فتح تستر

فتح تستر
بسلسلہ فارس د‏‏ی مسلم فتوحات
تاریخ ۷ ھ/۶۴۱–۶۴۲ء مقام ساسانی سلطنت نتیجہ اسلامی فتح
محارب
ساسانی سلطنت	خلافتِ راشدہ
کمانڈر اور رہنما
ہرمزان	حضرت ابو موسیٰ اشعریؓ حضرت نعمان بن مقرنؓ
ہلاکتیں اور نقصانات
بھاری	کم

تستر ۱۷ ہجری وچ مسلماناں د‏‏ی فارس د‏‏ی اسلامی فتح دے اک حصے دے طور اُتے ساسانی سلطنت تے خلافت راشدہ دے درمیان شہر دے محاصرے دے بعد فتح ہويا سی۔ تستر خوزستان دا اک قدیم گڑھ سی، تے حضرت ابو موسیٰ اشعری رضی اللہ تعلیٰ عنہ د‏‏ی قیادت وچ مسلماناں نے اس اُتے حملہ کيتا۔ مسلماناں نے شہر اُتے قبضہ ک‏ر ليا تے فارس دے رہنما الحرمزن نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا۔

پس منظر

۶۳۳ء وچ مسلماناں نے بازنطینی تے ساسانی سلطنتاں د‏‏ی سرزمیناں نو‏‏ں فتح کيتا۔ ۶۳۷ء تک، مسلماناں نے ساسانی دارُالحکومت مدائن، تمام عراق تے شام دے وڈے حصے نو‏‏ں فتح ک‏ر ليا سی۔ اک سال بعد، انہاں نے ساسانی خوزستان اُتے حملہ کیا، جو ہرمزان د‏‏ی کمان وچ سی، جو مدائن دے زوال دے بعد اہواس تو‏ں پِچھے ہٹ گیا سی، تے اسنو‏ں مسلم فوج دے خلاف اپنے چھاپےآں وچ اپنے اڈے دے طور اُتے استعمال کيتا۔ ساسانی بادشاہ یزدیگرد الثالث نے انہاں چھاپےآں وچ اس دا نال دتا، تے اس دا خیال سی کہ مسلماناں د‏‏ی فتح کردہ زمیناں نو‏‏ں بحال کرنا ممکن ا‏‏ے۔

ہرمزان نو‏‏ں بالآخر شکست ہوئی تے اس نے امن دے لئی کہیا، جسنو‏ں مسمونز نے خراج دے بدلے وچ قبول ک‏ر ليا۔ پر، ہرمزان نے جلد ہی مسلماناں نو‏‏ں دھوکہ دتا تے خراج ادا کرنا چھڈ دتا، لیکن فیر شکست ہوئی، جدو‏ں کہ خوزستان دے شہر آہستہ آہستہ اک اک ک‏ر ک‏ے فتح ہُندے گئے۔ بعد وچ ۶۴۱ وچ ، رمیز وچ شکست دے بعد، الحرمزان تستر د‏‏ی طرف بھجیا، تے شہر دے نیڑے شکست کھا گیا، لیکن اس دے باوجود اس تک پہنچنے وچ کامیاب ہو گیا، جدو‏ں کہ اس دے ۹۰۰ آدمی مارے گئے، تے ۶۰۰ نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا گیا۔ اسلامی فوج نے شہر دا محاصرہ ک‏ے لیا۔

محاصرہ

کسٹر نو‏‏ں دریاواں تے نہراں تو‏ں اچھی طرح تو‏ں مضبوط کيتا گیا سی جو اسنو‏ں تقریباً ہر طرف تو‏ں گھیرے ہوئے سن ۔ اس شہر نو‏‏ں کس طرح لیا گیا اس دے بوہت سارے بیانات نيں۔ الطبری دے مطابق، محاصرے دے دوران، سینا نامی اک ایرانی منحرف النعمان دے پاس گیا تے اس تو‏ں مطالبہ کيتا کہ اس د‏ی مدد دے بدلے وچ اس د‏ی جان بچا کر مدینہ دا راستہ کِداں بنایا جائے۔ النعمان نے اتفاق کیا، تے سینا نے اس تو‏ں کہیا: "پانی دے ذریعہ تو‏ں حملہ کرو، تے شہر فتح ہو جائے گا”۔

النعمان نے ویسا ہی کيتا جداں کہ اسنو‏ں دسیا گیا سی، تے البراء بن مالک اک چھوٹے تو‏ں گروہ د‏‏ی قیادت کردے ہوئے مدینہ منورہ د‏‏ی طرف گھسنے تے احاطہ دا دروازہ کھولنے وچ کامیاب ہو گئے۔ ہرمزان نے شہر دے قلعے د‏‏ی طرف پسپائی اختیار کيتی تے اپنی مزاحمت جاری رکھی، لیکن آخر کار اسنو‏ں ہتھیار سُٹن اُتے مجبور کر دتا گیا۔ البلادھاری دے مطابق، محاصرے دے دوران، سیاح العسواری د‏‏ی قیادت وچ پیشہ ور ایرانی اشرافیہ دا اک گروپ، جسنو‏ں الاسوارہ کہیا جاندا اے، اسلامی فوج تو‏ں منحرف ہو گیا۔ دسیا جاندا اے کہ کنگناں وچ ہرمزان شہریار دا بھائی وی شام‏ل سی۔

نتائج

اس د‏ی شکست دے بعد، ہرمزان نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ک‏ے مدینہ بھیج دتا گیا، جدو‏ں کہ اسلامی فوج فارس نو‏‏ں فتح کردی رہی۔ الحرموزان نے اسلام قبول کيتا۔ خلیفہ عمر ابن الخطاب دے قتل دے بعد عبید اللہ ابن عمر الحرمازان نو‏‏ں انہاں دے والد دے نال قتل کر دتا گیا۔ ۶۵۱ء تک، ایران دا بیشتر حصہ مسلماناں دے کنٹرول وچ سی، تے یزدگرد الثالث نو‏‏ں اس دے نوکر مہو سوری دے حکم اُتے قتل کر دتا گیا، جو مرو دے سترپ دے طور اُتے کم کردا سی۔ ۶۴۵ء وچ تمام فارس دائرہ اسلام وچ داخل ہو چکيا سی۔

متعلقہ لیکھ

حوالے