عورت، جیون، آزادی

ویانا وچ اکّ کندھ چتر اکّ کردی عورت اتے عورت، جیون، آزادی (کردی وچ) دا نعرہ درساؤندا اے۔

عورت، جیون، آزادی (ژن، ژیان، ئازادی ) جاں وومین، لائیف، لبرٹی اکّ مشہور سیاسی کردش نعرہ اے جو کردش آزادی اتے جمہوری سنگھوادی اندولناں دوواں وچ ورتیا جاندا اے۔ مہاسا امینی دی موت دے جواب وجوں ایران وچ ہوئے خلاف پردرشناں دوران ایہہ نعرہ اکّ ریلی وچ رولا بن گیا۔

اس اُتے نعرے والا نشان، کردش دے نال-نال انگریزی وچ وی لکھیا ہویا اے

مول

نعرے دا مول ویہویں صدی دے انت وچ کردش آزادی تحریک توں لبھیا جا سکدا اے۔ پہلی وار جدوں نعرے دی ورتوں کرد عورتاں دی لہر دے میمبراں ولوں کیتی گئی سی، کردش آزادی تحریک دا اکّ حصہ سی جو کہ ایران، عراق، ترکی اتے شام دیاں سرکاراں دے ظلم دے جواب وچ زمینی پدھر دی سرگرمی اُتے قائم کیتی گئی سی۔ اسنوں عبداللہ اوکلان ورگیاں کرد شخصیتاں ولوں، اسدی کیپیٹلزم مخالف اتے پرکھ-مخالف لکھتاں وچ ہور مشہور کیتا گیا سی۔ اسدی پہلی ورتوں توں، ایہہ نعرہ کرد سنگٹھناں دے میمبراں اتے کرد تحریک توں باہرلے لوکاں ولوں ورتیا گیا اے۔

شروعاتی کردی ورتوں

ایہہ نعرہ جینولوجی نال جڑیا ہویا اے اتے کیہا جاندا اے کہ ایہہ کردستان ورکرز پارٹی (پیکیکے) دے لیڈر عبداللہ اوکلان ولوں تیار کیتا گیا سی۔ ایہہ نعرہ 2000 دے دہاکے وچ کردش عورتاں دیاں سیاسی سرگرمیاں نوں درساؤندا سی اتے اسدی سپیلنگ، لے اتے معنےآں دے اہمیت دے کارن اسنوں آکرشک منیا جاندا سی۔ اسلامک سٹیٹ (آئی۔ایس۔آئی۔ایس۔) دے خلاف جنگ وچ خاتون سرکھیا یونٹاں (وائیپیجے) دے کرداں وچ وی ایہہ نعرہ ورتیا گیا سی۔

دنیا بھر وچ پھیل

ایہہ نعرہ پہلاں کردش خاتون لڑاکیاں ولوں تیار کیتا گیا سی اتے پھر دنیا بھر دے ہور خلاف پردرشناں وچ مشہور ہو گیا سی۔ اس طرحاں کہ 25 نومبر 2015 نوں کئی یورپی دیساں وچ عورتاں خلاف تشدد دے خاتمے لئی قومانتری دن دے موقعے اُتے ہوئے اکتاں وچ اسدی ورتوں کیتی گئی۔

افغانستان

عورت دی کلاکاری، جیون، فارسی وچ آزادی دا نعرہ

20 ستمبر، 2022 نوں، افغان عورتاں ولوں ایران وچ کارکردگی کر رہیاں عورتاں دے حمایت وچ اکّ خلاف کارکردگی وچ نعرہ لگایا گیا سی۔

فرانس

2018 وچ، کانس فلم فیسٹیول دوران، گرلز آف دا سن دی کاسٹ نے "جن جیاں آزادی" دا نعرہ لگایا۔ ایہہ نعرہ بعد وچ ماہسا امینی دی موت دے خلاف دے بعد ستمبر 2022 وچ فرانس دی لبریشن دے پہلے پنے اُتے فارسی وچ چھاپیا گیا سی۔

ایران

"عورت، جیون، آزادی" نعرے دی پہلی ورتوں ستمبر 2022 وچ مہسا امینی دی موت توں بعد لڑیوار خلاف پردرشناں وچ واپس چلی گئی۔ ایہہ نعرہ پہلاں ساککیز وچ امینی دے آخری سنسکار وچ لگایا گیا اتے پھر آخری سنسکار توں بعد سنداج وچ شروعاتی خلاف پردرشناں وچ سنیا گیا۔ 21 ستمبر نوں، تہران یونیورسٹی، دے طالب علماں ولوں اتے اگلے دناں وچ دیس بھر وچ مظاہرین ولوں نعرہ لگایا گیا سی۔ 28 ستمبر نوں اتے خلاف پردرشناں دی نرنترتا، شیراز یونیورسٹی آف میڈیکل سائنسز دے طالب علماں نے اپنے خلاف پردرشناں وچ اکّ نویں، سمان نعرے دے نال نعرے دی ورتوں کیتی: "عورت، جیون، آزادی؛ آدمی، ہوملینڈ، خوش حالی"۔

