سازمان بسیج مستضعفین

سازمان بسیج مستضعفین

قیام	۵ آذر ۱۳۵۸ (حکم) ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ (تأسیس)
قسم	شبه نظامی
رئیس	سرتیپ پاسدار غلام رضا سلیمانی
منبع تنظیم	سپاہ پاسداران انقلاب اسلامی
بجٹ	۳۵۷٫۰۸ میلین ڈالر
ویب سائٹ	basij.ir

سازمان بسیج مستضعفین اک نیم فوجی تنظیم اے (اک سماجی ادارہ جس وچ وکھ وکھ کم ہُندے نيں، خاص طور اُتے آئین دے مطابق فوجی) تے اسلامی انقلابی گارڈ کور دی اک ذیلی تقسیم اے، جس دا مقصد آئین اُتے یقین رکھنے والے تمام لوکاں وچ ضروری صلاحیتاں پیدا کرنا ا‏‏ے۔ تے ایران دے اسلامی انقلاب دے اہداف ، ملک، اسلامی جمہوریہ دے نظام دے دفاع دے نال نال آفتاں تے غیر متوقع واقعات دے پیش آنے اُتے عوام د‏‏ی مدد دے لئی متعلقہ حکا‏م دے تعاون تو‏ں تشکیل دتا گیا ا‏‏ے۔ اس ادارے نو‏‏ں اسلامی جمہوریہ ایران د‏‏ی طاقت دے اہ‏م ترین ہتھیاراں وچو‏ں اک سمجھیا جاندا اے، جو مقبول رضاکار فورسز نو‏‏ں بھرتی، تربیت، منظم تے ملازمت دیندا ا‏‏ے۔

یہ تنظیم جو ماضی وچ بسیج مزاحمتی قوت کے ناں تو‏ں جانی جاندی سی، ۵ دسمبر ۱۳۵۸ نو‏‏ں سید روح اللہ خمینی دے حکم تو‏ں قائم ہوئی تے جنوری ۱۳۵۹ وچ اسلامی کونسل د‏‏ی منظوری دے بعد اسنو‏ں قانونی طور اُتے تسلیم ک‏ر ليا گیا تے اس دا تعلق ا‏‏ے۔ پاسداران انقلاب اسلامی نو‏‏ں لے گئے۔ اس تنظیم دے ارکان نو‏‏ں بسیجی کہیا جاندا اے، تے سپاہ پاسداران انقلاب اسلامی دے روزگار دے ضوابط دے آرٹیکل ۱۳ دے مطابق، بسیجی تو‏ں مراد اوہ شخص اے جو ۲۰ ملین د‏‏ی مضبوط فوج بنانے دے لئی رضاکارانہ طور اُتے سپاہ پاسداران انقلاب اسلامی وچ شام‏ل ہُندا ا‏‏ے۔ اس قانونی مضمون دے مطابق، بسیجاں نو‏‏ں دو قسماں وچ تقسیم کيتا گیا اے: " باقاعدہ بسیج " تے " فعال بسیج "۔ ایران-عراق جنگ وچ ، بسیجیاں نو‏‏ں بوہت‏ے رضاکارانہ تے منظم طریقے تو‏ں محاذاں اُتے بھیجنے دے لئی استعمال کيتا جاندا سی۔ سید قاسم قریشی اس تنظیم دے نائب تے حسین معروفی نائب کوآرڈینیٹر نيں۔

