وجیانگر سلطنت

وجیانگر سلطنت( 1336 - 1646 ) دکھن بھارت دی اک سلطنت سی ۔ اسدے راجےآں نے 310 سال راج کیتا ۔ اسدا رسمی نام کرناٹک سلطنت سی ۔ اس راج دی 1565 وچّ تالیکوٹ دی لڑائی وچ بھاری ہار ہوئی اتے راجگڑھ وجیانگر نوں ساڑ دتا گیا ۔ اسدے بعد کشین روپ وچّ ایہہ اتے 80 سال چلیا ۔ اسدی قیام ہرہر اتے بکا ناں دے دو بھراواں نے کیتا سی ۔ اسدی حریف مسلمان بہمنی سلطنت سی

قیام

اس سلطنت دے قایم دے بارے وچّ وکھرا دنت کتھاواں وی پرچلت ہن ۔ ایہناں وچوں سبھتوں زیادہ بھروسے یوگ ایہی ہے کہ سنگم دے پتّ ہرہر اتے بکا نے ہمپی ہستیناوتی راج دی نیہہ پائی ۔ اتے وجینگر نوں راجگڑھ بناکے اپنے راج دا نام اپنے گورو دے نام اتے وجینگر رکھیا ۔

دکھن بھارت وچّ مسلماناں دا داخلہ علاؤالدین خلجی دے سمیں ہویا سی ۔ لیکن علاؤالدین اوہناں راجاں نوں ہراکے اوہناں نوں باجگزار کر لین تکّ ہی محدود رہا ۔ محمد بن تغلق نے دکھن وچّ سامراج وستھار دے ادئیشء ولوں کمپلی اتے حملہ کر دتا اتے کمپلی دے دو راج منتریاں ہرہر اتے بکا نوں بندی بناکے دلی لے آیا ۔ ایہناں دوناں بھراواں دوارا اسلام دھرم سویکار کرن دے بعد ایہناں نوں دکھن فتح لئی بھیجیا گیا ۔ منیا جاندا ہے کہ اپنے اس ادئیشء وچّ ناکامی دے کارن اوہ دکھن وچّ ہی رہِ گئے اتے وجیارننئے نامک سنت دے پربھاو وچّ آکے ہندو دھرم نوں پھیر اپنا لیا ۔ اس طرحاں محمد بن تغلق دے شاسنکال وچّ ہی بھارت دے دکھن پچھم تٹ اتے وجینگر سامراج دی اساری کیتی گئی ۔

ریاست دا ودھاء

وجینگر دے قیام دے نال ہی ہرہر اتے بکے دے ساہمنے کئی کٹھنائیاں سن ۔ وارنگل دا راجہ کاپایا نائک اتے اسدا متر پرولئے ویم اتے ویر بلال تیسری اسدے مخالف سن ۔ دیوگرِ دا صوبیدار قلتغ خاں وی وجینگر دے آزاد حثیت نوں ختم کرنا چاہندا سی ۔ ہرہر نے سروپرتھم بادام رنگا ، ادئگرِ اتے گٹی دے درگوں نوں سدرڑ کیتا ۔ اسنے کھیتی باڑی دی ترقی اتے وی دھیان دتا جسدے نال ریاست وچّ بختاوری آئی ۔ ہوئسل سامراٹ ویر بلال مدرے دے فتح ابھیان وچّ لگا ہویا سی ۔ اس موقعے دا منافع چککے ہرہر نے ہوئسل سامراج دے پوروی باغ اتے قبضہ کر لیا ۔ بعد وچّ ویر بلال تیسری مدرا دے سلطان ولوں 1342 وچّ مار پایا گیا ۔ بلال دے پتّ اتے وارث نا لایق سن ۔ اس موقعے نوں بھناتے ہوئے ہرہر نے ہوئسل سامراج اتے ادھیکار کر لیا ۔ اگے چلکے ہرہر نے کدمب دے شاسک اتے مدرا دے سلطان نوں ہار کرکے اپنی حالت سدرڑ کر لئی ۔

