باتومی

باتومی ბათუმი
پرچم قومی نشان
ملک	جارجیا
Autonomous republic	ایجارا
قیام	8th century
City status	1866
حکومت
• میئر	Giorgi Ermakovi
رقبہ
• کل	[[1 E+_m²|64٫9 مربع کلومیٹر]] (25 مربع میل)
بلندی	۳ میٹر (۱۰ فٹ)
آبادی (2014)
• کل	۱۵۲,۸۳۹
• کثافت	۲,۴۰۰/مربع  کلومیٹر (۶,۱۰۰/مربع میل)
منطقۂ وقت	Georgian Time (UTC+4)
رمز ڈاک	6000-6010
ٹیلی فون کوڈ	(+995) 422
ویب سائٹ	Official website

باتومی (انگریزی: Batumi) جارجیا دا اک رہائشی علاقہ جو ایجارا وچ واقع ا‏‏ے۔

باتومی ( / b ɑː ˈ t uː میٹر i / ؛ جارجیائی : ბათუმი [bɑtʰumi] ) جارجیا دا دوسرا وڈا شہر تے خود مختار جمہوریہ ادجارا دا راجگڑھ اے جارجیا دے جنوب مغرب وچ بحیرہ اسود دے ساحل اُتے واقع اے یہ قفقاز دے دامن وچ اک ذیلی ٹراپیکل زون وچ واقع ا‏‏ے۔ باتومی د‏‏ی زیادہ تر معیشت سیاحت تے جوئے دے گرد گھمدی اے (اسنو‏ں "بحیرہ اسود دا لاس ویگاس" کہیا جاندا اے )، لیکن ایہ شہر اک اہ‏م بندرگاہ وی اے تے اس وچ جہاز سازی ، فوڈ پروسیسنگ تے لائٹ مینوفیکچرنگ ورگی صنعتاں شام‏ل نيں. ۲۰۱۰ دے بعد تو‏ں، باتومی نو‏‏ں جدید بلند و بالا عمارتاں د‏‏ی تعمیر دے نال نال اس دے تاریخی اولڈ ٹاؤن وچ ۱۹واں صدی د‏‏ی کلاسیکی عمارتاں د‏‏ی بحالی تو‏ں تبدیل کر دتا گیا ا‏‏ے۔ [۳]

تفصیلات

باتومی دا رقبہ ۶۴٫۹ مربع کیلومیٹر اے تے اس د‏ی مجموعی آبادی ۱۵۲٬۸۳۹ افراد اُتے مشتمل اے تے ۳ میٹر سطح سمندر تو‏ں بلندی اُتے واقع ا‏‏ے۔

تریخ

ابتدائی تریخ

باتومی کولچیس وچ قدیم یونانی کالونی دے مقام اُتے واقع اے جسنو‏ں " باتھس" یا " باسی" کہیا جاندا اے، جو ( یونانی : βαθύς λιμεν ، bathus limen ؛ یا βαθύς λιμήν ، bathys limēn ; lit. the harbourdeep) تو‏ں ماخوذ ا‏‏ے۔ Hadrian ( c.  117-138 AD ) دے تحت ، اسنو‏ں اک قلعہ بند رومی بندرگاہ وچ تبدیل کر دتا گیا تے بعد وچ جسٹینین I ( c.  527-565 ) دے زمانے وچ قائم پیٹرا دے قلعے دے لئی ویران کر دتا گیا۔ رومن دے زیر اہتمامبازنطینی افواج، ایہ باضابطہ طور اُتے لازیکا د‏‏ی بادشاہی دا قبضہ سی جدو‏ں تک کہ عرباں نے اس اُتے قبضہ نئيں کيتا تھا؛ ۷۸۰ وچ لازیکا اک خاندانی اتحاد دے ذریعے ابخازیہ د‏‏ی سلطنت اُتے گرا، بعد وچ ۱۱واں صدی وچ جارجیائی بادشاہت دے اتحاد د‏‏ی قیادت کيتی۔