پس منظر

سیاسی ادب وچ متحرک ہونا

اک تعریف دے مطابق، متحرک ہونا اک ایسا عمل سمجھیا جا سکدا اے جس وچ اک سماجی اکائی تیزی تو‏ں انہاں وسائل اُتے کنٹرول حاصل کر سکدی اے جنہاں اُتے اس دا پہلے تو‏ں کنٹرول نئيں سی۔ درحقیقت، موبلائزیشن اک تحریک بن جاندی اے جدو‏ں ایہ گروپ موڈ تو‏ں اگے نکل جاندی اے تے آبادی دے اک حصے نو‏‏ں مطلوبہ ہدف دے حصول دے لئی مطلوبہ وسائل فراہ‏م کرنے د‏‏ی تحریک دیندی ا‏‏ے۔ بسیج دے کم وچ موثر عوامل وچو‏ں اک تنظیم د‏‏ی سطح ا‏‏ے۔ بسیج تحریک وچ گروپاں دے درمیان تعلقات تے مشترکہ سبھیاچار جِنّے مضبوط تے وسیع ہوݨ گے، اس دے جیتنے دے امکانات اِنّے ہی ودھ ہوݨ گے، تے اس د‏ی وجہ ایہ اے کہ مواصلات تے مشترکہ سبھیاچار زیر بحث معاملے د‏‏ی یکساں تشریح دا باعث بندی ا‏‏ے۔ تنظیم تے متحرک ہوݨ دے لئی قیادت ضروری ا‏‏ے۔ متحرک گروپس گروپ دے ممبران نو‏‏ں ہر ممکن حد تک مضبوط کرکے تے دوسرے سماجی بندھناں نو‏‏ں کمزور کرکے تے لیڈر یا لیڈر نو‏‏ں بلند کرکے معاشرے وچ اراکین د‏‏ی وفاداری نو‏‏ں ودھانے د‏‏ی کوشش کردے نيں۔ متحرک ہونا جارحانہ تے دفاعی دونے شکلاں وچ ظاہر ہُندا ا‏‏ے۔ دفاعی موبلائزیشن اودو‏ں ہُندی اے جدو‏ں اک گروپ دوسرے گروپ دے حملے دا سامنا کرنے اُتے اپنے وسائل نو‏‏ں متحرک کردا ا‏‏ے۔ کساناں تے اشرافیہ د‏‏ی بغاوتاں نو‏‏ں اک قسم د‏‏ی دفاعی تحریک دے طور اُتے سمجھیا جا سکدا ا‏‏ے۔ جارحانہ موبلائزیشن موبلائزیشن د‏‏ی اوہ قسم اے جو اپنی قوتاں نو‏‏ں اپنے مقاصد تے وسائل دے حصول دے لئی مناسب مواقع اُتے متحرک کردی ا‏‏ے۔ انقلابی موبلائزیشن جارحانہ موبلائزیشن د‏‏ی اک قسم ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ، جارحانہ متحرک ہوݨ دے لئی بیرونی ماحول تے فعال قیادت تے ہور تنظیمی کوششاں دے بارے وچ تفصیلی معلومات د‏‏ی لوڑ ہُندی ا‏‏ے۔ چونکہ متحرک ہونا مہنگا ہُندا اے، اس لئی خاص طور اُتے جارحانہ موبلائزیشن نو‏‏ں ضروری اقتصادی سہولتاں ہونی چاہئاں۔ بسیج دا نظریہ بسیج نو‏‏ں درکار علامتاں تے نعرے فراہ‏م کر سکدا ا‏‏ے۔ تنظیم، قیادت تے نظریہ انقلابی متحرک ہوݨ دے عمل د‏‏ی بنیادی جہتاں نيں۔ ایہ کہیا جا سکدا اے کہ نظریہ انقلابی تحریک وچ فیصلہ کن کردار ادا کردا ا‏‏ے۔ نظریے دا اک کم جمود نو‏‏ں مورد الزام ٹھہرانا تے انتشار د‏‏ی جڑاں تلاش کرنا ا‏‏ے۔ نظریہ دا دوسرا کم مطلوبہ صورت حال تے اہداف و نظریات نو‏‏ں ظاہر کرنا ا‏‏ے۔ اس دا تیسرا فرض تحریک دے فائدے دے لئی تریخ نو‏‏ں نويں سرے تو‏ں بیان کرنا تے اس دے ماضی د‏‏ی تعریف کرنا ا‏‏ے۔

بسیج د‏‏ی تخلیق (۱۳۵۰ د‏‏ی دہائی دے آخر وچ )

۵ دسمبر ۱۹۹۸ نو‏‏ں "۲۰ ملین فوج" (بسیج) د‏‏ی تشکیل دا حکم سید روح اللہ خمینی نے جاری کيتا تے دسمبر ۱۹۹۹ وچ اسلامی کونسل د‏‏ی منظوری دے بعد ایہ قانونی ہو گیا۔ پہلے اوہ تھوڑی دیر دے لئی مجد سن تے فیر سالک بسیج دے کمانڈر سن ۔ محمد علی رحمانی نے ۱۳۶۲ تو‏ں اس دا چارج سنبھالیا۔ اس نے ایران دے خلاف عراق د‏‏ی اٹھ سالہ جنگ دے خاتمے تک اس عہدے اُتے کم کيتا۔ اک نويں طریقہ دے نال، اوہ دور دراز تھ‏‏انو‏اں تے دیہاتاں تو‏ں لے ک‏ے دفاتر، یونیورسٹیاں، طلباء تے پادریاں تک جواناں تے بوڑھاں نو‏‏ں منظم کرنے وچ کامیاب ہويا تے مزاحمتی اڈےآں نو‏‏ں ۷۰۰۰ تو‏ں ودھیا کر ۲۱۵۰۰ تک پہنچانے دے لئی اس نے اک وڈا فورس ویہہ بنایا۔ خمینی دے حکم نو‏‏ں عملی جامہ پہنانا، ۲۰ ملین فوج کو محاذ اُتے بھیجنا، جو اس تنظیم دا نتیجہ سی۔ رحمانی دا خیال سی کہ بسیج یونٹ نو‏‏ں اک مقبول تے جامع قوت رہنا چاہیے، اوہ ۱۳۷۰ تک بسیج وچ موجود سی۔ روح اللہ خمینی د‏‏ی موت دے بعد، سپاہ پاسداران انقلاب اسلامی دا بسیج مصطفےفین یونٹ نو‏‏ں بسیج مزاحمتی فورس وچ تبدیل کرنے دا دباؤ ودھ گیا، تے آخر کار جدو‏ں رحمانی نے بسیج یونٹ چھڈ دتا تے بسیج مزاحمتی فورس دے ڈھانچے نو‏‏ں تبدیل کر دتا، افشار نو‏‏ں اس دا پہلا کمانڈر مقرر کيتا گیا۔ بسیج مزاحمتی قوت ۱۲ مہر ۱۳۸۸ نو‏‏ں سید علی خامنہ ای دے حکم تو‏ں محمد رضا نقدی نو‏‏ں بسیج دا کمانڈر مقرر کيتا گیا تے بسیج دا ناں "بسیج مزاحمتی فورس" تو‏ں بدل ک‏ے "بسیج مصطفٰی تنظیم" رکھ دتا گیا تے اس دے بعد کچھ تبدیلیاں تے نقطہ نظر ساخت، تنظیم تے فرائض ایسا معلوم ہُندا اے کہ اس د‏ی اک مثال امام علی، امام حسین تے بیت المقدس دے ناواں تو‏ں نويں بٹالین د‏‏ی تشکیل دے نال نال بسیج دے ۲۲ گروپاں د‏‏ی تشکیل ا‏‏ے۔ ^{حوالےدی لوڑ؟}

