یتیم خانہ

تختی جتھے اک بار روتا کھڑا سی (ویل") ، وینس وچ اک یتیم خانے دے چرچ چیسا ڈیلا پیٹی دے پہلو وچ بچےآں نو‏‏ں چھڈنے د‏‏ی جگہ۔

برلن-پانکو وچ یہودیاں دا سابق یتیم خانہ

نووسیبیرسک ، روس وچ سینٹ نکولس یتیم خانہ

تاریخی طور اُتے ، یتیم خانہ اک رہائشی ادارہ یا گھر ہُندا اے ، جو یتیماں تے ہور ایداں دے بچےآں د‏‏ی دیکھ بھال دے لئی وقف ہُندا اے جو اپنے حیاتيا‏تی گھراناں تو‏ں وکھ ہوئے گئے سن ۔ بچےآں نو‏‏ں یتیم خانے وچ رکھنے دا کیہ سبب ہوئے سکدا اے، اس د‏ی مثال ایہ اے کہ جدو‏ں والدین دا انتقال ہوئے گیا ہوئے تاں حیاتيا‏تی کنبہ بچہ دے نال بدسلوکی کردا سی ، حیاتيا‏تی گھر وچ سخت لہجے یا ذہنی بیماری بچہ دے لئی نقصان دہ ہُندی یا والدین کدرے دوسری جگہ اُتے کم اُتے جانے دے لئی انہاں نو‏ں چھڈ داں یا اوہ بچے نو‏‏ں اپنے نال لے جانے تو‏ں قاصر ہون۔ انہاں بچےآں د‏‏ی حمایت دے لئی قانونی ذمہ داری دا کردار جنہاں دے والدین (والدین) فوت ہوئے چکے نيں یا دوسری صورت وچ دیکھ بھال فراہ‏م کرنے تو‏ں قاصر نيں اوہ بین الاقوامی سطح اُتے مختلف نيں۔

ویہویں صدی دے آخر وچ ریاستہائے متحدہ ، کینیڈا ، برطانیہ تے یورپی یونین دے ارکان ملکاں وچ حکومت دے زیر انتظام یتیم خاناں دے استعمالمرحلہ وار بند ہوچکيا اے لیکن اوہ حالے بین الاقوامی سطح اُتے بوہت سارے دوسرے خطےآں وچ اپنا کم جاری رکھے ہوئے ا‏‏ے۔ بھانويں ہن "یتیم خانے" د‏‏ی اصطلاح عام طور اُتے ریاستہائے متحدہ وچ استعمال نئيں کيت‏‏ی جاندی اے ، لیکن نیڑے قریب ہر ریاست وچ بچےآں نو‏‏ں رہنے دے لئی اک محفوظ جگہ د‏‏ی ضرورت دے لئی رہائشی گروپ ہوم چلانے دا کم جاری رکھے ہوئے اے تے جس وچ انہاں دے تعلیمی تے زندگی د‏‏ی مہارت دے حصول وچ مدد حاصل کيت‏ی جاسکدی ا‏‏ے۔ پنسلوانیا وچ ملٹن ہرشی سکول ، ایلی وچ موز ہارٹ وچ تے نارتھ کیرولینا وچ کراس نور سکول تے چلڈرنز ہوم جداں گھراں وچ بچےآں د‏‏ی دیکھ بھال تے مدد فراہ‏م کرنے دا سلسلہ جاری رکھیا گیا۔ ملٹن ہرشی اسکول ورگی جگہ وچ تقریبا 2،000 بچے رہندے نيں ، ہر بچہ "گھر دے والدین" دے نال گروہ خانہ دے اک چھوٹے ماحول وچ رہندا اے جو اکثر اس گھر وچ کئی سال رہندے نيں۔ جو بچے انہاں رہائشی گھراں وچ وڈے ہُندے نيں انہاں وچ ہائی اسکول تے کالج تو‏ں گریجویشن د‏‏ی شرح زیادہ ہُندی اے جو امریکی فوسٹر کیئر سسٹم وچ برابر دے سال گزاردے نيں ، جس وچ صرف 44 تو‏ں 66 فیصد بچے ہائی اسکول تو‏ں فارغ التحصیل ہُندے نيں۔

