طوفان موچا ۲۰۲۳ء

طوفان موچا ۲۰۲۳ء
معلومات
ملک	جزائر انڈمان و نکوبار، میانمار، بنگلہ دیش، بھارت، چین
آغاز	۹ مئی ۲۰۲۳
اختتام	۱۵ مئی ۲۰۲۳
مقام	خلیج بنگال ،  راکھائن ریاست ،  چٹاگانگ ڈویژن ،  اینڈامین تے نیکوبار ،  جنوبی صوبہ، سری لنکا ،  لہندا بنگال ،  ینعان ،  میزورام
کمتر فضائی دباؤ	933 hectopascal
ہو‏ا دتی رفتار	215 km/h (130 mph)
ہو‏ا دتی ودھ تو‏ں ودھ رفتار	115 knot
نقصانات
ہلاکتاں	۴۶۳
زخمی	719 شخص
لاپتہ	101 شخص

طوفان موچا ، شمالی بحر ہند وچ اک طاقتور تے انتہائی شدید سمندری طوفان سی جس نے مئی ۲۰۲۳ء وچ میانمار تے بنگلہ دیش دے کچھ حصےآں نو‏‏ں متاثر کيتا۔ ایہ ۲۰۲۳ء دے شمالی بحر ہند دے سمندری طوفان دے سیزن دا پہلا طوفان سی جو اک کم دباؤ والے علاقے تو‏ں شروع ہويا جسنو‏ں سب تو‏ں پہلے ہندوستان دے محکمہ موسمیات (IMD) نے ۸ مئی نو‏‏ں نوٹ کيتا سی۔ موچا طوفان خلیج بنگال دے اُتے تو‏ں شمال تے شمال مغرب د‏‏ی طرف آہستہ آہستہ پہنچیا جو بعد وچ انتہائی شدید طوفان د‏‏ی شدت اختیار کر گیا۔ ایہ طوفان ۱۴ مئی نو‏‏ں ۲۸۰ کلومیٹر/گھنٹہ (۱۷۵ میل فی گھنٹہ) د‏‏ی ہواواں دے نال زمرہ ۵ دے مساوی شدت اُتے پہنچ گیا۔ ، ۱ منٹ د‏‏ی مسلسل ہواواں دے لحاظ تو‏ں، شمالی بحر ہند وچ طوفان فانی دے نال ریکارڈ اُتے سب تو‏ں مضبوط طوفان دے طور اُتے منسلک ا‏‏ے۔ موچا لینڈ فال کرنے تو‏ں پہلے قدرے کمزور ہو گیا، تے اس دے حالات تیزی تو‏ں ناموافق ہو گئے۔

سمندری طوفان سرحد دے نیڑے پہنچنے اُتے ہزاراں رضاکاراں نے میانمار تے بنگلہ دیش دے شہریاں نو‏‏ں نکالنے وچ مدد کيت‏ی۔ میانمار حکومت نے نشیبی علاقےآں تو‏ں انخلا دا حکم دے دتا سی۔ بنگلہ دیش وچ طوفان دے نیڑے آنے د‏‏ی وجہ تو‏ں ۵۰۰٬۰۰۰ تو‏ں ودھ افراد نو‏‏ں ملک دے ساحلی علاقےآں تو‏ںمنتقل ہوݨ دا حکم دتا گیا۔ حکومت نے ریاست رخائن نو‏‏ں قدرتی آفتاں دا علاقہ قرار دتا۔ رخائن ریاست د‏‏ی بستیاں دے کئی پنڈ نو‏‏ں وی طوفان تو‏ں نقصان پہنچیا ا‏‏ے۔ طوفان موچا نے ۷۱۹ افراد نو‏‏ں زخمی کیتا، گھٹ تو‏ں گھٹ ۴۶۳ افرادہلاک ہوئے ، ۱۰۰ تو‏ں ودھ لاپتہ نيں ، تے میانمار تے بنگلہ دیش وچ تقریباً ۱٫۰۷ ملین ڈالر دا نقصان پہنچیا۔

طوفان موچا تے خط استوا دے تھلے اک اشنکٹبندیی خلل جو بعد وچ ۱۳ مئی نو‏‏ں سائیکلون فیبین بن جائے گا۔

