یوسف بن یحیی بویطی
یوسف بن یحیی بویطی | |
---|---|
(عربی وچ: يوسف بن يحيى البويطي) | |
معلومات شخصیت | |
پیدائشی نام | يوسف بن يحيى البويطي |
تاریخ پیدائش |
|
وفات | فروری 846 |
وجہ وفات | محنة خلق القرأن |
رہائش | مصر ، بغداد |
شہریت | خلافت عباسیہ |
کنیت | ابو یعقوب |
مذہب | اسلام |
فرقہ | اہل سنت |
عملی زندگی | |
ابن حجر دی رائے | ثقہ |
ذہبی دی رائے | ثقہ |
استاد | محمد بن ادریس شافعی ، لیث بن سعد ، ربیع بن سلیمان مرادی |
پیشہ | فقیہ |
شعبۂ عمل | روایت حدیث |
ترمیم |
ابو یعقوب یوسف بن یحییٰ بویطی مصری (متوفی 231ھ / 846ء)، آپ امام شافعی دے ساتھی، [۱] انہاں دے وڈے اصحاب تے جانشیناں وچوں سن ۔ آپ نے الشافعی فقہ دے تحت تعلیم حاصل کيتی، تے آپ دا شمار الشافعی فقہ دے مصری فقہاء وچ ہُندا اے، تے اپنے زمانہ وچ شافعی فقہ دے سب توں مشہور علماء وچوں اک سن ۔ آپ علم و دین دا پہاڑ، عبادت گزار، متقی و پرہیز گار بحث و مباحثہ کرنے والے، کثرت توں ذکر، تہجد تے تلاوت کرنے والے تے آنسو بہانے والے سن ۔ آپ بالائی مصر دے علاقے بویط توں سن ۔آپ نے دو سو اکتِیہہ ہجری وچ وفات پائی ۔
خلق قرآن دی آزمائش
[سودھو]امام الشافعی نے البویطی دے لئی پیشین گوئی کيتی سی کہ انہاں دا امتحان لیا جائے گا، تے جداں کہ انہاں نے کہیا کہ قرآن دی تخلیق دے معاملے وچ انہاں دا امتحان لیا گیا سی، جداں کہ امام احمد بن حنبل نوں آزمایا گیا سی۔ ربیع نے کہیا: وچ شافعی، مزنی تے ابو یعقوب البویطی دے نال سی، انہاں نے میرے توں کہیا: حدیث وچ اے کہ تواڈی موت ہوئے گی، انہاں نے ابو یعقوب توں کہیا: لوہے وچ مر جاؤ، تے اس نے المزنی توں کہیا: جے ایہ شخص شیطان دا مقابلہ کرے تاں اوہ اسنوں شکست دے گا۔ الربیع کہندے نيں: وچ آزمائش دے دناں وچ البویطی دے پاس داخل ہويا تاں ميں نے دیکھیا کہ انہاں دی ٹانگاں نوں زنجیراں توں بندھا ہويا تے انہاں دے ہتھ انہاں دی گردن وچ باندھے ہوئے دیکھے سن ۔ الربیع کہندے نيں: البویطی ہمیشہ اللہ دی ياد وچ اپنے ہونٹ ہلاندے رہندے سن، تے ميں نے بویطی توں ودھ کتاب الٰہی توں دلیل لینے دے قابل کسی نوں نئيں دیکھیا، تے ميں نے انہاں نوں خچر اُتے سوار دیکھیا۔ اس دے گلے وچ طوق تے اس دی ٹانگاں وچ طوق، تے طوق تے طوق دے درمیان لوہے دی سنگݪ سی تے اوہ کہندا: "خدا نے مخلوق نوں صرف "کُن" توں پیدا کيتا اے، اس لئی جے ایہ تخلیق کيتی گئی اے، تاں گویا کسی مخلوق نوں کسی مخلوق نے تخلیق کيتا اے، تے جے اس وچ داخل کر دتا جائے تاں وچ اس اُتے ایمان لاواں گا تے وچ اسنوں ماناں گا۔ میرے اس لوہے وچ مرے گا، ایتھے تک کہ اک لوک آئیاں گے جنہاں نوں معلوم ہو جائے گا کہ اوہ اس لوہے وچ مر گیا اے۔۔" ابن سبکی نے کہیا: اللہ تعالیٰ ابو یعقوب اُتے رحم فرمائے اوہ دو سچاں دے مرتبے اُتے پہنچ گئے۔ تے فرمایا: "سلطان تے اس توں تھلے والےآں دی طرف توں فتویٰ بویطی دے پاس آیا تے اوہ نیک اعمال وچ متنوع سی تے کثرت توں تلاوت کردا سی، جداں تک کہ اوہ فارغ نہ ہو گیا، اک دن یا رات نئيں گزاری، اس لئی انہاں توں ساڑ(حسد) کرنے والےآں نے اسنوں تلاش کيتا تے لکھیا۔ اس دے بارے وچ ابن ابی داؤد نوں عراق بھیجیا گیا تاں اس نے مصر دے گورنر نوں خط لکھیا کہ اس نے اس دی جانچ دی لیکن اس نے جواب نہ دتا تاں اس نے اس توں کہیا: مینوں دسو آپ دے تے میرے درمیان کيتا اے آپ نے فرمایا: اک لکھ میری مثال دی پیروی کرن گے لیکن اوہ معنی نئيں جاݨدے۔ اس نے کہیا: اسنوں چالیس پونڈ لوہا بغداد لے جانے دا حکم دتا گیا۔ الساجی نے کہیا: جدوں اوہ جیل وچ سی، بویطی ہر جمعہ نوں اپنے آپ نوں دھوندا سی، خوشبو لگاندا سی، تے اپنے کپڑے دھوندا سی، فیر جدوں اوہ اذان سندا سی تاں جیل دے دروازے توں نکل جاندا سی۔ اسنوں کہندے نيں: واپس آؤ، خدا تسيں اُتے رحم کرے، تب البویطی کہے گا: "اے خدا، ميں نے تواڈی پکار اُتے لبیک کہیا، تاں انہاں نے مینوں روکیا۔"[۲][۳]
لکھتاں
[سودھو]البوطی دیاں لکھتاں وچوں اک "المختصر" اے، جسنوں اس دے ناں توں جانیا جاندا اے "مختصر البویطی"، جس دا خلاصہ انہاں نے الشافعی دے لفظاں توں کيتا اے۔ البویطی دا ناں شافعی مکتب فکر دی تمام کتاباں وچ موجود اے۔ ابو عاصم نے کہیا: "وہ [مختار البویطی] المبسوط دے ابواب لکھݨ وچ بہت اچھے نيں۔" تاج الدین السبکی نے کہیا: "ميں نے اسنوں دیکھیا تے اوہ مشہور سی۔"[۴]
وفات
[سودھو]البویطی دا انتقال رجب دے مہینے دو سو اکتِیہہ (231ھ) وچ بغداد دی جیل وچ بیڑیاں تے طوقاں وچ ہويا۔
حوالے
[سودھو]- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ الخطيب البغدادي۔ تاريخ بغداد۔ 14۔ دار الكتب العلمية۔ صفحہ: 299
- ↑ الاجتهاد وطبقات مجتهدي الشافعية، محمد حسن هيتو، ص87-89
- ↑ تاج الدين السبكي (1992)، طبقات الشافعية الكبرى، تحقيق: محمود محمد الطناحي، عبد الفتاح محمد الحلو، القاهرة: هجر للطباعة والنشر والتوزيع والإعلان، ج. 2، ص. 163
- مضامین جنہاں وچ عربی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 846 دیاں موتاں
- صفحات مع خاصیت P1066
- صفحات تستخدم قالب:صندوق معلومات شخص مع وسائط غير معروفة
- بغداد وچ وفات پانے والیاں شخصیتاں
- 231ھ دیاں موتاں
- سنی مسلم شخصیتاں
- اسلامی مذہبی رہنما
- شافعی فقہا
- مسلمان علما
- سال پیدائش غیر موجود
- شافعیہ
- صفحات مع ویکی ڈیٹا حوالے
- مصری شخصیتاں
- مصر دی پیدائشاں
- تخلیق قرآن دی آزمائش
- تخلیق قرآن دی آزمائش دے لوک