نجاشی

نجاشی
تاریخ پیدائش	6ویں صدی
تاریخ وفات	سنہ 630 (79–80 سال)
رہائش	اکسوم بادشاہت
شہریت	اکسوم بادشاہت
عملی زندگی
پیشہ	شاہی حکمران

نجاشی (وفات: اکتوبر 630ء) اصمحہ ناں، باپ دا ناں ابحر نجاشی شاہی لقب حبشہ (ابی سینا) دے بادشاہ سن، عرب وچ عطیہ دے ناں توں وی مشہور نیں۔

مسلماناں دی پہلی ہجرت گاہ

تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: ہجرت حبشہ
قریش دے ظلم وستم کم نا ہوئے تو محمد صلی اللہ علیہ وسلم نے مسلماناں کوحبشہ ہجرت کرجانے دا حکم دتا؛ چنانچہ مسلماناں دی اک وڈی تعداد مکہ توں حبشہ ہجرت کرگئی، حبشہ وچ اس وقت ایہی اصمحۃ النجاشی بادشاہ سن، نجاشی نے مسلماناں دے نال وڈا چنگا سلوک کیتا، قریش نوں اس احسان وسلوک دا حال معلوم ہویا توبڑا پیچ وتاب کھادا، آخر وچ طے کیتا کہ شاہ نجاشی دے اک وفد جائے تے ایہ عرضداشت پیش کرے کہ ساڈے مجرماں (مسلماناں) کوہمارے حوالے کر دے، اس مہم دے لئی عمروبن العاص تے عبد اللہ بن ربیعہ منتخب ہوئے ایہ لوک حبشہ پہنچے توپہلے تمام پادریوں توں ملے تے تحفے وتحائف پیش کیتے تے مقصد دی تکمیل دے لئی انہاں کوہموار کر لیا؛ پھرشاہ نجاشی اصمحہ دے دربار وچ بازیابی حاصل دی تے نذرانہ پیش کیتا، نجاشی نے آمد دی وجہ دریافت دی؛ انھاں نے اپنا مطالبہ ظاہر کیتا، نجاشی نے پادریاں توں دریافت کیتا؛ انہاں نے وی یک زبان ہوکر انہاں دے مطالبہ دی تائید دی؛ لیکن شاہ نجاشی نے کہیا: وچ انہاں لوگاں توں خود بالمُشافہ گفتگو کراں گا؛ اگروہ لوک جداں کہ تو کہندے ہو مجرم ثابت ہوئے توان کوواپس کرداں گا؛ ورنہ جومیری پناہ وچ آگیا اے اس پرظلم روا نئی‏‏ں رکھیا جاسکدا، مسلمان دربار وچ بلائے گئے تواصمحہ نے انہاں توں پچھیا کہ تو نے کونسا دین اختیار کیتا اے، جو نہ نصرانیت اے نہ بت پرستی تے نہ کسے دوسری قوم دا دین اے، مسلماناں ول توں حضرت جعفر نے وکالت دی اوربرسرِدربار اک بوہت ای مؤثر تے دلنشین تقریر دی، جس وچ آنحضرت صلی اللہ علیہ وسلم دے اوصاف تے اسلام دی اخلاقی خوبیاں بیان کیتیاں، اس دے بعد شاہ نجاشی نے حضرت جعفر دے قرآن دا کچھ حصہ پڑھنے دی فرمائش دی؛ انھاں نے سورۂ مریم دی چند ابتدائی آیتاں تلاوت کیتیاں، نجاشی پررقت طاری ہو گئی تے آنکھاں توں آنسو جاری ہو گئے، اس دے بعد انہاں نے انہاں فدائیانِ اسلام کوقریش دے حوالے کرنے توں صاف انکار کر دتا تے مسلمان زبانِ حال توں ایہ شعر پڑھتے ہوئے دربار توں نکل آئے جدو‏‏ں قریش دے وفد کوپہلے روز ناکامیابی ہوئی توانھاں نے دوسرے روز پھرکسی طرح دربار وچ رسائی حاصل دی تے شاہ نجاشی دے سامنے عرض داشت پیش دی کہ اُنہاں مسلماناں توں حضرت عیسیٰ علیہ السلام دے متعلق دریافت فرمایا جائے، مسلمان پھربلائے گئے، انہاں دے لئی ایہ وڈی آزمائش دا وقت سی؛اگرسچ کہندے نیں توشاہ نجاشی ناخوش ہُندا اے تے اس دے خلاف کہندے نیں تودین دے وقار کوصدمہ پہنچتا اے، آخر کار انہاں نے ایہ طے کیتا کہ چاہے جوکچھ وی ہو انھاں سچ ای بولنا چاہیے، اس روز وی حضرت جعفر ای گفتگو دے لئی منتخب ہوئے؛ انہاں نے فرمایا ساڈے نبی صلی اللہ علیہ وسلم نے ساناں دسیا اے کہ حضرت عیسیٰ علیہ السلام خدا دے بندے اس دے کلمہ تے اس دی روح نیں، نجاشی نے زمین توں اک تنکا اُٹھایا تے کہیا

