مٹی پرکھ
مٹی جانچ جاں مٹی پرکھ کئی ممکن کارناں وچوں اک جاں اک توں ودھ مٹی دے تجزیہ دا حوالہ کر سکدی اے۔ کھیتی باڑی وچ کھاد دیاں سفارشاں نوں مقرر کرن لئی ممکنا ڈھنگ نال پودے نوں مہیا مادےآں دے سنکیتاں دا اندازا لگاؤن لئی سبھ توں ودھ مٹی جانچ پلانٹ منعقد کیتے گئے ہن۔ ہور مٹی جانچاں انجینیئرنگ (بھو-تکنیکی)، بھو-کیمیکل جاں ماحول جانچ لئی کیتیاں جا سکدیاں ہن۔
پودا پوشن
[سودھو]کھیتی وچ مٹی دی جانچ عامَ طور تے مٹی دے نمونے دے تجزیہ نوں اشارہ کردی اے تاں جو غذائیت سامان، رچنا اتے ہور خاصیتاں جویں کہ ایسڈٹی جاں پی ایچّ پدھر نوں مقرر کیتا جا سکے۔ مٹی دی جانچ زرخیز طاقت، جاں مٹی دی ممکنا ترقی سمبھاونا نوں مقرر کر سکدی اے جو غذائیت کمی نوں اشارہ کردی اے، غیر-ضروری ٹریس کھنجاں دی موجودگی توں بہت زیادہ زرخیز طاقتاں اتے سنکرمیاں توں سمبھاوی زہریلیاں۔ ایہہ ٹیسٹ کھنج مادےآں نوں ملاؤن لئی جڑاں دے کم دی نقل کرن لئی ورتیا جاندا اے۔ ترقی دی انمانت در نوں قنون دے ادھکتم ولوں تیار کیتا گیا اے۔
لیب، جویں کہ آئیووا سٹیٹ اتے کولوراڈو سٹیٹ یونیورسٹی والے لوک، دی سفارش کردے ہن کہ مٹی ٹیسٹ وچ ہر 40 ایکڑ (160,000 m2) دے کھیتر لئی 10-20 نمونہ انک ہن۔ ٹیپ پانی جاں کیمیا مٹی دی بنتر نوں بدل سکدے ہن، اتے وکھرے طور تے ٹیسٹ کرن دی لوڑ ہو سکدی اے۔ جویں مٹی غذائیت تتّ ڈونگھائی اتے مٹی دے حصےآں دے ویلے نال بدلدے ہن، نمونے دی ڈونگھائی اتے سماں وی نتیجے اُتے اثر پا سکدا اے۔
تجزیہ توں پہلاں کئی ستھاناں توں مٹی نوں ملاؤن ولوں کمپوزیٹ نمونہ لگایا جا سکدا اے۔ ایہہ اک عامَ عمل اے، لیکن سکیوٹنگ نتیجے توں بچن لئی سمجھداری نال ورتے جانے چاہیدے ہن۔ ایہہ عمل اس لئی کیتی جانی چاہیدی اے تاں کہ سرکاری نمونے دیاں لوڑاں پوریاں ہون۔ ٹیسٹ دے نتیجیاں نوں صحیح ڈھنگ نال وضاحت کرن لئی کھیتر دے نمونے دی حالت اتے مقدار نوں ریکارڈ کرن لئی اک حوالہ نقشہ بنایا جانا چاہیدا اے۔
سٹوریج، ہینڈلنگ اتے موونگ
[سودھو]مٹی دے کیمیا ویلے دے نال بدل جاندے ہن، جویں کہ جیو-سائنسی اتے رسائنک پرنالیاں ویلے دے نال مرکب نوں توڑ لیندیاں ہن جاں جوڑ سکدیاں ہن۔ ایہہ عمل ادوں بدل جاندی اے جدوں مٹی اپنی قدرتی پریاورن (پھلیاں اتے پرجاتی جو سینپلیڈ کھیتر نوں پار کردا اے) اتے ماحول (تاپمان، نمی اتے سورجی روشنی / ریڈیئیشن چکر) توں ہٹ جاندا اے۔ سٹے وجوں، رسائنک رچنا تجزیہ دی شدھتا وچ سدھار کیتا جا سکدا اے جیکر اس دی کڈھن توں جلدی بعد مٹی دا تجزیہ کیتا جاندا اے - عامَ طور اُتے 24 گھنٹیاں دے ویلے دے اندر۔ زمین وچ رسائنک تبدیلیاں نوں سٹوریج اتے آواجائی دے دوران اس نوں ٹھنڈھ کرکے ہولی کیتا جا سکدا اے۔ ہوا سکاؤن نال مٹی دے نمونیاں نوں کئی مہینیاں لئی سرکھات رکھیا جا سکدا اے۔