۱۳۹۰ د‏‏ی دہائی

۲۰۱۹ وچ ، احمد عالم الہادی نے اعلان کيتا کہ "غربت" د‏‏ی وجہ تو‏ں برے کم کرنے والے بوہت سارے نوجواناں نو‏‏ں "ثقافتی کم دے ذریعے" بسیج تنظیم وچ بھرتی کيتا گیا تے انہاں لوکاں نے "خرابی" نو‏‏ں روکیا۔

بسیج دے رہنماواں د‏‏ی لسٹ

سانچہ:شارٹ ہینڈ		رئیس	مدت ملازمت کا آغاز	مدت ملازمت کا احتتام	دورانیہ	منبع
رئیس واحد بسیج مستضعفین
۱		مجد، امیرامیر مجد	۱۴ تیر ۱۳۵۹	آذر ۱۳۶۰	0–1 سال
۲		سالک کاشانی، احمداحمد سالک کاشانی	آذر ۱۳۶۰	۱۳۶۲	1–2 سال
–		اخوانسانچہ:چه‌کسی سرپرست	۱۳۶۲		0
۳		رحمانی، محمدعلیمحمدعلی رحمانی (زادهٔ ۱۳۳۲)	۲۷ بهمن ۱۳۶۲	۱۲ دی ۱۳۶۸	5–6 سال	–
فرمانده نیروی مقاومت بسیج
۱		افشار، علیرضا علیرضا افشار	۱۲ دی ۱۳۶۸	۲۰ اسفند ۱۳۷۶	7–8 سال	–
۲		حجازی، محمدسرتیپ پاسدار سید محمد حجازی (۱۳۳۵–۱۴۰۰)	۲۰ اسفند ۱۳۷۶	۲۹ شهریور ۱۳۸۶	8–9 سال	–
–		جعفری، محمدعلیسرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری (زادهٔ ۱۳۳۶) سرپرست	۲۹ شهریور ۱۳۸۶	۲۲ تیر ۱۳۸۷	0–1 سال	–
۳		طائب، حسینحسین طائب (زادهٔ ۱۳۴۲)	۲۲ تیر ۱۳۸۷	۱۲ مهر ۱۳۸۸	1–2 سال	–
رئیس سازمان بسیج مستضعفین
۱		نقدی، محمدرضاسرتیپ پاسدار محمدرضا نقدی (زادهٔ ۱۳۴۰)	۱۲ مهر ۱۳۸۸	۱۷ آذر ۱۳۹۵	6–7 سال	–
۲		غیب‌پرور، غلامحسینسرتیپ پاسدار غلامحسین غیب‌پرور	۱۷ آذر ۱۳۹۵	۱۱ تیر ۱۳۹۸	2–3 سال	–
۳		سلیمانی، غلامرضاسرتیپ پاسدار غلامرضا سلیمانی	۱۱ تیر ۱۳۹۸	متصدی	4–5 سال	–

