یوم نکبہ

نکبہ دن
اہمیت	فلسطینی نکبت
تاریخ	15 مئی
تکرار	سالانہ
منسلک	یوم ہاتزموت

یوم نکبہ ہر سال منایا جاندا اے ایہ اسرائیل دے قیام دے بعد 1948 وچ تقریبا 8 لکھ فلسطینیاں نو‏‏ں بے گھر کرنے د‏‏ی ياد وچ منایا جاندا اے ۔نکبہ مئی 1948 وچ وی قتل عام ہويا سی تے 15 ہزار تو‏ں 18 ہزار لوک شہید ہوئے سن ۔عام طور اُتے ایہ 15 مئی نو‏‏ں منایا جاندا اے ۔

نکبہ یوم ( Arabic ) نکبہ دی یادگار دا دن اے، جہنوں فلسطینی تباہی وی آکھیا جاندا اے، جہدے وچ 1948 وچ فلسطینی معاشرے تے وطن دی تباہی، تے فلسطینی لوکاں دی اکثریت دی مستقل بے گھری شامل سی۔ ایہ عام طور اُتے 15 مئی نو‏‏ں منایا جاندا اے جو گریگوری کیلنڈر د‏‏ی تاریخ 14 مئی 1948 نو‏‏ں منایا جاندا ا‏‏ے ۔ فلسطینیاں لئی، ایہ اسرائیل دے قیام توں پہلے تے بعد دی بے گھری دی یادگار دا سالانہ دن اے۔ ^[۱]

اس دن دا سرکاری طور اُتے 1998ء وچ یاسر عرفات نے افتتاح کیتا سی ، حالانکہ ایہ تاریخ 1949ء تو‏ں ہی غیر سرکاری طور اُتے احتجاج دے لئی استعمال ہُندی سی۔

ٹائمنگ

نکبہ یوم عام طور تے 15 مئی نوں منایا جاندا اے، جو اسرائیل دی آزادی لئی گریگوری کیلنڈر دی تاریخ دے اگلے دن اے۔ اسرائیل وچ ، نکبہ دن دے واقعات کچھ عرب شہریاں دے ذریعہ یوم ہتزموت (اسرائیل دا یوم آزادی) اُتے منعقد کیتے گئے نيں ، جو اسرائیل وچ عبرانی کیلنڈر د ی تاریخ ( 5 عیار یا اس تو ں کچھ عرصہ پہلے یا بعد وچ ) منایا جاندا ا ے۔ عبرانی تے گریگوری کیلنڈر دے درمیان اختلافات د‏‏ی وجہ تو‏ں ، یوم آزادی تے یوم نکبہ دے لئی سرکاری 15 مئی د‏‏ی تاریخ عام طور اُتے صرف ہر 19 سال بعد میل کھاندی ا‏‏ے۔

یادگار

حبرون، ویسٹ بینک وچ نکبہ یوم 2010 دے احتجاج وچ فلسطینی لڑکی۔ اوہدی نشانی تے لکھیا اے "بے شک اسی واپس آ جاواں گے، فلسطین۔" مغربی کنارے وچ زیادہ تر فلسطینی پناہ گزین انہاں لوکاں د‏‏ی اولاد نيں جنہاں دے خاندان انہاں علاقےآں تو‏ں تعلق رکھدے نيں جو 1948ء وچ اسرائیل وچ شامل ہوئے سن ۔^[۲] کلید اوہناں گھراں دی علامت اے جہناں نو فلسطینیاں نے نکبہ دے حصے دے طور تے چھڈیا سی۔^[۳]

