اسامی بولی

اسامی بولی
دیس:	ہندستان
بولن گنتی:	16.8 ملین
بولی ٹبر :	ہند آریا‌ئی بولیاں

اسامی بولی ہندستان وچ بولی جان والی اک بولی اے۔۔ ایدی بولن گنتی 16.8 ملین اے۔

حرھدے وچّ دکھایا پیلے رنگ دا علاقہ آسامی بولی والے علاقے نوں دکھاندا ہے

آسامی بولی اتلے-چڑھدے بھارت وچّ بولی جان والی اک بولی ہے۔ بولی پروار دی نظر توں ایہہ پوربی ہند -آریہ بولی ہے اتے بنگلا، میتھلی، اڑیا اتے نیپالی نال اس دا نزدیک دا تعلق ہے۔ ایہہ پوربوت بھارت وچّ آسام دے راج وچّ مکھ روپ ولوں بولی جاندی ہے۔ ایہہ آسام دی سرکاری بولی ہے۔ ایہہ اروناچل پردیش اتے ہور پوربوت بھارتی راجاں دے کجھ ہسیاں وچّ وی بولی جاندی ہے۔ اک اسمیا آدھارت کریول بولی ناگالینڈ اتے آسام دے کجھ ہسیاں وچّ ویاپک روپ ولوں استعمال کیتا ہے۔ اسمیاوکتاواندی چھوٹی گنتی بھوٹان اتے بنگلادیش وچّ پایا جا سکدا ہے۔ ایہہ 13 لکھ ولوں زیادہ دیشی وکتاواں دوارا بولی جاندی ہے۔ بھاشائی پروار دی نظر ولوں اس دا سنبندھ آریا بھاشا پروار نال ہے اتے بانگلا، میتھلی، اڑیا اتے نیپالی ولوں اس دا نزدیک دا سنبندھ ہے ۔ حالانکہ اسمیا بھاشا دی اتپتی سترہویں شتابدی ولوں منی جاندی ہے پر ساہتئک ابھرچیاں دا نمائش تیرھویں شتابدی وچّ ردر کانڈالی دے درون پرو (مہامبھارت) اتے سری کشن کانڈالی دے رامائن ولوں ارمبھ ہویا ۔ ویشنوی اندولن نے راجسی ساہت نوں زور دتا ۔ شنکر دیوَ (1449 - 1568) نے اپنی لمی جیون - یاترا وچّ اس اندولن نوں سورچت کویتا، ناٹیہ اتے گیتاں ولوں زندہ رکھیا ۔

اسمیا ساہت دی 16وی صدی ولوں 19ویں صدی تکّ دی کویتا دھارا نوں چھ بھجیا وچّ ونڈ سکدے ہن ۔

• مہانکاواں اتے پراناں دے انوواد
• کویتا جاں پراناں دی کہانیاں
• گیت
• نرپیکھ اتے اپیوگتاوادی کویتا
• جیونیاں اتے آدھارت کویتا
• دھارمک کتھا کویتا جاں سنگرہ

اسمیا دی پارمپرک کویتا اچورگ تکّ ہی سیمت سی ۔ بھرتردیو (1558 - 1638) نے اسمیا گدء ساہت نوں سگٹھت روپ پردان کیتا ۔ دامودر دیوَ نے پرمکھ جیونیاں لکھیاں ۔ پرشوتم ٹھاکر نے ویاکرن اتے کم کیتا ۔ اٹھارہوی شتی دے تنّ دشک تکّ ساہت وچّ وشیش تبدیلی وکھائی نہیں دتے ۔ اس دے بعد چالھی سالاں تکّ اسمیا ساہت اتے بانگلا دا ورچسو بنا رہا ۔ اسمیا نوں جیون پردان کرن وچّ چندر کمار اگروال (1858 - 1938), لکشمیناتھ بیجبروا (1867 - 1838), اتے ہیمچندر گوسوامی (1872 - 1928) دا یوگدان رہا ۔ اسمیا وچّ چھایاوادی اندولن چھیڑنے والی ماسک پترکا جوناکی دا ارمبھ ایہناں لوکاں نے کیتا سی ۔ اننیسویں شتابدی دے اپنیاسکار پدمنابھ گوہین بروا اتے رجنیکنت باردولوئی نے اتہاسک اپنیاس لکھے ۔ ساماجک اپنیاس دے کھیتر وچّ دیواچندر تالکدار اتے بینا بروا دا نام پرمکھتا ولوں آؤندا ہے ۔ آزادی پراپتی دے بعد بریندر کمار بھٹاچاریا نوں مرتئنجے اپنیاس لئی گیانپیٹھ انعام ولوں سنمانت کیتا گیا ۔ اس بھاشا وچّ کھیتری اتے جیونی روپ وچّ وی بہت سارے اپنیاس لکھے گئے ہن ۔ 40وے اتے 50ویں دشک دی کویتاواں اتے گدء مارکسوادی وچاردھارا ولوں وی پربھاوت وکھائی دندی ہے ۔

حوالے

باہری کڑیاں

• Candrakānta abhidhāna: Asamiyi sabdara butpatti aru udaharanere Asamiya-Ingraji dui bhashara artha thaka abhidhana. second ed. Guwahati: Guwahati Bisbabidyalaya, 1962.
• A Dictionary in Assamese and English (1867) First Assamese dictionary by Miles Bronson from (books.google.com)
• English-Assamese Online Dictionary Archived 2009-11-27 at the وے بیک مشین
• English translation - Assamese Literature Archived 2017-09-17 at the وے بیک مشین
• The Creative Visionary: Jyoti Prasad Agarwalla (1903-1951)
• Ethnologue report for Assamese
• Assamese Archived 2008-05-08 at the وے بیک مشین – UCLA Phonetics Lab Data
• Assamese computing resources at TDIL
• Bharatiya Bhasha Jyoti: Asamiya —a textbook for learning Assamese through Hindi from the Central Institute of Indian Languages.
• Learn Assamese (Organization teaching grammar vocabulary and phrases)