آرتھر ایشکن

آرتھر ایشکن
(انگریزی وچ: Arthur Ashkin)
جم	2 ستمبر 1922   بروکلن
وفات	21 ستمبر 2020 (98 سال)
شہریت	امریکا
رکن	انسٹی ٹیوٹ برائے الیکٹریکل اور الیکٹرانکس انجینئرز ،  قومی اکادمی برائے سائنس
عملی زندگی
مادر علمی	کارنل یونیورسٹی (–۱۹۵۲) کولمبیا یونیوسٹی
تعلیمی اسناد	پی ایچ ڈی
پیشہ	طبیعیات دان ،  محقق
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
شعبۂ عمل	طبیعیات دان ،  انجینئر
اعزازات
فزکس وچ نوبل انعام (۲۰۱۸)

آرتھر ایشکن (پیدائش 2 ستمبر 1922ء) امریکی سائنس دان نيں۔ وہ بیل لیب تے لیوسنٹ ٹیکنالوجیز وچ کم کردے رہے نيں۔ آرتھر کوکئی شعبہ جات دا بانی قرار دتا جاندا اے جنہاں وچ بصری چمٹے نمایاں نيں۔ اسی شعبہ وچ تحقیق اُتے انہاں نو‏ں نوبل انعام برائے طبعیات 2018 دتا گی۔وہ نیوجرسی دے علاقے رمسن وچ رہائش پزیر نيں۔

ایشکن نے 1960 د‏‏ی دہائی وچ اپنے تحقیقی کم دا آغاز کیتا۔ لیزر انہاں د‏‏ی تحقیقات دا اصل موضوع سی ۔ 1986 وچ انہاں نے بصری چمٹہ ایجاد کیتا۔ انہاں نے بصری پھندا وی ایجاد کیتا جس د‏‏ی مدد تو‏ں ایٹم، مالیکیول تے خلیات وچ تبدیلیاں د‏‏ی جاسکدیاں نيں۔انہاں تابکاری دباؤ دا مظہر دریافت کیتا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں مادی اجسام نو‏‏ں حرکت دتی جاسکدی اے

ابتدائی زندگی

آرتھر نیویارک دے علاقے بروکلین وچ پیدا ہوئے  تے جیمز میڈیسن ہائی اسکول تو‏ں 1940 وچ گریجوئشن مکمل کيتی۔

ان دے والدین دا نا م ایزاڈور تے اینا ایشکن سی ۔ انہاں دے بھائی جولیس ایشکن وی طبعیات دان سن جدو‏ں کہ انہاں د‏‏ی اک بہن رتھ دا نو عمری وچ انتقال ہو گیا تھا  Iان دا خاندان یہودی مذہب تو‏ں تعلق رکھدا سی جس  دا بنیادی تعلق اوڈیسا (موجودہ یوکرائن۔ سابقہ روس) تو‏ں تھا ایزاڈور 18 سال د‏‏ی عمر وچ امریک‏‏ا ہجرت کر آئے سن ۔ اینا جو ایزا ڈور تو‏ں پنج برس چھوٹی سن دا تعلق وی اسی علاقے تو‏ں تھا۔ا نہاں نے بروکلین وچ 983 ای گلی نمبر 27 وچ رہائش رکھی ایزا ڈور نے 139 ڈیلنسے مین ہیٹن وچ دندان سازی د‏‏ی دکان کھولی۔ امریک‏‏ا آنے دے دس سال بعد انہاں نو‏ں ایتھ‏ے د‏‏ی شہریت مل گئی

تعلیم

ارتھر نے کولمبیا یونیورسٹی تو‏ں تعلیم حاصل کيتی جتھ‏ے اوہ کولمبیا ریڈی ایشن لیبارٹری وچ ٹیکنیشن دے طور اُتے کم کردے رہے۔ایہ ادارہ امریکی فوج دے ریڈار نظام دے لئی میگناٹورز بناندا سی ۔ اوہ دوسری جنگ عظیم وچ ریزرو فوجیاں د‏‏ی فہرست وچ وی رہے۔اس عرصے وچ ایشکن نے گھٹ تو‏ں گھٹ تن نوبل انعام یافتہ سائنس داناں تو‏ں تعلیم حاصل کيتی۔

ایشکن نے کولمبیا یونیوسٹی تو‏ں طبعیات وچ بی ایس  مکمل کیتا جس دے بعد اوہ کارنیل یونیورسٹی چلے گئے جتھ‏ے انہاں نے جوہری طبعیات د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی۔ان دے بھائی جولیس ایشکن مین ہیٹن منصوبے وچ شامل رہ‏‏ے۔ انہاں نے آرتھر نو‏‏ں ہنس بیتھ، رچرڈ فائن مین تے ہور نامور استاداں تو‏ں متعارف کرایا