خدا دی قسم! حضرت عیسیٰ علیہ السلام اس تنکے دے برابر وی اس توں زیادہ نئی‏‏ں نیں، دربار دے بطریق تے پادری اس پربہت ناراض ہوئے؛ لیکن ناراضی دا انہاں پرکوئی اثر نہ ہویا، قریش نے جوتحفے تحائف نجاشی دے حضور وچ پیش کیتے سن، نجاشی نے سب واپس کردیے تے وفد اوتھے توں نامراد مکہ واپس چلا آیا۔

قبول اسلام

ایہ واقعہ بجائے خود نجاشی دے اسلام پرشاہد اے؛ لیکن اس دے علاوہ ابوداؤد وچ حضرت ابوہریرہ توں اک روایت اے کہ:

”

قَالَ النَّجَاشِيُّ أَشْهَدُ أَنَّهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَنَّهُ الَّذِي بَشَّرَ بِهِ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ۔ ترجمہ:نجاشی نے کہا کہ میں شہادت دیتا ہوں کہ آنحضرت صلی اللہ علیہ وسلم بے شک اللہ کے رسول ہیں اور وہی نبی ہیں جن کی بشارت حضرت عیسیٰ علیہ السلام نے دی ہے۔

“

بعض روایتاں وچ اے کہ انہاں نے حضرت جعفر دے ہاتھ پربیعتِ اسلام وی دی سی۔

وفات

مسلماناں دے اس غمخوار تے محسن نے 9ھ وچ پائی، آنحضرت صلی اللہ علیہ وسلم نوں وحی دے ذریعہ اسی روز انہاں دی موت دی اطلاع مل گئی( ابوہریرہ توں روایت کر دے نیں کہ رسول اللہ ﷺ نے نجاشی دی وفات دی خبر اسی دن سنائی جس دن اوہ مریا تسی‏‏ں مصلی ول تشریف لے گئے، لوگاں دی صف بندی دی تے چار تکبیراں کدرے۔ ) تے تسی‏‏ں نے وڈے رنج وغم دے نال مدینہ وچ انہاں دی موت دا اعلان کیتا، فرمایا: مسلمانو! تواڈے برادرِ صالح اصمحہ نے انتقال کیتا، انہاں دے لئی دُعا واستغفار کر و؛ پھرصحابہ دے نال انہاں دی غائبانہ نماز جنازہ پڑھی۔

اسلام وچ فضیلت

تفسیر دی روایتاں وچ اے کہ قرآن دی انہاں آیات وچ دوسرے اہلِ کتاب دے نال شاہ نجاشی وی مراد لئی گئے نیں:

وَإِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتَہنِ لَمَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَمَاأُنْزِلَ إِلَيْكُمْ وَمَاأُنْزِلَ إِلَيْهِمْ خَاشِعِينَ لِلَّهِ لَايَشْتَرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَہنِ۔

ترجمہ: تے بے شک اہلِ کتاب وچ وی ایسے لوک موجود نیں جواللہ دے اگے عجزونیاز دا مظاہرہ کر دے ہوئے اللہ پربھی ایمان رکھدے نیں، اُس کتاب پربھی جوتم پرنازل کیتی گئی اے تے اُس پربھی جواُن پرنازل کیتی گئی سی تے اللہ دی آیتاں کوتھوڑی سی قیمت لے کربیچ نئی‏‏ں ڈالتے، ایہ اوہ لوک نیں جواپنے پروردگار دے کول اپنے اجر دے مستحق نیں، بیشک اللہ حساب جلد چکانے والا اے۔ (توضیح القرآن:1/241، مفتی تقی عثمانی)

وَإِذَاسَمِعُوا مَاأُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ۔

ترجمہ:تے جدو‏‏ں لوک اوہ کلام سنتے نیں جورسول پرنازل ہویا اے توچونکہ انہاں نے حق کوپہچان لیا ہُندا اے، اس لئی تو انہاں دی آنکھاں کودیکھوگے کہ اوہ آنسوواں توں بہہ رہی نیں (تے) اوہ کہہ رہے نیں کہ اے ساڈے پروردگار! اسی‏‏ں ایمان لے آئے نیں؛ لہٰذا گواہی دنیے والیاں دے نال ساڈا ناں وی لکھ لیجئے۔ وچ دوسرے اہلِ کتاب دے نال شاہ نجاشی وی مراد لئی گئے نیں۔

ہور دیکھو

• ہجرت حبشہ

حوالے