الیکٹرانک ووٹنگ مشین

الیکٹرانک ووٹنگ مشین
ورتوں	انتخابات
انتظامی تقسیم

ای وی ایم اکّ مشین اے جو ووٹنگ لئی ورتی جاندی اے۔ اس دا پورا نام الیکٹرونک ووٹنگ مشین اے اس دا استعمال بھارت وچ عام چوناں اتے راج صوبائی اسمبلی دیاں چوناں وچ ۱۹۹۹ وچ شروع ہویا اتے ۲۰۰۴ توں اس دا پوری طرحاں استعمال ہو رہا اے۔ بھارت دا چون کمیشن آزاد اتے نرپکھّ چوناں نوں یقینی بناؤن لئی چون پریکریا وچ سدھار دی کوشش کردا رہا اے۔

بھارت وچ عام انتخابات تے ریاستی اسمبلیاں دے انتخابات وچ الیکٹرانک ووٹنگ مشین(AVM)کا جزوی استعمال ۱۹۹۹ءم تو‏ں شروع ہويا۔ جدو‏ں کہ ۲۰۰۴ دے انتخابات تو‏ں اس دا مکمل استعمال ہو رہیا ا‏‏ے۔ اس دے استعمال تو‏ں کاغذ دے بیلٹ پیپر دے مقابلے وچ ووٹ ڈالنے تے اس د‏ی گنت‏ی کرنے وچ وقت د‏‏ی بہت بچت ہُندی ا‏‏ے۔

ڈزائینر

عوامی علاقہ دے دو مشہور بھارت الیکٹرونکس لمٹڈ، بنگلور اتے الیکٹرونکس کارپوریشن آف انڈیا لمٹڈ، حیدرآباد دے تعاون نال بھارت چون کمیشن نے ای وی ایم دی کھوج اتے ڈزائیننگ کیتی۔

اتہاس اتے ترقی

ای وی ایم دا پہلی وار استعمال مئی، ۱۹۸۲ وچ کیرل دے پرور صوبائی اسمبلی چون علاقہ دے ۵۰ متدان مرکزاں وچ ہویا۔ ۱۹۸۳ توں بعد ایہناں مشیناں دا استعمال اس لئی نہیں کیتا گیا کہ چوناں وچ ووٹنگ مشیناں دے استعمال نوں ودھانک روپ دتے جان لئی سپریم کورٹ دا حکم جاری ہویا سی۔ دسمبر، ۱۹۸۸ وچ پارلیمنٹ نے اس قانون وچ سودھ کیتی اتے لوک نمائندہ قانون ۱۹۵۱ وچ نویں دھارا – ۶۱ اے جوڑی گئی، جو آیوگ نوں ووٹنگ مشین دے استعمال دا اختیار دیندی اے۔ سودھی دھارا ۱۵ مارچ ۱۹۸۹ توں با اثر ہوئی۔ مرکز سرکار ولوں فروری، ۱۹۹۰ وچ ہریک مانتا حاصل قومی اتے علاقائی پارٹیاں دے نمائندےآں والی چون سدھار کمیٹی بنائی گئی۔ بھارت سرکار نے ای وی ایم دی ورتوں متعلق موضوع وچار وٹاندرے لئی چون سدھار کمیٹی نوں بھیجیا۔ ۲۴ مارچ ۱۹۹۲ نوں سرکار دے قانون اتے نیاں وزارت ولوں چون کراؤن متعلق قنوناں، ۱۹۶۱ وچ لوڑیندی سودھ دا نوٹیفیکیشن جاری کیتا گیا۔ نومبر ۱۹۹۸ توں بعد عام چوناں، اپّ چوناں وچ ہریک پارلیمانی اتے صوبائی اسمبلی چون علاقہ وچ ای وی ایم دا استعمال کیتا جا رہا اے۔ بھارت ۲۰۰۴ دیاں عام چوناں وچ دیس دے سارے متدان مرکزاں اتے دسّ لکھ ۷۵ ہزار ای وی ایم دے استعمال نال ای جمہوریت وچ بدل گیا۔ ادوں توں ہی ساریاں چوناں وچ ای وی ایم دا استعمال کیتا جا رہا اے۔

خاصیتاں

• ایہہ چھیڑچھاڑ مکت اتے چلاون وچ آسان اے۔
• کنٹرول اکائی تے کماں نوں کنٹرول کرن والے پروگرام اکّ وار پروگرام بناؤن یوگ بنیاد تے مائیکرو چپّ وچ نشٹ کر دتا جاندا اے۔ اس توں بعد اس نوں پڑھناں، کاپی کرنا جا بدلاء کرنا ناممکن اے۔
• غیر قانونی ووٹاں دا امکان گھٹ ہندی اے۔
• گنناں پریکریا تیز بناؤندی اے تے لاگت وی گھٹاؤندی اے۔
• اس دا استعمال بناں بجلی توں کیتا جا سکدا اے تے ایہہ مشین بیٹری نال چلدی اے۔
• جیکر امیدوار دی گنتی ۶۴ توں ودھ نہیں ہندی تاں ای وی ایم دی ورتوں نال چوناں کروائیاں جا سکدیاں ہن۔ ایہہ ودھ توں ودھ ۳۸۴۰ ووٹ درج کر سکدی اے۔
• ای وی ایم نال پرانی مت پتر نظام دے مقابلے وچ ووٹ پاؤن دے ویلے وچ کمی آؤندی اے اتے گھٹ ویلے وچ نتیجے اعلان کردی اے۔
• ای وی ایم دے استعمال نال جعلی متدان اتے بوتھ قبضہ کرن دیاں واقعے وچ کافی حدّ تک کمی لیاندی جا سکدی اے۔
• اس نال انپڑ لوک ای وی ایم نوں مت پتر نظام توں ودھ سوکھالا پاؤندے ہن۔
• مت بکسیاں دے مقابلے ای وی ایم نوں پہنچاؤن اتے واپس لیاؤن وچ آسانی ہندی اے۔

باہرلے جوڑ