بائبل

بائیبل مسیحی (اتے یہودی) دھرم دی دھارمک کتاب ہے۔ یہودی دھرم وچّ بائیبل نوں 'تنخ' جاں 'ابرانی بائیبل' آکھیا جاندا ہے۔ مسیحی بائیبل وچّ تنخ دے نال-نال انجیل اتے رسولاں دیاں پتریاں وی ہن۔

عبرانی تنخ دے 14،000 توں ودھ ہتھ نال لکھے قلمی نسخے اس ویلے موجود نے۔ اویں ہی سیپتوئگنت (یونانی بولی وچّ بائیبل دا پہلا التھاؤ) دے وی بتھیرے نسخے نے۔ نویں عہد نامے (انجیل) دے وی 5،300 نسخے نے۔

عبرانی بائبل

یہودیاں اتے مسیہیاں وچّ بائیبل دے سانجھے حصیاں نوں عبرانی بائیبل آکھیدا ہے۔

توراہ (تورات)

توراہ (ارتھات سکھیا) نوں خمش اتے پینتاتیؤخ (یعنی پنج کتاباں) وی آکھیا جاندا ہے۔ توراہ (تورات) توراہ (ارتھات سکھیا) نوں خمش اتے پینتاتیؤخ (یعنی پنج کتاباں) وی آکھیا جاندا ہے۔پینتاتیؤخ وچّ ہیٹھ درج کیتیاں ایہہ کتاباں نے:

• I Genesis (Bereisheet בראשית)، یعنی جنم

• II Exodus (Shemot שמות)، یعنی خروج

• III Leviticus (Vayikra ויקרא)، یعنی

• IV Numbers (Bemidbar במדבר)، یعنی گنت

• V Deuteronomy (Devarim דברים) یعنی

عبرانی وچّ کتاباں دے سرناویں ہر کتاب وچّ پہلے شبد توں لئے گئے نے ۔توراہ اجیہے تنّ سمیاں تے کندرت ہے جہڑے پرمیسر اتے منکھ دے رشتے وچکار اہم سن۔

Genesis دے پہلے یاراں باب دسدے نے بھئی کیکر پرمیسر نے دھرتی دی رچنا کیتی۔ ایہہ پرمیسر دے منکھ دے نال رشتے دا اتہاس ہے۔

رہندے اونتالی باب پرمیسر دے عبرانی پرکھاں یعنی ابراہیم، اسحاق، اتے یعقوب (اسرائیل) اتے یعقوب دے ایانیاں (خاص کر یوسف) دے نال کیتے وچن وکھے دسدے نے۔ ایہہ دسدے نے بھئی کویں پرمیسر نے ابراہام نوں حکم کیتا کہ اوہ اور وچّ اپنے گھر تے کوڑھمیں نوں چھڈّ کے اوڑک کنان وچّ آ وسے۔ایہدے وچّ اسرائیل دے ایانیاں دی مصر یاترا دا وی ذکر ہے۔

توراہ دیاں رہندیاں چار کتاباں موسیٰ دی کھانی دسدیاں نے۔موسیٰ اسرائیلیاں نوں مصر دی غلامی توں کڈھدا ہے اتے سینہ پہاڑ پرمیسر دے نال کیتا وچن دہراؤندا ہے۔ اسرائیل چالھی ورھیاں تیکر اجاڑ وچّ رلدے نے اتے اوڑک کنان اپڑدے نے۔توراہ دا انت موسیٰ دی موت تے ہندا ہے۔

پرانا عہد نامہ

اسدے وچ یہودی دھرم اتے یہودی لوکاں دیاں کتھاواں ہن،پرانیا کہانیاں دا ورنن کتا گیا ہے اسدی ملبھاشا ابرانی اتے آرامی سی

نواں عہد نامہ

ایہہ اسا مسیح دے بعد دی ہے،جس نوں اسا دے چیلیاں نے لکھیا سی اسدے وچ اسا ییشُ دی جونی،اوپدیش اتے چیلیاں دا کم لکھے گئیں ہن اسدی بولیاں کجھ آرامی اتے زیادہ تر بول چال دی پرانی یونانی بولی سی