"<span lang="ur">طلائی اردو</span>[[ گٹھ:مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے ]]" دیاں دہرائیاں وچ وکھراپا
چھوٹا کم robot Adding: af, an, ar, arz, az, be, bg, bs, ca, crh, cs, cv, de, el, eo, es, et, eu, fa, fi, fr, ga, he, hr, hu, it, ja, ka, kk, ko, lt, mk, mn, nl, no, pl, pt, ro, ru, sk, sl, sr, sv, th, tr, tt, uk, uz, vi, zh; cosmetic changes |
No edit summary |
||
| لیک ۱ – | لیک ۱ – | ||
[[File:Flag_of_Golden_Horde-2-.svg|thumb|200px|left|طلائی اردو سلطنت دا اک جھنڈا]] |
|||
طلائی اردو ([[منگولی بولی]] :آلتان اورد ، [[تاتاری بولی]] :آلتین اردا ، [[ترکی بولی]] :آلتین اوردو ، [[روسی بولی]] :زولوتایا اوردا ) [[منگول]] بعد چ [[ترک]] اثرات آلی [[مسلمان]] ریاست سی جسنوں ایہہ ناں روسیاں نے دتا سی کیونجے ایہہ لوک سنہری خیمےآں ([[یورت]]) چ رہندے سن تے روسیاں نے اینہاں نوں سنہری لشکر آکھنا شروع کر دتا ۔ جہڑی 1240ء دی دہائی چ [[روس تے منگول حملہ]] ہون دے بعد [[منگول سلطنت]] دے لہندے حصے تے قائم ہوئی سی جہڑا اج دے [[روس]] ، [[یوکرین]] ، [[مالدویا]] ، [[قازقستان]] تے [[قفقاز]]([[کوہ قاف]]) دے علاقےآں تے مشتمل سی ۔ سلطنت طلائی اردو دے علاقےآں چ اپنےعروج دے ویلے چڑھدے [[یورپ]] دا بوہتا علاقہ [[کوہ یورال]] توں لے کے [[دریائے ڈینیوب]] دے سجے کنڈے تک تے چڑھدے چ [[سائبیریا]] دےاندر دور تک دےعلاقے سن ۔ دکھن چ طلائی اردو دے [[بحیرہ اسود]] تے [[کوہ قفقاز]] ([[کوہ قاف]]) تے [[ایران]] تے حکومت کرن آلی [[منگول]] [[ایل خانی سلطنت]] نال ملے ہوئے سن ۔ |
طلائی اردو ([[منگولی بولی]] :آلتان اورد ، [[تاتاری بولی]] :آلتین اردا ، [[ترکی بولی]] :آلتین اوردو ، [[روسی بولی]] :زولوتایا اوردا ) [[منگول]] بعد چ [[ترک]] اثرات آلی [[مسلمان]] ریاست سی جسنوں ایہہ ناں روسیاں نے دتا سی کیونجے ایہہ لوک سنہری خیمےآں ([[یورت]]) چ رہندے سن تے روسیاں نے اینہاں نوں سنہری لشکر آکھنا شروع کر دتا ۔ جہڑی 1240ء دی دہائی چ [[روس تے منگول حملہ]] ہون دے بعد [[منگول سلطنت]] دے لہندے حصے تے قائم ہوئی سی جہڑا اج دے [[روس]] ، [[یوکرین]] ، [[مالدویا]] ، [[قازقستان]] تے [[قفقاز]]([[کوہ قاف]]) دے علاقےآں تے مشتمل سی ۔ سلطنت طلائی اردو دے علاقےآں چ اپنےعروج دے ویلے چڑھدے [[یورپ]] دا بوہتا علاقہ [[کوہ یورال]] توں لے کے [[دریائے ڈینیوب]] دے سجے کنڈے تک تے چڑھدے چ [[سائبیریا]] دےاندر دور تک دےعلاقے سن ۔ دکھن چ طلائی اردو دے [[بحیرہ اسود]] تے [[کوہ قفقاز]] ([[کوہ قاف]]) تے [[ایران]] تے حکومت کرن آلی [[منگول]] [[ایل خانی سلطنت]] نال ملے ہوئے سن ۔ |