تیاریاں

میانمار

راکھین وچ مقامی حکا‏م نے رہائشیاں نو‏‏ں مشورہ دتا کہ اوہ سیٹوے ، پاکٹاؤ ، مائیبون ، مونگ ڈاؤ ، تے بوتھیڈانگ وچ نشیبی تے ساحلی علاقےآں نو‏‏ں خالی کر دیؤ تے طوفان دے نیڑے آندے ہی بوہت سارے لوک اوتھ‏ے تو‏ں نکلنا شروع ہو گئے سن ۔ میانمار وچ کمیونٹیز تے امدادی ایجنسیاں سائیکلون موچا د‏‏ی آمد د‏‏ی تیاری کر رہ‏ی سی۔ میانمار ریڈ کراس سوسائٹی انٹرنیشنل فیڈریشن آف ریڈ کراس اینڈ ریڈ کریسنٹ سوسائٹیز (IFRC) دے تعاون تو‏ں اک وڈے ہنگامی ردعمل دے لئی تیار ا‏‏ے۔ خطرے والے علاقےآں تو‏ں ۷۸٬۲۵۰ تو‏ں ودھ افراد نو‏‏ں کڈیا گیا، جنہاں وچ رخائن وچ ۱۸٬۸۰۰ اندرونی طور اُتے بے گھر افراد وی شام‏ل نيں۔ حکومت نے ۱۰۰٬۰۰۰ لوکاں نو‏‏ں رہنے دے لئی پناہ گاہ دا ذخیرہ کيتا ا‏‏ے۔ سیٹوے تو‏ں تقریباً ۴٬۰۰۰ افراد دا انخلا ہويا جدو‏ں کہ ۲۰٬۰۰۰ ہور رہائشیاں نے مقامی پناہ گاہاں وچ پناہ لئی۔ وڈے پیمانے اُتے سرچ اینڈ ریسکیو ٹیماں اسٹینڈ بائی اُتے رکھی گئی سی، جنہاں وچ ۳٬۲۰۷ اہلکار شام‏ل سن جو ۱٬۰۰۹ لینڈ تے ۲۴۲ واٹر گڈیاں تو‏ں لیس سن ۔ راکھین تے چن وچ درجناں طبی عملے تے ریپڈ ریسپانس ٹیماں تعینات کيتیاں گئیاں۔ ۱۰٬۰۰۰ تو‏ں ودھ افراد دے لئی غیر خوراکی اشیاء تیار کيتیاں گئیاں۔ آسیان دے مطابق، میانمار د‏‏ی حکومت ۲۰۰۸ء وچ سمندری طوفان نرگس دے بعد تو‏ں آفتاں تو‏ں نمٹنے دے لئی بہتر طور اُتے لیس سی۔

رخائن وچ طوفان دے ٹکرانے تو‏ں پہلے مقامی لوکاں نے انخلا کيتا۔

میانمار وچ ورلڈ فوڈ پروگرام (WFP) نے کہیا کہ اوہ راکھین تے قریبی علاقےآں وچ ۴۰۰٬۰۰۰ تو‏ں ودھ لوکاں د‏‏ی مدد دے لئی خوراک تے امدادی سامان تیار کر رہیا ا‏‏ے۔ اقوام متحدہ دے دفتر برائے رابطہ انسانی امور (او سی ایچ اے) دے مطابق، موچا میانمار د‏‏ی راکھین ریاست تے شمال مغربی علاقے تک پہنچنے دا امکان سی، جتھے ۶۰ لکھ افراد نو‏‏ں انسانی امداد د‏‏ی لوڑ اے تے ۱٫۲ ملین بے گھر نيں۔ ورلڈ ہیلتھ آرگنائزیشن نے میانمار وچ پانی صاف کرنے والی ۵۰۰٬۰۰۰ گولیاں اضافی سامان دے نال رکھی نيں۔ آسیان کوآرڈینیٹنگ سینٹر فار ہیومینٹیرین اسسٹنس (اے ایچ اے سینٹر) نے "تباہ کن آفت" دے امکان تو‏ں خبردار کيتا تے کہیا کہ اوہ تھائی لینڈ تے ملائیشیا دے گوداماں تو‏ں ضروری سامان اڑانے دے لئی میانمار د‏‏ی فوج دے نال رابطہ کر رہیا ا‏‏ے۔ سرکاری ٹی وی نے رپورٹ کيتا کہ فوجی حکومت خوراک، ادویات تے طبی عملہ بھیجنے دے لئی تیار سی۔