ایران دے خلاف پردرشناں دے عالمی دے ہور شہراں تک پھیلن توں بعد، وکھ-وکھ شہراں وچ مظاہرین نے "عورتاں، جیون، آزادی" دے نعرے دے نال-نال ہور نعریاں دی ورتوں کردیاں ریلیاں کیتیاں۔ دنیا بھر دے شہراں وچ اس دے وستار اتے غیرملکی میڈیا اُتے مکمل کوریج دے کارن، فرانسیسی اخبار لبریشن نے ایران دے خلاف پردرشناں دی اکّ تصویر دی ورتوں فارسی وچ سکھر اُتے نعرے دے نال کیتی اتے اس دے بعد اسدا فرینچ ترجمہ کیتا۔ اسدی ورتوں شیرون حاجی پور؉ ولوں گیت " برائے " دے بولاں دے آؤٹرو وچ وی کیتی گئی سی، جس نوں گیت دی عالمی بھر وچ تعریف توں بعد پولیس حراست وچ حراست وچ لیا گیا سی۔ "بارائے" گیت نوں بعد وچ ایران لئی 1 اکتوبر، 2022 نوں دنیا بھر دے لگبھگ 150 شہراں وچ گلوبل خلاف پردرشناں وچ گایا گیا سی۔

ترکی

وومین، لائیف، پھریڈم (جن، جیان آزادی) دے نال اکّ نشانی جس اُتے مرکزی کردش اتے انگریزی وچ لکھیا ہویا اے، ٹورانٹو وچ اکّ خلاف کارکردگی کیتا گیا

ایہہ نعرہ ہفتہ ماواں ولوں ترکی وچ وار-وار ورتیا گیا اے۔ 21 ستمبر 2022 نوں جدوں اوہ اسلامک ریپبلک آف ایران دے سفارت خانہ دے ساہمنے خلاف کارکردگی کرن لئی اکٹھے ہوئے سن، تاں ترکی وچ ترکی دے مظاہرین ولوں وی ایہہ نعرہ لگایا گیا سی

رسیپشن

• ایرانی سماج کلاسیکل تاگی ازادرماکی نے کیہا کہ ایہہ نعرہ "مدھ طبقہ دیاں سبھ توں جڑھاں والیاں اچھاواں وچوں اکّ" اے۔
• ایرانی سماج-سائنسدان فرہاد کھوسروکھاور اس نعرے نوں "ایرانی شہری خلاف دے کرم وچ اکّ نواں شاٹ" مندے ہن۔
• سماج کلاسیکل میہرداد دروشپور دا مننا اے کہ ایہہ نعرہ "ہنسک پرکھی، مارو اتے تاناشاہی حکمران وچاردھارا نوں چیلنج دینا" اے۔
• ایرانی-امریکی سیاسی تجزیہ کار کریم سدجادپر "عورت، جیون، آزادی" دے نعرے نوں سرکار دے مخالف پوآئنٹ وجوں ویکھدا اے۔
• محمد پھزلی، ایرانی سماج-سائنسدان اتے سماجیات دے پروفیسر دا مننا اے کہ اس نعرے وچ، عورت دا پرتیکاتمک چہرہ اے اتے تشدد دی نفرت نوں درساؤندا اے۔

جواب

• جرمنی دی ودیش وزیر انالینا بیربوک نے پارٹی کمیٹی وچ "جن، جیان، آزادی" دے بینراں نال عورتاں دے حقاں لئی خلاف کارکردگی کیتا۔
• یورپیئن پارلیمنٹ دے اکّ سویڈش ممبر عبیر ال-سہلانی نے ایران وچ کرد عورتاں نال ایکتا وچ اکّ بھاشن دوران یورپیئن پارلیمنٹ وچ وال کٹے اتے قینچی دی اکّ جوڑی لے کے کیہا، “جن، جیان، آزادی”۔
• پھنش-امریکی کردی گلوکارہ ہیلی لوَ نے جن، جیان، آزادی دا گیت رلیز کیتا۔
• ایرانی-ڈچّ گلوکارہ سیودالزا نے "وومین لائیف پھریڈم زن زندگی آزادی" ناں دا گیت رلیز کیتا۔

ایہہ وی ویکھو

• عورتاں دی حالت لئی امریکی کمیشن
• آزادی لئی
• اسلامی پینل کوڈ
• اہم آوازاں

حوالے

باہری لنک

• «Zan. Zendegi. Azadi. Woman, Life, Freedom. Global action in solidarity with Iranian women & girls who are courageously demonstrating peacefully for their fundamental human rights». www.womanlifefreedom.today (به English). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۱-۰۹.