امیر خان (گلوکار)
امیر خان (گلوکار) | |
---|---|
جم | 15 اگست 1912 [۱] |
وفات | 13 فروری 1974 (62 سال)[۱] |
وجہ وفات | سڑک حادثہ |
شہریت | بھارت (۲۶ جنوری ۱۹۵۰–) |
عملی زندگی | |
پیشہ | گائک |
اعزازات | |
ترمیم |
استاد امیر خان (15 اگست 1912۔13 فروری 1974 )اک ممتاز ہندوستانی کلاسیکی گائیک تے اندورگھرانہ دے بانی سن ۔
مڈھلا جیون تے پسِ منظر
[سودھو]امیر خان اندور،ہندوستان وچ اک موسیقار گھرانے وچ پیدا ہوئے۔ان دے والد شاہ میر خان صاحب اندور دربار وچ سارنگی تے وینا بجاندے سن، انہاں دا تعلق بھنڈی بازار گھرانے توں سی۔ انہاں دے دادا چھانگے خان بہادرشاہ ظفر دے درباری گائیک سن ۔ جدوں امیر خان صاحب نو برس دے سن تاں انہاں دی والدہ دا انتقال ہوگیا، انہاں دے چھوٹے بھائی بشیر نے آل انڈیا ریڈیو اندور اسٹیشن اُتے سارنگی نواز دی حیثیت توں کم کيتا۔
امیر خان صاحب نوں انہاں دے والد نےنے شروع وچ سارنگی دی تربیت دتی اُتے گائیدی ميں انہاں دی دلچسپی دیکھ کے انھاں گلوکاری دے لئی ریاض کروانا شروع کردتا تے میروکھنڈ طریقے اُتے زور دتا۔ اس طریقے وچ ریاضیاتی طریقے توں سراں دی ترتیب بدل کے تاناں کہی جاندیاں نيں۔ امیر خان صاحب چھوٹی عمر وچ ہی بوہت سارے گائیکاں دی طرز توں آشنا ہوگئے سن کیونجے اندور وچ انہاں دے گھر اکثر اوقات کئی گائیک آکے ٹھہردے سن تے موسیقی دی محفلاں سجدیاں سن۔
امیرخان صاحب 1934 وچ بمبئی منتقل ہوگئے تے اوتھے انھاں نے کچھ محفلاں تے اٹھتر آرپی ایم دے کچھ ریکارڈ گائے۔پر انھاں زیادہ مقبولیت نہ مل سکی۔ 1936 وچ انھاں نے اپنے والد دے مشورے اُتے مدھیہ پردیش وچ رائے گڑھ سانستھان دے مہاراج چکرادھر سنگھ دے دربار وچ ملازمت کرلئی ۔ انھاں نے راجا دی جانب توں مرزا پور وچ اک میوزک کانفرنس وچ پرفارم کیا،جہاں بوہت سارے نامی گرامی گویے موجود سن ۔امیرخان صاحب دے صرف پندرہ منٹ گانے دے بعد ہی سامعین نے آوازاں نکالنی شروع کرداں ، کانفرنس دے میزبان نے انھاں ٹھمری گانے دا کہیا تاکہ سامعین شوق توں سناں لیکن انھاں نے ایہ کہہ کے ٹھمری گانے توں انکار کردتا کہ انہاں دا دل نئيں مندا۔
وہ صرف اک سال رائے گڑھ ٹھہرے ،1937 وچ والد دی وفات دے بعد پہلے دلی فیر کلکتہ چلے گئے، تقسیمِ ہند دے بعد اوہ بمبئی واپس آگئے۔
گائیکی
[سودھو]امیر خان صاحب نے زیادہ تر گائیکی بغیر استاد دے سکھی۔ اس دا فائدہ ایہ ہويا کہ انھاں نے اپنا انداز پیدا کيتا جو استاد عبدالوحید خان صاحب دی بلمپت ، استاد رجب علی خان صاحب دی تان تے استاد امان علی خان صاحب دے میروکھنڈ طریقے توں تشکیل پایا سی۔
امیر خان صاحب دی آواز خدا دا عظیم تحفہ سی، انہاں دا گلا سریلا سی تے اوہ تن سپتکاں وچ بغیر کسی دشواری دے گاسکدے سن ۔ مسلسل ریاض دے بعد انہاں دی آواز گائیکی دے اک خاص انگ وچ ڈھل گئی سی۔
اوہ خیال نوں اندی بلمپت یعنی بہت آہستہ رفتار دے بول الاپ توں شروع کردے سن تے میروکھنڈ طریقے توں نقش بناتے ہوئے اُتے دی جانب جاندے سن ۔ آہستہ آہستہ سرگم توں لے بڑھاندے جاندے سن نال وچ بول تاناں تے چھُٹ دی تاناں چلدیاں سن۔ انہاں دی چھُٹ دی تان بہت منفرد تے خاص سی۔ اوہ تیز لے وچ وی راگ دا بنیادی ڈھانچہ برقرار رکھدے سن ۔ فیر اوہ مدھ لے یا درت لے وچ چھوٹا خیال تے ترانہ گاندے سن ۔ انھاں نے فارسی بندشاں دے نال ترانے نوں مقبولیت بخشی۔ اوہ گمک نوں گائیکی دے لئی بہت اہم سمجھدے سن ۔
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb155728198 — subject named as: Amir Khan — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
|
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 1912 دے جم
- 15 اگست دے جم
- 1974 دیاں موتاں
- 13 فروری دیاں موتاں
- ویکیپیڈیا مضامین مع VIAF شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع LCCN شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع ISNI شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع GND شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع BNF شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع MusicBrainz شناخت کنندگان
- ویہويں صدی دے ہندوستانی گلوکار
- بھارت وچ شارعی حادثہ اموات
- بھارتی مسلم شخصیتاں
- سنگیت ناٹک اکیڈمی ایوارڈ وصول کردہ شخصیتاں
- علوم و فنون وچ پدما بھوشن اعزاز وصول کردہ شخصیتاں
- فارسی موسیقی
- بھارتی شخصیتاں
- ہندوستانی گلوکار