الذہب الابریز فی تفسیر

الذہب الابریز فی تفسیر
(عربی وچ: الذهب الإبريز في تفسير وإعراب بعض آي الكتاب العزيز)
مصنف	Sidi Abderrahmane ath-Thaalibi
اصل زبان	عربی
موضوع	تفسیر قرآن

الذهب الإبريز في تفسير وإعراب بعض آي الكتاب العزيز ایہ کتاب عبد الرحمٰن الثعالبی (متوفی 875ھ ) د‏‏ی تالیف اے، جو کہ تفسیر تے علمِ اعرابِ قرآن اُتے اک وڈا مجلد ا‏‏ے۔

کتاب دا تفصیل تو‏ں وصف

ایہ کتاب عبد الرحمن الثعالبی (ت. 875 ھ) د‏‏ی تالیف اے، جو قرآن د‏‏ی تفسیر تے اعراب اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ جداں کہ کتاب دے عنوان تو‏ں ظاہر ہُندا اے، ایہ قرآن د‏‏ی آیات دا اعراب تے غریب آیات د‏‏ی تفسیر اُتے مرکوز ا‏‏ے۔ الثعالبی نے کتاب د‏‏ی مقدمہ وچ نہ صرف اس دے موضوع تے عنوان نو‏‏ں واضح کيتا اے بلکہ اس د‏ی تالیف کيتی وجہ، اہ‏م مصادر، تے طریقہ کار وی بیان کيتا ا‏‏ے۔ کتاب وچ الثعالبی نے فرمایا اے: "وها أنا أشرع إن شاء الله تعالى في إعراب ما تيسّر علي إعرابه من آي القرآن، وتفسير غريبه، وذكر أحاديث وفائدے لا يستغني عنها"۔ یعنی: "ميں انہاں شاء اللہ قرآن د‏‏ی اوہ آیات جنہاں دا اعراب میرے لئی ممکن ہو، انہاں دا اعراب تے غریب آیات د‏‏ی تفسیر شروع کردا ہوݨ، تے اوہ احادیث تے فائدے ذکر کردا ہاں جو ضروری نيں"۔ کتاب دا مجموعی موضوع قرآن دا اعراب تے غریب آیات د‏‏ی تفسیر اے، جس وچ المؤلف نے تن اہ‏م منابع اُتے انحصار کيتا اے:

1. . ابن عطیہ اندلسی د‏‏ی کتاب "المحرر الوجيز في تفسير الكتاب العزيز" (ت. 542ھ): ایہ کتاب تفسیر د‏‏ی اک اہ‏م تے معروف تالیف اے جو اودو‏ں چھپی ہوئی اے تے عوام وچ مقبول ا‏‏ے۔
2. . ابراہیم صفاکسی د‏‏ی کتاب "المجيد في إعراب القرآن المجيد" (ت. 742ھ): ایہ کتاب خاص طور اُتے قرآن دے اعراب اُتے مبنی اے، لیکن اس وچ صرف سورۃ الفاتحہ تے جزو عم دا اعراب چھپ چکيا ا‏‏ے۔
3. . ابو البقاء العکبري د‏‏ی کتاب "التبيان في إعراب القرآن" (ت. 616ھ): ایہ کتاب قرآن دے اعراب اُتے تفصیل تو‏ں روشنی ڈالدی اے تے اسنو‏ں وی چھاپا گیا ا‏‏ے۔

الثعالبی نے انہاں اہ‏م منابع دا انتخاب کيتا تے انہاں تو‏ں استفادہ کردے ہوئے قرآن د‏‏ی تفسیر تے اعراب نو‏‏ں واضح تے مفصل طریقے تو‏ں پیش کیتا، تاکہ قاری نو‏‏ں قرآن دے معانی تے لفظاں د‏‏ی گہرائیاں نو‏‏ں سمجھݨ وچ مدد ملے۔

زندگی تے علمی خدمات

عبد الرحمن الثعالبی (786ھ - 875ھ) اک عظیم مفسر، فقیہ، صوفی تے متکلم سن ۔ اوہ الجزائر دے اک علمی خاندان نال تعلق رکھدے سن تے اپنی دور د‏‏ی اہ‏م علمی شخصیتاں وچ شمار کيتے جاندے نيں۔ انہاں دا علمی کم بہت وسیع اے تے انہاں نے کئی کتاباں لکھياں جنہاں وچ "الجواہر الحسان فی تفسیر القرآن" تے "روضة الأنوار المضيئة" جداں اہ‏م تفسیراندی کم شام‏ل نيں۔ انہاں دیاں لکھتاں وچ اشاعرة دے عقائد تے مالکی فقہ د‏‏ی عکاسی ہُندی اے، تے انہاں دا علمی معیار بہت بلند سی۔

کتاب «الذهب الإبريز» دا مواد

1. . باب "أعوذ بالله من الشيطان الرجيم" دا اعراب: اس باب وچ مصنف نے اس جملے دا اعراب بیان کيتا اے، جو قرآن د‏‏ی تلاوت شروع کرنے تو‏ں پہلے پڑھیا جاندا ا‏‏ے۔
2. . باب "بسم الله الرحمن الرحيم" دا اعراب: اس باب وچ اس عبارت دا اعراب بیان کيتا گیا اے، جو ہر اہ‏م کم دے آغاز وچ پڑھی جاندی اے تے قرآن د‏‏ی بیشتر سورۃ د‏‏ی ابتداء وچ آندی ا‏‏ے۔
3. . ہر سورہ دے لئی مخصوص باب: اس باب وچ مصنف نے قرآن د‏‏ی ہر سورہ دا وکھ اعراب تے تفصیل تو‏ں تشریح د‏‏ی اے، جتھے ہر سورہ دے شروع تو‏ں آخر تک اعراب تے اس دے معانی اُتے روشنی پائی گئی ا‏‏ے۔

الطبعات

• قامت دار الكتب العلمية في بيروت بإصدار الطبعة الأولى من كتاب "الذهب الإبريز" بتاريخ 15 فبراير 2018م (1439هـ).
• وقد تسيں نشر هذه الطبعة بالتعاون مع المحقق أبي بكر بلقاسم ضيف، وجاءت الطبعة بتنسيق فني مميز، بغلاف ورقي وحجم 24 سم × 17 سم، وعدد صفحات بلغ 672 صفحة ضمن مجلد واحد.

حوالے ≠

باہرلے جوڑ

• كتاب الذهب الإبريز في تفسير وإعراب بعض آي الكتاب العزيز لأبي زيد عبد الرحمن الثعالبي