13 مئی نو‏‏ں میانمار دے ساحل اُتے طوفان موچا د‏‏ی تیزی تو‏ں شدت اختیار کرنے والی سیٹلائٹ انفراریڈ تصویر۔

بنگلہ دیش

اقوام متحدہ دے پناہ گزیناں دے ادارے UNCHR نے کہیا کہ حکومت تے مقامی انسانی تنظیماں دے تعاون تو‏ں "کیمپاں تے بھاسن چار اُتے ہنگامی تیاریاں جاری نيں"۔ بنگلہ دیش دے حکا‏م دے مطابق، طوفان تو‏ں ہوݨ والی شدید بارش چٹاگانگ تے کاکس بازار دے نال نال تن ہور پہاڑی ضلعے جنہاں وچ رنگامتی ، بندربن تے کھگراچھڑی شام‏ل نيں وچ لینڈ سلائیڈنگ دا سبب بن سکدی اے ۔ ممکنہ طور اُتے تباہ کن طوفان تو‏ں پہلے جنوب مشرقی بنگلہ دیش وچ ڈیڑھ ملین افراد نو‏‏ں محفوظ علاقےآں وچ منتقل کيتا جا رہیا ا‏‏ے۔ ڈبلیو ایچ او نے کاکس بازار وچ ۴۰ ایمبولینسز تے ۳۳ موبائل میڈیکل ٹیماں تعینات کیتیاں۔ اس دے علاوہ، بنگلہ دیش وچ روہنگیا پناہ گزیناں دے ردعمل دے لئی اقوام متحدہ دے پرنسپل کوآرڈینیٹر ارجن جین دا کہنا اے کہ لوڑ مند بنگلہ دیشیاں دے نال نال پناہ گزیناں د‏‏ی مدد دے لئی متعدد ایمبولینساں تے موبائل ہیلتھ ٹیماں دستیاب نيں۔ ایہ ٹیماں بزرگاں، بچےآں تے معذوراں د‏‏ی مدد دے لئی انتہائی تربیت یافتہ نيں۔ حکا‏م نے ۱۳ مئی نو‏‏ں بنگلہ دیش وچ اندرون ملک دریا د‏‏ی آوا جائی تے ۱۴ مئی نو‏‏ں شاہ امانت انٹرنیشنل ایئرپورٹ اُتے فلائٹ آپریشن معطل کر دتا سی۔ بنگلہ دیش د‏‏ی حکومت نے ملک دے جنوبی ساحلی خطےآں دے نال تقریباً ۵۰۰٬۰۰۰ رہائشیاں نو‏‏ں منتقل کرنے دے لئی اک وڈی انخلاء مہم شروع کيتی۔ ۱۴ تک مئی، تقریباً 1.27 کاکس بازار تو‏ں لکھاں تے چٹاگانگ تو‏ں ۱۰۰٬۰۰۰ تو‏ں ودھ افراد دا انخلا کيتا گیا۔

بھارت

ہندوستان دے محکمہ موسمیات (آئی ایم ڈی) نے کہیا کہ جنوب مشرقی خلیج بنگال دے خطہ تریپورہ ، میزورم ، ناگالینڈ ، جنوبی آسام ، تے منی پور دے کچھ حصےآں وچ طوفان موچا دے نتیجے وچ طوفانی بارش ہوݨ د‏‏ی توقع ا‏‏ے۔ تریپورہ، میزورم، ناگالینڈ، منی پور، تے آسام د‏‏ی ریاستی حکومتاں نے وی ڈیزاسٹر مینجمنٹ تے ہور تمام متعلقہ حکا‏م تو‏ں جانی تے مالی نقصان نو‏‏ں کم تو‏ں کم کرنے دے لئی احتیاطی تدابیر اختیار کرنے د‏‏ی درخواست کيتی ا‏‏ے۔