ٹائمز اسکوائر، مڈٹاؤن مین ہٹن چ 42ویں سٹریٹ تے براڈوے تے نکبا ڈے لئی اک مظاہرہ۔

اسرائیل دی ریاست دے قیام دے اک سال بعد 1949ء چ 15 مئی نو مغربی کنارے دے کئی شہراں (اردنی حکومت دے تحت) چ مظاہریاں، ہڑتالاں، کالے جھنڈے چڑھان تے 1948 دی جنگ دے دوران مارے جان آلے لوکاں دیاں قبراں دے دورے نال نشان زد کیتا گیا۔ ایہ تقریبات کارکناں تے طلباء د ی انجمناں، ثقافتی تے کھیلاں دے کلباں، سکاؤٹس کلباں، پناہ گزیناں د ی کمیٹیاں تے اخوان المسلمین دے ذریعہ منعقد کيتیاں گئیاں سن۔ مصنف تامیر سوریک دے مطابق انہاں اجتماعات وچ مقررین نے عرب حکومتاں تے عرب لیگ نو‏‏ں "فلسطین نو‏‏ں بچانے" وچ ناکام رہنے دا الزام عائد کيتا۔ 1950ء د‏‏ی دہائی دے آخر تک ، 15 مئی نو‏‏ں عرب دنیا وچ فلسطین دے دن دے ناں تو‏ں جانا جائے گا ، جس دا ذکر عرب تے مسلم ملکاں دے میڈیا نے فلسطین دے نال بین الاقوامی یکجہتی دے دن دے طور اُتے کیتا ا‏‏ے۔ ^[۴]

واپسی دا مارچ

اسرائیل دے عرب شہریاں دے ذریعہ نکبہ د‏‏ی یادگار جو 1948 د‏‏ی جنگ دے نتیجے وچ اندرونی طور اُتے بے گھر افراد نيں ، کئی دہائیاں تو‏ں جاری اے ، لیکن 1990 د‏‏ی دہائی دے اوائل تک ایہ نسبتاً کمزور سی۔ شروع چ، 1948 دی تباہی دی یاد ذاتی تے فرقہ وارانہ کردار دی سی تے کسے دتے گئے پنڈ دے ٹبر یا ممبر اپنے سابقہ پنڈاں دی تھاں تے اکٹھے ہون لئی ایس دن نوں ورتدے سن۔ ^[۵] اسرائیلی حکام ولوں انہاں نو روکن دی کوششاں دے باوجود، 1958 وچ اسرائیل دے کجھ سکولاں وچ عرب طلباء ولوں خاموش پہرہ دی شکل وچ دسویں سالگرہ دے چھوٹے پیمانے تے یادگار منعقد کیتے گئے۔ ^[۶] سابقہ پنڈاں دے تھاواں دے دورے 1976 وچ لینڈ ڈے دے واقعات دے بعد تیزی نال نظر آن لگ پئے۔ ^[۵] پناہ گزیناں دے موضوع نو پیش کرن چ 1991 دی میڈرڈ کانفرنس دی ناکامی دے تناظر چ، اسرائیل چ اندرونی طور تے بے گھر ہون آلے حقوق دے دفاع لئی ایسوسی ایشن دی بنیاد ہر سال 15 مئی نوں اک مختلف پنڈ دی تھاں تے واپسی دا مارچ منعقد کرن لئی رکھی گئی سی تاکہ اس معاملے نو اسرائیلی عوامی ایجنڈے تے رکھیا جا سکے۔

1990 دی دہائی دے اوائل تک، اسرائیل دے فلسطینی عرب شہریاں ولوں اس دن دی سالانہ یادگاراں نے کمیونٹی دے عوامی گفتگو وچ اک نمایاں مقام حاصل کیتا۔ ^[۵]

دوجیاں یادگاراں

میرون بینوینسٹی لکھدے نيں کہ ایہ "... اسرائیلی عرب سن جنہاں نے علاقےآں دے باشندےآں نو‏‏ں نکبہ یوم منانے د‏‏ی تعلیم دتی۔" ^[۷] مقبوضہ علاقےآں وچ فلسطینیاں نو‏‏ں 1988 وچ پہلی انتفاضہ دے دوران فلسطین لبریشن آرگنائزیشن دے یونائیٹڈ نیشنل کمانڈ آف دی رائزنگ نے 15 مئی نو‏‏ں قومی ماتم دے دن دے طور اُتے منانے دا مطالبہ کيتا سی۔ ^[۸] اس دن دا افتتاح 1998 وچ یاسر عرفات نے کیتا

