ہوئی دا روزہ

ہوئی دا ورت ہندو اتے سکھ عورتاں ولوں رکھیا جان والا ورت اے اتے اس ورت نوں اہوئی دا ورت وی کیہا جاندا اے۔ ایہہ ورت کتک دی ستویں نوں رکھیا جاندا اے جو کروا چوتھ توں تن دن بعد عورتاں ولوں رکھیا جاندا اے۔ کروا چوتھ دا ورت شوہر لئی رکھیا جاندا اے پر ہوئی دا ورت سنتان (پتر) دی سلامتی اتے سکھ لئی رکھیا جاندا اے۔

کہانی

ہوئی دے ورت نال متعلق وکھ وکھ کہانیاں پرچلت ہن پر پنجاب وچ کہانی اس پرکار پرچلت اے: اکّ راجے دے ستّ پتر اتے اکّ پتری (شہزادی) سی اتے اس دے راجے دے سارے پتراں دا ویاہ ہو چکیا سی۔ اکّ دن راجے دے پتری جاں شہزادی اپنیاں ستّ دیاں ستّ بھرجائیاں نال مل کے مٹی پٹن گئی۔ مٹی پٹن دا کم پورا کر ساریاں بھرجائیاں اس تھاں توں پرھاں چلیاں گئیاں پر شہزادی اکلی ہی مٹی پٹدی رہِ گئی۔ جدوں اوہ کدال نال مٹی پٹّ رہی سی تاں مٹی پٹدیاں غلطی نال ہوئی دے بچیاں نوں مار دتا جس نال غصے وچ آ کے ہوئی نے شہزادی نوں زندگی بھر بانجھ رہن دا شراپ دے دتا۔ ہوئی دے شراپ بارے جدوں شہزادی دیاں بھرجائیاں نوں خبر ملی تاں اوہ بہت دکھی ہوئیاں۔ شہزادی دی وڈی بھرجائی ہوئی کول گئی اتے شہزادی دا شراپ خود نوں دین لئی کیہا اتے ہوئی نے اسے پرکار کیتا تے وڈی بھرجائی نوں شراپ دے دتا۔ جدوں گھر جا کے وڈی بھرجائی نے اپنی سسّ نوں ساری گل دسی تاں اس دے بانجھ ہون بارے پتہ لگن اپر سسّ وڈی بھرجائی نوں گھروں کڈھ دتا۔ بھٹکدی ہوئی وڈی نونھ نوں اکّ کیڑے پئی ہوئی گاں ملدی اے تاں اوہ باراں سال اس گاں دی سیوا کردی اے اتے اس سیوا صدقہ باراں سال بعد وڈی نونھ نوں منڈے دی حصول ہندی اے۔ منڈا ہون دی خبر وڈی نونھ دی سسّ (رانی) نوں ملدی اے تاں اوہ اتے اس دے منڈے نوں واپس گھر بلوا لیندی اے۔ سسّ دے پچھن توں بعد وڈی نونھ دسدی اے کہ اسدی سنتان بیمار گئو دی باراں سال دی سیوا دا نتیجہ اے۔

پوجا

ہوئی دی پوجا کرن توں پہلاں گھر دی کندھ اپر بھجے ہوئے چاولاں دے آٹے اتے رنگاں ولوں ہوئی دی مورتی الیکی جاندی اے تے اس مورتی اگے مٹھیائی تے پھل رکھ کے پوجا کیتی جاندی اے۔

ودھی

ہوئی دے ورت والی سویر عورتاں سویرے اشنان کرکے دو کروے پوردیاں ہن پر ایہناں کبھاں دی ورتوں عورتاں وکھ وکھ ڈھنگ نال کردیاں ہن۔ کجھ عورتاں دوویں کنبھ پانی نال بھردیاں ہن اتے کجھ عورتاں اکّ کنبھ وچ پانی اتے دوجے کنبھ نوں انّ نال بھر لیندیاں ہن۔ کروے نوں پھیر رسوئی وچ چلھے کول رکھ دتے جاندے ہن۔ اس ورت نوں دوپہر ویلے کھوہلیا جاندا اے اتے ورت کھولن توں پہلاں محلے دیاں عورتاں اکٹھیاں ہو کے برہامنی کول کہانی سنن لئی جاندیاں ہن۔ کہانی سناؤن ویلے ہر واک پورا کرن مگروں پجارن اکّ پانی دے کٹورے وچ انّ دے دانے پاؤندی جاندی اے۔ کہانی ختم ہون توں بعد اس پانی دے کٹورے نوں سورج وال سٹیا جاندا اے۔ ایہہ کہانی دے مکن تومبائد عورتاں اپنے اپنے گھر جا کے اپنا ورت خول لیندیاں ہن۔

حوالے