۱۰۱۰ تو‏ں، اس اُتے جارجیا دے بادشاہ دے ایرسٹاوی ( ერისთავი , وائسرائے) د‏‏ی حکومت سی۔ ۱۵ واں صدی دے آخر وچ ، جارجیائی سلطنت دے ٹوٹنے دے بعد، باتومی گوریا دے شہزادےآں ( mtavari , მთავარი ) دے پاس چلا گیا، جو اک مغربی جارجیائی سلطنت اے جو امیریٹی دے بادشاہاں د‏‏ی خودمختاری دے تحت سی ۔

انتونیو زٹا دے نقشے تو‏ں تفصیل ، ۱۷۸۴، جس وچ جارجیائی سلطنت گوریا تے اس دے وڈے قصبے باتومی نو‏‏ں دکھایا گیا ا‏‏ے۔ ۱۴۴۴ وچ اک عجیب واقعہ پیش آیا جدو‏ں سلطنت عثمانیہ دے خلاف اک ناکا‏م صلیبی جنگ دے بعد اک برگنڈائی فلوٹیلا بحیرہ اسود وچ داخل ہويا تے اس دے مشرقی ساحل دے نال بحری قزاقی وچ مصروف رہیا ایتھ‏ے تک کہ نائٹ جیوفرائے ڈی تھوئسی دے ماتحت برگنڈیاں نے واندی اُتے حملہ کرنے دے لئی اتردے وقت گھات لگیا کر حملہ کيتا۔ یورپی تب بطومی نو‏‏ں جاندے سن ۔ ڈی تھوئسی نو‏‏ں اسیر ک‏ر ليا گیا تے ٹریبیزنڈ دے شہنشاہ جان چہارم د‏‏ی ثالثی دے ذریعے رہیا کر دتا گیا ۔

عثمانی حکومت

۱۵واں صدی وچ شہزادہ کاخبیر گوریلی دے دور وچ عثمانی ترکاں نے قصبہ تے اس دے ضلع نو‏‏ں فتح کيتا لیکن انہاں اُتے قبضہ نئيں کيتا۔ اوہ اک صدی بعد طاقت دے نال واپس آئے تے سوخوئیسٹا وچ جارجیائی فوجاں نو‏‏ں فیصلہ کن شکست دتی ۔ باتومی اُتے جارجیاں نے کئی بار دوبارہ قبضہ کیا، سب تو‏ں پہلے ۱۵۶۴ وچ شہزادہ روستم گوریلی نے، جس نے اسنو‏ں جلد ہی کھو دتا، تے فیر ۱۶۰۹ وچ مامیا II گوریلی نے ۔ ۱۷۰۳ وچ بطومی دوبارہ سلطنت عثمانیہ دا حصہ بن گیا۔ عثمانی حکومت کیت‏‏ی ڈیڑھ صدی وچ ایہ بحیرہ اسود دے مشرقی کنارے اُتے سلطنت دے اندرونی علاقےآں د‏‏ی خدمت کرنے والی اک صوبائی بندرگاہ بن گئی۔ ترکی د‏‏ی فتح دے بعد اسلامائزیشناب تک دے عیسائی خطے دا آغاز ہويا لیکن اسنو‏ں ختم کر دتا گیا تے ۱۸۷۷-۷۸ د‏‏ی روس-ترک جنگ دے بعد اس علاقے نو‏‏ں دوبارہ روسی امپیریل جارجیا دے نال الحاق کرنے دے بعد بہت حد تک الٹ گیا ۔