اس تقریب نو اکثر اسرائیل، مغربی کنارے تے غزہ ، عرب ریاستاں چ فلسطینی پناہ گزیناں دے کیمپاں تے دنیا بھر چ دوجیاں تھاواں تے فلسطینیاں دی تقریراں تے ریلیاں نال نشان زد کیتا جاندا اے۔ ^[۹] احتجاج بعض اوقات مغربی کنارے تے غزہ پٹی وچ فلسطینیاں تے اسرائیل د ی دفاعی افواج دے وچکار جھڑپاں وچ تبدیل ہوجاندا ا ے۔ 2003 تے 2004 وچ، لندن تے نیویارک شہر وچ مظاہرے ہوئے۔ 2002 وچ، زوچروٹ عبرانی بولی وچ نکبہ دے بارے وچ شعور پیدا کرن آلے تقریبات دا انعقاد کرن دے لیی قائم کیتا گیا سی تاکہ فلسطینیاں تے اسرائیلیاں نو حقیقی مفاہمت دے نیڑے لیایا جا سکے۔ ایہ ناں عبرانی نسوانی جمع دی شکل اے "یاد رکھو"۔ ^[۵]

نکبہ یوم 2011 تے، مغربی کنارے، غزہ پٹی، لبنان تے شام دے فلسطینیاں تے دوجے عرباں نے اس تقریب نو نشان زد کرن دے لی اپنی متعلقہ سرحداں، یا اسرائیلی مقبوضہ علاقیاں چ جنگ بندی دی لائناں تے چوکیاں دی طرف مارچ کیتا۔ اسرائیلی فوج دی فائرنگ دے نتیجے چ گھٹ توں گھٹ باراں فلسطینی تے حامی مارے گئے تے سینکڑوں زخمی ہوئے۔ اسرائیلی فوج نے ہزاراں شامی مظاہرین دے اسرائیلی مقبوضہ گولان ہائٹس وچ زبردستی داخل ہون دی کوشش کرن دے بعد فائرنگ کر دتی جس دے نتیجے وچ اے ایف پی نے 1974 دے جنگ بندی دے معاہدے دے بعد اوتھے تشدد دے بدترین واقعات وچو ں اک قرار دتا۔ ^[۱۰] آئی ڈی ایف نے آکھیا کہ فوجیاں نے "سینکڑے شامی فسادیاں" ول "منتخب طور تے فائرنگ کیتی" جہدے نال اوہناں دے اسرائیلی پاسے پار ہون دے جواب وچ اک غیر متعین تعداد زخمی ہو گئی۔ ^[۱۰] بی بی سی دے مطابق، 2011 دے نکبہ یوم دے مظاہریاں نو عرب بہار نے حوصلہ دتا سی۔ 2012 دی یادگار تقریب دے دوران، ہزاراں فلسطینی مظاہرین نے مغربی کنارے تے غزہ پٹی دے شہراں تے قصبیاں وچ احتجاج کیتا۔ مظاہرین نے مشرقی بیت المقدس وچ چوکیاں دی حفاظت کرن آلے اسرائیلی فوجیاں تے پتھراؤ کیتے جہناں نے جواب وچ ربڑ دیاں گولیاں تے آنسو گیس چلائی۔ الجزیرہ انگریزی دے مطابق 2021 وچ، 2021 دے اسرائیل فلسطین بحران دے دوران نکبہ دا دن منایا گیا سی تے الجزیرہ انگلش دے مطابق مغربی کنارے وچ اسرائیلی سکیورٹی فورسز نے گھٹ توں گھٹ 29 فلسطینیاں نوں زخمی کیتا سی۔ ^[۱۱] ^[۱۲]

یادگار تے اعتراضات

شلومو ایوینیری نے نکبہ یوم دی پابندی تے تنقید کیتی اے کہ اک ہور اہم مسئلہ فلسطینی شہریاں لئی قومی تعمیر دی بنیاد دے طور تے اک مضبوط قومی تحریک نوں مضبوط کرن وچ ناکامی اے۔ اسرائیل دے عرب شہریاں نو اسرائیل توں باہر رہن آلے فلسطینیاں دے مقابلے چ اپنڑے اعلیٰ معیار زندگی دی روشنی چ نکبہ دیہاڑ منان لئی وی نصیحت کیتی گئی اے۔

