکھے:
- او بی سی امیدوار جے مقابلے وچ سیدھی قابلیت توں منتخب ہون، تاں انہاں دا معاملہ 27 تحفظات توں وکھ اے۔
- ایہ تحفظات ہر سطح اُتے تحفظات اُتے وی رائج رہے گا۔
- محفوظ کوٹا پُر نہ ہونے دی صورت وچ تن سال تک جاری رہے گا تے اس دے بعد غیر محفوظ ہوئے جائے گا۔
- درج لسٹ ذاتاں دی طرح اوبی سی نوں عمر وچ چھُٹ حاصل ہونا چاہیے۔
- درج لسٹ ذاتاں دی طرح اوبی سی دے لئی روزنامچے دا نظام ہونا چاہیے۔
- رہائشی اسکولاں دی تعمیر۔
- علاحدہ ہاسٹلاں دی تعمیر۔
- لازمی پیشہ ورانہ تربیت۔
- سرکاری نشستاں تے تعلیمی ادارےآں وچ نشستاں دا تحفظ۔[حوالہ درکار]
حوالے
[سودھو]- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ "OBc count: 52 or 41%? - The Times of India". The Times Of India. https://web.archive.org/web/20131203020047/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2006-11-01/india/27792478_1_obc-count-obc-numbers-nsso. Retrieved on ۱۴ دسمبر ۲۰۱۹.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ "20 years after Mandal, less than 12% OBCs in central govt jobs". http://timesofindia.indiatimes.com/india/20-years-after-Mandal-less-than-12-OBCs-in-central-govt-jobs/articleshow/50328073.cms.
- ↑ "'Funds not used fully in educational institutions for OBC reservation'". http://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/funds-not-used-fully-in-educational-institutions-for-obc-reservation/articleshow/50300703.cms?utm_source=contentofinterest&utm_medium=text&utm_campaign=cppst&from=mdr.
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے12011/68/93
لئی۔ - ↑ Kumar, D Suresh (25 September 2010). "17 yrs after Mandal, 7% OBCs in govt jobs". دی ٹائمز آف انڈیا. https://web.archive.org/web/20130827154127/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-08-31/india/28276612_1_obcs-mandal-commission-total-posts. Retrieved on ۲۷ اکتوبر ۲۰۱۰.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ "Sikhs constituted 63 per cent of the population. The population of Scheduled Castes is projected to have increased to 31-32 per cent as per Census 2001.". http://www.tribuneindia.com/2003/20030621/windows/main1.htm.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- All articles with unsourced statements
- Articles with unsourced statements since February 2007
- Articles with unsourced statements since November 2013
- ٹُٹے ہوئے جوڑاں آلے صفحے
- Articles with unsourced statements
- ہور پسماندہ طبقات
- بھارت وچ سیاسی اصطلاحات
- بھارتی ذات دا نظام
- بھارت