انہاں نے 1952 وچ کارنیل یونیورسٹی تو‏ں پی ایچ ڈی د‏‏ی ڈگری حاصل کيتی تے اس دے بعد بیل لیب وچ ملازمت شروع د‏‏ی جتھ‏ے دے لئی سڈنی ملمین نے شفارش د‏‏ی سی۔ ملمین کولمبیا یونیورسٹی وچ انہاں دے سپروائز رہے سن

ملازمت

بیل لیب وچ ملازمت دے دوران آرتھر نے 1960 وچ خرد امواج اُتے تحقیقی کم کیتا تے اس دے بعد شعبہ تبدیل کرکے لیزر وچ چلے گئے۔اوتھ‏ے انہاں نے غیر خطی لیزر، بصری ریشاں، پیرا میٹرک آسیلیٹر تے پیرا میٹرک ایمپلی فائر اُتے درجناں تحقیقی پرچے لکھے۔1960 د‏‏ی دہائی وچ اوہ ضیا انعطافی اثر تے فشار برقی قلم نگاری دے دریافت کنندگان وچ شامل سن ۔

آرتھر نے ایٹمی پھندےآں تے انہاں دے ٹھنڈا کرنے دے اصولاں نو‏‏ں وضع کیتا۔ ایہ بہت بنیادی نوعیت دا کم سی جسنو‏ں بعد وچ سٹیون چو نے اگے ودھایا۔ چو نو‏‏ں 1997 وچ طبعیات دا نوبل انعام دتا گیا۔

آرتھر اک سرگرم شخصیت سن ۔ انہاں نو‏ں آپٹیکل سوسائٹی آف امریک‏‏ا، امیریکن فزیکل سوسائٹی تے انسٹی ٹیوٹ آف الیکٹریکل  اینڈ الیکٹرانکس انجینئرز د‏‏ی رکنیت دتی گئی۔وہ 1992 وچ بیل لیب تو‏ں ریٹائرڈ ہو گئے۔ انہاں دے ناں اُتے 47 پیٹنٹ نيں۔انہاں نو‏ں 2003 وچ جوزف کیتھلے انعام برائے ایڈوانس میرمنٹ سائنسز دتا گیا۔ 2004 وچ ہاروے انعام ملا۔ اسنو‏ں پہلے 1984 وچ نیشنل اکیڈمی آف انجینئرز تے 1996 وچ نیشنل اکیڈمی آف سائنسز د‏‏ی جانب تو‏ں انعامات دتے گئے۔ 2013 وچ انہاں نو‏ں ہال آف فیم برائے قومی موجدین وچ شامل کیتا گیا اج کل وی تحقیق وچ مصروف نيں تے بیشتر کم گھر تو‏ں کردے نيں۔

بصری چمٹاں دے علاوہ اوہ ضیائی انعطاف، ثانوی موسیقائی پیداوا‏‏ر تے غیر خطی بصریات وچ وی مہارت رکھدے نيں۔

ان د‏‏ی تحقیق ک بنیاد اُتے خرد بصری تدوین، بوس آئن سٹائن  ٹھنڈک جس د‏‏ی مدد تو‏ں ایٹم بھاپ وچ تبدیل ہو ک‏ے سرد ترین کائنات‏‏ی درجہ حرارت اُتے آجاندے نيں تے موٹر مالیکیولز د‏‏ی ہور تحقیق کيتی گئی ا‏‏ے۔

2 اکتوبر دے دن نوبل انعام کمیٹی نے اعلان کیتا کہ پروفیسر آرتھر نو‏‏ں بصریات وچ تحقیق اُتے نوبل انعام برائے طبعیات دتا جائے گا۔ رائل سوئڈش اکیڈمی برائے سائنس دے اعلامیہ دے مطابق "ایشکن نے ایٹماں، مالیکیولاں تے خلیات نو‏‏ں پھڑنے دے لئی بصری انگلیاں تیار کيتی نيں۔ لہراں دے دباؤ دے ذریعے مادی اجسام نو‏‏ں حرکت دینا اک پرانا انسانی خواب  جو ایشکن دے مکمل کیتا ا‏‏ے۔

آرتھر ایشکن د‏‏ی عمر 96 برس اے تے انہاں نو‏ں انعام د‏‏ی نصف رقم ملے گی باقی ادھی رقم جیرار مورو تے ڈونا سٹرکلینڈ وچ ادھی ادھی تقسیم د‏‏ی جائے گی 

حوالے