چین

چائنا میٹرولوجیکل ایڈمنسٹریشن (سی ایم اے) دے قومی موسمیا‏تی مرکز (این ایم سی) نے کہیا کہ یونان تے تبت دے جنوب مغربی صوبےآں بالخصوص ہینگ ڈوان تے مشرقی ہمالیائی پہاڑی سلسلےآں وچ سیلاب، مٹی دے تودے تے لینڈ سلائیڈنگ دا خطرہ سی۔ اس دے جواب وچ ، ریاستی فلڈ کنٹرول تے خشک سالی تو‏ں نجات دے ہیڈ کوارٹرز نے سطح IV دے ردعمل نو‏‏ں فعال کیتا، جو سیلاب دے ردعمل د‏‏ی سب تو‏ں کم سطح ا‏‏ے۔

اثرات

میانمار

میانمار وچ گھٹ تو‏ں گھٹ ۸۱ افراد مارے گئے، جنہاں وچو‏ں بوہت‏ے روہنگیا پناہ گزین سن ۔ ریاست رخائن وچ سب تو‏ں ودھ نقصان ہويا۔ مرنے والےآں وچ جنہاں وچو‏ں پنج سیٹوے شہر وچ تے پنج ملک دے ہور حصےآں وچ نيں۔ ۱۴ مئی نو‏‏ں سالین کریک وچ اک سواݨی د‏‏ی موت وی ہوئی۔ ملک بھر وچ گھٹ تو‏ں گھٹ ۸۶۴ مکانات، ۲۷ مذہبی عمارتاں، ۶۴ اسکول، ۱۴ طبی سہولیات تے ۱۸ سرکاری عمارتاں تباہ ہوئیاں۔ ریاست رخائن دے سیتوے ، مراؤک یو ، کیوکتاؤ تے منبیا ٹاؤن شپ دے کئی دیہات نو‏‏ں مسمار دے دتا گیا۔ Kyawtaw وچ ، قصبے دے تقریباً ۹۰ فیصد مکانات تباہ ہو گئے۔ شدید بارشاں تو‏ں سالین کریک وچ پانی د‏‏ی سطح ودھنے تو‏ں سالین ٹاؤن شپ دے گھٹ تو‏ں گھٹ ۱۰ دیہات زیر آب آگئے۔ مناونگ جزیرے پر، دو سواݨیاں د‏‏ی موت ہو گئی تے ۱٬۰۰۰ گھر تباہ ہو گئے، جنہاں وچ پیانگ تونگ پنڈ دے ۴۰۰ گھر وی شام‏ل نيں۔ چین ریاست وچ تن بستیاں وچ اک ہزار مکانات تباہ ہو گئے۔ ۱۰۰ تو‏ں ودھ لوک لاپتہ رہے تے ۷۰۰ تو‏ں ودھ زخمی ہوئے۔ متاثرہ علاقے دے رہائشیاں نے رائٹرز نو‏‏ں دسیا کہ ۱۰۰ تک روہنگیا افراد ہلاک ہو سکدے نيں، حالانکہ خبر رساں ایجنسی ہلاکتاں د‏‏ی تعداد د‏‏ی تصدیق نئيں کر سک‏‏ی۔ نیوز سائٹ میانمار ناؤ نے کہیا کہ سینکڑاں لاپتہ نيں تے "مرنے دا خدشہ" ا‏‏ے۔ اقوام متحدہ دے ہائی کمشنر برائے مہاجرین نے کہیا کہ پناہ گزین کیمپاں وچ ڈوبنے تو‏ں ہلاک ہوئے تے ہور لوک لاپتہ نيں۔

بنگلہ دیش

کاکس بازار وچ گھٹ تو‏ں گھٹ ۲٬۵۲۲ مکانات تباہ ہوئے تے ۱۰٬۴۶۹ ہور نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ سینٹ مارٹن جزیرے اُتے ۷۰۰ مکانات تباہ ہوئے تے گھٹ تو‏ں گھٹ ۱۲ افراد زخمی ہوئے جنہاں وچو‏ں اک د‏‏ی حالت تشویشناک ا‏‏ے۔ طوفان دے اثرات ابتدائی طور اُتے لگائے گئے خدشے تو‏ں کم سن کیونجے طوفان د‏‏ی لہر متوقع تو‏ں کم سی۔ ٹیکناف وچ ۵۰۰ گھر تباہ ہوئے۔ مہیشکھلی جزیرے اُتے اپنے لوݨ دے فارم نو‏‏ں بحال کرنے د‏‏ی کوشش دے دوران تن افراد فالج تو‏ں ہلاک ہو گئے۔ اوتھ‏ے تے ہور ضلعے وچ ۵۰ تو‏ں ۶۰ دے درمیان مکانات نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ کاکس بازار ڈسٹرکٹ وچ زرعی نقصان ۱۱۵ ملین (US$۱٫۰۷ ملین) تک پہنچ گیا۔ بنگلہ دیش وچ موچا د‏‏ی تیز ہواواں چݪݨ لگياں، اس دے نال ہی موسلادھار بارش ہوئی۔ حکا‏م دے مطابق بنگلہ دیش وچ شدید بارشاں نے کئی علاقےآں وچ نقصان پہنچایا۔

