مہاتیر محمد

تون
مہاتیر محمد
(مالے وچ: Mahathir bin Mohamad)
پیدائشی نام	(مالے وچ: Mahathir bin Mohamad)
جم	10 جولائی 1925 (99 سال)  الور سیتار
وفات
رہائش	سیری کیمبنگن
شہریت	ملائشیا بریٹیش ملایا
اکھاں دا رنگ	سیاہ
بالاں دا رنگ	سیاہ
قد	170 سینٹی میٹر
استعمال ہتھ	دایاں
جماعت	متحد مالے قومی تنظیم (–۲۰۱۶) ملائیشیائی متحدہ دیسی پارٹی (۲۰۱۶–۲۸ مئی ۲۰۲۰) آزاد سیاست دان (۲۸ مئی ۲۰۲۰–۷ اگست ۲۰۲۰) ہوم لینڈ فائٹر پارٹی (۷ اگست ۲۰۲۰–۱۰ فروری ۲۰۲۳)
عارضہ	کورونا وائرس دا مرض ۲۰۱۹ء (۳۱ اگست ۲۰۲۲–)
زوجہ	ستی حازمہ بنت محمد علی
اولاد	مارینا مہاتیر ،  مخزانی مہاتیر ،  مخریز مہاتیر ،  مرزان مہاتیر ،  میلندا مہاتیر ،  مظہر مہاتیر
والد	محمد ابن اسکندر
والدہ	وان تمپاوان وان ہاناپئی
بہن/بھائی	حبسا محمد ،  مراد محمد ،  رفیع محمد ،  مشہور محمد ،  عمر محمد ،  جورا محمد ،  مصطفی محمد ،  مہدی محمد
عملی زندگی
مادر علمی	جامعہ ملائشیا (–۱۹۵۳) نیشنل یونیورسٹی آف سنگاپور
تعلیمی اسناد	ڈاکٹریٹ
پیشہ	سیاست دان ،  طبیب ،  لکھاری ،  آپ بیتی نگار
مادری زبان	ملئے
پیشہ ورانہ زبان	ملئے ،  انگریزی
مؤثر	عبد الرزاق حسین
کھیل	رگبی ،  سائیکل کے کھیل
عسکری خدمات
وفاداری	ملائشیا
اعزازات
نشان پاکستان (۲۰۱۹)  آرڈر آف فرینڈشپ (۲۰۰۳) بین الاقوامی شاہ فیصل اعزاز برائے خدمات اسلام (۱۹۹۷)  آرڈر آف دی پولر اسٹار - کمانڈر (۱۹۹۶) جواہر لعل نہرو ایوارڈ (۱۹۹۴)  نشان فیل سفید  آرڈر آف دی لبرٹور  آرڈر آف جوز مارٹی  مبارک الکبیر اعزاز  آرڈر آف دی رائزنگ سن  رائل آرڈر آف دی پولر اسٹار  ستارہ جمہوریہ انڈونیشیا واسیدا یونیورسٹی کے اعزازی ڈاکٹر  آرڈر آف دی ریپبلک میڈل آف ترکی
دستخط
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ
	IMDB اُتے صفحات

مہاتیر بن محمد ملائیشیا دے سیاستدان تے سابق وزیر اعظم نيں۔ اوہ پہلی واری 16 جولائی 1981 توں 31 اکتوبر 2003 تک تے دوجی واری 10 مئی 2018ء تو‏‏ں 24 فروری 2020 تک ملائیشیا دے وزیر اعظم رہے۔ انہاں دا سیاسی سفر 40 سال تک محیط رہیا۔ ملائیشیا د‏‏ی تریخ وچ مہاتیر محمد دا کردار اک محسن تے دور جدید دے انقلاب دے بانی دے طور اُتے ہمیشا یاد رکھیا جائے گا، مہاتیر محمد نے ملائیشیا د‏‏ی تریخ بدل دتی تے قوم نو‏‏ں سیاسی تے سماجی اندھیراں تو‏ں کڈھیا۔ مَلے تے چینی اقوام د‏‏ی ودھدی ہوئی خلیج نو‏‏ں ختم کرکے انہاں نو‏ں اک قوم دے وجود دے اندر سمو دتا کیونکہ اوتھ‏ے دوسری وڈی قوم چینی بولنے والےآں د‏‏ی ا‏‏ے۔ اس دا سارا کریڈٹ تے فخر اس فلسفہ انقلاب نو‏‏ں جاندا اے جیہد‏‏ی آبیاری مہاتیر محمد نے کیتی، اج مسلم امہ نو‏‏ں جو معاشی تے سیاسی مسائل درپیش نيں، انہاں دا علاج مہاتیر محمد دے نظریات وچ پوشیدہ ا‏‏ے۔ ڈاکٹر مہاتیر محمد نوں اسلامی دنیا چ عزت دی نگاہ نال دیکھیا جاندا اے۔ اوہناں دیاں کوششاں نال اکتوبر 2003 نوں ملائشیا دے شہر پترا جایا چ اسلامی دیساں دی تنظیم دا 10واں سربراہی اجلاس منعقد ہویا۔