||
| لیک ۶ – | لیک ۱۰ – | ||
اپنی موت دے ویلے [[چنگیز خان]] نے اپنی سلطنت اپنے 4 پتراں وچکار ونڈ دتی ۔ [[جوجی خان]] سبتوں وڈا سی پر اوہ چنگیز خان توں 6 مہینے پہلے مر گئیا سی ، اس لئی لہندے دے منگول قبضے الے علاقے ، جنہاں چ [[روس]] تے [[قازقستان]] شامل سن ، اسدے پتر [[باتو خان]] نوں دے دتے گئے جہڑا [[نیلا اردو]] دا حکمران بن گئیا سی ، ایہہ اردو بعد چ [[چٹا اردو]] بن گئیا ۔ 1235ء چ باتو نے عظیم جرنیل [[سوبدائی بہادر]] نال مل کے لہندے ول حملے شروع کیتے ۔ اس نے پہلے [[باشکیر]] علاقے فتح کیتے تے فیر 1236ء چ [[وولگا بلغاریہ]] ول ٹرے ۔ ایتھوں اسنے 1237ء چ [[یوکرین]] دے دکھنی [[گیاہستان]] ([[سٹیپ]]) فتح کیتے تے [[کومان]]آں نوں لہندے ول نسن تے مجبور کر دتا ۔ اتلے ول رخ کردے ہوئے باتو نے [[روس تے منگول حملہ]] شروع کیتا تے تن سالاں چ [[روسی راجواڑے]]آں نوں فتح کر لئیا ،جدوں کہ اسدے چاچا زاداں [[کادان]] تے [[گویوک]] نے دکھن چ [[الانیا]] چ جا وڑے ۔ |
اپنی موت دے ویلے [[چنگیز خان]] نے اپنی سلطنت اپنے 4 پتراں وچکار ونڈ دتی ۔ [[جوجی خان]] سبتوں وڈا سی پر اوہ چنگیز خان توں 6 مہینے پہلے مر گئیا سی ، اس لئی لہندے دے منگول قبضے الے علاقے ، جنہاں چ [[روس]] تے [[قازقستان]] شامل سن ، اسدے پتر [[باتو خان]] نوں دے دتے گئے جہڑا [[نیلا اردو]] دا حکمران بن گئیا سی ، ایہہ اردو بعد چ [[چٹا اردو]] بن گئیا ۔ 1235ء چ باتو نے عظیم جرنیل [[سوبدائی بہادر]] نال مل کے لہندے ول حملے شروع کیتے ۔ اس نے پہلے [[باشکیر]] علاقے فتح کیتے تے فیر 1236ء چ [[وولگا بلغاریہ]] ول ٹرے ۔ ایتھوں اسنے 1237ء چ [[یوکرین]] دے دکھنی [[گیاہستان]] ([[سٹیپ]]) فتح کیتے تے [[کومان]]آں نوں لہندے ول نسن تے مجبور کر دتا ۔ اتلے ول رخ کردے ہوئے باتو نے [[روس تے منگول حملہ]] شروع کیتا تے تن سالاں چ [[روسی راجواڑے]]آں نوں فتح کر لئیا ،جدوں کہ اسدے چاچا زاداں [[کادان]] تے [[گویوک]] نے دکھن چ [[الانیا]] چ جا وڑے ۔ |
||
[[File:Flag_of_the_Golden_Horde.svg|thumb|150px|left|طلائی اردو دا اک دوجا جھنڈا]] |
|||