23 مارچ 2011 نو‏‏ں ، کنیسٹ نے 37 تو‏ں 25 دے ووٹاں تو‏ں بجٹ وچ تبدیلی منظوری دتی ، جس تو‏ں اسرائیلی وزیر خزانہ نو‏‏ں اسرائیلی یوم آزادی د‏‏ی بجائے فلسطینی نکبہ نو‏‏ں منانے والی کسی وی غیر سرکاری تنظیم (این جی او) نو‏‏ں سرکاری فنڈز نو‏‏ں کم کرنے دا صوابدید ملیا۔ بل دی اک پچھلی شکل، جہڑی پہلی وار جولائی 2001 وچ تے فیر 2006 وچ کنیسٹ ولوں زیر غور آئی، نکبا ڈے دی یادگار نوں اک مجرمانہ جرم دے طور تے قائم کیتا، جس وچ 1 سال دی قید تے / یا NIS10,000 (~ $ 2,500) دا جرمانہ ہو سکدا اے۔ فلسطینیاں دا کہنا اے کہ بل تقریر تے اظہار رائے دی آزادی تے پابندیاں عائد کردا اے، مساوات نو محدود کردا اے، تے فلسطینی لوکاں دے قومی شعور تے تاریخی داستان نو دبا دین آلے حالات نو لاگو کردا اے۔

اسرائیل وچ عدالہ تے ایسوسی ایشن فار سول رائٹس دے نال نال اسرائیل دے کئی یہودی تے عرب شہریاں ولوں دائر کیتیاں گئیاں متعدد اپیلاں دی وجہ توں مہینیاں توں قانون سازی دے جھگڑے دے بعد، اسرائیل دی سپریم کورٹ نے اپیلاں نوں مسترد کر دتا، تے 5 جنوری 2012 نوں نکبا قانون نوں برقرار رکھیا۔ چیف جسٹس ڈورٹ بینش تے جسٹس ایلیزر ریولن تے میریم ناور نے نتیجہ اخذ کیتا: "قانون دی اعلانیہ سطح واقعی مشکل تے پیچیدہ سوالات اٹھاندی اے۔ تاہم، شروع توں ای، قانون دی آئینی حیثیت وڈی حد تک قانون دی ہدایات دی دتی گئی تشریح تے منحصر اے۔" کٹوتیاں ایونٹ دی کفالت دی لاگت دے تن گنا تک دے برابر ہو سکدیاں نیں; بار بار خلاف ورزی کرن نال جرمانے دی رقم دوگنی ہو جاوے گی۔

ایہہ وی ویکھو

یوم القدس
عرب ممالک تے ایران تو‏ں یہودیاں د‏‏ی روانگی تے اخراج د‏‏ی مناسبت دا دن
<i id="mwAQY">فرحہ</i> (فلم)
نکسا دیہاڑ
جاری نکبہ

حوالہ جات

↑ (2004) History in Dispute: The Middle East since 1945, Illustrated, St. James Press, 102. ISBN 978-1-55862-472-6. “The Palestinian recalled their "Nakba Day", "catastrophe" – the displacement that accompanied the creation of the State of Israel – in 1948.”
↑ فلسطینی پناہ گزیناں دی تعداد لئی ایتھے دتے گئے اعداد و شمار چ صرف اوہ لوک شامل نیں جہڑے جون 2010 دے طور تے UNRWA دے نال رجسٹرڈ سن۔ اندرونی طور تے بے گھر فلسطینی رجسٹرڈ نئیں سن، دوجیاں دے نال۔ Factbox: Palestinian refugee statistics
↑ Shuttleworth, Kate (15 May 2014). "In pictures: Nakba Day protests". Middle East Eye. http://www.middleeasteye.net/news/pictures-nakba-day-protests-284884524.
↑ Sorek, Tamir (2015). Palestinian Commemoration in Israel: Calendars, Monuments, and Martyrs. Stanford University Press, 67. ISBN 978-0-8047-9520-3.
↑ ^۵.۰ ^۵.۱ ^۵.۲ ^۵.۳ Nur Masalha (2005). Catastrophe remembered: Palestine, Israel and the internal refugees: essays in memory of Edward W. Said (1935–2003). Zed Books, 221. ISBN 978-1-84277-623-0.
↑ Hillel Cohen (2010). Good Arabs: the Israeli security agencies and the Israeli Arabs, 1948–1967. University of California Press, 142. ISBN 978-0-520-25767-2.
↑ Mêrôn Benveniśtî (2007). Son of the cypresses: memories, reflections, and regrets from a political life. University of California Press, 164. ISBN 978-0-520-23825-1.
↑ Shaul Mishal (1994). Speaking stones: communiqués from the Intifada underground. Syracuse University Press, 96. ISBN 978-0-8156-2607-7.
↑ "Anger over Palestinian Nakba ban proposal". http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/8066892.stm.
↑ ^۱۰.۰ ^۱۰.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے AFP15May2011 لئی۔
↑ Frykberg. "Israeli forces wound dozens of Palestinians at Nakba Day marches". https://www.aljazeera.com/news/2021/5/15/israeli-forces-wound-dozens-of-palestinians-at-nakba-day-marches.
↑ Gladstone. "An annual day of Palestinian grievance comes amid the upheaval.". https://www.nytimes.com/2021/05/15/world/middleeast/nakba-day.html.