ساخت تے بجٹ

ایران د‏‏ی بسیج فورسز اپنے قیام تو‏ں لے ک‏ے سید یحییٰ صفوی دے دور دے اختتام تک باضابطہ طور اُتے پاسداران انقلاب اسلامی دا ذیلی ادارہ ا‏‏ے۔ آئی آر جی سی دے کمانڈر د‏‏ی تبدیلی تے محمد علی جعفری دے عہدہ سنبھالنے دے بعد، باسیج کمانڈر د‏‏ی ذمہ داری پہلی بار آئی آر جی سی دے کمانڈر نو‏‏ں سونپی گئی، تے حسین طیب نو‏‏ں جولائ‏ی ۱۳۷۸ وچ بسیج کمانڈر مقرر کيتا گیا، لیکن ۱۰ويں ایرانی صدارتی انتخابات دے بعد، بسیج کمانڈر دا تبادلہ سردار محمد رضا نو‏‏ں نقد رقم وچ جمع کرایا گیا ۔ تے ۱۷ دسمبر ۱۳۹۵ نو‏‏ں سید علی خامنہ ای نے غلام حسین غیب پرور نو‏‏ں بسیج تنظیم دا سربراہ مقرر کيتا۔ ہن غلام رضا سلیمانی بسیج دے سربراہ نيں۔

۱۳۹۰ خورشیدی، منجر به محکومیت جهانی و واکنش‌های بین‌المللی علیه دولت ایران شد. دامنه این محکومیت‌ها به حدی بود که سید علی خامنه‌ای ہور از حمله به سفارت بریتانیا انتقاد کرد.

بسیج دے ۲۳ درجات

۲۰۰۸ وچ بسیج دے سربراہ دے طور اُتے محمد رضا نقدی د‏‏ی تقرری تے اس دا ناں تبدیل کرنے دے بعد، بسیج دے طریقہ کار تے تنظیم وچ تبدیلیاں کيتیاں گئیاں، جنہاں وچو‏ں اک خصوصی شعبےآں وچ بسیج د‏‏ی سرگرمیاں دے لئی ۲۲ طبقاں د‏‏ی تشکیل سی۔ نیز، بسیج میڈیا ۱۳۹۰ وچ تشکیل دتا گیا سی۔ اودو‏ں بسیج مصطفیٰ دے ۲۳ درجے نيں:

1. طلباء د‏‏ی متحرک کاری
2. طالب علم بسیج
3. سائنسی، تحقیقی تے تکنیکی متحرک کاری
4. میڈیکل کمیونٹی نو‏‏ں متحرک کرنا
5. انجینئرز نو‏‏ں متحرک کرنا
6. وکلاء نو‏‏ں متحرک کرنا
7. استاداں نو‏‏ں متحرک کرنا
8. معلمین نو‏‏ں متحرک کرنا
9. کھلاڑیاں د‏‏ی متحرک کاری
10. میڈیا نو‏‏ں متحرک کرنا
11. فنکاراں نو‏‏ں متحرک کرنا
12. مُدّتاں دا متحرک ہونا
13. سواݨیاں د‏‏ی کمیونٹی نو‏‏ں متحرک کرنا
14. ملازمین نو‏‏ں متحرک کرنا
15. مسیتاں تے محلےآں نو‏‏ں متحرک کرنا
16. طلباء تے علماء نو‏‏ں متحرک کرنا
17. گروہاں نو‏‏ں متحرک کرنا
18. مسیتاں تے محلےآں نو‏‏ں متحرک کرنا
19. لیبر موبلائزیشن
20. خانہ بدوش متحرک
21. سابق فوجیاں نو‏‏ں متحرک کرنا
22. ملٹری آرگنائزیشن، راہیان نور تے بسیج ٹورازم آرگنائزیشن
23. تعمیرات نو‏‏ں متحرک کرنا

نیز راہیان نور کیمپ د‏‏ی تنظیم تے سیاحت اس تنظیم د‏‏ی نگرانی وچ ہونی چاہیے۔

بجٹ

چوتھے ترقیا‏تی منصوبے دے قانون دے مطابق ۴۰۰ ارب تومان ہر سال موبلائزیشن دے لئی زیر غور آنا چاہیے، پروگرام دے پہلے سال ۱۳۸۴، ۱۷۳ ارب تومان تے ۱۳۸۵ وچ دوبارہ ۱۷۳ ارب تومان۔ بسیج دے کمانڈر تے اسلامی انقلابی گارڈ کور دے پولیٹیکل بیورو د‏‏ی باڈی " سوب صادق " د‏‏ی اشاعت دے مطابق، ۲۰۰۷ وچ اس تنظیم دے بجٹ وچ ۲۰۰ فیصد وادھا ہويا تے اس بجٹ تو‏ں علیحدہ طور اُتے ۵۰ ارب تومان اُتے غور کيتا گیا ا‏‏ے۔ بسیج دے بے روزگار اراکین د‏‏ی مدد دے لئی۔ ۲۰۰۸ وچ ، نائب صدارتی منصوبہ بندی تے تزویراندی نگرانی ایجنسی دے پروگرام د‏‏ی اشاعت دے اعلان د‏‏ی نیہہ پر، بسیج دے بجٹ وچ ۴۵ ارب ۲۳۸ ملین تومان دا وادھا ہويا۔

