تحریک طالبان پاکستان دی دہشت گردی
بیت اللہ محسود دی ہلاکت دے بعد طالبان دی 42 رکنی شورٰی نے جنوبی وزیرستان نال تعلق رکھنے والے طالبان کمانڈر حکیم اللہ محسود نوں بیت اللہ محسود دی جگہ تحریکِ طالبان پاکستان دا نواں امیر مقرر کيتا۔ نال ہی شوری نے جنوبی وزیرستان نال تعلق رکھنے والے اعظم طارق نوں تحریک دا مرکزی ترجمان مقرر کرنے دا اعلان کيتا۔ حکیم اللہ محسود دا امیر مقرر ہونا دوسرے گروپاں دے طالبان رہنماء مولوی نذیر تے حافظ گل بہادر نے وی قبول کيتا۔[۱] اس دے بعد حال ہی وچ پاکستان وچ تحریک طالبان دے مختلف گروہاں نے اپنی دہشت گردی دی کاروائیاں وچ وادھا کر دتا اے۔۔[۲] پاکستانی پولیس دی اک رپورٹ دے مطابق حال ہی وچ اک سعودی خیراندی ادارہ الحرمین فاؤنڈیشن نے تحریک طالبان نوں 15 ملین امریکی ڈالر دتے نيں جسنوں پاکستان وچ دہشت گردی دے لئی استعمال کيتا جائے گا تے پنجاب دے کئی شہراں نوں نشانہ بنایا جائے گا۔ رپورٹ دے مطابق تحریک طالبان دے حکیم اللہ محسود تے اس دے ساتھی جیش محمد تے لشکر جھنگوی دے نال مل کے پنجاب وچ اہم علاقےآں اُتے حملہ کرن گے تے دہشت گردی دا ارتکاب کرن گے۔۔[۳][۴]: اوائل 2009ء وچ طالبان نے پنجاب وچ مختلف متشدد مذہبی گروہاں اُتے مشتمل مسلم یونائیٹڈ آرمی بنائی جس وچ پاکستان بھر دی عسکریت پسند تنظیماں شامل نيں جداں لشکر جھنگوی‘ تحریک نفاذ شریعت محمدی مولوی فضل گروپ ،۔ حزب مجاہدین‘ جیش محمد‘ خدام اسلام‘ رحمت ویلفیئر ٹرسٹ مسعود اظہر گروپ‘ تحریک طالبان پنجاب‘ حرکت الجہاد اسلامی‘ الیاس کشمیری گروپ۔ انہاں نے نفاذ شریعت توں متعلق چارٹر آف ڈیمانڈ تیار کيتا اے۔ جس دے لئی ایہ اپنی کارروائیاں دا آغاز کرن گی۔ محکمہ داخلہ پنجاب نوں وزارت داخلہ دی بھجوائی گئی اک رپورٹ وچ کہیا گیا کہ قاری نعیم آف بہاولپور‘ قاری عمران ملتان‘ عصمت اللہ خانیوال تے رانا افضل خانیوال دے علاوہ درہ آدم خیل وچ کمانڈ ہیڈ آفس توں انہاں دے رابطے نيں۔ اطلاعات دے مطابق ایہ تنظیماں اسلام آباد وچ غیر ملکی سفارت خانوں‘ وزیر اعظم‘ وفاقی اداروں‘ راولپنڈی وچ جی ایچ کیو تے حساس ادارےآں دے دفاتر نوں نشانہ بنا سکدے نيں۔ رپورٹ وچ لاہور نوں دہشت گردی دے خطرے دے حوالے توں انتہائی اہم قرار دے دتا گیا اے کیونجے ایتھے ہونے والے دہشت گردی دے کسی وی واقعہ نوں میڈیا کوریج زیادہ ملدی اے۔[۵]
القاعدہ دے نائب سربراہ ایمن الزواہری نے اپنے اک ویڈیو پیغام وچ پاکستان وچ دہشت گردی کرنے والےآں نوں خراج تحسین پیش کيتا اے۔[۶]
طالبان توں منسوب واقعات
