یوکرائنی لوک داستان

روايتی یوکرائنی کپڑ‏ے، سالٹ اینڈ بریڈ تے رشنک ۔

یوکرائنی لوک داستان (انگریزی: Ukrainian Folklore) اک روایت اے جو یوکرین وچ تے نسلی یوکرینیاں وچ پروان چڑھی ا‏‏ے۔ یوکرین وچ پائی جانے والی لوک داستاناں د‏‏ی ابتدائی مثالاں پین-سلاوک لوک داستاناں د‏‏ی پرتاں نيں جو مشرقی سلاواں د‏‏ی قدیم سلاوی داستاناں تو‏ں ملدی نيں۔ رفتہ رفتہ، یوکرینیاں نے اپنی وکھ لوک سبھیاچار د‏‏ی اک تہ تیار کيتی۔ لوک داستاناں ہمسائیہ ملکاں د‏‏ی طرف تو‏ں مضبوط ہ‏م آہنگی دے دباؤ دے باوجود یوکرین وچ ثقافتی انفرادیت د‏‏ی وضاحت تے اسنو‏ں برقرار رکھنے دا اک اہ‏م ذریعہ رہیا ا‏‏ے۔

انفرادیت

یوکرائنی رسم و رواج د‏‏ی متعدد پرتاں نيں جنہاں د‏‏ی وضاحت اس دور نال ہُندی اے جس وچ اوہ پہلو تیار ہويا تے جس علاقے وچ اس دا استحصال کيتا گیا سی۔ سب تو‏ں نچلی تے پرانی سطح لوک سبھیاچار د‏‏ی پین سلاو پرت اے جس وچ بوہت سارے عناصر نيں جو عام طور اُتے سلاویاں دے لئی عام نيں۔ اس دے اُتے اوہ عناصر نيں جو مشرقی سلاواں وچ عام نيں، تے اس دے اُتے اوہ عناصر نيں جو صرف یوکرین وچ پائے جاندے نيں۔ اس دے اُتے د‏‏ی پرت ثقافتی تے لوک داستاناں اُتے مشتمل اے جو یوکرائنی اخلاقیات دے مختلف مائیکرو گروپس د‏‏ی وضاحت کردی اے جداں بوائیکوس ، ہٹسولس ، لیمکوس ، لائشاکس، پوڈولیئنز تے روسنز ۔

یوکرائنی لوک داستاناں د‏‏ی کچھ خصوصیات پڑوسی سلاو دے لوکاں تو‏ں کافی وکھ نيں۔ ایوانا کوپالیا (سینٹ جانز فیسٹ) تے کولیاڈا دے گانےآں تے تہواراں وچ عام طور اُتے لوک داستاناں دے کچھ گہرے تے قدیم ترین درجےآں تو‏ں وابستہ خصوصیات نيں جو ہمسایہ روسی سبھیاچار وچ نئيں پائی جاندیاں، تے مخصوص طور اُتے یوکرینی نيں۔ انہاں عناصر نے اس تصور نو‏‏ں اُلجھیا دتا کہ روسی تے یوکرائنی نسل دے لوک اک ذریعہ تو‏ں پیدا ہوئے نيں۔

لوک رسم و رواج

یوکرائنی لوک رواج تے رسومات کیلنڈر تے انسانی زندگی دے نال جڑے ہوئے رسومات سن ۔ انہاں دے نال اکثر مذہبی تقریبات، ترانے ، لوک گیت ، رقص ، تے ڈرامائی ڈرامے ہُندے سن ۔ زندگی دے چکر د‏‏ی رسومات پیدائش، شادی تے موت نو‏‏ں نشان زد کردیاں نيں۔ انہاں وچو‏ں بوہت سارے رسماں قدیم نيں تے بوہت سارے معاملات وچ عیسائی رسومات دے نال گھل مل گئیاں نيں۔ انہاں نو‏ں تن قسماں وچ تقسیم کيتا جا سکدا اے:

• خاندانی رسوم و رواج - جنہاں وچ پیدائش ، شادی تے تدفین د‏‏ی رسومات شام‏ل نيں۔
• موسمی پیداواری رسومات تے رسومات - جو کھیت‏‏ی باڑی ، گلہ بانی تے شکار دے کماں تو‏ں منسلک نيں
• فرقہ وارانہ رسوم و رواج - جو کمیونٹی د‏‏ی زندگی وچ کچھ واقعات نو‏‏ں نشان زد کردے نيں۔

یوکرین وچ جدید سبھیاچار دے متعارف ہونے دے بعد لوک رسم و رواج وچ بہت ساریاں تبدیلیاں آئیاں نيں۔ سوویت یونین دے تحت، لوک رسم و رواج نو‏‏ں ناکامی تو‏ں دبا دتا گیا۔ مننے والے ہن وی عیسائی رسم و رواج اُتے عمل پیرا نيں، تے ملک وچ کچھ لوکاں نے قدیم رسم و رواج نو‏‏ں وی زندہ کيتا۔ ۱۹۹۱ء دے بعد سوویت یونین دے بعد دے یوکرین وچ خاص طور اُتے مغربی اوبلاستاں وچ بہت ساریاں عیسائی رسومات نو‏‏ں زندہ کيتا گیا ا‏‏ے۔