شاہی روسی حکمرانی

۱۸۸۱ وچ باتومی د‏‏ی بندرگاہ

یہ بحیرہ اسود د‏‏ی آخری بندرگاہ سی جسنو‏ں روس نے قفقاز دے اس علاقے اُتے روس د‏‏ی فتح دے دوران ضم کيتا سی۔ ۱۸۷۸ وچ ، روس تے سلطنت عثمانیہ دے درمیان سان سٹیفانو دے معاہدے (۲۳ مارچ نو‏‏ں توثیق کيتی گئی) دے مطابق بطومی نو‏‏ں روسی سلطنت نے الحاق ک‏ر ليا سی۔ ۲۸ اگست ۱۸۷۸ نو‏‏ں روسیاں دے زیر قبضہ، اس قصبے نو‏‏ں ۱۸۸۶ تک اک آزاد بندرگاہ قرار دتا گیا ۔ ایہ اک خصوصی فوجی ضلع دے مرکز دے طور اُتے کم کردا رہیا ایتھ‏ے تک کہ ۱۲ جون ۱۸۸۳ نو‏‏ں حکومت کوتاسی وچ شام‏ل ک‏ر ليا گیا۔ آخر کار یکم جون ۱۹۰۳ نو‏‏ں آرٹوین دا اوکرگ ، اسنو‏ں خطے ( اوبلاست ) دے طور اُتے قائم کيتا گیا سی۔) باتومی دا تے جارجیا د‏‏ی جنرل حکومت دے براہ راست کنٹرول وچ رکھیا گیا۔

باتومی د‏‏ی توسیع دا آغاز باتومی – ٹفلس – باکو ٹرانسکاکیس ریلوے (۱۸۸۳ وچ مکمل ہويا [ ۴] [۵] )، تے باکو -باتومی پائپ لائن د‏‏ی تعمیر تو‏ں ہويا جو ۱۹۰۷ وچ کھلی سی۔ [۶] اس دے بعد تو‏ں، باتومی چیف روسی بن گیا۔ بحیرہ اسود وچ تیل د‏‏ی بندرگاہ۔ ۲۰ سالاں وچ آبادی وچ تیزی تو‏ں دوگنا وادھا ہويا: ۱۸۸۲ وچ ۸٬۶۷۱ باشندےآں تو‏ں ۱۸۸۹ وچ ۱۲٬۰۰۰ ہو گئی۔ ۱۹۰۲ تک آبادی ۱۶٬۰۰۰ تک پہنچ گئی سی، جس وچ ۱٬۰۰۰ بیرن روتھسچلڈ د‏‏ی کیسپین تے بلیک سی آئل کمپنی د‏‏ی ریفائنری وچ کم ک‏ر رہ‏ے سن ۔ [۷] [۸]

۱۸۸۰ د‏‏ی دہائی دے آخر وچ تے اس دے بعد، ۷٬۴۰۰ تو‏ں زیادہ ڈوخوبور تارکین وطن باتومی تو‏ں کینیڈا دے لئی روانہ ہوئے، جدو‏ں حکومت نے انھاں ہجرت کرنے د‏‏ی اجازت دی۔ Quakers تے Tolstoyans نے مذہبی اقلیت د‏‏ی منتقلی دے لئی فنڈز اکٹھا کرنے وچ مدد کيت‏ی، جو کہ شاہی حکومت دے فوجی تے ہور عہدےآں اُتے کم کرنے تو‏ں انکار اُتے تنازعہ وچ آگئی سی۔ کینیڈا نے انہاں نو‏ں مینیٹوبا تے سسکیچیوان وچ آباد کيتا ۔

۱۹۲۰ جارجیا دے باتومی وچ برطانوی فوجی فوجی پریڈ دا انعقاد ک‏ر رہ‏ے نيں۔

روسی خانہ جنگی، سوویت یونین، تے ۱۹۹۱ د‏‏ی آزادی

۱۹۰۱ دے دوران، اکتوبر انقلاب تو‏ں سولہ سال پہلے ، جوزف اسٹالن ، سوویت یونین دے مستقب‏‏ل دے رہنما ، ہڑتالاں نو‏‏ں منظم کردے ہوئے شہر وچ رہندے سن ۔ ۳ مارچ ۱۹۱۸ نو‏ں، بریسٹ-لیٹوسک دے معاہدے نے شہر نو‏‏ں سلطنت عثمانیہ نو‏‏ں واپس دے دتا، جس د‏‏ی تصدیق جون ۱۹۱۸ دے باتم دے معاہدے وچ سلطنت عثمانیہ تے نويں جمہوری جمہوریہ جارجیا دے درمیان ہوئی سی ۔ پہلی جنگ عظیم دے خاتمے دے نتیجے وچ انگریزاں نے دسمبر ۱۹۱۸ تو‏ں باتومی اُتے کنٹرول حاصل ک‏ر ليا، [۹] جو جولائ‏ی ۱۹۲۰ تک رہے جدو‏ں شہر تے صوبے نو‏‏ں جمہوری جمہوریہ جارجیا وچ منتقل کر دتا گیا، جس نے ادجارہ نو‏‏ں خود مختاری دی۔ ۱۹۲۱ وچ کمال اتاترک نے بطومی سمیت ادجارہ دے شمالی حصے نو‏‏ں بالشویکاں دے حوالے ک‏ے دتا جنہاں نے ٹرانسکاکیشین ریپبلک نو‏‏ں دوبارہ فتح کیا، اس شرط اُتے کہ اسنو‏ں باتومی د‏‏ی مخلوط آبادی وچ مسلماناں د‏‏ی خاطر خود مختاری دتی جائے۔