[سودھو]26 اگست 2009ء نوں جنوبی وزیرستان وچ محسود قبیلے دے علاقے وچ سکیورٹی فورسز دے قافلے اُتے ہونے والے اک حملے وچ کم توں کم چار سکیورٹی اہلکار ہلاک ہوئے۔ حملہ دی ذمہ داری تحریک طالبان نے قبول کيتی۔۔[۷] 27 اگست 2009ء نوں خاصہ دار فورس اُتے ہونے والے اک مبینہ خودکش حملے وچ 26 اہلکار ہلاک ہوئے۔ اس دی ذمہ داری طالبان نے قبول کيتی۔۔[۸] 30 اگست 2009ء نوں اک مبینہ خود کش حملہ آور نے مینگورہ شہر دے پولیس ٹریننگ سینٹر وچ خود نوں دھماکے توں اڑا کر سکیورٹی دے پندرہ زیر تربیت اہلکاراں نوں ہلاک کر دتا۔[۹] 18 ستمبر 2009ء نوں کوہاٹ وچ اک کار دے ذریعے خود کش بم دھماکا ہويا جس وچ چھیالیس عام شہری شہید ہوئے۔[۱۰] 5 اکتوبر نوں پاکستان وچ اقوام متحدہ دے ورلڈ فوڈ پروگرام دے دفتر اُتے حملہ کيتا گیا جس وچ پنج افراد ہلاک ہوئے۔ کالعدم شدت پسند تنظیم تحریک طالبان پاکستان دے مرکزی ترجمان اعظم طارق نے اک بیان وچ اس دی ذمہ داری قبول کيتی۔[۱۱] 9 اکتوبر 2009ء نوں پشاور وچ اک خود کش حملہ کيتا گیا جس وچ چالیس توں زیادہ عام شہری شہید ہوئے۔ اس توں پہلے 16 ستمبر نوں ایتھے اک خود کش حملہ وچ گیارہ عام شہری شہید ہوئے۔ ايسے دن بناں وچ اک پولیس تھانے اُتے حملہ کيتا گیا جس وچ پندرہ پولیس اہلکار شہید ہوئے۔[۱۲] 10 اکتوبر 2009ء نوں پاکستان وچ جی ایچ کیو اُتے حملہ ہويا جس دی ذمہ داری طالبان دے اک گروہ نے قبول کيتی اے۔ جی ایچ کیو اُتے حملہ کرنے والے تمام دھشت گرداں نوں ہلاک کر دتا گیا۔[۱۳] یاد رہے کہ اس توں صرف دو دن پہلے نیدرلینڈز دے سفارت خانہ دے ملازم اسلام آباد وچ ممنوعہ اسلحہ تے ہنیڈ گرنیڈ سمیت پکڑے گئے جنہاں نوں بعد وچ چھڈ دتا گیا۔ طالبان نے جی ایچ کیو اُتے حملےآں وچ ممنوعہ اسلحہ تے ہینڈ گرنیڈ استعمال کیتے سن ۔ جی ایچ کیو اُتے حملہ کرنے والےآں توں بھارتی ہتھیار برآمد ہوئے۔۔[۱۴] 15 اکتوبر نوں لاہور وچ تن مختلف جگہ اُتے دہشت گردی دی کارروائی ہوئی جس دی ذمہ داری کالعدم تحریک طالبان نے قبول کيتی۔ لاہور وچ ایف آئی اے دی عمارت، بیدیاں ٹریننگ سینٹر تے مناواں پولیس ٹریننگ سنٹر اُتے حملہ ہويا جو تِناں جگہ ناکام بنا دتا گیا اُتے کچھ سیکیورٹی اہکار شہید ہوئے اک اندازہ دے مطابق انہاں کاروائیاں وچ اٹھارہ دہشت گرد شامل سن جنہاں وچ تن لڑکیاں وی شامل سن۔ انہاں واقعات وچ گھٹ توں گھٹ اٹھ سیکیورٹی اہلکار تے اٹھ شہری شہید ہوئے جدوں کہ اٹھ دہشت گرد جہنم واصل ہوئے۔[۱۵] 15 اکتوبر 2009ء نوں ہی کوہاٹ وچ اک تھانے اُتے خود کش حملہ کيتا گیا۔ اک خودکش بمبار نے بارود توں بھری گڈی صدر پولیس سٹیشن دے مرکزی دروازے توں ٹکرا دی۔ انہاں دے بقول حملے وچ گیارہ افراد ہلاک جدوں کہ ویہہ زخمی ہوئے نيں۔ انہاں دے مطابق ہلاک ہونے والےآں وچ تن پولیس اہلکار تے اٹھ عام شہری شامل نيں۔۔[۱۶] لاہور دے کمشنر نے کہیا اے کہ طالبان نوں انہاں حملےآں وچ بھارتی ادارےآں دی مدد حاصل اے۔۔[۱۷] 15 اکتوبر دے حملے دے عینی شاہداں نے دسیا کہ طالبان دہشت گرداں نے مسجد اُتے وی فائرنگ دی تے مسجد دی حرمت دا خیال نہ کيتا۔۔[۱۸] 16 اکتوبر نوں پشاور وچ سی آئی ڈی دے اک مرکز تے تھانے اُتے حملہ کيتا گیا جس وچ عام شہریاں سمیت 12 افراد ہلاک ہوئے گئے۔ بعض ذرائع دے مطابق ایہ خود کش حملہ نئيں بلکہ اک کار بم دھماکا سی[۱۹]
20 اکتوبر کوجنڈولہ چیک پوسٹ وزیرستان اُتے طالبان نے حملہ کر کے 7 اہلکاراں نوں شہید کر دتا۔[۲۰] 23 اکتوبر 2009ء نوں باراتیاں دی اک بس مہمند ایجنسی وچ طالبان دی بچھائی ہوئی بارودی سرنگ توں ٹکرا گئی جس توں 18 افراد ہلاک ہوئے گئے۔ ایہ بارودی سرنگ سیکیوریٹی فورسز دے لئی بچھائی گئی سی۔[۲۱] 23 اکتوبر 2009ء نوں ہی پشاور وچ اک بم دھماکا ہويا۔ کامرہ وچ فضائیہ دی فیکٹری دے نیڑے اک خود کش حملہ ہويا۔ گھٹ توں گھٹ ست افراد ہلاک ہوئے۔[۲۲]
روزنامہ نوائے وقت دے مطابق پشاور کار بم دھماکے توں دو روز پہلے امریکا تے بھارت نے اپنے شہریاں نوں پاکستان دے سفر توں گریز تے ایتھے موجود شہریاں نوں نقل و حرکت محدود رکھنے دی ہدایات دی سن۔ سکیورٹی ماہرین دی جانب توں اس امر اُتے حیرت دا اظہار کيتا گیا اے کہ پاکستان وچ کِسے وی سانحہ توں پہلے انہاں دونے ملکاں دی ہدایات غیر معمولی امر اے تے ایويں معلوم ہُندا اے کہ انہاں دونے ملکاں نوں پاکستان وچ ہونیوالی کسی وی دہشت گردی دی کارروائی دا پہلے ہی علم ہوئے جاندا اے۔[۲۳]
2 نومبر 2009ء نوں راولپنڈی وچ اک خود کش حملہ وچ 4 فوجیاں سمیت 36 افراد شہید ہوئے گئے جنہاں وچ خواتین تے بچے وی شامل سن ۔ خود کش حملہ آور نیشنل بنک آف پاکستان دے باہر تنخواہاں نکالنے والےآں دی قطار وچ گھس گیا تے خود نوں اڑا دتا۔ ايسے دن لاہور وچ بابو صابو انٹرچینج اُتے پولیس چوکی اُتے روکے جانے اُتے کار سوار نے خود نوں اڑا لیا تے 25 لوک زخمی ہوئے گئے۔[۲۴] 8 نومبر نوں پشاور دے نواح وچ واقع متنی دے علاقہ ادیزئی وچ اک خود کش حملہ وچ ناظم علاقہ عبد المالک سمیت 12 افراد جاں بحق تے 36 زخمی ہوئے گئے۔ ناظم عبد المالک طالبان دے خلاف بنائے جانے والے اک لشکر کے سربراہ سن تے انہاں اُتے پہلے وی حملے ہوئے چکے سن ۔[۲۵]
