Jump to content

میگھناد ساہا

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
(میگھ ناد ساہا توں مڑجوڑ)
میگھناد ساہا
(بنگالی وچ: মেঘনাদ সাহা ویکی ڈیٹا اُتے (P1559) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
 

جم 6 اکتوبر 1893 [۱][۲][۳]  ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


ڈھاکا   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات 16 فروری 1956 (63 سال)[۴][۱][۲]  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


نویں دلی   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

رہائش الہ آباد
شہریت برطانوی ہندستان (–۱۴ اگست ۱۹۴۷)

بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–)

ڈومنین بھارت (۱۵ اگست ۱۹۴۷–۲۶ جنوری ۱۹۵۰)  ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
رکن رائل سوسائٹی ،  امریکی اکادمی برائے سائنس و فنون ،  انڈین نیشنل سائنس اکیڈمی   ویکی ڈیٹا اُتے (P463) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
مناصب
رکن پہلی لوک سبھا   ویکی ڈیٹا اُتے (P39) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
رکن مدت
۱۹۵۲  – ۱۹۵۷ 
پارلیمانی مدت پہلی لوک سبھا  
عملی زندگی
مادر علمی کلکتہ یونیورسٹی

پریزیڈنسی یونیورسٹی، کولکاتا

ڈھاکہ کالج

ہیئر اسکول   ویکی ڈیٹا اُتے (P69) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ استاد جامعہ ،  ماہر فلکی طبیعیات ،  طبیعیات دان [۵]،  تارہ گرو [۶][۷]،  سیاست دان   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان انگریزی [۸]  ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
شعبۂ عمل فزکس ،  فلکیات   ویکی ڈیٹا اُتے (P101) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ملازمت کلکتہ یونیورسٹی   ویکی ڈیٹا اُتے (P108) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
اعزازات
رائل سوسائٹی فیلو   ویکی ڈیٹا اُتے (P166) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
نامزدگیاں
دستخط
 

میگھناد ساہا(فیلو آف دی رائیل سوسائٹی) (۶ اکتوبر 1893 &ndash؛ ۱۶ فروری ۱۹۵۶) مشہور بھارتی تارہ فزکسسائنسدان سی۔ اوہ ساہا مساوات بنان پاروں مشہور سی۔ ایہہ مساوات تاریاں اندر طبعیاتی تے کیمیائی حالت بیان کون لئی ورتی جاندی اے ۔

میگھ ناد ساہا (۶ اکتوبر ۱۸۹۳ – ۱۶ فروری ۱۹۵۶) اک بھارتی[۱۰][۱۱] فلکی فزکس دان سن جو ساہا آئیونائزیشن مساوات دے ارتقا دے لئی مشہور نيں۔ اس مساوات نو‏‏ں استعمال ک‏ر ک‏ے انھاں نے ستارےآں د‏‏ی کیمیائی تے طبیعیاندی حالتاں نو‏‏ں بیان کيتا سی۔ میگھ ناد ساہا پہلے سائنس دان سن جنھاں نے ستارےآں دے طیف (spectrum) دا انہاں دے درجۂ حرارت (temperature) دے نال رشتہ استوار کيتا تے تھرمل آئیونائزیشن مساواتاں بناواں جو فلکی فزکس تے فلکی کیمیا دے شعبےآں وچ مددگار ثابت ہوئیاں۔[۱۲] اوہ کئی مرتبہ فزکس وچ نوبل انعام دے لئی نامزد ہوئے مگر بدقسمتی تو‏ں ناکامیاب رہ‏‏ے۔ ساہا سیاست وچ وی سرگرم سن تے سنہ ۱۹۵۲ء وچ بھارتی پارلیمان دے لئی منتخب ہوئے سن ۔[۱۲]

میگھناد ساہا ایفارئیس (۶ اکتوبر ۱۸۹۳ – ۱۶ فروری ۱۹۵۶) مشہور بھارتی فلکی سائنسدان سن۔ اوہ ساہ مساوات دے پرتیپادن لئی مشہور ہن۔ ایہہ مساوات تاریاں اندر طبیعاتی اتے کیمیاوی حالت دی وضاحت کردی اے۔ اوہناں دی پردھانگی وچ بنی مفکراں دی اکّ کمیٹی نے بھارت دے قومی شک پنچانگ دا وی سنشودھن کیتا، جو ۲۲ مارچ ۱۹۵۷ (۱ چیتر ۱۸۷۹ شکّ) توں لاگوُ کیتا گیا۔

جیون ویروے

[سودھو]