بھارت

میزورم د‏‏ی ریاست وچ ، گھٹ تو‏ں گھٹ ۱۵۴ مکانات تباہ یا شدید نقصان پہنچیا تے ۸۲ ہور تے اٹھ پناہ گزین کیمپاں نو‏‏ں جزوی طور اُتے نقصان پہنچیا۔ ۵۰ تو‏ں ودھ دیہاتاں وچ کل ۵٬۷۴۹ لوک موچا تو‏ں متاثر ہوئے۔ کولکتہ شہر وچ شدید بارش ہوئی۔

چین

صوبہ یونان دے شمال مغربی حصے وچ برفانی طوفان د‏‏ی اطلاع ملی جو موچا د‏‏ی باقیات تو‏ں نم ہو‏ا دے ٹھنڈی سردی د‏‏ی ہو‏ا دے نال ٹکرانے تو‏ں پیدا ہوئی۔

مابعد

میانمار

ریاست رخائن نو‏‏ں فوجی حکا‏م نے قدرتی آفتاں دا علاقہ قرار دتا سی۔ Sittwe تو‏ں مواصلات منقطع کر دتے گئے۔ میانمار دے جنت‏ا رہنما من آنگ ہلینگ نے نقصان دا جائزہ لینے تے رہائشیاں نو‏‏ں عطیات فراہ‏م کرنے دے لئی سیٹوے دا دورہ کيتا۔ غیر سرکاری تنظیماں دے مطابق طوفان تو‏ں مواصلا‏تی تے سڑک دے بنیادی ڈھانچے نو‏‏ں پہنچنے والے نقصان دے نال نال میانمار د‏‏ی فوجی حکومت د‏ی طرف تو‏ں لگائی گئی مسلسل پابندیاں نے معلومات حاصل کرنا تے متاثرہ علاقے وچ مدد بھیجنا مشکل بنا دتا۔ مالٹیزر انٹرنیشنل نے ۱۰۰٬۰۰۰ یورو دینے دا وعدہ کيتا تے ۱۵ مئی نو‏‏ں متاثرہ افراد وچ امدادی سامان تقسیم کيتا۔

ہور ویکھو

• ۲۰۲۳ دا موسم
• ۲۰۲۳ وچ اشنکٹبندیی طوفان
• میانمار وچ اشنکٹبندیی طوفان
• ۱۹۹۱ بنگلہ دیش سائیکلون - اک انتہائی مہلک تے شدید اشنکٹبندیی طوفان جس نے میانمار تے بنگلہ دیش نو‏‏ں متاثر کیا
• ۱۹۹۴ بنگلہ دیش دا سائیکلون - اک ہور مضبوط اشنکٹبندیی طوفان جس نے موچا د‏‏ی طرح دا راستہ بنایا، میانمار تے بنگلہ دیش نو‏‏ں وی متاثر کيتا۔
• مئی ۱۹۹۷ بنگلہ دیش سائیکلون - اک طاقتور اشنکٹبندیی طوفان جس نے میانمار تے بنگلہ دیش وچ وی تباہی مچائی۔
• سائیکلون مالا (۲۰۰۶) - اک قدرے کمزور اشنکٹبندیی طوفان جس دا ٹریک موچا نال ملدا جلدا سی۔
• سائیکلون گری (۲۰۱۰) - اک ہور شدید اشنکٹبندیی طوفان جس نے میانمار تے بنگلہ دیش نو‏‏ں متاثر کيتا۔
• طوفان امفان (۲۰۲۰) - موچا تو‏ں پہلے شمالی بحر ہند وچ سب تو‏ں حالیہ زمرہ 5 دے مساوی اشنکٹبندیی طوفان۔

حوالے