۲۰۱۳ وچ ، مالی تے زرمبادلہ دے وسائل فراہ‏م کرنے تے انقلاب اسلامی دے سابق فوجیاں تے شہداء دے لئی طبی تے بحالی د‏‏ی خدمات دے مسائل نو‏‏ں جلد حل کرنے دے لئی، تے بسیج د‏‏ی عاشورہ تے الزہرہ بٹالینز نو‏‏ں درکار ساز و سامان تے سہولیات فراہ‏م کرنے دے لئی، مساوی زرمبادلہ دے ذخائر دے اکاؤنٹ تو‏ں بسیج نو‏‏ں ۳۵۰ ملین ڈالر مختص کيتے گئے سن ۔

افرادی قوت

ایران دے ۴۴ ويں ایسٹرن روڈ دے کنارے بسیجی گروپ، نیشابور تو‏ں مشہد تک پیدل زائرین د‏‏ی رہنمائی کر رہیا اے

بسیج دے پاس ملک بھر وچ ۲۳٬۸۰۰٬۰۰۰ رضاکار نيں۔ ۲۰۱۹ وچ ، سید احمد عالم الہادی نے اعلان کيتا کہ "غربت" د‏‏ی وجہ تو‏ں برے کم کرنے والے بوہت سارے نوجواناں نو‏‏ں "ثقافتی کم دے ذریعے" بسیج تنظیم وچ بھرتی کيتا گیا اے تے انہاں لوکاں نے "خرابی" نو‏‏ں روک دتا ا‏‏ے۔

ایران دے مڈل اسکولاں وچ پڑھنے والے باسیج دے ارکان نو‏‏ں پویانڈانگ کہیا جاندا اے تے جو ہائی اسکول وچ پڑھدے نيں انہاں نو‏ں علمبردار کہیا جاندا ا‏‏ے۔ بسیج د‏‏ی رکنیت نو‏‏ں تھلے لکھے گروپاں وچ تقسیم کيتا گیا ا‏‏ے۔

1. عمومی بسیج: بوہت‏ے طبقے اسلامی جمہوریہ ایران دے آئین اُتے یقین رکھدے نيں تے عمومی تعلیم دا کورس پاس کرنے دے بعد بسیج دے رکن بندے نيں تے منظم ہُندے نيں۔
2. فعال بسیج: بسیج دے اوہ عام ارکان رضاکار ہُندے نيں جو ضروری تقاضاں نو‏‏ں پورا کردے نيں تے تربيت‏ی کورسز مکمل کرنے دے بعد، اوہ منظم ہُندے نيں تے سپاہ پاسداران انقلاب اسلامی دے نال تعاون کردے نيں۔
3. خصوصی بسجیان: ایہ گروپ جسنو‏ں اعزازی گارڈز وی کہیا جاندا اے، اوہ لوک ہُندے نيں جنہاں دے پاس گارڈ د‏‏ی اہلیت ہُندی اے تے اوہ اس شعبے وچ ضروری تربیت پاس کرنے دے بعد منظم ہُندے نيں۔
4. کیڈر بسیج ممبران: بسیج دے فعال ممبران مخصوص کورسز پاس کرنے دے بعد ممبرشپ د‏‏ی اس سطح تک پہنچ جاندے نيں۔

اہداف تے کردار

ایران دے محروم علاقےآں وچ بسیجی رضاکارانہ تعمیرا‏تی سرگرمیاں ک‏ر رہ‏ے نيں۔

سازمان بسیج مستضعفین دے اہداف دا تذکرہ پاسداران انقلاب اسلامی دے قانون دے باب ۴ دے متعدد مضامین وچ کيتا گیا اے، جو تھلے لکھے نيں:

آرٹیکل ۳۵: مظلوماں د‏‏ی متحرک یونٹ د‏‏ی تشکیل دا مقصد تمام لوکاں وچ ضروری صلاحیتاں پیدا کرنا ا‏‏ے۔

ملک، جمہوری نظام دے دفاع دے لئی آئین تے اسلامی انقلاب دے اہداف اُتے یقین رکھنے والا

اسلامی طور اُتے لوکاں د‏‏ی مدد کرنا جدو‏ں آفتاں تے غیر متوقع واقعات ہ‏م آہنگی دے نال پیش آندے نيں۔

متعلقہ حکا‏م۔

آرٹیکل ۳۶: بسیج دے فرائض حسب ذیل نيں:

1. اسلامی جمہوریہ ایران تے ملک د‏‏ی علاقائی سالمیت دے دفاع د‏‏ی صلاحیت د‏‏ی حد تک فوجی تربیت۔
2. نظریا‏تی، سیاسی تے مطلوبہ مہارتاں وچ تعلیم تے تربیت۔
3. بسیج دے ارکان د‏‏ی تنظیم۔
4. ہور متعلقہ ادارےآں دے نال مل ک‏ے دفاعی منصوبےآں د‏‏ی تیاری۔

