ریاست جیسلمیر

جیسلمیر اک اجیہی پرانے ریاست اے، جس نوں کہ گولڈن سٹی وی کیہا جاندا اے۔ اس توں علاوہ جیسلمیر نوں حویلیاں دا شہر وی کیہا جاندا اے۔ اس شہر وچ بہت زیادہ حویلیاں ہن۔ اتہاس توں پتہ چلدا اے کہ جیسلمیر ریاست نوں 12ویں صدی وچ جیسل بھٹی نے وسایا سی۔ جیسل دے نخلستان ناں نال مشہور رہی بھٹی راجپوتاں دی ریاست وچ کسے ویلے ہر پاسے جنگل ہی جنگل ہندے سن پر ہن اس علاقے وچ پانی دی کافی کمی اے، جس کرکے خشک علاقہ ہون کارن اتھے کوئی فصل نہیں ہندی۔ دھار دے ریگستان وچ جیسلمیر دا قیام 1178 عیسوی وچ یدوونشی بھاٹی دے ونشج راول-جیسل ولوں کیتی گئی سی۔ راول جیسل دے راجپوتاں نے اتھے 770 سال تکّ لگاتار راج کیتا اے۔ جیسلمیر نوں پہلاں ماڈدھارا اتے ولبھمنڈل وی کہندے سن۔

ریاست جیسلمیر دا قلعہ بہت مشہور اے۔ ایہہ قلعہ چتوڑگڑھ توں بعد دوجے نمبر اپر آؤندا اے۔ اس قلعے دی تیاری 1469–73 وچ ہویا سی۔ ایہہ قلعہ کافی اچی پہاڑی اپر بنیا ہویا اے۔ ایہہ قلعہ بہت ہی وشال اتے سندر اے۔ ریاست جیسلمیر دے محلّ بھون نرمان کلا دا اتم نمونہ ہن۔ جیسلمیر دے قلعے اندر ستّ منزلا محل، راج ولاس، فنی جھروکھے ویکھن یوگ ہن۔ جیسلمیر دی شلپ کلا وی دیکھن والی اے۔ اتھوں دی پاٹووکی حویلی ساری دی ساری ڈبی وانگ بنی ہوئی اے۔ اس حویلی دی تیاری 18ویں صدی وچ ہویا سی۔ ایہہ بہت ہی سندر عمارت اے۔ اس عمارت وچ سونے نال چترکاری کیتی ہوئی اے۔ اس عمارت وچ کچّ اتے پیلے پتھر دا کم بہت ہی ودھیا ڈھنگ نال کیتا گیا اے۔ کیہا جاندا اے کہ جیسلمیر وچ ناتھ ملّ جی دی حویلی نوں 19ویں صدی وچ لالو اتے ہاتھی ناں دے دو بھراواں نے بنایا سی۔ اس حویلی وچ کندھاں اُتے چتر شلپکاری بہت ودھیا کیتی ہوئی اے۔ اتھوں دی سلیم سنگھ دی حویلی وی کافی سندر اے۔ سلیم سنگھ جیسلمیر ریاست دا وزیراعظم سی۔ جیسلمیر توں 16 کلومیٹر دور بھٹیاں دی اصلی راجدھانی لاڈوربا اے، جس دے کہ ہن کھنڈر ہی ملدے ہن۔ جیسلمیر توں 42 کلومیٹر دور پاکستان والے پاسے اک پنڈ اے، جتھے ہر پاسے ریت ہی ریت اے۔ اس تھاں اپر سویرے سورج چڑھن ویلے اتے شام نوں سورج چھپن ویلے نظارہ ویکھن یوگ ہندا اے۔ اس ریت دے آلے-دوآلے جھاڑیاں ہن۔ کدے-کدے کسے جھاڑی نوں کوئی پھلّ وی لگّ جاندا اے۔ اتھے دو کلومیٹر دے علاقے وچ ریت دے اچے-نیویں ٹبے ہن، جو کہ سندر نظارہ پیش کردے ہن۔