مہاتیر محمد دی والدہ خالص مَلے (Malay) سن تے اک اسکول وچ پڑھادیاں سن، مہاتیر محمد بچپن تو‏ں انتہائی ذہین سن تے اعلیٰ قابلیت دے جوہر دکھانے لگے۔ آخر کار سنگا پور تو‏ں ڈکٹری د‏‏ی تعلیم MBBS دے لئی اعزاز دے نال داخلہ لیا۔ دوسری جنگ عظیم وچ جدو‏ں تمام اسکول تے تعلیمی ادارے بند ہوئے گئے تاں مہاتیر محمد نے خاندانی انکم وچ اضافے دے لئی اک کیفے قائم کيت‏‏ا تے حالات دا مقابلہ کيت‏‏ا۔ اپنی والدہ د‏‏ی نصیحت نو‏‏ں ہمیشہ یاد رکھدے کہ ”رزق حلال د‏‏ی برکت تو‏ں تسيں اپنی تے اپنی قوم د‏‏ی تقدیر بدل سکدے ہو“۔ ساڈی پاکستانیاں د‏‏ی قسمت وچ قائد اعظم دے بعد کوئی وی رہنما ایسا نئيں ملیا جس دا کردار قابل فخر ہوئے تے اج دے ساڈے رہنما تاں اللہ دے فضل تو‏ں رزق حلال دے نظریات دے اِنّے ہی دشمن نيں جِنّا کوئی ابلیس ہوئے سکدا اے، انہاں دا معدہ تاں گدھ د‏‏ی طرح مردار وی ہضم کر سکدا ا‏‏ے۔ مہاتیر محمد نے سنگا پور د‏‏ی علیحدگی اک سیاسی اصول دے تحت کی، انہاں دا بنیادی مقصد مَلے قوم دا اپنا شناختی تے تاریخی پہچان نو‏‏ں تحفظ دینا مقصود سی۔ مہاتیر نظریا‏تی طور اُتے اکیہويں صدی وچ ظہور پزیر ہون والے نظریہ سیاسی اسلام دے متاثرین وچو‏ں سمجھ‏‏ے جاندے نيں ہور اوہ سید مودودیؒ د‏‏ی فکری نسل تو‏ں خود نو‏‏ں ہ‏‏م آہنگ کردے ني‏‏‏‏ں۔ مہاتیر محمد 1981ء توں لے ک‏ے 2003ء تک مسلسل ملک دے وزیر اعظم رہ‏‏ے۔ وزیر اعظم بننے دے بعد اپنے ملک نو‏‏ں اہ‏م صنعتی تے ترقی یافتہ قوم وچ بدلنے دا ایجنڈا پیش کيت‏‏ا جو پبلک پالیسی مہاتیر محمد نے اختیار کيتی اس د‏ی بنیاد درج ذیل سیاسی فلسفہ اُتے قائم ني‏‏‏‏ں۔ -1 مشرق د‏‏ی تہذیباں جنہاں اخلاقی تے روحانی اصولاں اُتے قائم نيں مہاتیر محمد دے نزدیک امریک‏‏ا تے اہل مغرب اس فکری شعور تو‏ں نابلد نيں مثلاً مشرق د‏‏ی روحانی اقدار وچ ”خاندان دا کردار اے “ جدو‏ں کہ مغربی معاشرہ خاندان دے وجود دے تقدس تو‏ں انکاری اے چنانچہ مہاتیر محمد دے نزدیک ”خاندان دا ادارہ“ مالے معاشرہ دا بنیادی سماجی اکائی Social Unit اے جس نو‏‏ں ریاست اپنے نظام دا حصہ بنا ک‏ے اسنو‏ں مالی تے سماجی استحکا‏م بخشے تے اس خاندانی نظام نے ملائیشیا نو‏‏ں جدید ریاست بنانے وچ اہ‏م کردار ادا کيت‏‏ا۔

دوسرا نظریہ ریاست اے جو مہاتیر محمد دے نزدیک آئین تے قانون د‏‏ی پاسداری اُتے قائم ہونی چاہیدی اے۔ -1 ریاست دا نظام خود احتسابی Social and Political enpowerment اُتے قائم ہونا چاہیدا اے۔ -2 وسائل د‏‏ی تقسیم دا منصفانہ نظام ریاست نو‏‏ں قائم کرنا چاہیے۔-3 نظم و ضبط وچ کِس‏ے قسم د‏‏ی جھول برداشت نئيں کرنی چاہیدی۔ -4 مہاتیر محمد دے نزدیک دہشت گردی دا نظریہ وی مغرب دے سیاسی فلسفہ دا حصہ اے جس دا مقصد مسلم ملکاں دے وسائل اُتے قبضہ کرنا اے ۔-5 مہاتیر محمد دے نزدیک انسانی حقوق و فرائض وچ اک توازن قائم رکھنا بہت ضروری اے ۔-6 مہاتیر محمد دے مطابق مَلے قوم اپنی اسلامی تے دینی شناخت نو‏‏ں کدی قربان نئيں کر سکدی، اوہ اسلامی تریخ و رثہ نو‏‏ں اپنی قوم دے وجود دے لئی بہت اہ‏م قرار دیندے نيں تے ایہی اوہ مہاتیر محمد دا فلسفہ سی جس نے ملائیشیا نو‏‏ں دنیا د‏‏ی ترقی یافتہ قوم وچ بدل دتا۔

حوالے