مٹی جانچ / مٹی پریکھن
[سودھو]مٹی ٹیسٹنگ اکثر وپاری لیباں ولوں کیتی جاندی اے جو وکھ-وکھ ٹیسٹاں دی پیش کش کردیاں ہن، مرکباں اتے کھنجاں دے گروپاں نوں نشانہ بناؤندیاں ہن۔ مقامی استعمال نال جڑے فائدے ایہہ ہن کہ اوہ اس کھیتر وچلے مٹی دے کیمسٹری توں جانو ہن جس وچ نمونہ لیا گیا سی۔ ایہہ تکنیشیئن اوہناں ٹیسٹاں دی سفارش کرن دے یوگ بناؤندا اے جو اپیوگی جانکاری ظاہر کرن دی زیادہ سمبھاونا ہندی اے۔
لیبارٹری دے ٹیسٹاں وچ تن شرینیاں وچ غذائیت غذائیت تتّ دی جانچ ہندی اے:
- مکھ غذائیت تتّ: نائیٹروجن (این)، فاسفورس (پی)، اتے پوٹاشیئم (کے)
- سیکنڈری غذائیت تتّ: گندھک، کیلسیئم، میگنیسیئم
- چھوٹے غذائیت تتّ: لواے، مینگنیس، پتل، زنک، بوران، مولائیبڈینم، کلورین
اپنے-اپنے مٹی پرخ کرن والی کٹّ عامطور اُتے صرف تن "مکھ غذائیت تتّ" لئی ٹیسٹ کردے ہن، اتے مٹی دے عمل جاں پی۔ ایچ دے پدھر لئی ہو-ایہہ اپنے-اپنے مٹی پرخ کرن والیاں کٹاں نوں اکثر کھیتی باڑی سہکاری ادارےآں، یونیورسٹی لیباں، پرائیویٹ لیباں اتے کجھ ہارڈویئر اتے باغبانی سٹوراں تے ویچے جاندے ہن۔ الیکٹرک میٹر جو کہ pH, پانی دی سامان اتے کئی وار مٹی دیاں غذائیت تتاں نوں ماپدے ہن کئی ہارڈویئر سٹوراں تے مہیا ہن۔ لیبوریٹری ٹیسٹز د'-اٹ-آپ کٹاں اتے الیکٹریکل میٹراں نال ٹیسٹاں نالوں ودھیرے صحیح ہن۔ اتھے اک لیبارٹری توں اک ماڈل نمونہ دی رپورٹ اے۔
کھیتی باڑی اتے باغبانی دوویں ادیوگاں وچ تعینات زمین لئی کھاد دی رچنا اتے خوراک دی چون لئی ملاوٹ دی ورتوں کیتی جاندی اے۔
لیبارٹری وچ نمونیاں دی پیکیجنگ اتے ڈلوری دی سودھا حاصل کرن لئی مٹی اتے زمینی پانیاں لئی پریپیڈ میل-انل کٹّ مہیا ہن۔ اسے طرحاں، 2004 وچ، لیبارٹری نے مٹی دی رچنا دی رپورٹ دے نال کھاد دیاں سفارشاں دینیاں شروع کیتیاں۔
لیب ٹیسٹ ودھیرے صحیح ہندے ہن، حالانکہ دوواں قسماں اپیوگی ہن۔ اسدے علاوہ، لیبارٹری ٹیسٹاں وچ اکثر نتیجیاں اتے سفارشاں دے پیشہ ور وضاحت شامل ہندے ہن۔ ہمیشہ اک لیبارٹری دی رپورٹ وچ شامل سارے پرداتا سٹیٹمینٹاں دا حوالہ دیندا اے کیونکہ اوہ سینپلنگ اتے / جاں اینالٹکل عمل / نتیجیاں وچ کوئی وی انوروپ، اپواد اتے گھاٹاں دی روپ ریکھا حاصل کر سکدے ہن۔
کجھ لیبارٹری سارے 13 کھنج غذائیت تتاں دا تجزیہ کردا اے اتے اک درجن غیر ضروری، سمبھاوت زہریلے کھنجاں "یونیورسل مٹی ایکسٹریکٹینٹ" (امونیئم بائیکاربونیٹ ڈیٹیپیئے) دی ورتوں کردے ہن۔
خوراکی تتاں دی بنیاد تے زمیناں دی گٹھ ونڈ