| ⚫ | باتو دے اردو نے بھائیاں تے چاچا زاداں ، [[شیبان]] ، [[اوردا]] ، [[کادان]] تے [[خاقان]] [[مونگکے خان]] دی مدد نال لہندے ول حملے جاری رکھے تے [[پولینڈ]] تے [[ھنگری]] تے حملے کیتے جہڑے [[موہی دی لڑائی]] تے [[لیگنیکا دی لڑائی]] چ اپنے عروج تے پہنچ گئے ۔ 1241ء چ وڈا خان [[اوگدائی خان]] [[منگولیا]] چ مر گئیا تے [[باتو خان]] نوں اپنے [[ویانا]] دے محاصرے توں [[قرولتائی]] چ حصہ لین لئی واپس آنا پئیا ۔ تے اسدے بعد مڑ فیر کدی وی منگول فوج لہندے چ اینی دور نئیں آئی ۔ 1242ء چ [[ھنگری]] تھانیں واپس پرتدے ہوئے باتو تے [[بلغاریہ]] تے قبضہ کر لئیا ۔ [[باتو خان]] نے اپناراجگھر [[خزاری سلطنت]] دے راجگھر [[اتیل]] دی تھاں تے [[دریائے وولگا]] دے تھلڑے علاقے [[سرائے]] چ بنائیا ۔ اس توں کجھ چر پہلے باتو دے نکے بھائی [[شیبان]] نے باتو دی فوج نوں چھڈ کے [[یوہ یورال]] دے چڑھدے چ [[دریائے اوب]] تے [[دریائے ارتش]] دے نال نال اپنا علیحدہ الس (ulus) بنا لئی۔ |
||
== سنہری دور == |
|||
[[File:Tokhtamysh.jpg|thumb|250px|left|1382ء چ [[توختامش]] دا [[روسی سلطنت]] تے حملہ]] |
|||
طلائی اردو دے لوک زیادہ تر مخلوط [[ترک]] تے [[منکول]] سن جنہاں نے [[اسلام]] قبول کر لئیا سی ۔ اردو دی بوہتی آبادی ترک نژاد ، [[قپچاق]] ، [[وولگا تاتار]] ، [[خوارزمی]] تے دوجے سن ۔ طلائی اردو ہولی ہولی ترکیت دا شکار ہو گئیا تے اپنی منگول شناخت کھو دتی تے باتو دی اولاد جہڑی اصلی منگول جنگجو سی ، نوں اعلی طبقہ (اشرافیہ) سمجھئیا جاندا سی ۔ طلائی اردو دے لوکاں نوں [[روسی]] تے [[یورپی]] عام طور تے عام ناں [[تاتاری]] نال جاندے سن ۔ |
|||
[[File:Batu_Han.JPG|thumb|200px|left|[[ترکی]] چ [[باتو خان]] دا مجسمہ]] |
|||
| ⚫ | باتو دے اردو نے بھائیاں تے چاچا زاداں ، [[شیبان]] ، [[اوردا]] ، [[کادان]] تے [[خاقان]] [[مونگکے خان]] دی مدد نال لہندے ول حملے جاری رکھے تے [[پولینڈ]] تے [[ھنگری]] تے حملے کیتے جہڑے [[موہی دی لڑائی]] تے [[لیگنیکا دی لڑائی]] چ اپنے عروج تے پہنچ گئے ۔ 1241ء چ وڈا خان [[اوگدائی خان]] [[منگولیا]] چ مر گئیا تے [[باتو خان]] نوں اپنے [[ویانا]] دے محاصرے توں [[قرولتائی]] چ حصہ لین لئی واپس آنا پئیا ۔ |
||
[[Category:تاتارستان]] |
[[Category:تاتارستان]] |
||
۱۴:۴۲, ۱۰ فروری ۲۰۱۰ دی دہرائی
طلائی اردو (منگولی بولی :آلتان اورد ، تاتاری بولی :آلتین اردا ، ترکی بولی :آلتین اوردو ، روسی بولی :زولوتایا اوردا ) منگول بعد چ ترک اثرات آلی مسلمان ریاست سی جسنوں ایہہ ناں روسیاں نے دتا سی کیونجے ایہہ لوک سنہری خیمےآں (یورت) چ رہندے سن تے روسیاں نے اینہاں نوں سنہری لشکر آکھنا شروع کر دتا ۔ جہڑی 1240ء دی دہائی چ روس تے منگول حملہ ہون دے بعد منگول سلطنت دے لہندے حصے تے قائم ہوئی سی جہڑا اج دے روس ، یوکرین ، مالدویا ، قازقستان تے قفقاز(کوہ قاف) دے علاقےآں تے مشتمل سی ۔ سلطنت طلائی اردو دے علاقےآں چ اپنےعروج دے ویلے چڑھدے یورپ دا بوہتا علاقہ کوہ یورال توں لے کے دریائے ڈینیوب دے سجے کنڈے تک تے چڑھدے چ سائبیریا دےاندر دور تک دےعلاقے سن ۔ دکھن چ طلائی اردو دے بحیرہ اسود تے کوہ قفقاز (کوہ قاف) تے ایران تے حکومت کرن آلی منگول ایل خانی سلطنت نال ملے ہوئے سن ۔