ہرہر دے بعد بکا سمراٹ بنا حالانکِہ اسنے اجیہی کوئی عہدہ حاصل نہیں کیتا ۔ اسنے تامل ناڈو دا راج وجینگر سامراج وچّ ملیا لیا ۔ کرشنا دریا نوں وجینگر اتے بہمنی سلطنت دی سرحد من لئیا گئیا ۔ بکے دے بعد اسدا پتّ ہرہر دوسرا ستاسین ہویا ۔ ہرہر دوسرا اک مہان جودھا سی ۔ اسنے اپنے بھرے دے تعاون نال کنارا ، میسور ، ترچناپلی ، کانجچی ، چنگلپٹ وغیرہ علاقےآں اتے مل مار لیا ۔

تریخ

تنگبھدرا دریا کنارے وسی ریاست وجینگر وی اپنے-اپنے وچ وڈملا اتہاس سامبھی بیٹھی اے۔ ریاست وجینگر نوں وجینگر امپائر اتے وجینگر سامراج وی کہندے ہن۔ کیہا جاندا اے کہ 1336 ء وچ دو بھراواں دے یتناں نال ریاست وجینگر ہوند وچ آئی سی۔ ایہناں دوواں بھراواں دے ناں ہریہر اتے بکارائے سن۔ ایہناں بھراواں دے پیؤ دا ناں سنگم سی۔ ایہہ وی کیہا جاندا اے کہ ایہہ دوویں بھرا پہلاں وارنگل راج دے سیوادار سن جاں عہدیدار سن۔ جدوں وارنگل ریاست اپر مسلماناں دا قبضہ ہو گیا تاں ایہہ دوویں بھرا ریاست کمپلی وچ چلے گئے۔ ریاست کمپلی دا راجا ہندو سی اتے ایہہ دوویں بھرا اس ہندو راجے دی سیوا کرن لگے۔ جدوں 1327 دا سماں سی تاں محمد تغلق نے کمپلی اپر قبضہ کر لیا تے دوویں بھراواں نوں قید کرکے ہورناں قیدیاں وانگ مسلمان بنا دتا گیا۔ جدوں محمد تغلق خلاف بغاوتاں ہون لگّ پئیاں تاں اس نے ایہناں دوواں بھراواں دی بہادری توں لابھ لین دا یتن کیتا اتے دوواں بھراواں نوں بغاوتاں دباؤن لئی بھیجیا۔ اسے دوران ہی ایہناں دوواں بھراواں دی ملاقات اک ودوان پنڈت نال ہوئی تے دوویں بھرا پھر ہندو بن گئے اتے ہندو راج وجینگر دی نیہہ رکھی۔ اس ریاست اپر سنگم راجٹبر دی قریب 150 سالاں تکّ حکمرانی رہی۔

راجےآں دی لسٹ

سنگم خاندان

سلو خاندان

تلو خاندان

ارودُ خاندان

الء رام رائے 1542 - 1565
تیرمل دیوَ رائے 1565 - 1572
شریرنگ 1 1572 - 1586
وینکٹ 2 1586 - 1614
شریرنگ 2 1614 - 1614
رامدیو ارودُ 1617 - 1632
وینکٹ 3 1632 - 1642
شریرنگ 3 1642 - 1646

سمندری وپار

وجینگر ریاست اپنے راجدور دوران کافی مشہور سی۔ اس دیاں کئی بندرگاہاں سن اتے دوسرے دیساں نال اس ریاست دا وپار چلدا سی۔ اس ریاست وچ سمندری جہاز وی تیار کیتے جاندے سن، جنہاں دی ورتوں وپار لئی کیتی جاندی سی۔

ہن ویلے

وجینگر وچ اج وی پرانے ریاست دے چنہ ملدے ہن، جس توں اس ریاست دے مانمتے اتہاس دی جانکاری ملدی اے۔ اس توں علاوہ ایہہ ریاست اج وی اتہاس دے طالب علماں لئی کافی اہمیت رکھدی اے۔ اس ریاست وچ اج وی وڈی گنتی سیلانی آؤندے ہن اتے پرانے ریاست دیاں نشانیاں ویکھ کے خوش ہندے ہن تے کئی طرحاں دیاں تصویراں کھچواؤندے ہن۔