پیامِ مشرق
پیامِ مشرق عظیم شاعر، فلسفی تے نظریہ پاکستان دے بانی علامہ اقبال دی فلسفیانہ شاعری دی اک تصنیف اے۔ ایہ کتاب ۱۹۲۳ء وچ شائع ہوئی۔
تعارف[سودھو]
پیامِ مشرق دیوان غربی شرقی دا جواب اے جو مشہور جرمن شاعر گوئٹے دا کلام اے۔
جامع تعارف:
پیام مشرق، علامہ اقبال دا تیسرا فارسی مجموعہ کلام اے۔ اس وچ علامہ اقبال دا تحریر کردہ مفصل اردو دیباچہ وی شامل اے علامہ اقبال، خواجہ حافظ دے اسلوبِ کلام توں وی متاثر سن تے گوئٹے دے فکر وفن توں بھی۔ انہاں نوں گوئٹے دے طرزِ احساس وچ اپنائیت محسوس ہوئی۔ چنانچہ انہاں نے اک سو سال بعد "پیام مشرق" دے ناں توں اپنا فکر انگیز مجموعہ کلام شائع کيتا تے اسنوں مشرق دنیا دی طرف توں جہانِ مغرب نوں اک تحفہ قرار دتا۔ انتساب: علامہ اقبال دنیا بھر دے مسلماناں دی حریت فکر تے سیاسی و سماجی سربلندی دی علامت، اپنے مجموعہ کلام دا انتساب امیر امان اللہ خاں والی افغانستان دے ناں کيتا۔ اس کتاب دے تمہیدی اشعار وچ علامہ اقبال نے انہاں نوں بہت خراجِ تحسین پیش کیا
علامہ اقبال نے پیام مشرق دی پنج عنوانات وچ تقسیم کيتا اے،
- لالہ طور
- افکار
- می باقی
- نقشِ فرنگ
- خُردہ
لالہ طور[سودھو]
پہلے حصے وچ اک سو تریسٹھ رباعیات نيں۔ انہاں رباعیات وچ انسانی زندگی دے باطنی پہلو اُجاگر کیتے گئے نيں۔
افکار[سودھو]
کتاب دا ایہ دوسرا حصہ سب توں زیادہ ضخیم اے۔ اس وچ اکاون نظماں نيں۔۔ بیشتر نظماں وچ تمثیلی اندازِ بیان اختیار کيتا گیا اے جو مولانا جلال الدین رومی دی مثنوی و معنوی دی یاد تازہ کر دیندا اے۔
می باقی[سودھو]
یہ پیام مشرق دا تیسرا حصہ اے تے پنتالیس غزلاں اُتے مشتمل اے۔ انہاں غزلاں دی سب توں وڈی خوبی، انہاں دی رجائیت تے امید پسندی اے۔
نقشِ فرنگ[سودھو]
پیام مشرق دے چوتھے حصے دی نظماں وچ مغربی رہتل و سبھیاچار تے اقوامِ مغرب دے فلسفہ و فکر نوں متعارف کروا کے، فرنگی تمدن دے کمزور پہلواں دی نشان دہی کيتی گئی اے۔ انہاں نظماں وچ سوشلسٹ انقلاب دے پس منظر وچ مزدور تے سرمایہ دار دے موضوعات اُتے وی دادِ سخن دتی گئی اے۔ علامہ اقبال نوں اس انقلاب دے جس پہلو نے بے حد متاثر کيتا سی، اوہ اس دا نظریہ مساوات سی۔ دوسری طرف یورپ دی اندھی استعماری قودیاں سن، جنہاں دے جبر و استبداد توں اوہ شدید نفرت کردے سن ۔
خردہ[سودھو]
پیام مشرق دے پنجويں تے آخری حصے دا ناں خُردہ اے۔ اس وچ مختلف عنوانات دے تحت تیئیہ متفرق اشعار شامل نيں۔ انہاں اشعار دے مضامین وچ نُدرت تے فکر و خیال دی تازگی تے گہرائی دا عنصر کار فرما اے۔
ہور ویکھو[سودھو]
- بانگ درا
- شکوہ
- جواب شکوہ
- خضر راہ
- طلوع اسلام
- غلام قادر روہیلہ
- فاطمہ بنت عبد اللہ
- والدہ مرحومہ دی یاد وچ
- صقلیہ
باہرلے جوڑ[سودھو]
- علامہ اقبال دی مذيد شاعری پڑھنے دے لئی اردو پلیس Archived 2007-09-30 at the وے بیک مشین
- اقبال اکیڈمی پاکستان [۱]