منگول ابتدا
اپنی موت دے ویلے چنگیز خان نے اپنی سلطنت اپنے 4 پتراں وچکار ونڈ دتی ۔ جوجی خان سبتوں وڈا سی پر اوہ چنگیز خان توں 6 مہینے پہلے مر گئیا سی ، اس لئی لہندے دے منگول قبضے الے علاقے ، جنہاں چ روس تے قازقستان شامل سن ، اسدے پتر باتو خان نوں دے دتے گئے جہڑا نیلا اردو دا حکمران بن گئیا سی ، ایہہ اردو بعد چ چٹا اردو بن گئیا ۔ 1235ء چ باتو نے عظیم جرنیل سوبدائی بہادر نال مل کے لہندے ول حملے شروع کیتے ۔ اس نے پہلے باشکیر علاقے فتح کیتے تے فیر 1236ء چ وولگا بلغاریہ ول ٹرے ۔ ایتھوں اسنے 1237ء چ یوکرین دے دکھنی گیاہستان (سٹیپ) فتح کیتے تے کومانآں نوں لہندے ول نسن تے مجبور کر دتا ۔ اتلے ول رخ کردے ہوئے باتو نے روس تے منگول حملہ شروع کیتا تے تن سالاں چ روسی راجواڑےآں نوں فتح کر لئیا ،جدوں کہ اسدے چاچا زاداں کادان تے گویوک نے دکھن چ الانیا چ جا وڑے ۔
باتو دے اردو نے بھائیاں تے چاچا زاداں ، شیبان ، اوردا ، کادان تے خاقان مونگکے خان دی مدد نال لہندے ول حملے جاری رکھے تے پولینڈ تے ھنگری تے حملے کیتے جہڑے موہی دی لڑائی تے لیگنیکا دی لڑائی چ اپنے عروج تے پہنچ گئے ۔ 1241ء چ وڈا خان اوگدائی خان منگولیا چ مر گئیا تے باتو خان نوں اپنے ویانا دے محاصرے توں قرولتائی چ حصہ لین لئی واپس آنا پئیا ۔ تے اسدے بعد مڑ فیر کدی وی منگول فوج لہندے چ اینی دور نئیں آئی ۔ 1242ء چ ھنگری تھانیں واپس پرتدے ہوئے باتو تے بلغاریہ تے قبضہ کر لئیا ۔ باتو خان نے اپناراجگھر خزاری سلطنت دے راجگھر اتیل دی تھاں تے دریائے وولگا دے تھلڑے علاقے سرائے چ بنائیا ۔ اس توں کجھ چر پہلے باتو دے نکے بھائی شیبان نے باتو دی فوج نوں چھڈ کے یوہ یورال دے چڑھدے چ دریائے اوب تے دریائے ارتش دے نال نال اپنا علیحدہ الس (ulus) بنا لئی۔
سنہری دور
طلائی اردو دے لوک زیادہ تر مخلوط ترک تے منکول سن جنہاں نے اسلام قبول کر لئیا سی ۔ اردو دی بوہتی آبادی ترک نژاد ، قپچاق ، وولگا تاتار ، خوارزمی تے دوجے سن ۔ طلائی اردو ہولی ہولی ترکیت دا شکار ہو گئیا تے اپنی منگول شناخت کھو دتی تے باتو دی اولاد جہڑی اصلی منگول جنگجو سی ، نوں اعلی طبقہ (اشرافیہ) سمجھئیا جاندا سی ۔ طلائی اردو دے لوکاں نوں روسی تے یورپی عام طور تے عام ناں تاتاری نال جاندے سن ۔
