بوآ:واقعہ کربلا
| ” | حسین منی و انا من الحسین ۔ قول رسول اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم | “ |
| ” | خداوند نے فرات دے کنارے اک ذبحِ عظیم مقرر کر رکھی اے ۔ توریت ، کتاب یرمیاہ 46:10 | “ |
فرمان سید الانبیا صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم
﴿ان الحسین مصباح الھدی و سفینۃ النجاۃ﴾
حسین چراغِ ہدایت تے کشتیِ نجات نیں
حیّ الی الحسین علیہ السلام لان الحسین مصباح الھدی و سفینۃ النجاۃ من اراد النجاۃ فلیوال حسینا
چلے آو حسین علیہ السلام دی طرف کیوںکہ آپ علیہ السلام ہدایت دے چراغ تے نجات دی کشتی نيں جو بندہ نجات چاہندا اے اسنوں چاہیے کہ حسین نوں دوست رکھے۩مَثَلُ أهلِ بَیتی فیکُم مَثَلَ سَفینَهَ نُوحٍ مِن قومِهِ مَن رَکِبَهَا نَجَا وَ مَن تَخَلَّفَ عَنهَا غَرِقا۩
میرے اھل بیت دی مثال کشتی نوح دی طرح اے جو وی اس وچ سوار ہوئے گا اوہ نجات پائے تے جس نے وی اس توں منہ موڑ لیا اوہ غرق ہوجائے گا تعارف سانحۂ کربلا یا واقعہ کربلا یا کربلا دی جنگ 10 محرم 61ھ (بمطابق 9 یا 10 اکتوبر، 680ء) نوں موجودہ عراق چ کربلا دے مقام اتے پیش آیا۔ جتھے مشہور عام تاریخ دے مطابق اموی خلیفہ یزید اول دی بھیجی گئی فوج نے محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے نواسے حسین ابن علی تے ان دے اہل خانہ نوں شہید کیتا۔ حسین ابن علی دے نال 72 ساتھی، کچھ غلام،22 اہل بیت دے جوان تے خاندان نبوی دیاں عورتاں تے بچے شامل سن ۔ اسلامی نظام حکومت دی بنیاد شورائیت اتے سی ۔ آنحضور صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تے خلفائے راشدین دے دور اس دی بہترین مثال سن ۔حضرت حسن بن علی تے معاویہ نے معاہدہ کیتا سی کہا وہ کسے نوں خلیفہ نامزد نہ کرن گے مگر معاویہ نے یزید نوں اپنا جانشین نامزد کرکے ایسے اصول دین دی خلاف ورزی کیتی سی کیونجے اسلامی نقطہ حیات چ شخصی حکومت دے قیام دا کوئی جواز نہیں ۔ حالے تک سرزمین حجاز چ ایسے کبار صحابہ تے اکابرین موجود سن جنہاں نے براہ راست نبی کریم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دا دور دیکھا سی ۔ لہذا انہاں لئی معاویہ دی غلط روایت قبول کرنا ممکن نئیں سی ۔ امام حسین عليہ السلام نے انہاں ہی اصولاں دی خاطر یزید دی بیعت قبول کرن توں انکار کر دتا۔ یزید دا ذاتی کردار انہاں ساریاں خوبیاں توں عاری سی جو امیر یا خلیفہ لئی شریعت اسلامیہ نے دسیاں نیں ۔ سیروشکار تے شراب و شباب اس دے پسندیدہ مشاغل سن لہذہ ذاتی حیثیت نال وی کسے فاسق تے فاجر نوں بطور حکمران تسلیم کرنا امام حسین عالی مقام لئی کس طرح ممکن ہو سکدا سی۔ یزید نے تخت نشین ہون دے بعد حاکم مدینہ ولید بن عقبہ راہیں امام حسین عليہ السلام توں بیعت طلب کیتی ولید نے سختی نال کم نہ لیا لیکن مروان بن الحکم بزور بیعت لین لئی مجبور کر رہیا سی ۔ انہاں حالات چ امام حسین عليہ السلام نے سفر مکہ اختیار کیتا تے ااہل وتھوں کوفہ دی دعوت اتے کوفہ لئی روانہ ہوئے۔ جدوں امام حسین عليہ السلام مکہ پہنچے تے اہل کوفہ نے انھاں نوں سینکڑے خط لکھ کے کوفہ آن دی دعوت دتی تاکہ اوہ خلافت اسلامیہ دے قیام دی جدوجہد دا آغاز کر سکن لیکن غدار اہل کوفہ نے انہاں نل اغداری کیتی تے اپنے وعدےآں توں پھر کے امام حسین عليہ السلام دا ساتھ نہ دتا۔ یزید دی بھیجی ہوئی فوج نے کربلا چ نواسہ رسول امام حسین عليہ السلام نوں انہاں دے اہل خانہ تے اصحاب نوں شہید کر دتا۔ ولید بن عتبہ نے امام حسین عليہ السلام تے عبداللہ بن زبیر نوں قاصد دے ذریعہ بلایا۔ حالے تک معاویہ دے مرن دی خبر مدینہ چ عام نہ ہوئی سی ۔۔ پر بلاوے دا مقصد دوناں حضرات نے سمجھ لیا ۔امام حسین عليہ السلام توں جدوں بیعت لئی کہیا گیا تے انہاں نے جواب دتا کہ میرے ورگا آدمی خفیہ بیعت نہیں کر سکدا۔ جدوں بیعت عام ہوئے گی اس وقت آ جاواں گا ۔ ولید راضی ہو گیا تے انھاں نوں واپس جان دی اجازت دے دتی ۔ عبداللہ بن زبیر اک دن دی مہلت لے کے مکہ روانہ ہوگیا۔ بعد چ اسدا تعاقب کیتا گیا مگر اس اثناء چ اوہ کتھے دور جا چکیا سی ۔ جدوں مروان نوں اس صورت حال دا علم ہویا تے ولید نال بہت ناراض ہویا تے کہیا کہ توں بیعت دا وقت گوا دتا ۔ ہ نقیامت تک انہاں توں بیعت نئیں لے سکیں گا۔ امام حسین عليہ السلام عجیب الجھن نال دوچار سن اگر اوہ مدینہ چ مقیم رہندے تے بیعت دے بغیر کوئی چارہ کار نہ سی ۔ لٰہذا اوہ27 رجب 60 ہجری(60ھ) چ اپنے اہل و عیال دے نال مکہ روانہ ہو گئے۔ مکہ پہنچ کے شعب ابی طالب چ قیام کیتا۔
|
| چُنواں لیکھ کربلا وچ اولاد عقیل بن ابی طالب عبد الرحمان بن عقیل بن ابی طالب (وفات 61ھـ/ 680ء) امام حسین دے چچا زاد بھائی سن ہور کربلا دے شہداء وچ توں سن۔ عبد اللہ بن عقیل شہدائے کربلا وچوں اک نیں۔ اکبر انہاں دا لقب اے۔ جعفر بن عقیل عقیل ابن ابی طالب دے فرزند ہور آپ دی والدہ “حوصا” بنت عمرہ بن عام بن حسان بن کعب بن عبد بن ابی بکر ابن کلاب عامری ہور آپ دی نانی ریطہ بنت عبد اللہ بن ابی بکر سن واقعہ کربلا وچ 15 دشمناں کو قتل کر کے بشر ابن حوط دے ہتھوں شہید ہوئے ۔ عبد اللہ بن مسلم بن عقیل کربلا وچ شہید ہونے والوں وچ توں اک سن۔ ان دے والد مسلم ابن عقیل حضرت علی کرم اللہ وجہہ دے بھائی حضرت عقیل ابن ابوطالب دے بیٹے سن یعنی حسین ابن علی دے چچا زاد بھائی سن۔ ابن شهر آشوب نے لکھیا اے: «عبدللہ بن مسلم نے تن حملیاں وچ اٹھانوے دشمن دے سپاہیاں نوں قتل کیتا تے پھر عمرو بن صبیح الصيداوي تے اسد بن مالک نے آپنوں شہید کیتا۔»