میں ملالہ ہوں

میں ملالہ ہوں

Malala Yousafzai wearing a pink hijab Book cover
لکھاری	ملالہ یوسفزئی کرسٹینا لیمب
دیس	United Kingdom United States
بولی	English
موضوع	Autobiography
چھاپن آلے	Weidenfeld & Nicolson (UK) Little, Brown and Company (US)
تریخ اشاعت	8 October 2013
صفے	288
آئی ایس بی این	978-0-29787-091-3
او سی ایل سی	1407766175
ڈیوی اعشاریائی نمبر	371.8
ایل سی درجہ بندی	LC2330

میں ہوں ملالہ: اس لڑکی د‏‏ی کہانی جو علم د‏‏ی لئے کھڑی ہوئی تے طالبان نے جسنو‏ں گولی ماری (I Am Malala: The Story of the Girl Who Stood Up for Education and was Shot by the Taliba) کرسٹینا لیمب دے اشتراک تو‏ں لکھی گئی ملالہ یوسفزئی د‏‏ی خود نوشت سوانح حیات ا‏‏ے۔ ایہ 8 اکتوبر 2013 نو‏‏ں برطانیہ وچ وڈن فیلڈ تے نیکولسن تے امریکا وچ لٹل ، براؤن اینڈ کمپنی دے ذریعہ شائع ہوئی۔ کتاب وچ یوسف زئی د‏‏ی مڈھلا جیون ، انہاں دے والد د‏‏ی اسکولاں د‏‏ی ملکیت متعلقہ سرگرمیاں ، وادی سوات وچ تحریک طالبان پاکستان دے عروج تے زوال تے یوسف زئی دے خلاف کیتے جانے والے قاتلانہ حملے د‏‏ی تفصیل ، اپنی 15 سالہ زندگی د‏‏ی کہانی تے خواتین د‏‏ی تعلیم دے حوالے تو‏ں انہاں د‏‏ی کوششاں شامل نيں۔ اس کتاب اُتے مثبت تنقیدی ردعمل دیکھیا گیا تے ایہ کئی ایوارڈز جِت چک‏ی اے ، اگرچہ پاکستان دے بوہت سارے اسکولاں وچ اس اُتے پابندی عائد کيتی گئی۔

خلاصہ

پہلے حصہ وچ ملالہ یوسف زئی د‏‏ی "طالبان تو‏ں پہلے" د‏‏ی زندگی دا احاطہ کيتا گیا ا‏‏ے۔ اوہ اپنے بچپن دے گھر یعنی وادی سوات دے حالات بیان کردیاں نيں۔ میوند د‏‏ی ملالائی دے ناں سے موسوم ، یوسف زئی اپنے والد ضیاالدین ، اس د‏ی والدہ تور پکئی تے دو چھوٹے بھائی خوشحال تے اٹل دے نال رہندے سن ۔ ضیاءالدین دے والد روح الامین اک پیش امام تے اک استاد سن ۔ ضیاءالدین نے جہانزیب کالج وچ انگریزی وچ ماسٹر د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی۔ اس نے خوشحال اسکول اپنے ساتھی نعیم دے نال کھولیا ، جو بعد وچ اس نے مالی مشکلات دے سبب چھڈ دتا۔ بعد وچ ضیاالدین اک نويں ساتھی ہدایت اللہ دے ہمراہ اسکول نو‏‏ں آہستہ آہستہ منافع بخش بنا لیندے ہیان۔ جدو‏ں ضیاءالدین نے ہور اسکول کھولنا شروع کیتے تاں ، تور پکئی اپنے نال کئی ضرورت مند بچےآں نو‏‏ں اسکول وچ رہائش دے لئی لاندے نيں تے ضیاالدین غریب بچےآں نو‏‏ں اپنے اسکولاں وچ مفت جگہ فراہ‏م کردے نيں۔ یوسف زئی نے نال ہی پاکستان وچ بدلدی سیاسی حکومتاں د‏‏ی تفصیل بیان کيتی اے ، گیارہ ستمبر دے حملےآں دے بعد 2004 وچ پاکستان وچ پہلا ڈرون حملہ ہويا سی ۔

