ایوب سختیانی
| ایوب سختیانی | |
|---|---|
 |
|
| معلومات شخصیت | |
| تاریخ پیدائش | سنہ 687
|
| وفات | سنہ 749 (61–62 سال) |
| کنیت | ابو بکر |
| لقب | عنزی بصری |
| والد | ابو تمیمہ کیسان |
| عملی زندگی | |
| طبقہ | تابعین، طبقہ اعمش |
| ابن حجر کی رائے | ثقہ |
| ذہبی کی رائے | ثقہ |
| استاد | مجاہد بن جبر ، حسن بصری ، نافع مولی ابن عمر ، ابن سیرین ، عطاء بن ابی رباح ، قتادہ بن دعامہ ، حمید بن ہلال |
| نمایاں شاگرد | سفیان ثوری ، سفیان بن عیینہ ، امام مالک ، شعبہ بن حجاج |
| پیشہ | محدث |
ترمیم  | |
ایوب سختیانی دا شمار گٹھ تابعین دے محدثین وچ ہُندا اے۔ اوہ اپنے زمانہ وچ حدیث دے وڈے عالم تے امام سن، حافظ الحدیث سن تے حدیث دے مشہور راوی نيں۔
ناں ونسب[سودھو]
ایوب نام، ابو بکر کنیت، والد دا ناں کیسان سی، لیکن اوہ کنیت توں زیادہ مشہور نيں، ایوب قبیلہ عنزہ دی غلامی وچ سن ۔
فضل وکمال[سودھو]
ایوب اگرچہ غلام سن لیکن اقلیم علم تے عمل دے تاجدار سن ۔ ابن سعد لکھدے نيں: كان أيوب ثقة ثبتاً في الحديث، جامعاً عدلاً، ورعاً، كثير العلم، حجة۔[۱] نووی لکھدے نيں کہ انہاں دی جلالت، انہاں دی امامت انہاں دے حفظ، انہاں دی توثیق، انہاں دے وفور علم انہاں دی فہم تے سربلندی اُتے سب دا اتفاق اے۔[۲] ابن عماد حنبلی انہاں نوں علمائے علام وچ ميں لکھدے نيں۔[۳]
ان دے عہد دے تمام اکابر علماء انہاں دے علمی تے اخلاقی کمالات دے معترف تے انہاں دی جلالت تے شان اُتے متفق نيں۔ شعبہ انہاں نوں سید العلماء دے لقب توں ملقب کردے سن ۔ ابن عیینہ کہندے سن کہ وچ چھیاسی تابعین توں ملا، مگر انہاں وچوں کسی نوں ایوب دے مثل نہ پایا۔ حماد بن زید دا بیان اے کہ انہاں نوں جنہاں جن محدثین تے علماء دے پاس بیٹھنے دا اتفاق ہويا، ایوب انہاں سب توں افضل تے پابند سنت سن ۔ اشعث بن سوار انہاں نوں "جهبذ العلماء" کہندے سن ۔ ہشام بن عروہ کہندے سن بصرہ وچ ایوب دا مثل نہ سی۔ حسن بصری انہاں نوں نوجوانان بصرہ دا سردار کہندے سن ۔ ابن عون کہندے سن کہ ابن سیرین دی موت دے بعد اسيں لوکاں دے سامنے سوال پیدا ہويا کہ ہن کون باقی رہ گیا؟ لیکن فیر خود ہی جواب مل گیا کہ ایوب موجود نيں۔[۴][۵]
روایت حدیث[سودھو]
- روی عن:
ابو برید عمرو بن سلمہ جرمی ، ابو عثمان نہدی ، سعید بن جبیر ، ابو العالیہ ریاحی ، عبد اللہ بن شقیق ، ابو قلابہ جرمی ، مجاہد بن جبر ، حسن بصری ، محمد بن سیرین ، معاذہ العدویہ ، وقیس بن عبایہ حنفی ، ابو رجاء عمران بن ملحان عطاردی ، عکرمہ مولیٰ ابن عباس ، ابو مجلز لاحق بن حمید ، حفصہ بنت سیرین ، یوسف بن ماہک ، عطاء بن ابی رباح ، نافع مولیٰ ابن عمر ، ابو الشعثاء جابر بن زید ، حمید بن ہلال ، ابو الولید عبد اللہ بن حارث ، اعرج ، عمرو بن شعیب ، قاسم بن عاصم ، قاسم بن محمد ، ابن ابی ملیکہ ، قتادہ وغیرہم۔
- روی عنہ:
محمد بن سیرین ، عمرو بن دینار ، زہری ، قتادہ (یہ انہاں دے شیوخ وی نيں)، یحییٰ بن ابی کثیر ، شعبہ ، سفیان ، مالک ، معمر ، عبد الوارث ، حماد بن سلمہ ، سلیمان بن مغیرہ ، حماد بن زید ، معتمر بن سلیمان ، وہیب ، عبید اللہ بن عمرو ، اسماعیل بن علیہ ، عبد السلام بن حرب ، محمد بن عبد الرحمن طفاوی ، نوح بن قیس حدانی ، ہشیم بن بشیر ، یزید بن زریع ، خالد بن خارث ، سفیان بن عیینہ ، عبد الوہاب ثقفی وغیرہم۔[۶]