[سودھو]| تتّ | گھٹ | درمیانی | ودھ |
|---|---|---|---|
| نائیٹروجن | 0.40% توں گھٹ | 0.40% - 0.75% | 0.75% توں ودھ |
| فاسپھورس | 5 کلو/ایکڑ توں گھٹ | 5 – 9 کلو/ایکڑ | 9 – 20 کلو/ایکڑ |
| پوٹاشیئم | 55 کلو/ایکڑ توں گھٹ | 55 کلو/ایکڑ توں اپر | -- |
| زنک | 0.6 کلو/ایکڑ توں گھٹ | -- | -- |
| مینگنیز | 3.5 کلو/ایکڑ توں گھٹ | -- | -- |
مٹی دی ناخالصیت والے مادہ
[سودھو]عامَ کھنج زمین پردوشکاں وچ آرفوجی، بیریئم، کیڈمیئم، تانبہ، مرکری، لیڈ، اتے زنک شامل ہن۔
لیڈ اک خاص طور تے خطرناک مٹی کمپونینٹ اے یونیورسٹی آف منیسوٹا دی ہیٹھ لکھی جَدوَل وچ خاص مٹی دی اکاگرتا دے پدھراں اتے اوہناں دے متعلق صحتَ خطریاں نوں شرینیبدھّ کیتا گیا اے۔
| لیڈ لیول | ایکسٹریکٹڈ لیڈ (پی۔پی۔ایم) | اندازاً کل لیڈ (پی۔پی۔ایم) |
|---|---|---|
| گھٹ | <43 | <500 |
| زریعہ | 43-126 | 500-1000 |
| اچا | 126-480 | 1000-3000 |
| بہت اچا | >480 | >3000 |
- مکھ خطرے نوں گھٹاؤن لئی چھ باغبانی عمل:
- بغیچے نوں پرانے پینٹ کیتے ڈھانچیاں اتے بھاری سفر کرکے سڑکاں توں دور رکھو۔
- فروٹنگ فصلاں نوں طریقے نال لاؤنا پسند کرو (ٹماٹر، سکویش، مٹر، سورج مکھی، مکی، آدی)۔
- مکمل ہوئے کھاد، ہوم اتے پیٹ موس ورگے جیوک سامان شامل کرو۔
- مٹی ٹیسٹ ولوں سفارش کیتی چوڑی مٹی (پی۔एच۔ 6.5 دی لیڈ اپلبدھتا نوں گھٹ توں گھٹ)۔
- پتیدار سبزیاں کھان توں پہلاں پرانے اتے باہری پتیاں سٹّ دیو؛ پیل روٹ فصلاں؛ سارے پیداواراں نوں دھووو۔
- مٹی اتے / جاں گلی مٹی دی سطح نوں بنائی رکھن ولوں گھٹو گھٹ دھوڑ رکھو۔
مٹی دا نمونہ لین دے ڈھنگ
[سودھو]- فصلاں وچ کھاداں دی ضرورت واسطے: زمین دی اپرلی تہہ توں گھاس پھوس پرے کر کے، بنا مٹی کھرپے کہی جاں کھرپے نال انگریزی دے اکھر 'v' دی شکل دا 6 انچ ڈونگا ٹوآ پٹو۔ اس دے اک پاسیو اک انچ مٹی دی تہہ اپروں-تھلیوں اکسار کٹو۔ اس طرحاں دے 7 – 8 تھاواں تو ہور نمونے لؤ۔ سارے نمونیاں نوں کسے صاف برتن جاں کپڑے تے پا کے چنگی طرحاں ملا لؤ۔ پھر اس وچوں ادھا کلو مٹی لے کے اک کپڑے دے تھیلی وچ پا لوو۔ تھیلی اپر کھیت تے مٹی نال متعلق ساری جانکاری لکھ دوو۔
- باغ لاؤن واسطے: کھیت دے وچالے، 6 فٹ ڈونگا ٹوآ پٹو جس دا اک پاسہ سدھا دے دوجا ترشا ہووے۔ اس ٹوئے دے سدھے پاسے توں کھرپے نال 0-6, 6-12, 12-24, 24-36, 36-48, 48-60 اتے 60 توں 72 انچ دی ڈونگھائی توں اک انچ موٹی مٹی دی تہہ اکسار اتارو۔ ہر نمونے لے الگ الگ ڈونگھائی توں ادھا کلو مٹی لؤ۔ جے مٹی گلی ہووے تا تھیلیاں وچ پاؤن تو پہلا چنگی طرحاں سکا لوو۔
ایہہ وی ویکھو
[سودھو]- کھاد
- پودے دا ٹیشو ٹیسٹ
- لائیمنگ