9 نومبر 2009ء نوں اک پولیس چوکی اُتے خود کش حملہ ہويا جس وچ تن افراد جاں بحق ہوئے گئے۔[۲۶] 10 نومبر 2009ء نوں چارسدہ دے مرکزی بازار وچ اک کار بم دھمادا کیہ گیا جس وچ 24 افراد جاں بحق تے 40 دے نیڑے زخمی ہوئے گئے۔ انہاں وچ بچے وی شامل نيں۔ ۔[۲۷] دھماکے دی جگہ توں خود کش حملہ آور دے اعضاء مل گئے۔ پولیس دے مطابق اس حملہ دی دھمکیاں پہلے توں ہی مل رہیاں سن۔۔[۲۸] طالبان تحریک دے ترجمان اعظم طارق نے خود کش حملےآں دے بارے وچ کہیا کہ جو وی ساڈی تحریک نوں نقصان پہنچائے گا اسنوں سبق سکھایا جائے گا۔[۲۹]
13 نومبر 2009ء نوں اک خودکش حملہ جو اک حساس ادارہ دے پاس پشاور وچ ہويا، اہل کاراں تے شہریاں سمیت دس افراد جاں بحق ہوئے گئے۔ اک ہور واقعے وچ بناں وچ بکا خیل تھانے وچ خود کش حملہ توں دو افراد جاں بحق ہوئے گئے۔[۳۰] 13 نومبر نوں ہی پشاور وچ پاکستان دی جاسوسی تنظیم آئی ایس آئی دے دفتر اُتے خود کش حملہ وچ ست اہلکاراں سمیت دس افراد ہلاک ہوئے گئے۔ خود کش حملہ آور نے صبح دے ساڈھے چھ بجے اک بارود توں بھری گڈی آئی ایس آئی دے صوبائی دفتر اُتے ٹکرا دی۔ دھماکے توں قریبی مسجد وی تباہ ہوئے گئی۔۔[۳۱] 14 نومبر نوں پشاور وچ ميں پولیس دے مطابق اک چیک پوسٹ اُتے کار خودکش حملہ ہويا جس وچ گیارہ افراد ہلاک تے چھبیس زخمی ہوئے گئے۔۔[۳۲]
کالعدم دہشت گرد تنظیم تحریک طالبان دے سربراہ حکیم اللہ محسود دے ترجمان قاری حسین نے پشاور تے بناں وچ دھماکےآں دی ذمہ داری قبول کردے ہوئے دھمکی دتی کہ حکومت خود کش حملےآں نوں روک کر دکھائے۔[۳۳]
16 نومبر 2009ء نوں پشاور وچ پولیس سٹیشن دے نیڑے ہونے والے اک مبینہ خودکش کار بم حملے وچ کم توں کم تن افراد ہلاک تے چوبیس توں ودھ زخمی ہوئے گئے۔ پشاور دے ایس پی رورل بشیر اللہ خان دے مطابق ایہ واقعہ پشاور دے نواحی علاقے بڈھ بیر وچ اس وقت پیش آیا جدوں ماشو خیل دے علاقے توں آنے والے اک مبینہ خودکش حملہ آور نے بارود توں بھری گڈی مسجد دی عمارت توں ٹکرا دی۔[۳۴]
19 نومبر 2009ء نوں صوبہ سرحد دے راجگڑھ پشاور وچ ڈسٹرکٹ کورٹ دے گیٹ اُتے اک خود کش حملے وچ انیس افراد ہلاک تے چالیس توں زیادہ زخمی ہوئے۔ خودکش حملہ آور کچہری وچ داخل ہونا چاہندا سی تے اسنوں جدوں تلاشی دے لئی روکیا گیا تاں اس نے اپنے آپ نوں اڑا دتا۔[۳۵] 20 نومبر 2009ء نوں رات گئے اک پولیس دی اک گڈی اُتے ریموٹ کنٹرول بم توں حملہ کيتا گیا جس وچ پولیس دے دو اہلکار ہلاک تے پنج زخمی ہوئے گئے نيں۔[۳۶]