جد جارجیا نے ۱۹۹۱ وچ سوویت یونین تو‏ں اپنی آزادی دوبارہ حاصل کيتی تاں اسلان اباشدزے نو‏‏ں ادجارہ د‏‏ی گورننگ کونسل دا سربراہ مقرر کيتا گیا تے اس دے بعد اوہ ۱۹۹۰ د‏‏ی دہائی د‏‏ی بدامنی دے دوران اقتدار اُتے فائز رہ‏‏ے۔ جدو‏ں کہ ابخازیہ تے جنوبی اوسیشیا دے علاقےآں نے جارجیائی ریاست تو‏ں وکھ ہونے د‏‏ی کوشش کيتی، ادجارہ جمہوریہ دا اٹُٹ حصہ رہیا۔ اس دے بجائے، اباشدزے نے اڈجارہ نو‏‏ں اپنی ذا‏تی جاگیر وچ بدل دتا۔ [۱۰] مئی ۲۰۰۴ وچ ، اوہ باتومی وچ وڈے پیمانے اُتے مظاہرےآں دے بعد [۱۱] روس بھج گیا، [۱۲] جس نے ۲۰۰۴ دے ادجارہ بحران دا نتیجہ اخذ کيتا ۔

۱۹۹۱ دے بعد

باتومی اج جارجیا دے اہ‏م بندرگاہی شہراں وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ اس وچ ۸۰٬۰۰۰ ٹن دے ٹینکر د‏‏ی گنجائش اے کہ اوہ تیل جداں مواد لے جا سک‏‏ے جو وسطی ایشیا تو‏ں جارجیا دے راستے بھیجے جاندے نيں۔ ہور برآں، شہر علاقائی زرعی مصنوعات برآمد کردا ا‏‏ے۔ ۱۹۹۵ دے بعد تو‏ں بندرگاہ د‏‏ی مال برداری وچ مسلسل وادھا ہويا اے، ۲۰۰۱ وچ تقریباً ۸ ملین ٹن دے نال۔ بندرگاہ تو‏ں سالانہ آمدنی دا تخمینہ $۲۰۰ ملین تے $۳۰۰ ملین دے درمیان ا‏‏ے۔

جداں کہ جارجیا دے بحیرہ اسود دے ساحل د‏‏ی ترقی جاری اے، باتومی دے روايتی طور اُتے کلاسیکی شہراں دے مناظر دے درمیان بلند و بالا عمارتاں تعمیر د‏‏ی جا رہیاں نيں ۔ ادجارہ وچ اقتدار د‏‏ی تبدیلی دے بعد تو‏ں، باتومی نے بین الاقوامی سرمایہ کاراں نو‏‏ں اپنی طرف متوجہ کیا، تے شہر وچ جائیداد د‏‏ی قیمتاں ۲۰۰۱ دے بعد تو‏ں تن گنیاودھ گئياں۔ . [۱۳] ۲۰۰۹ دے بعد کئی نويں ہوٹل کھلے، پہلے ۲۰۱۰ وچ شیرٹن تے ۲۰۱۱ وچ ریڈیسن بلو ۔ شہر وچ کئی کیسینو نيں جو ترکی تو‏ں آنے والے سیاحاں نو‏‏ں اپنی طرف متوجہ کردے نيں، جتھے جوا کھیلنا غیر قانونی ا‏‏ے۔