ساہا دا جم ڈھاکا توں ۴۵ کلومیٹر دور شیورتالی پنڈ وچ ہویا سی۔ اس دے پیؤ دا نام جگن ناتھ صاحا اتے ماں دا نام بھونیشوری دیوی سی۔ غریبی دے کارن صاحا نوں اگے ودھن لئی بہت جدوجہد کرنا پیا۔ اس دی شروعاتی سکھیا ڈھاکا کالجیئیٹ سکول وچ ہوئی۔ انٹر وچ پوربی بنگال وچ پہلے تھاں تے رہا۔ اس دے بعد اوہ ڈھاکا کالج وچ پڑھیا۔ اتھے ہی ویانا توں ڈاکٹریٹ کرکے آئے پرو نگیندر ناتھ سین توں اس نے جرمن بولی سکھی۔ کولکاتہ دے پریزیڈینسی کالج توں وی سکھیا حاصل کیتی۔ ۱۶ جون ۱۹۱۸ نوں اس دا ویاہ رادھا رانی رائے نال ہویا۔ ۱۹۲۰ وچ اس دے ۴ لیکھ سورورن منڈل دا آئنیکرن، سورج وچ موجود تتاں اتے، گیساں دیاں روپ وکرن سمسیاواں اتے اتے تاراں دے ہارورڈ ورگیکرن اتے فلسفئی میگزین وچ شائع ہوئے۔ ایہناں لیکھاں نال پوری دنیا دا دھیان ساہا ول گیا۔ سن ۱۹۲۳ توں سن ۱۹۳۸ تک اوہ الہٰ آباد یونیورسٹی وچ لکچرار وی رہا۔ اس دے بعد اوہ جیون بھر کلکتہ یونیورسٹی وچ سائنس فیکلٹی دا استاد اتے ڈین رہا۔

سوانح حیات

[سودھو]

میگھ ناد ساہا ۱۸۹۳ء نو‏‏ں برطانوی ہند د‏‏ی بنگال پریزیڈنسی (موجودہ بنگلہ دیش) دے دور وچ ڈھاکہ دے نزدیک واقع اک پنڈ ”شاؤراتولی“ وچ پیدا ہوئے سن ۔ اوہ جگن ناتھ ساہا دے بیٹے سن جنہاں دا تعلق اک غریب خاندان تو‏ں سی۔ غریبی د‏‏ی وجہ تو‏ں بچپن وچ انھاں کئی مشکلات دا سامنا رہیا۔ اپنی ابتدائی مکتبی تعلیم دے دوران وچ انھاں زبردستی ڈھاکہ کالجیٹ اسکول تو‏ں بے دخل کر دتا گیا سی کیونجے انھاں نے سودیشی تحریک وچ حصہ لیا سی۔[۱۳] انھاں نے اپنا انڈین اسکول سرٹیفکیٹ، ڈھاکہ یونیورسٹی تو‏ں حاصل کيتا۔ [۱۳] اوہ پریزیڈنسی کالج، کلکتہ دے وی اک طالب علم سن ؛ اوہ الہ آباد یونیورسٹی وچ اک ۱۹۲۳ تو‏ں ۱۹۳۸ تک اک پروفیسر تے کلکتہ یونیورسٹی وچ اپنی وفات ۱۹۵۶ء تک شعبۂ سائنس دے ڈین سن ۔ اوہ ۱۹۲۷ء وچ رایل سوسائٹی دے فیلو بنے۔ اوہ ۱۹۳۴ء وچ انڈین سائنس کانگریس دے ۲۱ويں اجلاس دے صدر سن ۔[۱۴]

ساہا دے خوش قسمتی تو‏ں بہترین استاتذہ تے کلاس فیلو سن ۔ دوران تعلیم، جگدیش چندر بوس، سرد پرسن داس تے پرفل چندر رائے اپنے کارنامےآں دے لئی بے حد مقبول سن ۔ انہاں دے کلاس فیلو وچ ستیندر ناتھ بوس، گیان گھوش تے جے۔ این۔ مکھرجی شام‏ل سن ۔ بعد د‏‏ی زندگی وچ اوہ اک الہ آباد یونیورسٹی دے مشہور ریاضی دان امیا چرن بنرجی دے اچھے سجݨ بن گئے۔[۱۵][۱۶]

مذہباً ساہا اک ملحد سن ۔[۱۷][۱۸]

وفات

[سودھو]

ساہا نے حرکت قلب بند ہو جانے د‏‏ی وجہ تو‏ں ۱۶ فروری ۱۹۵۶ء نو‏‏ں نويں دہلی وچ وفات پائی۔[۱۹]

