زینون رواقی

زینون رواقی کیٹیئن دا زینو
(قدیم یونانی وچ: Ζήνων ὁ Κιτιεύς)
کیٹیئن دا زینو، ایہہ نیپلز وچ اے۔ تصویر پاؤلو مونٹی ولوں کھچی گئی اے۔
جم	سنہ 334 ق م   سیٹیئم، سائیپرس
وفات	سنہ 263 ق م   ایتھنز
شہریت	کیتیون
عملی زندگی
تلمیذ خاص	اراٹوستھینز
پیشہ	فلسفی ،  لکھاری
پیشہ ورانہ زبان	پراݨی یونانی
شعبۂ عمل	منطق ،  ایتھکس
مؤثر	سقراط
تحریک	رواقیت

زینون رواقی جاں کیٹیئن دا زینو (/ˈziːnoʊ/; سانچہ:Lang-el، Zēnōn ho Kitieus; لگبھگ 334 – لگبھگ 262 ق م ) کیٹیئن، قبرص دا رہن والا اک ہیلینسٹک وچارک سیاتے شاید اوہ پھونیشیا ونش توں سی۔ زینو فلسفے دے سٹوئک پنتھ دا بانی سی، جسنوں اسنے ایتھنز وچ تقریباً 300 ق م دے آس-پاس پڑھایا۔ سنک مت دے نیتک وچاراں تے مشتمل، سٹوئک ازم نے چنگیائی اتے دماغی امناپر بہت زور دتا، ایہہ قدرت دے مطابق گن دے حساب نال جیون جیون نوں راغب کردا سی۔ ایہہ بہت مشہور ثابت ہویا اتے ایہہ پرانے روم دے ہیلینسٹک دور وچ بہت ودھیا-پھلیا۔

جیون

زینو دا جم لگبھگ 334 ق م وچ قبرص دے کیٹیئن وچ ہویا سی۔ اسدے جیون بارے بہتی جانکاری دیوجینس لائیرتیئس دی کتاب لائیوس اتے اوپینیئنز آف ایمینینٹ فلوسفرس وچ ملدی اے۔ دیوجینس دسدا اے کہ زینو دی فلسفے وچ رچی اس ویلے پیدا ہوئی جدوں اسنے اک پرانے یونان دی بھوکھبانی (oracle) توں پچھیا کہ اسنوں سبھ توں ودھیا جیون جیون لئی کی کرنا چاہیدا اے، اتے ربّ دا جواب سی کہ اسنوں مر چکے لوکاں دے رنگ-ڈھنگ نوں جاننا چاہیدا اے۔ اسدے معنےآں نوں اپنے حساب نال سمجھ کے اسنے پرانے لکھاریاں نوں پڑھیا۔ زینو اک امیر وپاری بن گیا سی۔ فونیشیا توں پیریئس جاندے ہوئے اوہ اک سمندری حادثے توں بچیا، اتے اس پچھوں اوہ ایتھنز پجا اتے اک کتاباں ویچن والے نوں ملیا۔ اتھے اسنے زینوفون دی کتاب میموریبیلیا پڑھی۔ اوہ کتاب ولوں کھچے گئے سقراط دے چترن توں بہت متاثر ہویا اتے اسنے کتاباں ویچن والے توں پچھیا کہ اوہ سقراط ورگے آدمی نوں کتھے مل سکدا اے۔ اسے دوران اس ویلے دا سبھ توں مشہور سنک متّ دا فلسفی تھیبس دا کریٹس اتھوں لنگھیا جا رہا سی جہڑا اس ویلے یونان وچ ہی رہِ رہا سی، اتے کتاباں ویچن والے نے اس ول اشارہ کیتا۔

فلسفہ

پلیٹونک اکیڈمی دے وچاراں نوں ودھا کے زینو نے فلسفے نوں تن حصےآں وچ ونڈیا: ترک شاستر (جو کہ اک بہت وڈا موضوع اے جس وچ وکھیان-کلاان، گرائمر اتے بودھ اتے وچار دے اصول شامل ہن) ;فزکس (صرف سائنس نہیں بلکہ کائنات دا پوتر سبھاء وی)؛ اتے پالیسی شاستر، اسدے فلسفے دا مکھ مقصد قدرت دے حساب نال جیون بتیت کرکے خوشی حاصل کرنا سی۔ کیونکہ زینو دے وچاراں نوں مگروں کرسپس اتے ہوراں سٹوئکوادیاں ولوں ودھایا گیا سی جس کرکے اسدے وچاراں بارے بالکل ٹھیک دسنا اوکھا اے۔

حوالے

باہرلے لنک

• Zeno of Citium by Robin Turner in Sensible Marks of Ideas
• Zeno of Cittium – founder of Stoicism by Paul Harrison۔
• Selected Bibliography on the Early Stoic Logicians: Zeno, Cleanthes, Chrysippus