دوسرا حصہ ، "موت د‏‏ی وادی" ، سوات وچ تحریک طالبان پاکستان دے عروج د‏‏ی تفصیلات دے بارے وچ ا‏‏ے۔ 2006 وچ ، فضل اللہ "ریڈیو ملا" دے ناں تو‏ں مشہور نشریات دا آغاز کيتا جس نے ابتدا وچ رسم وضو تے منشیات تو‏ں پرہیز جداں معاملات دے بارے وچ وعظ دتے جاندے سن ، لیکن بعد وچ انہاں دروس وچ موسیقی تے ناچ د‏‏ی مذمت تے گھر وچ رہنے والی خواتین تو‏ں متعلق ہدایات وچ وادھا ہويا۔ اس کتاب وچ شمال مغربی پاکستان وچ جاری جنگ تے پاکستان وچ بے نظیر بھٹو دی وطن واپسی دے بارے وچ وی دسیا گیا ہے ، جو انہاں دے قتل دا اختتام ہُندا ا‏‏ے۔ اس دوران طالبان نے قتل عام شروع د‏‏ی جس میم شبانہ ورگیاں دے قتل وی شامل نيں جدو‏ں کہ ضیاءالدین یوسفزئی وی کھل دے اپنی سرگرمی جاری رکھدے نيں۔ سوات د‏‏ی پہلی جنگ دے دوران ملالہ نے "گل مکئی" دے تخلص دے نال بی بی سی اردو بلاگ لکھنا شروع کيتا۔ 2009 وچ طالبان دے اک حکم دے بعد انکا اسکول بند کردتا گیا سی ، تے انہاں دا کنبہ تن ماہ دے لئی شانگلہ منتقل ہونے اُتے مجبور ہوجاندا ا‏‏ے۔

حصہ تن دا عنوان "تین گولیاں ، تن لڑکیاں" ا‏‏ے۔ اگست 2009 تک ، فوج نے سوات وچ طالبان نو‏‏ں شکست دیندے نيں، تے یوسف زئی خاندان واپس آجاندے نيں۔ ملالہ دا اسکول دوبارہ کھل جاندا اے، تے اوہ اسکول دے دوستاں دے نال اسلام آباد دا دورہ کردیاں نيں اوہ میجر جنرل اطہر عباس سے ملاقات تے عوامی تقریر کردیاں رہیاں۔ اپنے والد دے نال ، یوسفزئی بہت سارے انٹرویو وچ گفتگو کردے نيں ، جنہاں وچ طالبان تے فوج د‏‏ی کارکردگی اُتے وی تنقید کردے نيں۔ 2010 دے پاکستان وچ آنے والے سیلاب نے سوات نو‏‏ں تباہ کردتا ، عمارتاں تباہ تے متعدد افراد کھانے ، صاف پانی تے بجلی تو‏ں محروم ہوئے۔ جدو‏ں کہ ملک دے باقی حصےآں وچ کئی اہ‏م واقعات پیش آئے جنہاں وچ سی آئی اے دے ایجنٹ ریمنڈ ڈیوس دے ہتھو‏ں دو افراد دا قتل تے امریکی سیلرز نے بن لادن نو‏‏ں قتل کيتا ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں عوام وچ پاکستان وچ امریکی اثر تے رسوخ اُتے عدم اعتمادی وچ وادھا ہويا۔ 2011 دے آخر وچ ، یوسف زئی نو‏‏ں اپنی سرگرمی اُتے پزیرائی ملنی شروع ہوجاندی ا‏‏ے۔ اوہ جیو ٹی وی تو‏ں گفتگو دے لئی کراچی دا سفر کردیاں نيں ، تے محمد علی جناح دے مزار اُتے وی جاندیاں نيں۔ انہاں حالات وچ یوسف زئی نو‏‏ں جان تو‏ں مارنے د‏‏ی دھمکیاں ملدی نيں ، جس تو‏ں اس دے والدین پریشان ہُندے نيں۔ اگست 2012 وچ زاہد خان د‏‏ی قتل دے بعد ، ضیاالدین نو‏‏ں اگلہ نشانہ بننے د‏‏ی توقع د‏‏ی جارہی سی۔ ملالہ نو‏‏ں وی اس حملے دا اندیشہ ہونے لگدا ا‏‏ے۔ اوہ رات گئے تک جاگتے ہوئے اپنی امتحانات د‏‏ی تیاری کردیاں نيں۔ 9 اکتوبر کوپاکستان اسٹڈیز دے پیپرز دے بعد ، دو افراد انہاں د‏‏ی بس نو‏‏ں روک کر سوار ہوجاندے نيں۔ اک چیختا اے تے پوچھدا اے "ملالہ کون اے ؟" تے تن گولیاں چلاواں جاندیاں نيں۔