باہرلے جوڑ

فلسطینی ہر 15 مئی نوں کی احتجاج کردے نیں: فلسطینی تباہی، وضاحت کیتی گئی۔ Archived 2023-05-25 at the وے بیک مشین ووکس ۔
تصویراں وچ: 'تباہی دے دن' دے احتجاج ، بی بی سی نیوز
نکبہ – فلسطینی علاقے توں روزانہ خبراں تے جدوجہداں ، نکبہ خبراں

سانچہ:Palestinian Arab villages depopulated during the 1948 Palestine War سانچہ:Nakbaend

[Lesch-1] (2004) History in Dispute: The Middle East since 1945, Illustrated, St. James Press, 102. ISBN 978-1-55862-472-6. “The Palestinian recalled their "Nakba Day", "catastrophe" – the displacement that accompanied the creation of the State of Israel – in 1948.”

[reuters-2] فلسطینی پناہ گزیناں دی تعداد لئی ایتھے دتے گئے اعداد و شمار چ صرف اوہ لوک شامل نیں جہڑے جون 2010 دے طور تے UNRWA دے نال رجسٹرڈ سن۔ اندرونی طور تے بے گھر فلسطینی رجسٹرڈ نئیں سن، دوجیاں دے نال۔ Factbox: Palestinian refugee statistics

[3] Shuttleworth, Kate (15 May 2014). "In pictures: Nakba Day protests". Middle East Eye. http://www.middleeasteye.net/news/pictures-nakba-day-protests-284884524.

[4] Sorek, Tamir (2015). Palestinian Commemoration in Israel: Calendars, Monuments, and Martyrs. Stanford University Press, 67. ISBN 978-0-8047-9520-3.

[Masalha-5] ۵.۰ ^۵.۱ ^۵.۲ ^۵.۳ Nur Masalha (2005). Catastrophe remembered: Palestine, Israel and the internal refugees: essays in memory of Edward W. Said (1935–2003). Zed Books, 221. ISBN 978-1-84277-623-0.

[Cohen-6] Hillel Cohen (2010). Good Arabs: the Israeli security agencies and the Israeli Arabs, 1948–1967. University of California Press, 142. ISBN 978-0-520-25767-2.

[Benvenisti-7] Mêrôn Benveniśtî (2007). Son of the cypresses: memories, reflections, and regrets from a political life. University of California Press, 164. ISBN 978-0-520-23825-1.

[Mishal-8] Shaul Mishal (1994). Speaking stones: communiqués from the Intifada underground. Syracuse University Press, 96. ISBN 978-0-8156-2607-7.

[9] "Anger over Palestinian Nakba ban proposal". http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/8066892.stm.

[AFP15May2011-10] ۱۰.۰ ^۱۰.۱ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا <ref> ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے AFP15May2011 لئی۔

[11] Frykberg. "Israeli forces wound dozens of Palestinians at Nakba Day marches". https://www.aljazeera.com/news/2021/5/15/israeli-forces-wound-dozens-of-palestinians-at-nakba-day-marches.

[12] Gladstone. "An annual day of Palestinian grievance comes amid the upheaval.". https://www.nytimes.com/2021/05/15/world/middleeast/nakba-day.html.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]