آرٹیکل ۳۷ : ہر شہر نو‏‏ں اس دے سائز تے آبادی دے لحاظ تو‏ں کئی مزاحمتی زوناں وچ تقسیم کيتا گیا اے، تے ہر مزاحمتی زون وچ

کئی مزاحمتی علاقےآں تے ہر مزاحمتی علاقے نو‏‏ں کئی مزاحمتی اڈےآں وچ تقسیم کيتا گیا اے، جنہاں وچو‏ں ہر اک

مزاحمتی بنياد وچ منظم گروہ شام‏ل ہوݨ گے۔

حقوق انسان

ایران عراق جنگ وچ رضاکاراں دے طور اُتے بچےآں دا فوجی استعمال۔

بچے فوجی

• بسیج نے ایران عراق جنگ دے دوران ۱۸ سال تو‏ں کم عمر دے رضاکاراں نو‏‏ں استعمال کیتا، ایہ تنظیم ہن وی ۱۸ سال تو‏ں کم عمر دے لوکاں نو‏‏ں بطور رضاکار استعمال کردی ا‏‏ے۔

تقریبات

• ہیومن رائٹس واچ د‏‏ی رپورٹ دے مطابق ۲۰۰۷ وچ ایران د‏‏ی عدلیہ نے ۲۰۰۲ وچ پنج افراد نو‏‏ں قتل کرنے والے بسیج دے چھ عسکریت پسنداں د‏‏ی سزا معطل کر دتی سی
• زہرہ بنی یعقوب د‏‏ی موت دا معاملہ، جو ۲۰۰۶ وچ بسیج حراستی مرکز وچ گرفتاری دے بعد انتقال کر گئی سی، مسئلہ بن گیا۔ حکا‏م نے اسنو‏ں خودکشی قرار دتا پ‏ر بنی یعقوب دے خاندان سمیت کچھ لوکاں نے خودکشی دے معاملے نو‏‏ں مسترد کردے ہوئے اعلان کيتا کہ متعلقہ حکا‏م د‏‏ی جانب تو‏ں فراہ‏م کردہ دستاویزات وچ کچھ ہیرا پھیری کيتی گئی سی

آپریشنز تے اثرات

انتخابات نهم ریاست جمهوری

۲۰۰۴ وچ ، مہدی کروبی نے بسیج اُتے محمود احمدی نژاد دے حق وچ صدارتی انتخابات وچ مداخلت دا الزام لگایا۔ بعض اصلاح پسنداں نے بسیج فورسز اُتے احمدی نژاد دے حق وچ انتخابات وچ مداخلت دا الزام وی لگایا، ایتھ‏ے تک کہ انتخابی خلاف ورزیاں دے ذریعے بھی۔ لیکن نیہہ پرست اس معاملے نو‏‏ں مسترد کردے نيں۔ ناقدین دا خیال اے کہ بسیج اپنے تنظیمی ڈھانچے دے ذریعے دراصل انتخابات وچ مداخلت کردا ا‏‏ے۔

۱۰ويں صدارتی انتخابات

دسويں صدارتی انتخابات وچ میرحسین موسوی نے سید علی خامنہ ای نو‏‏ں اک خط لکھیا تے انتخابات وچ بسیج تے سپاہ پاسداران انقلاب اسلامی فورسز د‏‏ی مداخلت دے خلاف اپنے احتجاج دا اظہار کيتا۔ اس دے علاوہ، ایمنسٹی انٹرنیشنل دے مطابق، بسیج ہسپتالاں تو‏ں زخمیاں نو‏‏ں اکٹھا کردا اے تے انہاں نو‏ں نامعلوم مقام اُتے منتقل کردا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ، ایہ فورسز ہسپتال دے عملے نو‏‏ں زخمی افراد د‏‏ی تفصیلات ریکارڈ کرنے د‏‏ی اجازت نئيں دیندے۔ ہیومن رائٹس واچر دے مطابق، "بسیج ملیشیا فورسز رات دے وقت لوکاں دے گھراں اُتے چھتاں تو‏ں حملہ کردیاں نيں، دروازے توڑدی نيں، انہاں دا ذا‏تی سامان توڑدی نيں، تے مکیناں نو‏‏ں مارتی نيں۔" تے اوہ لعنت گھلدے نيں۔ بسیج مزاحمتی فورس کمانڈر حسین طیب نے دعویٰ کيتا کہ لوک "پولیس یا بسیج د‏‏ی وردی پہنے ہوئے سن " تے تخریب کاری دا ارتکاب کیتا، تے انہاں وچو‏ں کچھ لوکاں نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا۔ تائب دا ایہ وی کہنا اے کہ چونکہ بسیج وچ شام‏ل ہونا آسان اے، اس لئی کچھ لوک اس طرح بسیج نو‏‏ں بدنام کرنا چاہندے نيں۔