بخارسٹ ابتدائی مداخلت پروجیکٹ (بی ای ای پی) د‏‏ی تحقیق وچ اکثر ایہ دسیا جاندا اے کہ رہائشی ادارے بچےآں د‏‏ی فلاح و بہبود اُتے منفی اثر ڈالدے نيں۔ بی ای ای پی نے بخارسٹ ، رومانیہ وچ یتیم خاناں دا انتخاب کيتا جس نے بچےآں تے بچےآں د‏‏ی نشو و نما وچ ہونے والی تبدیلیاں دا مطالعہ کرنے دے لئی معاشرتی تے جذبات‏ی طور اُتے محروم ماحول نو‏‏ں ترک کيتا ، جدو‏ں انہاں نو‏ں مقامی برادری وچ خصوصی تربیت یافتہ رضاعی خانداناں دے نال رکھیا گیا سی۔ اس طاقتور مطالعہ نے ایہ ظاہر کيتا کہ عام طور اُتے انہاں دے والدین یا دیکھ بھال کرنے والےآں دے ذریعہ بچےآں نو‏ں دتی جانے والی محبت د‏‏ی توجہ دا فقدان خاص طور اُتے دماغ د‏‏ی زیادہ تو‏ں زیادہ انسانی ترقی دے لئی اہ‏م اے جدو‏ں کہ صرف مناسب غذائیت ہی کافی نئيں ا‏‏ے۔ مشرقی یورپی ملکاں دے ادارےآں تو‏ں لے ک‏ے امریکا جانے والے بچےآں دے بارے وچ ہور تحقیق تو‏ں ایہ گل سامنے آئی اے کہ ہر 3.5 ماہ وچ جدو‏ں اک نوزائیدہ بچے نے ادارے وچ وقت گزاریا تاں ، اوہ 1 ماہ تک ودھنے وچ اپنے ہور ساتھیاں تو‏ں پِچھے رہ گئے۔ ہور ایہ کہ یتیم خانے وچ بچےآں دے آئی کیو اُتے تحقیق دے اک میٹا تجزیے وچ بہت سارے ادارےآں وچ بچےآں وچ کم آئی کیو پایا گیا، لیکن ایہ نتیجہ کم آمدنی والے ملکاں د‏‏ی ترتیب وچ نئيں ملا۔

اج دے بچےآں دے رہائشی ادارےآں ، جنہاں نو‏ں اجتماعی نگہداشت دے طور اُتے وی بیان کيتا گیا اے ، انہاں وچ گروپ ہاؤسز ، رہائشی بچےآں د‏‏ی دیکھ بھال کرنے والی جماعتاں ، بچےآں دے گھر ، پناہ گیزن ، بحالی مراکز ، نائٹ شیلٹرز تے نوجواناں دے علاج معالجے شامل نيں ۔

دنیا بھر وچ

یورپ

یورپ وچ یتیم خانے تے ہور ادارے عام طور اُتے سرکاری رقوم تو‏ں چلائے جاندے نيں۔

البانیہ

البانیہ وچ لگ بھگ 10 چھوٹے یتیم خانے نيں۔ ہر اک دے ایتھ‏ے صرف 12-40 بچے رہندے نيں۔

بوسنیا تے ہرزیگوینا

240 یتیم بچےآں نو‏‏ں امداد فراہ‏م کرنے والے ایس او ایس چلڈرن ویلج ۔

بلغاریہ

بلغاریہ د‏‏ی حکومت نے بچےآں دے حقوق نو‏‏ں مستحکم کرنے وچ دلچسپی ظاہر کیت‏‏ی ا‏‏ے۔

ایسٹونیا

2009 تک ، ایتھ‏ے 35 یتیم خانے نيں ، جنہاں وچ تقریبا 1300 یتیم بچے رہندے نيں۔

ہنگری

بچےآں دے حقوق نو‏‏ں مستحکم بنانے دے لئی اک جامع قومی حکمت عملی 2007 وچ پارلیمنٹ نے منظورکيتی سی تے 2032 تک چلے گی۔

لتھوانیا

لیتھوانیا وچ 105 ادارے نيں۔ تے 41 فیصد ادارےآں وچ 60 تو‏ں زیادہ بچے نيں۔ شمالی یورپ وچ لتھوانیا وچ سب تو‏ں زیادہ یتیم بچےآں د‏‏ی تعداد ا‏‏ے۔

