میݨا

میݨا
انتظامی تقسیم
حصہ	ٹیکسون

مینا
Medicago polymorpha

میݨا (انگریزی وچ نام: Medicago denticulata جاں Medicago polymorpha; میڈیکاگو پولیمورپھا) میڈیکاگو جینس دے پودیاں دی اکّ قسم اے۔ ایہہ میڈیٹیریئن بیسن دا مول اے پر پوری دنیا وچ پایا جاندا اے۔ ایہہ بیکٹیریا سنورزوبیئم میڈیکے نال اکّ سہجیو تعلق بناؤندا اے، جو کہ نائیٹروجن پھکسیشن دے اہل اے۔ عام ناواں وچ کیلیفورنیا برکلوور، ٹوتھڈ بر کلوور، ٹوتھڈ میڈک اتے بر میڈیک شامل ہن۔

پھل

مینا پھلیاں ٹبر دی اک بوٹی اے۔ ایہ رومی سمندر دے دوالے دی واسی اے پر ہن ساری دنیا وچ ملدی اے۔

وکھالہ

ایہ ہر سال ہونوالی چوڑے پتیانوالی بوٹی اے۔ ایہ اوئی بیجی والے تھانواں، سڑکاں دے کنڈیاں تے پٹیاں تھانواں تے ہوندا اے۔ پورا اگیا بوٹا 2 فٹ (60 سینٹی میٹر) لما ہوندا اے تے زمین تے بچھیا ہوندا اے۔ پھل (3-6 ملی میٹر لمے) نکے، پیلے تے گچھے وچ ہوندے نیں۔ ٹاہنی دے انت تے 2 توں 10 تک ہوندے نیں۔ بی پھلی وانگوں ہوندا اے تے گول چکر بنیا ہوندا اے جیدے کنڈیاں تے کنڈے بنے ہوندے نیں۔ بی پہلے ہرا تے نرم ہوندا پر فیر پؤرا تے پینڈا ہوجاندا ے۔

ذکر

ایہہ جنگلی بوٹی اکّ سالانہ چؤڑی شوہر والا پودا اے۔ ایہہ واہی یوگ زمین، سڑکاں دے کنارے اتے ہور خراب کھیتراں وچ وسدا اے۔ ایہہ لائن وچ وی پایا جاندا اے، جتھے اس دے برر کسے وی پرجاتی دے کپڑیاں جاں فر نال چپکن دے یوگ ہندے ہن جو اس دے نیڑے توں لنگھدے ہن، اس طرحاں ایہناں بیج کیپسول ولوں جغرافیائی پھیلن دی سہولت دیندے ہن۔ ایہہ گرمیاں دے اخیر وچ اکّ خراب گھاہ بناؤندا اے، جدوں پتے پیلے ہو جاندے ہن اتے پھل ۷ ملیمیٹر دے بیجاں دے سراں وچ سیٹ ہندے ہن جو کہ کنڈیاں نال ڈھکے ہندے ہن۔

برکلوور پشوآں لئی اکّ چنگا چارہ اے، پر پھل کانٹے دار؉ ہندا اے۔ گھوڑیاں اتے خچراں نوں چھڈّ کے پشوآں دیاں ساریاں کیٹیگریاں اس دے پتے کھوا سکدیاں ہن۔

نویں بیجاں وچ بیج پتے ہندے ہن جو لمبے ہندے ہن۔ پہلا سچا پتہ گول ہندا اے۔ بعد وچ پتے تکونی ہون گے، اکّ خاص کلوور ورگی شکل دے نال، تنے اتے اختیاری طور 'تے دکھائی دیندے ہن۔ لیپھلیٹاں دے کنارے تھوڑے جہے سیریٹڈ ہندے ہن۔ چھوٹے پیلے پھلّ چھوٹیاں تتلیاں اتے ہور پراگت کرن والے کیڑیاں نوں متوجہ کردے ہن۔

پورے ودھے ہوئے پودیاں دے تنے ۲ فٹ (۶۰ سے.می.) تک لمبے ہندے ہن، اتے عام طور 'تے زمین دے نال اتے/جاں ہیٹھاں پھیلدے ہن۔ تنے اکثر نوڈاں 'تے جڑھ ہندے ہن؛ بالغ پودے، اتے اتھوں تک کہ نوجوان پودے جو کجھ ہفتیاں توں بناں کسے رکاوٹ دے ودھن دے یوگ ہندے ہن، نوں باہر کڈھنا بہت مشکل ہو سکدا اے، جدوں کھچے جان 'تے ٹوٹی دیاں جڑھاں اتے پودیاں دے ٹکڑیاں دا اکّ نیٹورک چھڈّ دتا جاندا اے۔ مشینی طور 'تے اس پودے توں چوٹی دے ترقی نوں ہٹاؤن نال اس نوں عام طور 'تے ختم نہیں کیتا جاوے گا۔ جیکر صحیح ڈھنگ نال پربندھت نہ کیتا گیا ہووے، تاں برکلوور حملہ آور بن سکدا اے اتے ودھیرے فائدےمند بنسپتی نوں بے گھر کر سکدا اے۔

پھیبیشیا پروار دا ممبر ہون کرکے، پھلّ کلوور مربعے، بلھاں والے اتے گچھےدار؉ ہندے ہن۔ پھلّ مارچ توں جون تک پودے دے جدی علاقہ وچ ہندا اے۔ پھلّ (۳-۶ ملیمیٹر لمبے) چھوٹے، چمک دار؉ پیلے ہندے ہن، اتے تنے دے سریاں 'تے ۲ توں ۱۰ پھلاں دے پھلاں دے گچھے ہندے ہن۔ اوہ ہرے اتے مقابلتاً نرم ہندے ہن، پر چھیتی ہی بھورے اتے سخت ہو جاندے ہن۔ پھلی دے اندر کئی بیج ہندے ہن-عام طور 'تے پیلے جاں ٹین اتے گردے دے سائز دے۔ نرم کپڑے، جویں کہ انّ اتے بنے ہوئے جراباں توں دبے ہوئے پھل دار؉ سریراں نوں ہٹاؤنا بہت مشکل ہو سکدا اے۔

حوالے