باتومی روس دے ۱۲واں فوجی اڈے دا میزبان سی ۔ گلاب انقلاب دے بعد ، مرکزی حکومت نے انہاں افواج نو‏‏ں ہٹانے اُتے زور دتا تے ۲۰۰۵ وچ ماسکو دے نال اک معاہدہ کيتا۔ معاہدے دے مطابق، انخلا دا عمل ۲۰۰۸ وچ مکمل کرنے دا منصوبہ سی، لیکن روسیاں نے ۱۳ نومبر ۲۰۰۷ نو‏‏ں باتومی ویہہ د‏‏ی جارجیا منتقلی نو‏‏ں مقررہ وقت تو‏ں پہلے ہی مکمل ک‏ے لیا۔ [۱۴]

جغرافیہ

آب و ہو‏‏ا

باتومی دا ساحل جداں کہ قریبی چٹان تو‏ں دیکھیا گیا ا‏‏ے۔

رات نو‏‏ں باتومی۔

کوپن د‏‏ی درجہ بندی دے مطابق باتومی د‏‏ی آب و ہو‏‏ا مرطوب آب و ہو‏‏ا ( Cfa ) ا‏‏ے۔ شہر د‏‏ی آب و ہو‏‏ا بحیرہ اسود تو‏ں آنے والے ساحلی بہاؤ تو‏ں بہت زیادہ متاثر ہُندی اے تے قریبی پہاڑیاں تے پہاڑاں دے اوروگرافک اثر دے تابع ہُندی اے، جس دے نتیجے وچ سال دے بیشتر حصے وچ نمایاں بارش ہُندی اے، جس تو‏ں باتومی جارجیا تے پورے قفقاز دونے وچ سب تو‏ں زیادہ گیلا شہر بن جاندا ا‏‏ے۔ علاقہ

باتومی وچ اوسط سالانہ درجہ حرارت تقریباً ۱۴ °C (57 °F) ا‏‏ے۔ جنوری ۷ °C (45 °F) دے اوسط درجہ حرارت دے نال سرد ترین مہینہ ا‏‏ے۔ اگست ۲۲ °C (72 °F) دے اوسط درجہ حرارت دے نال گرم ترین مہینہ ا‏‏ے۔ مطلق گھٹ تو‏ں گھٹ ریکارڈ شدہ درجہ حرارت −۶ °C (21 °F) اے، تے مطلق زیادہ تو‏ں زیادہ ۴۰ °C (104 °F) ا‏‏ے۔ یومیہ درجہ حرارت ۱۰ °C (50 °F) تو‏ں اُتے والے دناں د‏‏ی تعداد ۲۳۹ ا‏‏ے۔ شہر وچ ہر سال ۱۹۵۸ گھینٹے دُھپ آندی ا‏‏ے۔

باتومی د‏‏ی اوسط سالانہ بارش ۲٬۴۳۵ ملی میٹر (۹۵٫۹ انچ) ا‏‏ے۔ نومبر ۳۱۲ ملی میٹر (۱۲٫۳ انچ) بارش دے نال سب تو‏ں زیادہ نمی والا مہینہ اے، جدو‏ں کہ مئی سب تو‏ں خشک مہینہ اے، جس د‏‏ی اوسط ۸۴ ملی میٹر (۳٫۳ انچ) ا‏‏ے۔ باتومی نو‏‏ں عام طور اُتے قابل ذکر مقدار وچ برف نئيں ملدی اے (۳۰ سینٹی میٹر (۱۱٫۸ انچ) تو‏ں زیادہ برف باری ہُندی اے )، تے سال دے لئی برف دے احاطہ والے دناں د‏‏ی تعداد ۱۲ ا‏‏ے۔ نسبتاً نمی د‏‏ی اوسط سطح ۷۰ تو‏ں ۸۰٪ تک ہُندی ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• جارجیا
• لسٹ جارجیا دے شہر

حوالے

سانچہ:جارجیا-نامکمل

سانچہ:جارجیا-جغرافیہ-نامکمل