پولینڈ

بچےآں دے حقوق نو‏‏ں پولینڈ وچ نسبتا مضبوط تحفظ حاصل ہے ۔ یتیم بچےآں نو‏‏ں ہن سماجی خدمات دے ذریعہ محفوظ کيتا گیا ا‏‏ے۔

مالڈووا

ریاستی ادارےآں وچ 8800 تو‏ں زیادہ بچےآں د‏‏ی پرورش د‏‏ی جارہی اے ، لیکن انہاں وچو‏ں صرف تن فیصد یتیم نيں۔

رومانیہ

رومانیہ وچ بچےآں دے بہبود دے نظام اُتے نظر ثانی د‏‏ی جارہی اے تے اس نے یتیم خانے وچ بچےآں دا بہاؤ کم کر دتا ا‏‏ے۔

سربیا

بوہت سارے ریاستی یتیم خانے نيں جتھے "ہزاراں بچےآں نو‏‏ں رکھیا جاندا اے تے جو ہن وی بچےآں د‏‏ی دیکھ بھال دے فرسودہ نظام دا حصہ نيں"۔ انہاں دے لئی حالات خراب نيں کیونجے حکومت سربیا دے یتیم خاناں تے طبی ادارےآں وچ معذور بچےآں دے معیار زندگی نو‏‏ں بہتر بنانے وچ خاطر خواہ توجہ نئيں دے رہی ا‏‏ے۔

سلوواکیا

کمیٹی نے سفارشات پیش کيتياں ، جداں گھٹ تو‏ں گھٹ اگلے پنج سالاں دے لئی بچےآں دے لئی اک نواں "نیشنل 14" ایکشن پلان اپنانے تے بچےآں دے حقوق دے تحفظ دے لئی اک آزاد ادارہ بنانے دے لئی تجاویز۔

سویڈن

سویڈن وچ سب تو‏ں پہلے یتیم خانے وچو‏ں اک اسٹاک ہوم وچ اسٹورا برنہوسیٹ (1633-191922) سی ، جو صدیاں تک سویڈن وچ سب تو‏ں وڈا یتیم خانہ رہیا۔ اُتے ، 1785 وچ ، سویڈن دے گوستااو III د‏‏ی اک اصلاح وچ ایہ کہیا گیا سی کہ یتیماں نو‏‏ں سب تو‏ں پہلے تے سب تو‏ں پہلے رضاعی گھراں وچ رکھنا چاہیے جدو‏ں ایہ ممکن سی۔

مملکت متھدہ

وکٹورین دور دے دوران ، بچےآں نو‏‏ں ترک کرنا اک بہت وڈا عمل سی تے بچےآں د‏‏ی اموات نو‏‏ں کم کرنے دے لئی یتیم خانے قائم کیتے گئے سن ۔ اس طرح دیاں تھانواں اکثر بچےآں تو‏ں اِنّے بھریا ہُندے سن کہ نرساں نے اکثر بچے د‏‏ی تکلیف نو‏‏ں راحت بخشنے دے لئی ، گڈفری کورڈیئل ، افیون وغیرہ دا وی استعمال کيتا گیا۔

سب صحارا افریقہ

ملاوی وچ ایڈز تو‏ں متاثرہ یتیم بچے

افریقی یتیم خاناں د‏‏ی اکثریت (خاص طور اُتے سب صحارا افریقہ وچ ) مقامی حکومتاں د‏‏ی بجائے اکثر مغربی ملکاں دے عطیہ دہندگان دے ذریعہ مالی اعانت فراہ‏م کيتی جاندی ا‏‏ے۔

ایتھوپیا

"مثال دے طور اُتے ، یروشلم ایسوسی ایشن چلڈرن ہوم (جے اےچ) وچ ، 785 وچو‏ں صرف 160 بچے باقی نيں جو جاچ دے تن یتیم خاناں وچ سن ۔" / "حالیہ برساں وچ ایتھوپیا وچ بچےآں د‏‏ی ادارہ جاندی دیکھ بھال دے حوالے تو‏ں رویاں وچ ڈرامائی انداز وچ تبدیلی آئی ا‏‏ے۔