مہمند ایجنسی وچ امن کمیٹی دے مغوی رُکن دی سربریدہ لاش ملی اے۔ اس شخص دا بیٹا گزشتہ شام دہشت گرداں دے نال اک جھڑپ وچ ہلاک ہوئے گیا سی۔ حکام دے مطابق دہشت گرداں تے امن کمیٹی دے ارکان دے درمیان کئی گھنٹےآں تک جھڑپ ہوئی سی۔ اس توں کچھ عرصہ پہلے وی مہمند ایجنسی دی تحصیل لکڑو وچ مولانا شہزاد گل تے رسول شاہ دی لاشاں کندارو دے نیڑے توں ملیاں سن تے انہاں دوناں نوں گلا کٹ کر ہلاک کيتا گیا سی۔ کچھ عرصہ پہلے اک قبائلی جرگے دے ذریعے انہاں نے حکومت دے سامنے ہتھیار سُٹن والے مولانا شہزاد گل تے پنجاہ سالہ رسول شاہ جو مہمند ایجنسی وچ امن کمیٹی دے سرگرم رُکن سن، دی سربریدہ لاشاں برآمد ہوئیاں سن۔ دونے دی ہلاکت دی ذمہ داری مقامی طالبان نے قبول کيتی سی۔[۳۷]
4 دسمبر 2005ء نوں پریڈ گراؤنڈ راولپنڈی وچ طالبان نے اک مسجد اُتے حملہ کر کے چالیس افراد نوں شہید کيتا جنہاں وچ 17 نمازی بچے وی شہید ہوئے تے مسجد دا اک حصہ شہید ہويا۔ شقی القلب طالبان نے مسجد اُتے حملہ تے اس قتل و غارت دی ذمہ داری قبول کر لئی۔ ایہ ذمہ داری کالعدم تحریک طالبان دے جرائم پیشہ رہنماء ولی الرحمن نے قبول کيتی۔[۳۸] 5 دسمبر 2009ء نوں پشاور دے کمرشل بازار وچ دھمادا کیہ گیا جس توں گھٹ توں گھٹ دو افراد ہلاک ہوئے گئے۔[۳۹]
واقعات جنہاں دی طالبان نے تردید دی
[سودھو]20 اکتوبر 2009ء نوں اسلام آباد پاکستان دی انٹرنیشنل اسلامک یونیورسٹی وچ دو خود کش حملے ہوئے جس وچ متعدد طالبات شہید ہوئے گئياں۔۔[۴۰]
28 اکتوبر نوں امریکی وزیر خارجہ دی اسلام آباد، پاکستان وچ آمد دے کچھ دیر بعد پشاور وچ اک مینا بازار وچ جتھے عورتاں تے بچےآں دی اک وڈی تعداد ہُندی اے، اک بم دھمادا کیہ گیا جس وچ 105 افراد ہلاک تے 200 توں زیادہ زخمی ہوئے گئے جو تمام عام لوک سن ۔[۴۱]۔ دھاکے توں قریبی امِ حبیبہ مسجد وی مکمل طور اُتے شہید ہوئے گئی۔۔[۴۲] اگرچہ طالبان نے اس قسم دی دھمکیاں دے رکھی سن اُتے کالعدم تنظیم تحریک طالبان پاکستان دے مرکزی ترجمان اعظم طارق نے بی بی سی نوں توں گل کردے ہوئے اس دھماکے توں لاتعلقی کااظہار کيتا تے کہیا کہ اس دھماکے دے پِچھے خفیہ ادارےآں تے امریکی تنظیم بلیک واٹر دا ہتھ اے۔[۴۱]۔ لیکن پشاور پولیس دے ذرائع دے مطابق رپورٹاں دو دن پہلے ملیاں سن کہ دہشت گرداں نے دو فیشن ایبل خواتین نوں بارود توں بھری گڈی سمیت شہر وچ داخل کيتا اے۔ عینی گواہاں دے مطابق دو فیسن ایبل عورتاں اس گڈی نوں کھڑا کر کے گئياں جس وچ دھماکا ہويا۔[۴۳] دوسری طرف تحریک طالبان پاکستان دے امیر حکیم اللہ محسود تے خود کش حملےآں دے ماسٹر مائنڈ قاری حسین نے پشاور پیپل منڈی دے بم دھماکے دی مذمت کردے ہوئے خیبر بازار دھماکا تے اسلامی یونیورسٹی اُتے ہونے والے حملےآں توں لاتعلقی دا اظہار کيتا اے۔ اپنے بیان وچ انہاں نے کہیا کہ طالبان نہ صرف اس قسم دے حملےآں دے خلاف نيں بلکہ اوہ مارکیٹاں تے بچےآں اُتے حملےآں نوں غیر انسانی سمجھدے نيں۔ قاری حسین نے ہور کہیا کہ طالبان عورتاں تے بچےآں دے نشانہ بنانے دا سوچ وی نئيں سکدے۔ انہاں نے کہیا کہ انہاں حملےآں دا انتقام لیا جائے گا۔ ایہ سب کچھ غیر ملکی ایجنسیاں دا کیہ دھریا اے۔ اسيں اسکول جانے والے بچےآں تے مارکیٹ جانے والی عورتاں دے خلاف لڑنا نئيں چاہندے۔[۴۴] اس موقع اُتے موجود کالعدم تنظیم دے ترجمان اعظم طارق نے کہیا کہ اسيں انہاں ذرائع ابلاغ دے ادارےآں نوں نشانہ بنا سکدے نيں جو (بقول انہاں دے ) طالبان نوں بدنام کرنا چاہندے نيں۔[۴۵]
حوالے
[سودھو]- ↑ بی بی سی اردو 22 اگست 2009ء
- ↑ ملک وچ پھیلدے شدت پسند نواں خطرہ۔ بی بی سی اردو
- ↑ روزنامہ دتی نیوز۔ 14 ستمبر 2009
- ↑ وطن دوست بلاگ
- ↑ روزنامہ نوائے وقت 12 مئی 2009ء
- ↑ روزنامہ ایکسپریس 15 دسمبر 2009ء
- ↑ بی بی سی 26 اگست 2009ء
- ↑ بی بی سی 27 اگست 2009ء
- ↑ بی بی سی 27 اگست 2009ء
- ↑ بی بی سی 19 ستمبر 2009ء
- ↑ بی بی سی 6 اکتوبر 2009ء
- ↑ بی بی سی
- ↑ روزنامہ جنگ 10 اکتوبر 2009ء۔ تازہ ترین خبراں توں لیا گیا
- ↑ بی بی سی اردو 19 اکتوبر 2009ء
- ↑ روزنامہ جنگ۔ تازہ ترین 15 اکتوبر 2009
- ↑ بی بی سی اردو
- ↑ روزنامہ جنگ تازہ خبراں 15 اکتوبر 2009ء
- ↑ بی بی سی 15 اکتوبر 2009ء
- ↑ بی بی سی 16 اکتوبر 2009ء
- ↑ http://www.bbc.co.uk/urdu/pakistan/2009/10/091020_waziristan_4th_day.shtml بی بی سی اردو 20 اکتوبر 2009ء
- ↑ روزنامہ جنگ تازہ ترین خبراں 23 اکتوبر 2009ء
- ↑ بی بی سی اردو 23 اکتوبر 2009ء
- ↑ «نوائے وقت 29 اکتوبر 2009ء». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۰۹-۱۱-۰۲. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۷.
- ↑ روزنامہ جنگ 3 نومبر 2009ء
- ↑ روزنامہ جنگ تازہ ترین خبراں 8 نومبر 2009ء
- ↑ روزنامہ جنگ تازہ خبراں۔ 9 نومبر 2009ء
- ↑ جنگ تازہ خبراں 10 نومبر 2009ء
- ↑ روزنامہ ایکسپریس 11 نومبر 2009ء
- ↑ روزنامہ ایکسپریس 11 نومبر 2009ء
- ↑ جنگ تازہ ترین 13 نومبر 2009ء
- ↑ روزنامہ جنگ 14 نومبر 2009ء
- ↑ بی بی سی اردو 14 نومبر 2009ء
- ↑ بی بی سی اردو 14 نومبر 2009ء
- ↑ بی بی سی اردو 16 نومبر 2009ء
- ↑ بی بی سی اردو 19 نومبر 2009ء
- ↑ بی بی سی اردو 20 نومبر 2009ء
- ↑ بی بی سی اردو 27 نومبر 2009ء
- ↑ روزنامہ جنگ 5 دسمبر 2009ء
- ↑ جنگ تازہ ترین 5 دسمبر 2009ء
- ↑ بی بی سی اردو 20 اکتوبر 2009ء
- ↑ ۴۱.۰ ۴۱.۱ بی بی سی اردو 28 اکتوبر 2009ء
- ↑ روزنامہ جنگ تازہ ترین 28 اکتوبر 2009ء
- ↑ روزنامہ ایکسپریس 29 اکتوبر 2009ء
- ↑ http://www.ummatpublication.com/2009/10/29/lead36.html
- ↑ بی بی سی اردو 29 اکتوبر 2009ء