ہور ویکھو

[سودھو]

حوالے

[سودھو]
  1. ۱.۰ ۱.۱ SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6pg6881 — subject named as: Meghnad Saha — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  2. ۲.۰ ۲.۱ Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Meghnad-N-Saha — subject named as: Meghnad N. Saha — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — عنوان : Encyclopædia Britannica
  3. Hrvatska enciklopedija ID: https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=53997 — subject named as: Meghnad Saha — مصنف: Dalibor Brozović تے Tomislav Ladan — عنوان : Hrvatska enciklopedija — ناشر: Miroslav Krleža Lexicographical Institute
  4. مدیر: الیگزنڈر پروخروف — عنوان : Большая советская энциклопедия — اشاعت سوم — باب: Саха Мегнад — ناشر: The Great Russian Encyclopedia
  5. http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/00033790050074156
  6. http://www.astro.washington.edu/users/anamunn/Astro101/RBSEU/stellar_spectroscopy_introduction.html
  7. http://www.noao.edu/education/astrobits/files/Stellar-Spectroscopy-Abits.pdf
  8. سوڈوک شناختی: https://www.idref.fr/162166834 — اخذ شدہ بتاریخ: ۲ مئی ۲۰۲۰ — عنوان : Identifiants et Référentiels — ناشر: Agence bibliographique de l'enseignement supérieur
  9. ۹.۰ ۹.۱ ۹.۲ ۹.۳ ۹.۴ ۹.۵ Nobel Prize People Nomination ID: https://www.nobelprize.org/nomination/archive/show_people.php?id=8041 — ناشر: نوبل فاؤنڈیشن
  10. Banerjee, Somaditya (2016-08-01). "Meghnad Saha: Physicist and nationalist" (in en). Physics Today 69 (8): 38–44. doi:10.1063/PT.3.3267. ISSN 0031-9228. Bibcode2016PhT....69h..38B. http://scitation.aip.org/content/aip/magazine/physicstoday/article/69/8/10.1063/PT.3.3267. 
  11. "Meghnad N. Saha | Indian astrophysicist". انسائیکلوپیڈیا بریٹانیکا. https://web.archive.org/web/20181226090454/https://www.britannica.com/biography/Meghnad-N-Saha. 
  12. ۱۲.۰ ۱۲.۱ Kean, Sam (2017). "A forgotten star". Distillations 3 (1): 4–5. https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/a-forgotten-star. Retrieved on
    22 مارچ 2018. 
  13. ۱۳.۰ ۱۳.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  14. (2008) 50 timeless scientists. Delhi: Pustak Mahal, 97–100. ISBN 9788122310306. Retrieved on 28 جولائ‏ی 2017. 
  15. Bose, D.M. (1967). "Meghnad Saha Memorial Lecture, 1965". Proceedings of Indian National Science Academy 33A: 111–132. http://www.insa.nic.in/writereaddata/UpLoadedFiles/PINSA/Vol33A_1967_3and4_Art01.pdf. Retrieved on
    28 جولائ‏ی 2017. 
  16. (2009) Satyendra Nath Bose : his life and times. Singapore: World Scientific, 462. ISBN 9812790713. Retrieved on 28 جولائ‏ی 2017. 
  17. (1984) Meghnad Saha, scientist with a vision. National Book Trust, India, 5. “Even though he later came to be known as an atheist, Saha was well-versed in all religious texts— though his interest in them was purely academic.” 
  18. Robert S. Anderson (2010). Nucleus and Nation: Scientists, International Networks, and Power in India. University of Chicago Press, 602. ISBN 978-0-226-01975-8. “a self-described atheist, saha loved swimming in the river and his devout wife loved the sanctity of the spot. swimming and walking were among the few things they could do together.” 
  19. "Nation Mourns Meghnad Saha". The Indian Express: pp. 1, 7. 17 فروری 1956. 

ہور پڑھو

[سودھو]

باہرلے جوڑ

[سودھو]
  • "Meghnad Saha"۔ 23 فروری 2015 میں اصل سے آرکائیو شدہ 
  • Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  • "Chitra Roy pens her reminiscences of Professor Meghnad Saha"۔ 13 جولائ‏ی 2011 میں اصل سے آرکائیو شدہ 
  • Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  • The Quantum Indians: film on Meghnad Saha, Bose and Raman یوٹیوب اتے by Raja Choudhury and produced by PSBT and Indian Public Diplomacy۔

سانچہ:بنگاݪ نشاۃ ثانیہ

باہرلے جوڑ

[سودھو]

حوالے

[سودھو]

سانچہ:بھارت دے سائنسدان