۔ البلاذري کہندا اے: «عمرو بن صبيح الصيداوي نے عبداللّہ بن مسلم بن عقیل کو تیر مار کے گھوڑے توں نیچے گرایا تے لوگاں نوں آپ دے قتل دے لئی کہا تے کہیا کہ میں آل الحسين دے اک بچے نوں تیر مار کے گرایا تے تیر متھے اُتے لگا تے اس تیر توں اس دا ہاتھ اس دے متھے دے نال پیوت ہو گیا»۔ عون فرزند مسلم دا ناں پرانے منابع مین شہدائے کربلا وچ نئيں اے ؛ لیکن فاضل دربندى نے آپ نوں شهدا وچ شمار کيتا اے ۔ تے لکھیا اے کہ اپنے بھائی احمد دی ندا «يا لثارات مسلم» اُتے میدان جنگ وچ گئے تے ۲۰۰ دشمن سپاہیاں نوں ہلاک کيتا ۔ تے عمر بن صبيح دے تیر توں درجه شهادت اُتے فائز ہوئے محمد ابن عقیل ابن ابی طالب (متوفی 61 ھ / 680 عیسوی) حسین بن علی ابن ابی طالب دی صف وچ جنگ کربلا دے شرکا وچ شامل سن۔ محمد بن ابی سعید بن عقیل عاشورا دے دن شہید ہونے والے بنی ہاشم دے شہدائے کربلا وچوں نيں۔ کربلا وچ انہاں دا سن ست سال سی۔ حضرت امام حسین دی شہادت دے بعد خیمےآں اُتے ہونے والے حملے وچ انہاں دی شہادت واقع ہوئی۔ انہاں دا ناں زیارت ناحیہ مقدسہ وچ آیا اے۔
زیارت ناحیہ مقدسہ وچ انہاں دے ناں دے نال انہاں نوں سلام کيتا گیا اے تے انہاں دے قاتل اُتے ناں دے نال لعنت کيتی گئی اے: السَّلامُ عَلی مُحَمَّد بن ابی سَعید بن عَقیل وَلَعَنَ اللہ قاتِلَهُ لُقَیطِ بن ناشِر الجُهَنیّ |
| شہدائے کربلا حُلاس بن عمرو راسبی نے کربلا دی لڑائی چ امام حسین ابن علی ولوں حصہ لیا تے عاشورہ دے دن پہلے حملے چ یزیدی فوج ہتھوں ہوے حُلاس بن عمرو راسبی تے اسدا بھائی نعمان بن عمرو، کوفہ دے رہن والے تے اصحاب علی ابن ابی طالب وچوں سن . خلافت علی آپ کوف شہر رئیس شهربانی سن . شروع چ آپ تے آپ دے بھائی نعمان، عمر سعد نال سن. بعد چ آپ تے آپ دے بھائی امام حسین دے لشکر نال آملے . حُلاس کربلا چ عمرو بن سعد دے لشکر نال آئے تے جنگ شروع ہون توں پہلے آپ تے آپ دے بھائی امام حسین دے لشکر چ آگئے تے پہلے حملے چ یزیدی فوج نال لڑدے ہوئے شہید ہوئے۔ آپ قبیلہ ازو دے چشم و چراغ سن آپ حلاس بن عمرو راسبی دے سگے بھائی سن ۔ لشکر ابن سعد توں بغاوت کر کے شب عاشور امام حسین علیہ السلام دی بارگاہ وچ حاضر ہوئے تے جنگ مغلوبہ وچ شہید ہو کے حیات ابدی دے مالک بن گئے ۔ نعمان بن عمرو ازدی تے حلاس بن عمرو ازدی جو کوفہ وچ حضرت امیرالمؤمنین علیہ السلام دے اصحاب وچوں سن ۔نعمان اپنے بھائی حلاس بن عمرو ازدی دے نال عمر سعد دی فوج وچ کربلاء پہنچے مگر جدوں حق دی شناخت دی تاں حضرت امام حسین علیہ السلام دے لشکر نال جا ملے تے پہلے پہل شہداء وچ سرخرو ہوئے۔ هفهاف بن مُهَنَّد راسبی حسین ابن علی دے اصحاب وچوں سن جو عاشورا دے دن کربلا دی لڑائی چ یزیدی فوجاں نال لڑدے ہوئے شہید ہوئے. آپ علی بن ابی طالب دے دوستاں وچوں سن . جنگ صفین چ آپ علی بن ابی طالب دے نال شامل سن. آپ حسن بن علی دے دوستاں وچوں سن. جس وقت آپ نے سنیا کہ حسین بن علی مکہ کوفہ ول سفر تے نکل پئے نیں ؛ آپ بصرہ وچوں کڑی نگرانی دے باوجود باہر نکل آئے تے کربلا ول ٹر پئے تے عاشورا دے دن عصر ویلے کربلا پہنچے ۔ آپ اوس ویلے کربلا پہنچے کہ لڑائی ختم ہو چکی تے عمر سعد دے لشکری اہل بیت دے خیمے لٹ رہے سن. اس حالت وچ آپ خیام حسین بن علی دے دفاع لئی کھڑے ہوگئے . دشمن دے کئی لشکریاں نوں قتل کرن مگروں آپ محاصرے چ آگے تے گھوڑے توں تھلے آگئے ۔ تے پیادہ جنگ جاری رکھی ایتھے تک کہ زخماں دی کثرپ وجہوں آپ شہید ہوگئے ۔ آپ عاشورہ دے دن امام حسین علیہ سلام دی شہادت مگروں ، اہل بیت دے خیمےآں دا دفاع کردےہوئے شہد ہوئے |
چُنویں تصویر |
حديث نبوی
محمد بن عمرو بن حسین بیان کردے نيں :کنا مع الحسين بنهر کربلا فنظر إلي شمر ذي الجوشن فقال : صدق اﷲ ورسوله! فقال رسول اﷲ صلي الله عليه وآله وسلم کائي أنظر : إلي کلب أبقع يلغ في دماء أهل بيتي و کان شمر أبرصہم یعنی امام حسین دے نال کربلا دے دریا اُتے موجود سن تاں آپ نے شمر دے سینے دی طرف دیکھیا تے فرمایا : اللہ تے اس دے رسول صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے سچ فرمایا اے۔ رسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے فرمایا سی کہ گویا میں اس سفید داغاں والے کتے دی طرف دیکھ رہیا ہاں جو میرے اہل بیت دے خون وچ منہ مار رہیا اے تے شمر برص دے داغاں والا سی۔(کنز العمال فضائل اهل بي، قتل حسين، 13) چنانچہ حسین ابن علی نے نشانی دیکھ کے فرمایا ہاں ایہ بدبختی تیرا ہی مقدر اے، اوہ بدبخت اگے ودھیا تے سر نوں تن توں جدا کر دتا۔
|
| اقتباس امام حسین عليہ السلام نے مقام بیضہ اُتے خطبہ دتا ۔ جس وچ اپنےمقاصد دی وضاحت کيتی ۔ آپ نے فرمایا:
|
کیہ تسیں جاندے او؟
|
| عاشورہ عاشور تے عاشورہ تے عاشوراء علمائے لغت دے مشہور قول دے مطابق دس محرم نوں کہیا جاندا اے۔ بعض علمائے لغت دا کہنا اے کہ لفظ عاشورہ لفظ عاشور دا معرب اے تے عاشورا اک عبرانی لفظ اے۔ عبرانی وچ لفظ عاشورا (یہودی مہینے) ماہ " تشْری" دی دسويں تریخ نوں کہیا جاندا اے ۔عاشورہ، محرم دا دسواں دن اے، (اوہ دن جدوں حسین ابن علی شہید ہوئے سن ۔) |
| واقعات حسین بن علی توں بیعت دے مطالبہ دے بعد قافلہ حسینی دی مدینہ توں روانگی توں شروع ہو کے قافلہ حسینی دی واپس مدینہ آمد تک دے واقعات ۔ سنہ 60 ھ
سنہ 61 ه
|
| گٹھاں |
.jpg)
مورتاں
| |||||||||||
.jpg)
| ویکیمیڈیا منصوبےآں وچ |