دس احکام

احکاماتِ عشرہ جاں دس احکام (انگریزی: Ten Commandments) موسوی شریعت دی رو توں بنی اسرائیل امت نوں جو دس ابتدائی ہدایت دی گئاں اوہ احکاماتِ عشرہ کہلاندی نیں۔ ایہ احکامات بنی اسرائیل دے عقیدے دے مطابق خدا نے موسیٰ اُتے نازل کیتے جو اوہ پتھر دی دو سلاں اُتے کندہ کرکے لیائے۔ توریت دی دوسری کتاب خروج وچ انہاں دا اندراج موجود اے۔ انہاں احکامات نوں دو حصےآں وچ تقسیم کیتا جاسکدا اے۔ اول جو خاص خدا توں متعلق نیں۔ دوم جو بنی نوع انسان دے متعلق نیں۔ مختصر طور اُتے ایہ احکام حسب ذیل نیں۔

تورات دی کتاب خروج وچ احکاماتِ عشرہ

احکاماتِ عشرہ تورات دی دوسری کتاب خروج دے ویہوی‍‏‏ں باب وچ موجود نیں۔ ایہ احکامات ایوی‏‏ں‏ نیں:

2. تے خداوند نے ایہ سب باتاں فرمائاں کہ : خداوند تیرا خدا جو تینو‏‏ں ملکِ مصر دی غلامی توں کڈ لیایا، وچ ہوں۔ (خروج 20:2) میرے حضور تُو غیر معبوداں نوں نہ مننا۔ (خروج 20:3)
4. تُو کِسی وی شَے دی صورت اُتے خواہ اوہ اُوپر آسمان وچ جاں تھلے زمین اُتے جاں تھلے پانیاں وچ ہو، کوئی بت نہ بنانا۔ (خروج 20:4)
6. تُو اُنہاں دے اگے سجدہ نہ کرنا تے نہ ای اُنہاں دی عبادت کرنا۔ کیونجے وچ خداوند تیرا خدا غیور ہوں۔ (خروج 20:5)
8. تُو خداوند اپنے خدا دا ناں بری نیت توں نہ لینا کیونجے جو کوئی اُس دا ناں بری نیت توں لوے گا تو خداوند اُسنوں بے گناہ نہ ٹھہرائے گا۔۔ (خروج 20:7)
10. سبت دے دِن نوں یاد توں پاک رکھنا۔ (خروج 20:8) چھ دِن تک تُو محنت توں اپنا سارا کم کاج کرنا۔ (خروج 20:9) لیکن ساتاں دِن خداوند تیرے خدا دا سبت اے۔ اُس دِن نہ تُو کوئی کم کرنا نہ تیرا بیٹا جاں بیٹی، نہ تیرا نوکر جاں نوکرانی، نہ تیرے چوپائے تے نہ ای کوئی مسافر جو تیرے ایتھے مقیم ہو۔ (خروج 20:10) کیونجے چھ دِن وچ خداوند نے آسماناں نوں، زمین نوں، سمندر نوں تے جو کچھ اُنہاں وچ اے، اوہ سب بنایا۔ لیکن ستوی‏‏ں دِن آرام کیتا اِس لئی خداوند نے سبت دے دِن نوں برکت دِی تے اُسنوں مقدس ٹھہرایا۔ (خروج 20:11)
12. اپنے باپ تے ماں دی عزت کرنا تاکہ تیری عمر اُس ملک وچ جو خداوند تیرا خدا تینو‏‏ں دیتا اے، دراز ہو۔ (خروج 20:12)
14. تُو خون نہ کرنا۔ (خروج 20:13)
16. تُو زِنا نہ کرنا۔ (خروج 20:14)
18. تُو چوری نہ کرنا۔ (خروج 20:15)
20. تُو اپنے پڑوسی دے خلاف جھوٹی گواہی نہ دینا۔ (خروج 20:16) تُو اپنے پڑوسی دے گھر دا لالچ نہ کرنا۔ تُو اپنے پڑوسی دی بیوی دا لالچ نہ کرنا تے نہ اُس دے غلام جاں اُس دی کنیز دا، نہ اُس دے بیل جاں گدھے دا تے نہ اپنے پڑوسی دی کسے تے چیز دا۔ (خروج 20:17)