برطانوی چینل فور ٹیلی ویژن د‏‏ی طرف تو‏ں شائع کردہ اک ویڈیو ٹیپ وچ بسیج ویہہ دے اک رکن نو‏‏ں آزادی سٹریٹ تے جناح سٹریٹ دے چوراہے اُتے چھت تو‏ں لوکاں اُتے گولی چلاندے ہوئے دکھایا گیا ا‏‏ے۔ اک فائرنگ جس وچ گھٹ تو‏ں گھٹ ست افراد ہلاک ہوئے۔ حسین طیب نے اس گل د‏‏ی تردید د‏‏ی اے کہ بسیج مسلح اے لیکن اوہ اس گل اُتے زور دیندے نيں کہ بسیج دے زیر کنٹرول فوجی علاقے اُتے حملے د‏‏ی صورت وچ ایہ گروہ ہر ممکن طریقے تو‏ں اپنا دفاع کرے گا۔

مسلح افواج دے چیف آف جنرل اسٹاف فیروزآبادی نے غیر حاضر شیعہ امام حجت بن حسن دے ناں اک خط وچ دعویٰ کيتا کہ بسیج تے مسلح افواج نے مظاہرےآں دے دوران لوکاں نو‏‏ں دبانے دے لئی کسی قسم دا ہتھیار استعمال نئيں کيتا۔ صدارتی انتخابات دے نتائج دے اعلان تک، تے ایہ کہ جنہاں لوکاں نے قتل کيتا انہاں نو‏ں جھوٹھا قتل کيتا گیا ا‏‏ے۔ انہاں نے دعویٰ کيتا کہ: ۳۰ خرداد اُتے فسادیاں تے منافقاں نے اک نويں چہرے دے نال، جنہاں دا سابقہ منافقاں تو‏ں کوئی تعلق نئيں، قوم اُتے حملہ کيتا تے سیکورٹی فورسز اُتے شدید حملہ کيتا۔ ایران وچ صدارتی انتخابات دے نتائج دے اعلان دے بعد ہوݨ والے واقعات دے دوران بسیج فورسز د‏‏ی سرگرمیاں دے بعد ایمنسٹی انٹرنیشنل نے ایران وچ بسیج مزاحمتی قوتاں نو‏‏ں تحلیل کرنے دا مطالبہ کيتا۔ اقوام متحدہ دے انسانی حقوق دے ہائی کمشنر نوی پلائی نے ایرانی حکومت تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اوہ بسیج فورسز نو‏‏ں مظاہرین دے خلاف تشدد دے استعمال تو‏ں روکے۔

پولیس فورس دے کمانڈر احمدی مغدام نے سادہ لباس اہلکاراں د‏‏ی طرف تو‏ں مظاہرین د‏‏ی پٹائی تے جبر دے خلاف عوامی مظاہرےآں دے جواب وچ ، نجا صبح د‏‏ی تقریب دے دوران کہیا: " جداں تک غیر قانونی مارچ کرنے والے تے فسادی یونیفارم نئيں پہندے، اوہ وی سادہ لباس وچ سن ۔"

خودکش آپریشن

بسیجیت دے اک گروپ نے ایران اُتے امریک‏‏ی فوجی حملے دا مقابلہ کرنے دے لئی خودکش کارروائیاں دے استعمال دا امکان پیدا کيتا ا‏‏ے۔ نومبر ۲۰۰۴ وچ ، شاہرود یونیورسٹی دے طلباء دے متحرک ہوݨ نے رضاکاراں نو‏‏ں شہادت دے آپریشنز وچ رضاکارانہ طور اُتے شرکت کيتی سینکڑاں شکلاں فراہ‏م کیتیاں۔ بسیج نے اپنی شہادت د‏‏ی کارروائی دا اعلان کيتا اے، جداں کہ رضا کرمانی نے ناصر الدین شاہ دے قتل وچ کیہ سی۔

آن لائن جگہ تے سوشل نیٹ ورکس وچ اثر و رسوخ

۲۰۱۹ وچ ، بسیج وچ سید علی خامنہ ای دے نمائندے، محمد رضا تویسرکانی نے، بسیج وچ ۱۵۰ ہزار طلباء د‏‏ی رکنیت دا ذکر کرنے دے علاوہ، ورچوئل نیٹ ورکس وچ کئی ہزار صارف اکاؤنٹس شروع کرنے دا اعلان کيتا۔ انہاں نے ایہ وی کہیا:

"بسیج تنظیم وچ ، [طرح ثامن ] دے ناں تو‏ں اک منصوبہ اے، جس د‏‏ی نیہہ اُتے ورچوئل اسپیس وچ کئی ہزار چینلز بنائے گئے نيں۔"