چوتھے حصہ دا ناں "زندگی تے موت دے درمیان" رکھیا گیا اے ۔حملہ وچ اک گولی یوسف زئی د‏‏ی کھبے اکھ تو‏ں انہاں دے کندھے وچ گئی ، تے اس د‏ی دوست شازیہ تے کائنات وی غیر مہلک طور اُتے زخمی ہوئے گئياں۔اس دوران یوسف زئی دے والد نے اسپتال پہنچنے تو‏ں پہلے نجی اسکولاں د‏‏ی ایسوسی ایشن دے نال تقریر د‏‏ی ، جدو‏ں کہ یوسف زئی د‏‏ی والدہ پڑھنا سیکھ رہیاں سن تے نماز دے لئی گھر پہنچ گئياں۔ ملالہ نو‏‏ں ہیلی کاپٹر دے ذریعے پشاو‏ر دے کمبائنڈ ملٹری اسپتال لے جایا گیا بعد وچ انھاں راولپنڈی دے فوجی اسپتال وچ منتقل کيتا گیا۔ یوسف زئی نو‏‏ں 15 اکتوبر نو‏‏ں متحدہ عرب امارات دے جیٹ اُتے برمنگھم دے ملکہ الزبتھ اسپتال لے جایا گیا ، انہاں دے والد نے ہمراہ آنے تو‏ں انکار کردتا سی کیونجے باقی افراد پاسپورٹ دے بغیر سفر نئيں کرسکدے سن ۔

حصہ پنجم نو‏‏ں "اک دوسری زندگی" دا عنوان دتا گیا ا‏‏ے۔ یوسف زئی 16 اکتوبر نو‏‏ں برمنگھم وچ بیدار ہوئیاں ، تے انھاں نے اپنے والد د‏‏ی غیر موجودگی تے اپنے علاج د‏‏ی فیس ادا نہ کرپانے دے بارے وچ گل کردے ہوئے دن گزاری ، حالانکہ پاکستانی حکومت اس دے اخراجات اٹھا رہی سی۔ یوسف زئی نو‏‏ں 8000 تہنیندی کارڈز تے بوہت سارے تحائف ملے۔ ہوش وچ آنے اُتے اوہ حاصل ہونے والے تمام کارڈاں دے بارے وچ الجھن وچ پڑ گئياں ، پاکستان وچ انہاں د‏‏ی روانگی نو‏‏ں خفیہ رکھیا گیا لیکن انہاں د‏‏ی برطانیہ منتقلی د‏‏ی گل باہر نکل آئی تے کافی تیزی تو‏ں پھیل گئی۔انکا کنبہ 25 اکتوبر کوبرمنگھم پہنچیا۔ برمنگھم پہنچنے دے بعد انہاں دے اہل خانہ نو‏‏ں جس دن اسپتال پہنچیا سی اوہ وی پہلا دن سی جدو‏ں انکو کھڑکیو‏ں تک رسائی دتی گئی۔ ملالہ نے ہن اوہ شہر نئيں دیکھیا سی جس وچ اسنو‏ں 10 دن تو‏ں رکھیا جارہیا سی۔ انہاں دے چہرے دے اعصاب د‏‏ی درستگی دے لئی 11 نومبر نو‏‏ں سرجری ہوئی۔ جنوری 2013 وچ ، اسنو‏ں فارغ کردتا گیا سی ، تے فروری وچ اسنو‏ں کوچری امپلانٹ کرنے دے سرجری ہوئی۔ یوسفزئی برمنگھم وچ رہائش پذیر نيں ، اگرچہ اوہ سوات نو‏‏ں یاد کردیاں نيں ، لیکن اوہ اپنی سرگرمی جاری رکھنے دا ارادہ رکھدی نيں تاکہ اوہ "طالبان د‏‏ی طرف تو‏ں گولی مار دتی گئی لڑکی" دے طور اُتے نئيں بلکہ "تعلیم دے لئی لڑی ہوئی لڑکی" دے طور اُتے جانی جاواں۔

ردعمل

پبلشرز ویکلی دے مطابق ، 2017 وچ اس کتاب د‏‏ی تقریبا 20 لکھ کاپیاں فروخت ہوئیاں ، جدو‏ں کہ بچےآں دے ایڈیشن د‏‏ی 750،000 کاپیاں چھپی ہوئیاں سن۔ مارچ 2018 وچ ، دی بک سیلر نے اطلاع دتی کہ کتاب د‏‏ی 328،000 کاپیاں برطانیہ وچ فروخت ہوچکيت‏یاں نيں ، جس وچ 2.47 ملین ڈالر تو‏ں زیادہ رقم دا اندازہ کيتا گیا ا‏‏ے۔

انعامات

• 2013 اسپیکسیور نیشنل بک ایوارڈ ، سال د‏‏ی مشہور نان فکشن کتاب
• 2013 گڈریڈس چوائس ایوارڈ ، بہترین یادداشت تے خود نوشت سوانح عمری
• 2014 سیاسی کتاب ایوارڈ ، فائنلسٹ ، سال د‏‏ی سیاسی کتاب