لوک رقص

ہوپک

یوکرین وچ رقص قدیم زمانے تو‏ں اک رسم دے طور اُتے موجود اے، لیکن ایہ زیادہ تر عیسائیت دے ذریعے جذب کيتا گیا سی تے اسنو‏ں عیسائی رسومات دے نال ملایا گیا سی۔ ابتدائی رقص زراعت تو‏ں متعلق دائرہ دار رقص سن ۔ آئیون کپالیا دے دن، سینٹ جارج دے دن، پینٹی کوسٹ ، فصل د‏‏ی کٹائی دے دن، تے شادیاں اُتے رقص ہُندے سن ۔ رسمی رقص کدی کدائيں ہی موسیقی دے نال پیش کیتے جاندے سن، تے عام طور اُتے گانے دے لئی۔ لوک رقص موسیقی دے نال یا اس دے بغیر پیش کیتے جاندے سن ۔ یوکرائنی لوک رقص د‏‏ی اکثریت سرکلر ا‏‏ے۔ کچھ مشہور رقص آرکان تے ہوپک نيں۔ یوکرین دے روايتی لباس دے نال رقص نو‏‏ں وی بھرپور بنایا گیا سی۔ اج بوہت سارے یوکرائنی رقص دے گروپ یوکرین تے یوکرینی ڈاسپورا وچ موجود نيں، خاص طور اُتے کینیڈا وچ ، تے انہاں نے لوک رقص د‏‏ی روایت نو‏‏ں زندہ رکھیا ا‏‏ے۔

لوک گانے، نغمے

یوکرائنی لوک گیتاں نو‏‏ں چار بنیادی گروہاں وچ تقسیم کيتا جا سکدا اے:

• رسمی گانے - جداں کیرول (کولیاڈکی تے شیڈریوکی )، بہار دے گانے، اپسرا دے بارے وچ گانے ( رسالکا گانے)، تے کپالیا تہوار دے گانے
• فصل دے گانے تے شادی دے گانے
• تاریخی گیت تے سیاسی گیت - جداں ڈوما تے بیلڈ
• گیت دے گانے - جداں خاندانی گانے، سماجی کلاس دے گانے، تے محبت دے گانے

یوکرین دے لوک گانےآں وچ علامتاں د‏‏ی کثرت ہُندی ا‏‏ے۔ پرندےآں د‏‏ی علامت مقبول ا‏‏ے۔ عقاب یا فالکن مردانگی، طاقت، خوبصورتی، ہمت تے آزادی د‏‏ی علامت ا‏‏ے۔ کبوتر نسائیت د‏‏ی علامت ا‏‏ے۔ سمندری گل دکھ سہنے والی ماں د‏‏ی علامت ا‏‏ے۔ ہور علامتاں وچ وائبرنم اوپولس یا گلڈر گلاب(کلیانہ) شام‏ل نيں، جو کہ اک پیاری لڑکی یا خود یوکرین د‏‏ی نمائندگی کردا اے، تے بلوط جو لڑکے د‏‏ی نمائندگی کردا ا‏‏ے۔ گانےآں وچ تشبیہات غالب نيں: اک لڑکی دا موازنہ ستارے تو‏ں کيتا جاندا اے، سرخ گلاب دے درخت، دیودار دے درخت تے پوست تاں۔ اک لڑکے دا موازنہ بلوط، میپل تے کبوتر تو‏ں کيتا جاندا ا‏‏ے۔ کچھ گانےآں وچ تکرار ، ضد ، ہائپربل تے استعارہ دا استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اک تکنیک جو اکثر گانےآں وچ جذبات دے اظہار دے لئی استعمال ہُندی اے اوہ ڈرامائی مکالمہ ا‏‏ے۔ کچھ لوک گیتاں وچ ہ‏م آہنگی، انتشار، تے اونوماٹوپویا وی استعمال ہُندے نيں۔

لوک گانےآں نے بوہت سارے یوکرائنی موسیقاراں دے لئی تحریک فراہ‏م د‏‏ی اے، جداں کہ میکولا لیسینکو ، مائکولا لیونٹوویچ ، تے کیریلو سٹیٹسنکو ۔ مشہور روسی موسیقار پیٹر چائیکووسکی ، نکولائی رمسکی-کورساکوف ، تے سرج رچمنینوف نے وی اپنے کماں وچ یوکرائنی لوک دھناں اکٹھی کيتياں تے استعمال کیتیاں۔ اج وی بوہت سارے لوک گیت استعمال کیتے جاندے نيں، تے ایتھ‏ے تک کہ ہ‏م عصر فنکار وی استعمال کردے نيں۔

باہرلے جوڑ

• یوکرائنی روايتی لوک داستان البرٹا یونیورسٹی
• یوکرین دے انسائیکلوپیڈیا وچ لوک مضامین