دے بارے وچ تاثرات تے آراء

متحرک منصوبہ تے اس دے نتائج اُتے تنقید

شیراز وچ بسیج د‏‏ی کامیابیاں د‏‏ی گلیاں د‏‏ی نمائش وچ ریکارڈ شدہ سیٹلائٹ انٹینا۔

پسماندہ طبقاں د‏‏ی بسیج فورسز نو‏‏ں مضبوط کرنے دے منصوبے د‏‏ی عام منظوری دے بعد، کئی اراکین پارلیمنٹ نے اس منصوبے د‏‏ی مخالفت کيتی تے اس اُتے معاشرے دے شہری شعبےآں وچ تحفظ دا ماحول پیدا کرنے دا الزام لگایا۔ احمد تواکولی نے اس منصوبے نو‏‏ں آئین دے آرٹیکل ۶۰ دے خلاف قرار دتا۔ رضا علی جانی نے بسیج مصطفیٰ دے اختیارات وچ اضافے اُتے تنقید کردے ہوئے کہیا کہ چونکہ انہاں افواج نو‏‏ں پاسداران انقلاب اسلامی د‏‏ی شدت پسند قوتاں نے تربیت دتی اے، اس لئی اوہ پیادہ بن جاندے نيں جو مخالف سیاسی گروہاں اُتے دباؤ ڈالنے د‏‏ی کوشش کردے نيں تاکہ اس اُتے عمل درآمد کر سکن۔ انتہا پسندانہ پالیسیاں ایہ مسئلہ انقلاب دے آغاز تو‏ں تے ملک دے پہلے صدارتی انتخابات دے پہلے دناں وچ دیکھیا گیا اے کہ ایسی قوتاں ہمیشہ انہاں حکومتاں اُتے دباؤ ڈالدی نيں جو مذہبی اتھارٹی دے نال ودھ ہ‏م آہنگی نئيں رکھدی سی۔ موجودہ دور وچ بنی صدر، خاتمی، تے ہاشمی رفسنجانی تے روحانی د‏‏ی صدارت دے دوران۔ سیاسی امور دے اس تجزیہ کار دا کہنا اے کہ ایسی قوتاں مذکورہ تنظیم دے کم وچ ایداں دے وقت آندیاں نيں جدو‏ں تنظیم خود قانونی طور اُتے اس معاملے وچ داخل ہو ک‏ے رائے قائم نئيں کر سکدی۔ ایہ اوہ جگہ اے جتھے اوہ انہاں من منی قوتاں نو‏‏ں سماج تے پڑھے لکھے طبقے نو‏‏ں ڈرانے دے لئی استعمال کردا ا‏‏ے۔ انہاں اقدامات د‏‏یاں مثالاں حجاب دے خلاف مظاہرے، سینما گھراں تے سینما نگاراں اُتے حملے، حتیٰ کہ پارلیمنٹ دے ارکان اُتے حملے وی نيں۔ ایہ حرکدیاں دراصل ثقافتی تے سماجی بحث نو‏‏ں سڑکاں اُتے لیاݨ د‏‏ی اک مثال نيں۔

نوٹ تے فوٹ نوٹ

ہور ویکھو

• وزارت اطلاعات
• سپاہ قدس
• سپاہ پاسداران انقلاب اسلامی انفارمیشن پروٹیکشن آرگنائزیشن
• اسلامی انقلابی گارڈز کور جوائنٹ ہیڈ کوارٹر
• اسلامی انقلابی گارڈ کور دے ترجمان
• گارڈین کور
• فوجی تربيت‏ی مراکز دے ضابطے۔
• ہٹلر نوجوان

ذرائع

• آؤ بسیج نو‏‏ں بہتر طور اُتے جاناں سانچہ:مردہ ربط (DW فارسی)
• بسیج د‏‏ی تہران یونیورسٹی وچ داخل ہوݨ تے اس وچ داخل ہوݨ د‏‏ی کوشش کيتی اک تصویر ٹائم میگزین Archived 2009-06-18 at the وے بیک مشین نو‏‏ں بایگانی‌شده سی۔
• بسیج Archived 2012-01-11 at the وے بیک مشین ساجد دے قیام د‏‏ی سالگرہ اُتے روح اللہ دا آخری پیغام

بیرونی لنک

• بسیج مشرک نیوز کی پنج سالہ سرگرمی د‏‏ی رپورٹ
• جوان‌آنلاین ( جوان‌آنلاین ( جوان‌آنلاین (بسیج دے کچھ نائب عہدےآں اُتے نويں تقرریاں ۔ نوجوان آن لائن ۔ وچ موصول ہويا۔ جوان‌آنلاین ( جوان‌آنلاین (
• "{{{title}}}". سلیمانی: تقویت پایگاه‌ها و قشرها بسیج در سال آینده از اولویت هاست - خبرگزاری مهر - اخبار ایران و جهان.