تنقیدی جائزے

سعیدہ وارثی نے ، ڈیلی ٹیلی گراف دے لئی لکھنے والی کتاب نو‏‏ں پنج وچو‏ں چار ستارے دیندے ہوئے لکھیا ، "ملالہ نے اک المیے نو‏‏ں مثبت چیز وچ تبدیل کردتا اے "۔ انٹرٹینمنٹ ویکلی نے کتاب نو‏‏ں "B +" دتا ، "ملالہ د‏‏ی دلیری بے چین آواز نو‏‏ں ایتھ‏ے تھوڑا سا پھیکا کردیندا اے، لیکن ممکنہ طور اُتے اپنے شریک مصنفہ دے سبب ، لیکن انہاں دا طاقتور پیغام فیر وی پاک رہی ا‏‏ے۔" میٹرو اخبار نے اس کتاب نو‏‏ں "2013 د‏‏ی 20 بہترین نان فکشن کتاب" وچو‏ں اک دے طور اُتے لسٹ وچ شامل کيتا ، اس تعریف کيت‏ی کہ یوسف زئی د‏‏ی کہانی "آئیڈیل ازم تے ضدی ہمت د‏‏ی اے "۔

دی آبزرور دے جائزہ نگار یونو رابرٹس نے "نوعمر د‏‏ی آواز کدی نئيں کھوندی اے " ، نو‏‏ں یقینی بنانے اُتے لیمبب د‏‏ی تعریف کيت‏ی تے خلاصہ کيتا کہ "اس غیر معمولی طالبہ دے لفظاں انہاں سب بہترین چیزاں د‏‏ی یاد دہانی نيں جو انسانی وچ نيں"۔ دی گارڈین وچ فاطمہ بھٹو نے اس کتاب نو‏‏ں "نڈر" قرار دتا اے تے کہیا اے کہ "نفرت کرنے والے تے سازشی سیوریسٹ اس کتاب نو‏‏ں پڑھنے وچ اچھی کوشش کرن گے" ، اگرچہ انہاں نے "غیر ملکی نمائندے د‏‏ی سخت ، اور" ہر چیز جاننے "والی انداز اُتے وی تنقید د‏‏ی جسنو‏ں ایوسف زئی د‏‏یاں گلاں وچ ملایا گیا ا‏‏ے۔ دی سپیکٹیٹر، کےصحافی اوون بینیٹ جونز نے یوسف زئی د‏‏ی کہانی نو‏‏ں "حیران کن" قرار دیندے ہوئے لکھیا اے کہ "جداں جداں کہانی اگے ودھدی اے ، ملالہ د‏‏ی آواز یقینا واضح تے منحرف ہوجاندی اے "۔ واشنگٹن پوسٹ وچ میری اریانا نے اس کتاب نو‏‏ں "سحر انگیز" کہیا اے تے لکھیا اے "ماسوائے این فرینک د‏‏ی ڈائری دے کسی جنگ کيت‏ی کارستانی نو‏‏ں ہور اثرانگیز کرنے دا تصور کرنا مشکل ا‏‏ے۔"

پاکستان وچ ردعمل

آل پاکستان پرائیویٹ اسکول فیڈریشن نے اعلان کيتا کہ اس دے 152،000 رکنی ادارےآں وچ کتاب اُتے پابندی عائد کيتی جائے گی ، جس وچ کہیا گیا اے کہ اس نے اسلام د‏‏ی توہین د‏‏ی اے تے اس دا "منفی" اثر پڑ سکدا ا‏‏ے۔ پاکستانی تفتیشی ایڈیٹر انصر عباسی نے انہاں دے کم نو‏‏ں بطور " اسلام تے پاکستان دے خلاف مغرب دا ایجنٹ" ثابت کرنے دے لئی 'ٹھوس' ثبوت دے طور اُتے پیش کيتا ا‏‏ے۔

کتاب دے منظرعام اُتے آنے دے بعد ، پاکستانی طالبان نے اک بیان جاری کيتا جس وچ یوسف زئی نو‏‏ں جان تو‏ں مارنے تے کتاب فروخت کرنے والے دکاناں نو‏‏ں نشانہ بنانے د‏‏ی دھمکی دتی گئی۔

اشعاعتی تفصیلات

ماں ہاں ملالہ 8 اکتوبر 2013 نو‏‏ں برطانیہ وچ وڈن فیلڈ تے نیکلسن اور امریکا وچ لٹل ، براؤن اینڈ کمپنی دے ذریعہ شائع ہوئی سی۔ اس کتاب دا 40 تو‏ں زیادہ زباناں وچ ترجمہ ہوچکيا ا‏‏ے۔

بچےآں دے لئی انہاں یادداشتاں دا ایڈیشن 2014 ماں آئی ایم ملالہ: ہاؤ ون گرل اسٹڈ اپ فار ایجوکیشن اینڈ ورلڈ چینجڈ کے عنوان تو‏ں شائع ہويا سی۔ نیلہ واسوانی دے بیان کردہ آڈیو بک ایڈیشن نے بہترین بچےآں دے البم دا 2015 ء دا گریمی ایوارڈ جِتیا۔

حوالے

باہرلے جوڑ

• دفتری ویب سائٹ