تورات دی کتاب اِستثناء وچ احکاماتِ عشرہ

تورات دی کتاب اِستثناء دے پنجوی‏‏ں باب وچ درس 6 توں 21 تک وچ وی ایہی احکاماتِ عشرہ دوبارہ بیان ہوئے نیں جو تھوڑے توں اِختلافی الفاظ دے نال کتاب خروج وچ بیان کیتے گئے احکاماتِ عشرہ دے برابر نیں۔ کتاب اِستثناء وچ بیان کردہ احکاماتِ عشرہ ایوی‏‏ں‏ نیں:

1. خداوند تمہارا خدا جو تہانو‏‏ں ملکِ مصر یعنی غلامی دے ملک توں کڈ لیایا، وچ ہوں۔ (اِستثناء 5:6)
3. میرے اگے تُم تے معبوداں نوں نہ مانو۔ (اِستثناء 5:7)
5. تُم اپنے لئی کوئی مورت نہ بنایا جو اُوپر آسمان دی جاں تھلے زمین اُتے دی جاں پانی دے اندر دی کسے چیز توں مشابہہ ہو۔ (اِستثناء 5:8) تُم اُنہاں دے اگے سجدہ نہ کرنا تے نہ اُنہاں دی عبادت کرنا کیونجے وچ، خداوند تیرا خدا غیور ہوں۔ (اِستثناء 5:9)
7. تُم خداوند اپنے خدا دا ناں بے جا اِستعمال نہ کرنا کیونجے خداوند اپنے ناں دا بے جا اِستعمال کرنے والے نوں بے گناہ نہ ٹھہرائے گا۔ (اِستثناء 5:11)
9. تُم سبت دے دِن نوں پاک رکھ کر اُس دے پابند رہنا۔ (اِستثناء 5:12) چھ دِن تک محنت کرکے تُم اپنا سارا کم کاج کرنا۔ (اِستثناء 5:13) لیکن ستواں دِن خداوند تواڈے خدا دا سبت اے۔ اُس دِن تُم کوئی کم نہ کرنا۔ نہ تو، نہ تمہارا بیٹا جاں بیٹی، نہ تمہارا خادم جاں خادمہ، نہ تمہارا بیل، نہ تمہارا گدھا تے نہ تمہارا کوئی جانور تے نہ کوئی مسافر جو تواڈے پھاٹکاں دے اندر ہو تاکہ تواڈے خادم تے خادمائاں تمہاری طرح آرام کرو۔ (اِستثناء 5:14) یاد رَکھو کہ تو مصر وچ غلام سن تے خداوند تمہارا خدا اوتھے توں تہانو‏‏ں اپنے قوی ہاتھ توں تے اپنے بازو ودھیا کہ کڈ لیایا۔ اِس لئی خداوند تواڈے خدا نے تہانو‏‏ں سبت دا دِن ماننے دا حکم دِجاں اے۔ (اِستثناء 5:15)
11. اپنے باپ تے اپنی ماں دی عزت کرنا جداں کہ خداوند تواڈے خدا نے تہانو‏‏ں حکم دتا اے تا کہ تمہاری عمر دراز ہو تے جو ملک خداوند تمہارا خدا تہانو‏‏ں دے رہیا اے اُس وچ تمہارا بھلا ہو۔ (اِستثناء 5:16)
13. تو خون نہ کرنا۔ (اِستثناء 5:17)
15. تو زِنا نہ کرنا۔ (اِستثناء 5:18)
17. تو چورِی نہ کرنا۔ (اِستثناء 5:19)
19. تو اپنے پڑوسی دے خلاف جھوٹی گواہی نہ دینا۔ (اِستثناء 5:20) تو اپنے پڑوسی دی بیوی دا لالچ نہ کرنا تے تو اپنے پڑوسی دے مکان جاں زمین، اُس دے خادم جاں خادمہ، اُس دے بیل جاں گدھے جاں اپنے پڑوسی دی کسے چیز دا خواہاں ہونا۔ (اِستثناء 5:21)

حوالے