مارکنڈا ندی

ایہہ ندی بڑابن جہڑا کٹاسن درگا مندر توں تھلے والے پیندا ہے توں شروع ہندی ہے ۔ پہلاں ایہہ ناہن دے کھیتر وچ کجھ سنچائی کردا سی ۔ امب دی تھاں 'تے ایہہ انبالہ ضلعے وچ وڑدا اے ۔ پہلے 32 کلومیٹر دے میداناں وچ سفر توں پچھوں اس نال دو چھوٹے نالے سداندی اتے بیگنا مل جاندے ہن ۔ جی. ٹی. روڈ دے کراسنگ 'تے اس اپر 27 دراں دا 1400 فٹّ لما پل انگریزی راج ویلے بنیا سی، جس 'تے ساڈھے تنّ لکھ روپئے خرچ ہوئے سن ۔ اس پل دی اساری توں پہلاں کئی وار گڈیاں نوں دریا پار کرن لئی دو دناں دا انتظار کرنا پیندا سی، تاں کہ پانی گھٹّ جاوے ۔ شاہ آباد توں لہندے دکھن پاسے چ وہندا ہویا ایہہ ودھیا مٹی چھڈدا ہے، جس اپر بھرپور فصلاں ہندیاں ہن ۔ جھانسا توں کجھ اپر ایہہ دو حصیاں وچ ونڈیا جاندا ہے ۔ بنھ بنائے جان مگروں لہندی دھارا اصلی ندی ہے ۔ ایہہ بنھ 19ویں صدی دے آخری دہاکے وچ بنایا گیا سی ۔ چڑھدا دھارا وچ اچانک ہی ہڑھاں دے دناں وچ بہت وڈی سنکھیا(مقدار) وچ پانی آ جاندا ہے تے کاسو توں باہر ہندا ہے ۔ ہڑھاں دے دناں وچ اس نوں پار کرنا کٹھن ہندا ہے ۔ کجھ کلومیٹر تھلے ارندی دے تھاں تے مارکنڈا سرسوتی دریا نال مل جاندا ہے ۔ ایہہ تھاں پہووے توں اتلے چڑھدے وچ ہے ۔ سرسوتی دے کنڈھے بہتے پانی نوں جھل نہیں سکدے اتے پہووے توں چڑھدے وچ اک بہت وڈی جھیل بن جاندی ہے، جس نوں بیبی پور جھیل کیہا جاندا ہے، جس دے پوربی پاسے بنھ بنا کے دتا گیا ہے تاں کہ ہڑھاں دی مار نال کھیتر برباد نہ ہووے ۔ 20ویں صدی دے چھویں دہاکے مارکنڈا دے دوویں پاسیں بنھ بنا دتے گئے سن ۔