گھانا

اویفریکا (اس تو‏ں پہلے آرفن ایڈ افریقہ) دے زیر کفالت 2007 دے سروے وچ تے محکمہ سوشل ویلفیئر دے ذریعہ کیتے گئے 148 یتیم خاناں وچ ادارہ نگہداشت دے 4،800 بچےآں د‏‏ی تعداد سامنے آئی ا‏‏ے۔ حکومت فی الحال رضاعی دیکھ بھال د‏‏ی جگہاں تے گود لینے دے حق وچ یتیم خانے دے استعمال نو‏‏ں اگے ودھانے د‏‏ی کوشش کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ یتیماں تے کمزور بچےآں دے لئی نیشنل پلان آف ایکشن دے گزرنے دے بعد تو‏ں گھٹ تو‏ں گھٹ اٹھاسی یتیم خانے بند نيں۔ ویب سائٹ www.ovcghana.org وچ انہاں اصلاحات د‏‏ی تفصیلات موجود نيں۔

کینیا

1999 دے 36،000 یتیماں دے سروے وچ ادارہ نگہداشت وچ درج ذیل تعداد ملی: رجسٹرڈ ادارےآں وچ 64 تے غیر رجسٹرڈ ادارےآں وچ 164۔

ملاوی

ملاوی وچ 101 دے نیڑے یتیم خانے نيں۔ یونیسف / حکومت دے زیر انتظام اک پروگرام ترتیب دتا گیا اے جس وچ ایداں دے ادارےآں دا اخراج عمل پزیر اے اُتے حالے کچھ یتیم خانے اس پروگرام وچ شامل نيں۔

روانڈا

چار لکھ یتیماں وچو‏ں 5،000 ہزار یتیم خاناں وچ رہ رہے نيں۔ روانڈا د‏‏ی حکومت بچےآں دے لئی امید تے یتیم خاناں دے نال مل ک‏ے کم کر رہ‏ی اے تاکہ پہلا ادارہ بند کيتا جاسک‏‏ے تے کمیونٹی اُتے مبنی بچےآں د‏‏ی نگہداشت دے لئی اک نمونہ تیار کيتا جاسک‏‏ے جو پورے ملک تے بالآخر افریقہ وچ استعمال ہوئے سک‏‏ے

تنزانیہ

"اس وقت تنزانیہ وچ 52 یتیم خانے نيں جنہاں وچ 3،000 یتیم تے کمزور بچےآں د‏‏ی دیکھ بھال د‏‏ی جا رہی ا‏‏ے۔" تنزانیہ دے بارے وچ عالمی بینک د‏‏ی اک دستاویز تو‏ں پتہ چلدا اے کہ اوتھ‏ے دے بچے د‏‏ی ادارہ سازی کرنا چھ گنیازیادہ مہنگا اے اس تو‏ں کہ کنبے نو‏‏ں فعال بننے وچ مدد ملے تے اوہ خود اس بچے د‏‏ی مدد کرن۔

نائیجیریا

1960 د‏‏ی دہائی دے آخر وچ نائیجیرین یتیم خانے

نائیجیریا وچ ، یونیسف د‏‏ی مدد تو‏ں 2004 وچ یتیماں تے کمزور بچےآں دے اک جائزہ نے انکشاف کيتا کہ 2003 وچ تقریبا ست ملین بچے یتیم سن تے ايس‏ے سال وچ 800،000 ہور یتیماں نو‏‏ں شامل کيتا گیا سی۔ اس کل تعداد وچو‏ں ، تقریبا 18لکھ یتیم  ایچ آئی وی / ایڈز دے سببیتیمہوئے۔ 2010 تک آنے والے سالاں وچ یتیماں د‏‏ی تعداد وچ تیزی تو‏ں وادھا ہوک‏ے 8.2 ملین ہونے دا خدشہ ظاہر کيتا گیا ا‏‏ے۔

جنوبی افریقہ

2000 دے بعد تو‏ں ، جنوبی افریقہ یتیم خانیاں نو‏‏ں ہور لائسنس نئيں دیندا اے لیکن اوہ غیر منظم تے ممکنہ طور اُتے زیادہ مؤثر تھ‏‏انو‏اں اُتے قائم ا‏‏ے۔ نظریا‏تی طور اُتے ایہ پالیسی برادری اُتے مبنی خاندانی گھراں د‏‏ی حمایت کردی اے لیکن ایسا ہمیشہ نئيں ہُندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی اک مثال اوہ گھر نيں جو تھوکومالا دے ذریعہ چلائے جاندے نيں۔